Martin Rees: Can we prevent the end of the world?

Μετάφραση: Spyridon Adam Επιμέλεια: Constantine Anetakis

Ten years ago, I wrote a book which I entitled

Πριν από δέκα χρόνια έγραψα ένα βιβλίο με τίτλο

"Our Final Century?" Question mark.

«Ο τελευταίος μας αιώνας;» Με ερωτηματικό.

My publishers cut out the question mark. (Laughter)

Οι εκδότες έκοψαν το ερωτηματικό. (Γέλια)

The American publishers changed our title

Οι αμερικανοί εκδότες άλλαξαν τον τίτλο

to "Our Final Hour."

σε «Η Τελευταία μας Ώρα».

Americans like instant gratification and the reverse.

Στους Αμερικάνους αρέσει η άμεση ικανοποίηση, και το αντίθετό της.

(Laughter)

(Γέλια)

And my theme was this:

Και το θέμα μου είναι το εξής:

Our Earth has existed for 45 million centuries,

Η Γη μας υπάρχει εδώ και 45 εκατομμύρια αιώνες

but this one is special —

αυτός εδώ όμως είναι ξεχωριστός -

it's the first where one species, ours,

είναι ο πρώτος στον οποίο ένα είδος, το δικό μας,

has the planet's future in its hands.

έχει το μέλλον του πλανήτη στα χέρια του.

Σχεδόν καθ' όλη τη διάρκεια της ιστορίας της Γης,

Over nearly all of Earth's history,

threats have come from nature —

οι απειλές προέρχονταν από τη φύση -

disease, earthquakes, asteroids and so forth —

ασθένειες, σεισμοί, αστεροειδείς και ούτω καθεξής -

but from now on, the worst dangers come from us.

αλλά στο εξής, οι χειρότεροι κίνδυνοι προέρχονται από εμάς.

And it's now not just the nuclear threat;

Και τώρα δεν πρόκειται μόνο για την πυρηνική απειλή.

in our interconnected world,

Στον διασυνδεδεμένο κόσμο μας,

network breakdowns can cascade globally;

η κατάρρευση δικτύων μπορεί να εξαπλωθεί παγκοσμίως.

air travel can spread pandemics worldwide within days;

Οι εναέριες μεταφορές μπορούν να διαδώσουν πανδημίες παγκοσμίως μέσα σε λίγες μέρες.

and social media can spread panic and rumor

Και τα κοινωνικά δίκτυα μπορούν να διαδώσουν πανικό και φήμες

literally at the speed of light.

κυριολεκτικά με την ταχύτητα του φωτός.

We fret too much about minor hazards —

Ανησυχούμε πάρα πολύ για μικρούς κινδύνους -

improbable air crashes, carcinogens in food,

απίθανες εναέριες συγκρούσεις, καργινογόνες ουσίες στα τρόφιμα,

low radiation doses, and so forth —

χαμηλές δόσεις ραδιενέργειας κ.ο.κ. -

but we and our political masters

αλλά τόσο εμείς όσο και οι πολιτικοί μας ηγέτες

are in denial about catastrophic scenarios.

βρίσκομαστε σε άρνηση πραγματικά καταστροφικών σεναρίων.

The worst have thankfully not yet happened.

Τα χειρότερα ευτυχώς δεν έχουν συμβεί ακόμη.

Indeed, they probably won't.

Πράγματι, πιθανότατα δε θα συμβούν.

But if an event is potentially devastating,

Αν όμως ένα γεγονός είναι δυνητικά ολέθριο

it's worth paying a substantial premium

αξίζει να εκτιμηθεί ουσιαστικά

to safeguard against it, even if it's unlikely,

για να εξασφαλιστούμε απέναντί του, ακόμη και αν είναι απίθανο,

just as we take out fire insurance on our house.

όπως ακριβώς στην ασφάλιση πυρός του σπιτιού μας.

And as science offers greater power and promise,

Καθώς η επιστήμη προσφέρει μεγαλύτερη δύναμη και υποσχέσεις,

the downside gets scarier too.

η άλλη της πλευρά γίνεται όλο και πιο τρομαχτική.

We get ever more vulnerable.

Γινόμαστε συνεχώς πιο ευάλωτοι.

Within a few decades,

Μέσα σε λίγες δεκαετίες,

millions will have the capability

εκατομμύρια θα έχουν τη δυνατότητα

to misuse rapidly advancing biotech,

να καταχρώνται την εκρηκτικά αναπτυσσόμενη βιοτεχνολογία,

just as they misuse cybertech today.

όπως καταχρώνται σήμερα και την τεχνολογία του κυβερνοχώρου.

Freeman Dyson, in a TED Talk,

Ο Φρήμαν Ντάισον, σε μια ομιλία στο TED

foresaw that children will design and create new organisms

προέβλεψε ότι τα παιδιά θα σχεδιάζουν και θα δημιουργούν νέους οργανισμούς

just as routinely as his generation played with chemistry sets.

με την ίδια ευκολία που η δική του γενιά έπαιζε με χημικές ενώσεις.

Ίσως αυτό να βρίσκεται στα όρια της επιστημονικής φαντασίας,

Well, this may be on the science fiction fringe,

but were even part of his scenario to come about,

αλλά ακόμα και μέρος αυτού του σεναρίου να πραγματωθεί,

our ecology and even our species

η οικολογία μας, ακόμη και το είδος μας

would surely not survive long unscathed.

σίγουρα δε θα επιβιώσουν αλώβητα για πολύ.

For instance, there are some eco-extremists

Για παράδειγμα, υπάρχουν κάποιοι οικο-εξτρεμιστές

who think that it would be better for the planet,

που θεωρούν ότι θα ήταν καλύτερο για τον πλανήτη,

for Gaia, if there were far fewer humans.

για την Γαία, αν υπήρχαν πολύ λιγότεροι άνθρωποι.

What happens when such people have mastered

Τι θα συμβεί όταν αυτοί οι άνθρωποι θα έχουν κατακτήσει

synthetic biology techniques

τεχνικές συνθετικής βιολογίας

that will be widespread by 2050?

που θα είναι ευρέως διαδεδομένες μέχρι το 2050;

And by then, other science fiction nightmares

Μέχρι τότε, κάποιοι άλλοι εφιάλτες επιστημονικής φαντασίας

ίσως μεταπηδήσουν στην πραγματικότητα:

may transition to reality:

dumb robots going rogue,

ηλίθια ρομπότ που γίνονται ατίθασα,

or a network that develops a mind of its own

ή ένα δίκτυο που αναπτύσσει τη δική του νοημοσύνη

threatens us all.

μας απειλεί όλους.

Well, can we guard against such risks by regulation?

Λοιπόν, μπορούμε να προφυλαχθούμε απ' αυτά με τη νομοθεσία;

Σίγουρα θα πρέπει να προσπαθήσουμε, αλλά τέτοια εγχειρήματα

We must surely try, but these enterprises

are so competitive, so globalized,

είναι τόσο ανταγωνιστικά, τόσο παγκοσμιοποιημένα,

και οδηγούνται τόσο πολύ από εμπορικές πιέσεις,

and so driven by commercial pressure,

that anything that can be done will be done somewhere,

που οτιδήποτε μπορεί να γίνει, θα γίνει κάπου,

whatever the regulations say.

ό,τι κι αν λένε οι κανονισμοί.

It's like the drug laws — we try to regulate, but can't.

Είναι σαν τους νόμους για τα ναρκωτικά - προσπαθούμε, αλλά δεν μπορούμε.

And the global village will have its village idiots,

Και το παγκόσμιο χωριό θα έχει και τους τρελούς του χωριού,

and they'll have a global range.

που θα έχουν παγκόσμιο βεληνεκές.

So as I said in my book,

Όπως έγραψα και στο βιβλίο μου,

we'll have a bumpy ride through this century.

θα έχουμε μια ανώμαλη διαδρομή σε αυτόν τον αιώνα.

There may be setbacks to our society —

Ίσως υπάρξουν οπισθοδρομήσεις στην κοινωνία μας -

indeed, a 50 percent chance of a severe setback.

πράγματι, υπάρχει πιθανότητα 50% να έχουμε σοβαρότατη οπισθοδρόμηση.

But are there conceivable events

Υπάρχουν όμως εικάσιμα γεγονότα

that could be even worse,

που θα μπορούσαν να είναι ακόμη χειρότερα,

events that could snuff out all life?

που θα μπορούσαν να εξαφανίσουν κάθε μορφή ζωής;

When a new particle accelerator came online,

Όταν εμφανίστηκε ένας νέος επιταχυντής σωματιδίων

some people anxiously asked,

κάποιοι ρώτησαν ανήσυχα,

could it destroy the Earth or, even worse,

αν θα μπορούσε να καταστρέψει τη Γη, ή ακόμη χειρότερα,

rip apart the fabric of space?

να διαρρήξει τη δομή του σύμπαντος;

Well luckily, reassurance could be offered.

Ευτυχώς μπορούσαν να δοθούν διαβεβαιώσεις.

I and others pointed out that nature

Εγώ και άλλοι επισημάναμε πως η φύση

has done the same experiments

έχει πραγματοποιήσει τα ίδια πειράματα

zillions of times already,

άπειρες φορές ήδη,

via cosmic ray collisions.

μέσω συγκρούσεων κοσμικών ακτίνων.

But scientists should surely be precautionary

Όμως οι επιστήμονες έπρεπε σίγουρα να είναι επιφυλακτικοί

about experiments that generate conditions

με πειράματα που δημιουργούν συνθήκες

without precedent in the natural world.

χωρίς προηγούμενο στον φυσικό κόσμο.

Biologists should avoid release of potentially devastating

Οι βιολόγοι θα πρέπει να αποφεύγουν την απελευθέρωση πιθανά καταστροφικών

genetically modified pathogens.

γενετικά τροποποιημένων παθογόνων.

And by the way, our special aversion

Και, ειρήσθω εν παρόδω, η ιδιαίτερη αποστροφή μας

to the risk of truly existential disasters

προ του κινδύνου πραγματικά υπαρξιακών καταστροφών

depends on a philosophical and ethical question,

εξαρτάται από ένα φιλοσοφικό και ηθικό ερώτημα,

and it's this:

που είναι το εξής:

Consider two scenarios.

Αναλογιστείτε δύο περιπτώσεις:

Scenario A wipes out 90 percent of humanity.

Η περίπτωση Α εξαλείφει το 90% της ανθρωπότητας.

Scenario B wipes out 100 percent.

Η περίπτωση Β εξαλείφει το 100%.

How much worse is B than A?

Πόσο χειρότερη είναι η περίπτωση Β από την Α;

Some would say 10 percent worse.

Κάποιοι θα έλεγαν 10% χειρότερη.

The body count is 10 percent higher.

Οι απώλειες είναι 10% περισσότερες.

But I claim that B is incomparably worse.

Εγώ όμως ισχυρίζομαι ότι η Β είναι ασύγκριτα χειρότερη.

As an astronomer, I can't believe

Σαν αστρονόμος, δε μπορώ να πιστέψω

that humans are the end of the story.

ότι οι άνθρωποι αποτελούν το τέλος της ιστορίας.

It is five billion years before the sun flares up,

Βρισκόμαστε πέντε δισεκατομμύρια χρόνια πριν από την έκρηξη του ηλίου,

and the universe may go on forever,

και το σύμπαν ίσως συνεχίσει να υπάρχει για πάντα,

so post-human evolution,

επομένως η εξέλιξη μετά τους ανθρώπους,

here on Earth and far beyond,

εδώ στη Γη αλλά και πέρα από αυτή,

could be as prolonged as the Darwinian process

μπορεί να διαρκέσει όσο και η δαρβινική διαδικασία

that's led to us, and even more wonderful.

που οδήγησε σε εμάς, αλλά και σε πολλά άλλα θαυμαστά.

And indeed, future evolution will happen much faster,

Και πράγματι, η εξέλιξη στο μέλλον θα συμβεί γρηγορότερα,

on a technological timescale,

σε μια τεχνολογική χρονοκλίμακα

not a natural selection timescale.

και όχι σε μια χρονοκλίμακα φυσικής επιλογής.

So we surely, in view of those immense stakes,

Εμείς λοιπόν σίγουρα, βλέποντας αυτά τα τεράστια διακυβεύματα

shouldn't accept even a one in a billion risk

δε θα πρέπει να αποδεχτούμε ούτε μία στο δισεκατομμύριο τον κίνδυνο

that human extinction would foreclose

η απάλειψη της ανθρωπότητας να αποκλείσει

this immense potential.

αυτή την τεράστια δυναμική.

Some scenarios that have been envisaged

Κάποια από τα σενάρια που έχουν προβλεφτεί

may indeed be science fiction,

ίσως ανήκουν πράγματι στην επιστημονική φαντασία,

but others may be disquietingly real.

κάποια άλλα όμως μπορεί να είναι ανησυχητικά πραγματικά.

It's an important maxim that the unfamiliar

Είναι πολύ σημαντική η αρχή που λέει ότι το ανοίκειο

is not the same as the improbable,

δεν είναι το ίδιο με το απίθανο,

and in fact, that's why we at Cambridge University

μάλιστα γι' αυτόν τον λόγο στο Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ

are setting up a center to study how to mitigate

φτιάχνουμε ένα κέντρο μελέτης των τρόπων μετριασμού

these existential risks.

αυτών των υπαρξιακών κινδύνων.

It seems it's worthwhile just for a few people

Φαίνεται πως αξίζει τον κόπο μόνο για κάποιους ανθρώπους

to think about these potential disasters.

να σκεφτούν γύρω από αυτές τις πιθανές καταστροφές.

And we need all the help we can get from others,

Και χρειαζόμαστε όση βοήθεια μπορεί να μας δοθεί από άλλους,

because we are stewards of a precious

διότι είμαστε διαχειριστές μιας πολύτιμης

pale blue dot in a vast cosmos,

χλωμής γαλάζιας κουκκίδας μέσα στον απέραντο κόσμο,

a planet with 50 million centuries ahead of it.

έναν πλανήτη με 50 εκατομμύρια αιώνες μπροστά του.

And so let's not jeopardize that future.

Ας μην διακινδυνεύσουμε λοιπόν αυτό το μέλλον.

And I'd like to finish with a quote

Θα ήθελα να τελειώσω με ένα απόφθεγμα

from a great scientist called Peter Medawar.

ενός μεγάλου επιστήμονα ονόματι Πήτερ Μένταγουαρ.

I quote, "The bells that toll for mankind

Παραθέτω: «Οι καμπάνες που χτυπούν για την ανθρωπότητα

are like the bells of Alpine cattle.

είναι όπως οι κουδούνες των αλπικών βοοειδών.

They are attached to our own necks,

Είναι δεμένες στον σβέρκο μας,

and it must be our fault if they do not make

και θα είναι δικό μας το φταίξιμο αν δεν βγάζουν

a tuneful and melodious sound."

έναν γλυκό και μελωδικό ήχο».

Thank you very much.

Σας ευχαριστώ πάρα πολύ.

(Applause)

(Χειροκρότημα)