Ricardo Semler: Radical wisdom for a company, a school, a life

Μετάφραση: Anastasia Gkika Επιμέλεια: stelios taxidis

On Mondays and Thursdays, I learn how to die.

Τις Δευτέρες και τις Πέμπτες μαθαίνω πώς πεθαίνεις.

Τις αποκαλώ τελευταίες μου μέρες.

I call them my terminal days.

My wife Fernanda doesn't like the term,

Στη σύζυγό μου τη Φερνάντα δεν αρέσει αυτός ο όρος,

but a lot of people in my family died of melanoma cancer

αλλά πολλοί στην οικογένειά μου πέθαναν από μελάνωμα

οι γονείς μου και οι παππούδες μου έπασχαν από αυτό.

and my parents and grandparents had it.

And I kept thinking, one day I could be sitting in front of a doctor

Έτσι σκεφτόμουν συχνά ότι μια μέρα θα είμαι στον γιατρό

who looks at my exams and says,

και θα δει τις εξετάσεις μου και θα μου πει,

"Ricardo, things don't look very good.

«Ρικάρντο, τα πράγματα δεν φαίνονται πολύ καλά.

You have six months or a year to live."

Σου μένουν έξι μήνες έως ένας χρόνος ζωής».

And you start thinking about what you would do with this time.

Αρχίζεις να σκέφτεσαι τι θα έκανες με το χρόνο που σου απομένει.

And you say, "I'm going to spend more time with the kids.

Λες, «Θα περάσω περισσότερο χρόνο με τα παιδιά μου.

I'm going to visit these places,

Θα πάω σε αυτά τα μέρη,

I'm going to go up and down mountains and places

θα ανεβοκατέβω βουνά,

and I'm going to do all the things I didn't do when I had the time."

και θα κάνω όλα όσα δεν έκανα όσο είχα χρόνο».

But of course, we all know

Αλλά φυσικά όλοι ξέρουμε

these are very bittersweet memories we're going to have.

ότι αυτά θα είναι γλυκόπικρες αναμνήσεις.

It's very difficult to do.

Είναι πολύ δύσκολο.

You spend a good part of the time crying, probably.

Τον περισσότερο χρόνο πιθανότατα θα τον περάσεις κλαίγοντας.

So I said, I'm going to do something else.

Έτσι λοιπόν είπα να κάνω κάτι άλλο.

Every Monday and Thursday, I'm going use my terminal days.

Κάθε Δευτέρα και Πέμπτη θα έχω τις τελευταίες μου μέρες.

And I will do, during those days,

Αυτές τις μέρες λοιπόν

whatever it is I was going to do if I had received that piece of news.

θα κάνω οτιδήποτε θα έκανα αν είχα πάρει αυτά τα άσχημα νέα.

(Laughter)

(Γέλια)

When you think about --

Όταν σκεφτόμαστε --

(Applause)

(Χειροκρότημα)

όταν σκεφτόμαστε το αντίθετο της δουλειάς,

when you think about the opposite of work,

we, many times, think it's leisure.

πολλές φορές σκεφτόμαστε τον ελεύθερο χρόνο.

And you say, ah, I need some leisure time, and so forth.

Και λέτε, ναι, χρειάζομαι ελεύθερο χρόνο και ούτω καθεξής.

But the fact is that, leisure is a very busy thing.

Όμως η αλήθεια είναι ότι ο ελεύθερος χρόνος δεν είναι και τόσο ελεύθερος.

You go play golf and tennis, and you meet people,

Παίζεις γκολφ, τένις, συναντάς κόσμο,

and you're going for lunch, and you're late for the movies.

πας για φαγητό και αργείς στο σινεμά.

It's a very crowded thing that we do.

Είναι πολυάσχολο πράγμα.

The opposite of work is idleness.

Το αντίθετο της δουλειάς είναι η απραξία.

But very few of us know what to do with idleness.

Όμως ελάχιστοι μπορούμε να τη διαχειριστούμε.

When you look at the way that we distribute our lives in general,

Όταν βλέπεις πώς διαχειριζόμαστε τις ζωές μας

you realize that in the periods in which we have a lot of money,

καταλαβαίνεις ότι τις περιόδους που έχουμε χρήματα,

we have very little time.

μας μένει πολύ λίγος χρόνος.

And then when we finally have time, we have neither the money nor the health.

Και όταν πλέον έχουμε χρόνο, μας λείπουν και τα χρήματα και η υγεία.

So we started thinking about that as a company for the last 30 years.

Αυτό ακριβώς σκεφτόμαστε ως εταιρεία τα τελευταία 30 χρόνια.

This is a complicated company with thousands of employees,

Είναι μια περίπλοκη εταιρεία με χιλιάδες εργαζόμενους,

hundreds of millions of dollars of business

εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια,

that makes rocket fuel propellent systems, runs 4,000 ATMs in Brazil,

που φτιάχνει συστήματα προώθησης πυράυλων, έχει 4000 ΑΤΜ στη Βραζιλία,

κάνει τις φορολογικές δηλώσεις δεκάδων χιλιάδων ατόμων.

does income tax preparation for dozens of thousands.

So this is not a simple business.

Άρα δεν είναι απλή επιχείρηση.

We looked at it and we said,

Το σκεφτήκαμε και είπαμε,

let's devolve to these people, let's give these people a company

ας εκχωρήσουμε σ' αυτούς τους ανθρώπους, ας τους δώσουμε μια εταιρεία

where we take away all the boarding school aspects

χωρίς αυστηρούς κανόνες τύπου

of, this is when you arrive, this is how you dress,

θα έρχεστε την τάδε ώρα, θα ντύνεστε έτσι,

this is how you go to meetings, this is what you say,

έτσι θα κάνετε συμβούλια, αυτά θα λέτε,

this is what you don't say,

αυτά δεν θα λέτε,

and let's see what's left.

και να δούμε τι θα απομείνει.

So we started this about 30 years ago,

Έτσι ξεκινήσαμε πριν από 30 χρόνια

and we started dealing with this very issue.

και αρχίσαμε να αντιμετωπίζουμε αυτό ακριβώς το θέμα.

And so we said, look, the retirement,

Έτσι είπαμε, κοιτάξτε, η συνταξιοδότηση,

the whole issue of how we distribute our graph of life.

το πρόβλημα του πώς κατανέμουμε τη ζωή μας...

Instead of going mountain climbing when you're 82,

Αντί να πας για ορειβασία όταν θα είσαι 82 χρονών,

why don't you do it next week?

γιατί δεν πας την άλλη εβδομάδα;

And we'll do it like this,

Και θα γίνει ως εξής:

we'll sell you back your Wednesdays for 10 percent of your salary.

θα σου πουλήσουμε τις Τετάρτες σου για το 10% του μισθού σου.

Έτσι τώρα, αν ήθελες να γίνεις βιολιστής, που μάλλον δεν θα το έκανες,

So now, if you were going to be a violinist, which you probably weren't,

you go and do this on Wednesday.

πήγαινε και κάντο αυτήν την Τετάρτη.

And what we found --

Τι ανακαλύψαμε --

we thought, these are the older people

σκεφτόμασταν ότι οι μεγαλύτεροι

who are going to be really interested in this program.

θα ενδιαφέρονταν πολύ γι' αυτό το πρόγραμμα.

Και ο μέσος όρος ηλικίας των πρώτων που το εφάρμοσαν

And the average age of the first people who adhered

were 29, of course.

ήταν 29, φυσικά.

And so we started looking,

Έτσι αρχίσαμε να ψάχνουμε

and we said, we have to do things in a different way.

και είπαμε ότι πρέπει να γίνει αλλιώς.

So we started saying things like,

Αρχίσαμε να λέμε πράγματα όπως,

why do we want to know what time you came to work,

γιατί θέλουμε να ξέρουμε τι ώρα ήρθες στη δουλειά,

what time you left, etc.?

τι ώρα έφυγες, κ.λ.π.;

Can't we exchange this for a contract

Δεν μπορούμε να το ανταλλάξουμε με ένα συμβόλαιο

for buying something from you, some kind of work?

να αγοράσουμε κάτι από σένα, κάποιο είδος έργου;

Why are we building these headquarters?

Γιατί φτιάχνουμε τη διοίκηση;

Μήπως είναι θέμα εγωισμού να θέλουμε να φαινόμαστε

Is it not an ego issue that we want to look solid

and big and important?

ακμαίοι, μεγάλοι και σημαντικοί;

But we're dragging you two hours across town because of it?

Γι' αυτό σας τραβολογάμε δυο ώρες μακριά από την άλλη άκρη της πόλης;

Κάναμε αλλεπάλληλα ερωτήματα.

So we started asking questions one by one.

We'd say it like this:

Το θέσαμε ως εξής:

One: How do we find people?

Ένα: Πώς βρίσκουμε ανθρώπους;

We'd go out and try and recruit people and we'd say,

Βγαίνουμε έξω και προσπαθούμε να βρούμε ανθρώπους λέγοντας,

look, when you come to us,

κοιτάξτε, όταν έρθετε σ' εμάς,

we're not going to have two or three interviews

δεν θα κάνουμε δυο-τρεις συνεντεύξεις

και μετά θα δεθείτε με εμάς ισόβια.

and then you're going to be married to us for life.

Δεν κανονίζουμε έτσι την υπόλοιπη ζωή μας.

That's not how we do the rest of our lives.

Οπότε ελάτε για τη συνέντευξη.

So, come have your interviews.

Anyone who's interested in interviewing, you will show up.

Όσοι ενδιαφέρονται για τη συνέντευξη, θα έρθουν.

And then we'll see what happens out of the intuition that rises from that,

Μετά θα δούμε τι θα γίνει, ανάλογα με τη αίσθηση που θα μας αφήσει,

instead of just filling out the little items of whether you're the right person.

αντί να τσεκάρουμε αν έχετε τα προαπαιτούμενα κριτήρια.

And then, come back.

Και μετά, επιστρέψτε.

Spend an afternoon, spend a whole day, talk to anybody you want.

Περάστε ένα απόγευμα, μια ολόκληρη μέρα, μιλήστε σε όποιον θέλετε.

Make sure we are the bride you thought we were

Σιγουρευτείτε ότι όντως είμαστε αυτό που αναμένατε

and not all the bullshit we put into our own ads.

και όχι οι μπαρούφες που αραδιάσαμε στην αγγελία μας.

(Laughter)

(Γέλια)

Slowly we went to a process where we'd say things like,

Σιγά-σιγά φτάσαμε στο σημείο να λέμε,

we don't want anyone to be a leader in the company

δεν θέλουμε κανέναν ηγέτη στην εταιρεία

if they haven't been interviewed and approved

αν δεν περάσουν συνέντευξη κι αν δεν εγκριθούν

by their future subordinates.

από τους μέλλοντες υφισταμένους τους.

Κάθε έξι μήνες όλοι οι ηγέτες αξιολογούνται ανώνυμα.

Every six months, everyone gets evaluated, anonymously, as a leader.

And this determines whether they should continue in that leadership position,

Κι αυτό καθορίζει αν θα παραμείνουν στην ηγετική τους θέση,

which is many times situational, as you know.

που πολλές φορές είναι περιστασιακή, όπως γνωρίζετε.

And so if they don't have 70, 80 percent of a grade, they don't stay,

Αν δεν έχουν 70 με 80% της βαθμολογίας, δεν μένουν

which is probably the reason why I haven't been CEO for more than 10 years.

και γι' αυτό μάλλον δεν είμαι διευθύνων σύμβουλος για πάνω από 10 χρόνια.

And over time, we started asking other questions.

Με τον καιρό, αναρωτηθήκαμε για άλλα.

We said things like,

Σκεφτήκαμε,

why can't people set their own salaries?

γιατί να μην ρυθμίζουν τον μισθό τους οι ίδιοι οι άνθρωποι;

What do they need to know?

Τι χρειάζεται να ξέρουν;

There's only three things you need to know:

Μόνο τρία πράγματα χρειάζεται να ξέρουν:

πόσα βγάζουν οι άνθρωποι στην εταιρεία,

how much people make inside the company,

how much people make somewhere else in a similar business

πόσα βγάζουν κάπου αλλού σε παρόμοια εταιρεία

and how much we make in general to see whether we can afford it.

και πόσα βγάζουμε γενικά για να δουν αν μπορούμε να ανταποκριθούμε.

So let's give people these three pieces of information.

Ας τους δώσουμε λοιπόν αυτές τις τρεις πληροφορίες.

So we started having, in the cafeteria,

Βάλαμε λοιπόν στο κυλικείο

a computer where you could go in and you could ask

έναν υπολογιστή όπου μπορούσες να μπεις και να ρωτήσεις

what someone spent, how much someone makes,

τι ξόδεψε κάποιος, πόσα βγάζει,

what they make in benefits, what the company makes,

τι κέρδη αποφέρουν, τι βγάζει η εταιρεία,

what the margins are, and so forth.

ποια είναι τα περιθώρια, και ούτω καθεξής.

And this is 25 years ago.

Κι αυτό πριν από 25 χρόνια.

As this information started coming to people,

Καθώς η πληροφόρηση έφτανε στους ανθρώπους

we said things like, we don't want to see your expense report,

τους λέγαμε ότι δεν θέλουμε να δούμε την αναφορά εξόδων σας,

we don't want to know how many holidays you're taking,

δεν θέλουμε να δούμε πόσες αργίες έχετε,

we don't want to know where you work.

δεν θέλουμε να ξέρουμε πού δουλεύετε.

We had, at one point, 14 different offices around town,

Κάποια στιγμή είχαμε 14 διαφορετικά γραφεία σε όλη την πόλη,

and we'd say, go to the one that's closest to your house,

και λέγαμε, πηγαίνετε σε όποιο είναι πιο κοντά στο σπίτι σας,

to the customer that you're going to visit today.

στον πελάτη που θα επισκεφτείτε σήμερα.

Don't tell us where you are.

Μην μας λέτε που είστε.

And more, even when we had thousands of people, 5,000 people,

Επιπλέον, ακόμη και τότε που είχαμε 5.000 εργαζόμενους,

we had two people in the H.R. department,

είχαμε μόνο δύο άτομα στο τμήμα προσωπικού

and thankfully one of them has retired.

και ευτυχώς ο ένας πήρε σύνταξη.

(Laughter)

(Γέλια)

And so, the question we were asking was, how can we be taking care of people?

Συνεπώς το ερώτημα που κάναμε ήταν, πώς γίνεται να φροντίζουμε τους ανθρώπους;

People are the only thing we have.

Οι άνθρωποι είναι το μόνο που έχουμε.

We can't have a department that runs after people and looks after people.

Δεν μπορείς να έχεις ένα τμήμα να τρέχει πίσω τους, να τους φροντίζει.

So as we started finding that this worked, and we'd say, we're looking for --

Ανακαλύψαμε ότι αυτό είχε αποτέλεσμα και λέγαμε ότι ψάχναμε -

and this is, I think, the main thing I was looking for

κι αυτό νομίζω ήταν που κυρίως έψαχνα

in the terminal days and in the company,

στις καταληκτικές μου μέρες και στην εταιρεία,

which is, how do you set up for wisdom?

το πώς προετοιμάζεσαι για τη σοφία;

We've come from an age of revolution, industrial revolution,

Ερχόμαστε από μια επαναστατική εποχή, τη βιομηχανική επανάσταση,

an age of information, an age of knowledge,

μια εποχή πληροφορίας, μια εποχή γνώσης,

but we're not any closer to the age of wisdom.

αλλά δεν έχουμε πλησιάσει καθόλου την εποχή της σοφίας.

How we design, how do we organize, for more wisdom?

Πώς σχεδιάζουμε, πώς θα οργανωθούμε, για περισσότερη σοφία;

So for example, many times,

Έτσι για παράδειγμα, πολλές φορές

what's the smartest or the intelligent decision doesn't jive.

η καλύτερη ή η εξυπνότερη λύση απλά δεν παίζει.

So we'd say things like,

Έτσι θα λέγαμε,

let's agree that you're going to sell 57 widgets per week.

ας συμφωνήσουμε ότι θα πουλάς 57 μαραφέτια την εβδομάδα.

If you sell them by Wednesday, please go to the beach.

Αν τα πουλήσεις μέχρι την Τετάρτη, φύγε ελεύθερα για την παραλία.

Don't create a problem for us, for manufacturing, for application,

Μην μας δημιουργείς πρόβλημα, να κατασκευάσουμε, να εφαρμόσουμε,

then we have to buy new companies, we have to buy our competitors,

να πρέπει ν' αγοράσουμε νέες εταιρείες, να εξαγοράσουμε ανταγωνιστές,

we have to do all kinds of things because you sold too many widgets.

θα χρειαστεί να κάνουμε τόσα

επειδή εσύ πούλησες περισσότερα μαραφέτια.

So go to the beach and start again on Monday.

Φύγε λοιπόν για την παραλία και ξαναέλα από Δευτέρα.

(Laughter) (Applause)

(Γέλια) (Χειροκρότημα)

So the process is looking for wisdom.

Η διαδικασία λοιπόν αναζητά σοφία.

And in the process, of course, we wanted people to know everything,

Στη διαδικασία, φυσικά, θέλαμε οι άνθρωποι να γνωρίζουν τα πάντα,

and we wanted to be truly democratic about the way we ran things.

θέλαμε να είμαστε πραγματικά δημοκρατικοί στον τρόπο λειτουργίας.

So our board had two seats open with the same voting rights,

Το συμβούλιο είχε δύο ανοιχτές θέσεις με τα ίδια δικαιώματα ψήφου,

for the first two people who showed up.

για τους πρώτους που θα εμφανίζονταν.

(Laughter)

And so we had cleaning ladies voting on a board meeting,

(Γέλια)

Έτυχε να ψηφίζουν καθαρίστριες σε συνεδρίαση του διοικητικού συμβουλίου,

μαζί με πολλά άλλα σημαντικά άτομα με κοστούμι και γραβάτα.

which had a lot of other very important people in suits and ties.

Είναι γεγονός ότι μας κράτησαν τίμιους.

And the fact is that they kept us honest.

This process, as we started looking at the people who came to us,

Αυτή η διαδικασία, βλέποντας τους ανθρώπους που έρχονταν,

we'd say, now wait a second,

είπαμε, για περίμενε,

οι άνθρωποι έρχονται και μας λένε που να καθίσω;

people come to us and they say, where am I supposed to sit?

Πώς πρέπει να δουλεύω; Πού θα βρίσκομαι σε πέντε χρόνια;

How am I supposed to work? Where am I going to be in 5 years' time?

And we looked at that and we said, we have to start much earlier.

Το είδαμε και είπαμε ότι πρέπει να ξεκινήσουμε πολύ νωρίτερα.

Where do we start?

Από που ξεκινάμε;

We said, oh, kindergarten seems like a good place.

Σκεφτήκαμε ότι μάλλον το νηπιαγωγείο είναι το κατάλληλο μέρος.

So we set up a foundation, which now has, for 11 years, three schools,

Έτσι φτιάξαμε ένα ίδρυμα που έχει, εδώ και 11 χρόνια, τρία σχολεία,

where we started asking the same questions,

όπου κάναμε τα ίδια ερωτήματα,

how do you redesign school for wisdom?

πώς να ανασχεδιάσουμε το σχολείο για περισσότερη σοφία;

It is one thing to say, we need to recycle the teachers,

Άλλο πράγμα είναι να πεις, χρειάζεται να αλλάξουμε τους δασκάλους,

we need the directors to do more.

οι διευθυντές πρέπει να κάνουν περισσότερα.

But the fact is that what we do with education is entirely obsolete.

Είναι όμως γεγονός ότι όσα κάνει η εκπαίδευση είναι τελείως ξεπερασμένα.

The teacher's role is entirely obsolete.

Ο ρόλος του δασκάλου είναι τελείως απαρχαιωμένος.

Going from a math class, to biology, to 14th-century France is very silly.

Το να πας από τα μαθηματικά στη βιολογία, στη Γαλλία του 14ου αιώνα είναι ανόητο.

(Applause)

(Χειροκρότημα)

Έτσι αρχίσαμε να σκεφτόμαστε πώς μπορεί να είναι;

So we started thinking, what could it look like?

And we put together people, including people who like education,

Πήραμε ανθρώπους, μαζί και λάτρεις της εκπαίδευσης,

people like Paulo Freire, and two ministers of education in Brazil

όπως ο Πάουλο Φρέιρ, και δύο υπουργούς Παιδείας της Βραζιλίας

and we said, if we were to design a school from scratch,

κι είπαμε, αν επρόκειτο να σχεδιάσουμε το σχολείο από το μηδέν,

what would it look like?

πώς θα ήταν;

Φτιάξαμε λοιπόν αυτό το σχολείο που λέγεται Λούμιαρ,

And so we created this school, which is called Lumiar,

and Lumiar, one of them is a public school,

ένα από αυτά είναι δημόσιο σχολείο,

and Lumiar says the following:

και το Λούμιαρ λέει τα εξής:

Let's divide this role of the teacher into two.

Ας διαιρέσουμε τον ρόλο του δασκάλου σε δύο μέρη.

One guy, we'll call a tutor.

Τον έναν θα τον πούμε φροντιστή.

A tutor, in the old sense of the Greek "paideia": Look after the kid.

Ο οποίος, με την έννοια της ελληνικής λέξης «παιδεία», φροντίζει το παιδί.

What's happening at home, what's their moment in life, etc..

Τι συμβαίνει στο σπίτι, σε ποια φάση της ζωής τους είναι, κ.λ.π.

But please don't teach,

Αλλά παρακαλούμε να μην διδάσκετε,

because the little you know compared to Google, we don't want to know.

γιατί τα λίγα που ξέρετε σε σχέση με τον Google,

δεν θέλουμε να τα μάθουμε.

Keep that to yourself.

(Laughter)

Κρατήστε τα για εσάς. (Γέλια)

Now, we'll bring in people who have two things:

Θα φέρουμε ανθρώπους που θα έχουν δύο χαρακτηριστικά:

passion and expertise, and it could be their profession or not.

πάθος και ειδίκευση, είτε είναι το επάγγελμα τους είτε όχι.

And we use the senior citizens,

Θα φέρουμε ηλικιωμένους πολίτες,

who are 25 percent of the population with wisdom that nobody wants anymore.

που είναι το 25% του πληθυσμού με σοφία που κανείς δεν χρειάζεται πλέον.

So we bring them to school and we say,

Τους φέρνουμε στο σχολείο και τους λέμε,

teach these kids whatever you really believe in.

διδάξτε στα παιδιά οτιδήποτε πιστεύετε πραγματικά.

So we have violinists teaching math.

Έτσι έχουμε βιολιστές που διδάσκουν μαθηματικά.

We have all kinds of things where we say,

Έχουμε τα πάντα για να πούμε

don't worry about the course material anymore.

μην ανησυχείτε καθόλου για τη διδακτέα ύλη.

We have approximately 10 great threads that go from 2 to 17.

Έχουμε περίπου 10 διαφορετικά τμήματα για ηλικίες από 2 μέχρι 17.

Things like, how do we measure ourselves as humans?

Πράγματα όπως, πώς προσδιορίζουμε τους εαυτούς μας ως ανθρώπους;

So there's a place for math and physics and all that there.

Υπάρχει λοιπόν ένα μέρος για μαθηματικά και φυσική κι όλα αυτά.

How do we express ourselves?

Πώς εκφραζόμαστε;

So there's a place for music and literature, etc.,

Υπάρχει ένα μέρος για μουσική, λογοτεχνία, κλπ.

but also for grammar.

όπως επίσης και για γραμματική.

And then we have things that everyone has forgotten,

Ύστερα έχουμε πράγματα που έχουν ξεχαστεί από όλους,

which are probably the most important things in life.

τα οποία είναι ίσως και τα σημαντικότερα στη ζωή.

The very important things in life, we know nothing about.

Για τα σημαντικότερα πράγματα της ζωής ξέρουμε σχεδόν τίποτα.

We know nothing about love,

Δεν ξέρουμε τίποτα για την αγάπη,

we know nothing about death,

για το θάνατο,

we know nothing about why we're here.

δεν ξέρουμε καν γιατί είμαστε εδώ.

So we need a thread in school that talks about everything we don't know.

Οπότε χρειαζόμαστε μια κατεύθυνση στο σχολείο που μας εξηγεί ό,τι δεν ξέρουμε.

So that's a big part of what we do.

Αυτό είναι ένα τεράστιο κομμάτι της δουλειάς μας.

(Applause)

(Χειροκρότημα)

So over the years, we started going into other things.

Με τα χρόνια λοιπόν περνάμε και σε άλλα πράγματα.

We'd say, why do we have to scold the kids

Θα λέγαμε, γιατί πρέπει να κατσαδιάζουμε τα παιδιά

and say, sit down and come here and do that, and so forth.

να λέμε, κάτσε κάτω, έλα εδώ, κάνε αυτό, κ.ο.κ.

We said, let's get the kids to do something we call a circle,

Είπαμε ας βάλουμε τα παιδιά να κάνουν αυτό που ονομάζουμε κύκλο

και γίνεται μια φορά την εβδομάδα.

which meets once a week.

And we'd say, you put the rules together

Είπαμε θα βάλετε εσείς μόνοι σας τους κανόνες

and then you decide what you want to do with it.

και θα αποφασίσετε τί θέλετε να κάνετε με αυτούς.

So can you all hit yourself on the head?

Μπορείτε λοιπόν να χτυπήσετε το κεφάλι σας;

Sure, for a week, try.

Φυσικά, για μια βδομάδα, προσπαθήστε.

They came up with the very same rules that we had,

Έβαλαν τους ίδιους κανόνες που βάλαμε εμείς

except they're theirs.

με τη διαφορά ότι ήτανε δικοί τους.

And then, they have the power,

Έπειτα έχουν δύναμη,

που σημαίνει ότι μπορούν και αποβάλλουν παιδιά

which means, they can and do suspend and expel kids

δεν αστειεύονται, αυτά αποφασίζουν πραγματικά.

so that we're not playing school, they really decide.

And then, in this same vein,

Έπειτα, στο ίδιο πνεύμα,

we keep a digital mosaic,

κρατάμε ένα ψηφιακό μωσαικό,

because this is not constructivist or Montessori or something.

διότι αυτό δεν είναι κονστρουκτιβισμός ή Μοντεσόρι ή κάτι τέτοιο.

It's something where we keep the Brazilian curriculum

Είναι εκείνο όπου κρατούμαι το Βραζιλιάνικο βιογραφικό

με 600 πλακάκια μωσαικού

with 600 tiles of a mosaic,

which we want to expose these kids to by the time they're 17.

στα οποία θέλουμε να εκθέσουμε τα παιδιά μέχρι την ηλικία των 17.

And follow this all the time and we know how they're doing

Το ακολούθουμαι συνέχεια ξέροντας πώς πάνε

and we say, you're not interested in this now, let's wait a year.

και λέμε ότι, δεν σε ενδιαφέρει αυτό τώρα ας περιμένουμε ένα χρόνο.

And the kids are in groups that don't have an age category,

Τα παιδιά χωρίζονται σε γκρουπ τα οποία δεν έχουν να κάνουν με την ηλικία,

so the six-year-old kid who is ready for that with an 11-year-old,

έτσι ένας 6χρονος μπορεί να είναι το ίδιο έτοιμος με έναν 11χρονο,

that eliminates all of the gangs and the groups

πράγμα που εξαλείπτει όλες τις συμμορίες και τα γκρουπς

and this stuff that we have in the schools, in general.

και όλα αυτά που γενικά έχουμε στα σχολεία.

And they have a zero to 100 percent grading,

Έπειτα έχουμε βαθμολογίες από το 0 έως το 100

which they do themselves with an app every couple of hours.

τις οποίες και δίνουν οι ίδιοι μέσω μιας εφαρμογής κάθε δυο ώρες περίπου.

Until we know they're 37 percent of the way we'd like them to be on this issue,

Εως ότου καταλάβουμε ότι έχουν φτάσει το 37% αυτού που θέλουμε

so that we can send them out in the world with them knowing enough about it.

ώστε να τα στείλουμε έξω στον κόσμο γνωρίζοντας αρκετά γι' αυτόν.

And so the courses are World Cup Soccer, or building a bicycle.

Έτσι τα μαθήματα αφορούν το Παγκόσμιο Κύπελο ή το πώς να φτιάξεις ένα ποδήλατο.

And people will sign up for a 45-day course on building a bicycle.

Κάποιοι θα γραφτούν σε ένα μάθημα 45 ημερών για να μάθουν πώς να φτιάξουν

ένα ποδήλατο.

Now, try to build a bicycle without knowing that pi is 3.1416.

Τώρα, προσπάθησε να φτιάξεις ένα ποδήλατο μη ξέροντας ότι το π είναι 3,1416.

You can't.

Είναι αδύνατο.

And try, any one of you, using 3.1416 for something.

Ή προσπαθήστε, οποιοσδήποτε από εσάς, να χρησιμοποιήσει το 3,1416 για κάτι.

You don't know anymore.

Δεν γνωρίζετε πια.

So this is lost and that's what we try to do there,

Αυτό λοιπόν έχει χαθεί κι αυτό προσπαθούμε να κάνουμε,

which is looking for wisdom in that school.

το να ψάξουμε για σοφία σε αυτό το σχολείο.

And that brings us back to this graph and this distribution of our life.

Αυτό μας φέρνει πίσω σε αυτό το γράφημα και την κατανομή της ζωής μας.

I accumulated a lot of money when I think about it.

Έχω συγκεντρώσει πολλά λεφτά εαν το καλοσκεφτείς.

When you think and you say, now is the time to give back --

Όταν σκέφτεσαι και λες ότι τώρα είναι η ώρα να ανταποδώσεις--

well, if you're giving back, you took too much.

βασικά, αν δώσεις πίσω σημαίνει ότι πήρες πάρα πολλά.

(Laughter) (Applause)

(Γέλια)(Χειροκρότημα)

I keep thinking of Warren Buffet waking up one day

Σκέφτομαι συνέχεια το Γουόρεν Μπάφετ ο οποίος ξύπνησε μια μέρα

and finding out he has 30 billion dollars more than he thought he had.

και κατάλαβε ότι έχει 30 εκατομμύρια δολάρια παραπάνω

And he looks and he says, what am I going to do with this?

απ όσα νόμιζε.

Και είπε, «τι θα τα κάνω;»

And he says, I'll give it to someone who really needs this.

Θα τα δώσω σε κάποιον που τα χρειάζεται πραγματικά.

Θα τα δώσω στον Μπιλ Γκειτς. (Γέλια)

I'll give it to Bill Gates. (Laughter)

And my guy, who's my financial advisor in New York,

Ο δικός μου που είναι ο οικονομικός μου σύμβουλος στη Νέα Υόρκη,

he says, look, you're a silly guy

είπε ότι, κοίτα, είσαι ανόητος

because you would have 4.1 times more money today

γιατί θα μπορόυσες να έχεις 4.1 φορές περισσότερα λεφτά σήμερα

if you had made money with money instead of sharing as you go.

εάν έκανες λεφτά με τα λεφτά από το να τα μοιράζεις από 'δω κι από 'κει.

But I like sharing as you go better.

Όμως μου αρέσει να μοιράζομαι.

(Applause)

(Χειροκρότημα)

I taught MBAs at MIT for a time

Κάποια στιγμή δίδαξα ΜΒΑ στο ΜΙΤ

και κατέληξα μια μέρα στο νεκροταφείο Mount Auburn.

and I ended up, one day, at the Mount Auburn Cemetery.

It is a beautiful cemetery in Cambridge.

Είναι ένα όμορφο νεκροταφείο στο Κέμπριτζ.

And I was walking around. It was my birthday and I was thinking.

Περπατούσα εκεί μέσα. Ήτανε τα γενέθλιά μου και σκεφτόμουν.

And the first time around, I saw these tombstones

Για πρώτη φορά εκεί γύρω, κοίταξα τις ταφόπλακες

κι όλους τους υπέροχους ανθρώπους που έκαναν υπέροχα πράγματα

and these wonderful people who'd done great things

and I thought, what do I want to be remembered for?

και σκέφτηκα, τι έχω κάνει εγώ για να με θυμούνται;

And I did another stroll around,

Έκανα ακόμη έναν περίπατο

and the second time, another question came to me,

και τη δεύτερη φορά μια άλλη ερώτηση ήρθε στο μυαλό μου,

which did me better, which was,

η οποία ήταν καλύτερη και ήταν

why do I want to be remembered at all?

το γιατί να θέλω να με θυμούνται γενικά;

(Laughter)

(Γέλια)

And that, I think, took me different places.

Αυτό ήταν που, πιστεύω, άλλαξε την πορεία μου.

Όταν ήμουν 50, η γυναίκα μου Φερνάντα κι εγώ καθίσαμε ένα ολόκληρο απόγευμα

When I was 50, my wife Fernanda and I sat for a whole afternoon,

και πετούσαμε σε μια φωτιά ό,τι είχα κάνει στη ζωή μου.

we had a big pit with fire,

and I threw everything I had ever done into that fire.

Ένα βιβλίο σε 38 γλώσσες, εκατοντάδες άρθρα και DVD, οτιδήποτε υπήρχε.

This is a book in 38 languages,

hundreds and hundreds of articles and DVDs, everything there was.

Αυτό προκάλεσε δύο πράγματα.

And that did two things.

One, it freed our five kids from following in our steps, our shadow --

Πρώτον απελευθέρωσε τα 5 παιδιά μας από το να ακολουθήσουν τα βήματά μας,

τη σκιά μας-- Δεν ξέρουν τι κάνω.

They don't know what I do.

(Γέλια)

(Laughter)

Which is good.

Το οποίο είναι καλό.

And I'm not going to take them somewhere

Δεν θα τα πάρω μια μέρα κάπου

and say, one day all of this will be yours.

και θα πω, όλα αυτά είναι δικά σας.

(Laughter)

(Γέλια)

The five kids know nothing, which is good.

Τα 5 παιδιά μου δεν ξέρουν τίποτα, το οποίο είναι καλό.

And the second thing is,

Δεύτερον,

I freed myself from this anchor of past achievement or whatever.

ελευθέρωσα τον εαυτό μου από αυτόν το δεσμό του λαμπρού παρελθόντος.

I'm free to start something new every time and to decide things from scratch

Είμαι ελεύθερος να κάνω κάτι καινούριο κάθε φορά και να αποφασίζω για κάτι

in part of those terminal days.

από την αρχή ως μέρος αυτών των τελευταίων ημερών.

And some people would say,

Κάποιοι θα έλεγαν,

oh, so now you have this time, these terminal days,

ώστε τώρα έχεις αυτόν το χρόνο, αυτές τις τελευταίες μέρες

and so you go out and do everything.

οπότε και βγαίνεις έξω και κάνεις τα πάντα.

No, we've been to the beaches,

Όχι, έχουμε πάει σε παραλίες,

οπότε έχουμε πάει στα Σαμόα, στις Μαλδίβες και στη Μοζαμβίκη,

so we've been to Samoa and Maldives and Mozambique,

so that's done.

οπότε αυτό τελείωσε.

I've climbed mountains in the Himalayas.

Έχω ανέβει στα βουνά των Ιμαλαίων.

I've gone down 60 meters to see hammerhead sharks.

Έχω καταδυθέι 40 μέτρα για να δω σφυροκέφαλους καρχαρίες.

I've spent 59 days on the back of a camel from Chad to Timbuktu.

Πέρασα 59 μέρες πάνω σε μια καμήλα από το Τσαντ στο Τιμπουκτού.

I've gone to the magnetic North Pole on a dog sled.

Έχω πάει στο μαγνητικό Βόρειο Πόλο πάνω σε έλκηθρο με σκυλιά.

So, we've been busy.

Οπότε ήμασταν πολυάσχολοι.

It's what I'd like to call my empty bucket list.

Είναι αυτό που ονομάζω ως η άδεια λίστα επιθυμιών μου.

(Laughter)

(Γέλια)

And with this rationale, I look at these days and I think,

Με αυτή τη λογική, κοιτώ εκείνες τις μέρες και σκέφτομαι,

I'm not retired. I don't feel retired at all.

δεν είμαι συνταξιούχος, δε νοιώθω συνταξιούχος καθόλου.

And so I'm writing a new book.

Οπότε γράφω ένα καινούριο βιβλίο.

We started three new companies in the last two years.

Ξεκινήσαμε 3 καινούριες εταιρείες τα τελευταία δύο χρόνια.

I'm now working on getting this school system for free out into the world,

Τώρα δουλεύω στο να δώσω αυτό το σύστημα εκπαίδευσης ελεύθερα στον κόσμο

and I've found, very interestingly enough, that nobody wants it for free.

κι ανακάλυψα με μεγάλη έκπληξη ότι κανένας δεν το θέλει τζάμπα.

And so I've been trying for 10 years

Έτσι λοιπόν προσπαθώ εδώ και 10 χρόνια

to get the public system to take over this school rationale,

να κάνω το δημόσιο σύστημα να υιοθετήσει αυτό το σχολικό μοντέλο,

much as the public schools we have,

κυρίως τα δημόσια σχολεία που έχουμε,

το οποίο έχει βαθμολογίες αντί για 43 στα 100,

which has instead of 43 out of 100, as their rating, as their grades,

has 91 out of 100.

91 στα 100.

But for free, nobody wants it.

Αλλά κανείς δε το θέλει τζάμπα.

So maybe we'll start charging for it and then it will go somewhere.

Έτσι ίσως αρχίσουμε να χρεώνουμε ώστε να πάει κάπου.

Όμως το να το πετύχουμε αυτό είναι ένα από αυτά που θέλουμε.

But getting this out is one of the things we want to do.

And I think what this leaves us as a message for all of you,

Πιστεύω ότι αυτό αφήνει ένα μήνυμα για όλους εσάς,

I think is a little bit like this:

που νομίζω ότι είναι το εξής:

Όλοι ξέρουμε πως είναι να δουλεύεις την Κυριακή το βράδυ

We've all learned how to go on Sunday night

και να στέλνεις email από το σπίτι.

to email and work from home.

But very few of us have learned

Όμως λίγοι από εμάς ξέρουμε πώς είναι

how to go to the movies on Monday afternoon.

να πηγαίνεις στο σινεμά το απόγευμα της Δευτέρας.

And if we're looking for wisdom, we need to learn to do that as well.

Εαν ψάχνουμε για σοφία θα πρέπει να μάθουμε να το κάνουμε κι αυτό.

And so, what we've done all of these years is very simple,

Έτσι αυτό που κάναμε όλα αυτά τα χρόνια είναι απλό,

is use the little tool, which is ask three whys in a row.

είναι το να ρωτήσεις τρία «γιατί» στη σειρά.

Because the first why you always have a good answer for.

Διότι για το πρώτο έχεις πάντα μια καλή απάντηση.

Το δεύτερο αρχίζει και γίνεται λίγο πιο δύσκολο.

The second why, it starts getting difficult.

By the third why, you don't really know why you're doing what you're doing.

Αλλά το τρίτο «γιατί», δεν ξέρεις τι κάνεις πραγματικά και γιατί το κάνεις.

What I want to leave you with is the seed and the thought that maybe if you do this,

Θέλω να σας αφήσω με το σπόρο και τη σκέψη ότι ίσως εάν το κάνετε αυτό,

you will come to the question, what for?

θα φτάσετε στο ερώτημα, για ποιο λόγο;

What am I doing this for?

Για ποιο λόγο το κάνω αυτό;

And hopefully, as a result of that, and over time,

Ελπίζω, ως αποτέλεσμα αυτού και με το χρόνο,

I hope that with this, and that's what I'm wishing you,

ελπίζω ότι με αυτόν τον τρόπο και σας το εύχομαι,

you'll have a much wiser future.

να αποκτήσετε ένα πιο σοφό μέλλον.

Thank you very much.

Ευχαριστώ πολύ.

(Applause)

(Χειροκρότημα)

Chris Anderson: So Ricardo, you're kind of crazy.

Κρις Άντερσον: Λοιπόν Ρικάρντο, είσαι λιγάκι τρελός.

(Γέλια)

(Laughter)

To many people, this seems crazy.

Για πολλούς ανθρώπους αυτό φαντάζει τρελό.

And yet so deeply wise, also.

Πάραυτα και βαθειά σοφό επίσης.

The pieces I'm trying to put together are this:

Τα κομμάτια που προσπαθώ να ενώσω είναι τα εξής:

Οι ιδέες σου είναι ακραίες.

Your ideas are so radical.

How, in business, for example, these ideas have been out for a while,

Πώς, στις επιχειρήσεις για παράδειγμα, ενώ αυτές οι ιδέες υπάρχουν εδώ και καιρό

probably the percentage of businesses that have taken some of them

πιθανόν το ποσοστό των επιχειτήσεων που τις υιοθέτησαν

is still quite low.

είναι ακόμη αρκετά χαμηλό.

Are there any times you've seen some big company

Υπήρξαν φορές που είδες κάποια μεγάλη εταιρεία

take on one of your ideas and you've gone, "Yes!"?

να υιοθετεί τις ιδέες σου και να είπες «Ναι!»;

Ricardo Semler: It happens. It happened about two weeks ago

Ρικάρντο Σέμλερ: Συνέβη πριν δύο εβδομάδες περίπου

με τον Ριτσαρντ Μπράσον, με τους ανθρώπους του να λένε,

with Richard Branson, with his people saying,

oh, I don't want to control your holidays anymore,

δε θέλω να ελέγχω τις διακοπές σου πλέον,

ή το Νέτφλιξ που κάνει κάτι λίγα

or Netflix does a little bit of this and that,

όμως δεν πιστεύω ότι κάνει τεράστια διαφορά.

but I don't think it's very important.

I'd like to see it happen maybe a little bit in a bit of a missionary zeal,

Θα ήθελα να το δω ίσως να μετατρέπεται σε ζήλο,

but that's a very personal one.

όμως αυτό είναι πολύ προσωπικό.

But the fact is that it takes a leap of faith about losing control.

Όμως γεγονός είναι ότι θέλει τυφλή εμπιστοσύνη για το αν χαθεί ο έλεγχος.

And almost nobody who is in control is ready to take leaps of faith.

Κανένας από αυτούς που έχουν τον έλεγχο δεν είναι έτοιμος για τυφλή εμπιστοσύνη.

It will have to come from kids and other people

Θα πρέπει να έρθει από παιδιά κι ανθρώπους

που ξεκινάνε τις εταιρείες τους με διαφορετικό τρόπο.

who are starting companies in a different way.

CA: So that's the key thing?

ΚΑ: Αυτό είναι λοιπόν το κλειδί;

From your point of view the evidence is there,

Από τη μεριά σου οι αποδείξεις είναι εκεί,

από τη σκοπιά των επιχειρήσεων όλο αυτό δουλεύει,

in the business point of view this works,

but people just don't have the courage to -- (Whoosh)

αλλά οι άνθρωποι δεν αντέχουν να -- (Σφύριγμα)

RS: They don't even have the incentive.

ΡΣ: Δεν έχουν καν το κίνητρο.

You're running a company with a 90-day mandate.

Διευθύνεις μια επιχείρηση με 90ήμερη προθεσμία.

It's a quarterly report.

Είναι μια τρίμηνη αναφορά.

If you're not good in 90 days, you're out.

Εάν δεν αποδειχθείς καλός μέσα στις 90 μέρες, φεύγεις.

So you say, "Here's a great program that, in less than one generation --"

Έτσι λες, «Ορίστε ένα τέλειο πρόγραμμα το οποίο σε λιγότερο από μια γενιά--»

And the guy says, "Get out of here."

Ο άλλος λέει, «Φύγε από 'δω.»

So this is the problem.

Αυτό είναι το πρόβλημα.

(Laughter)

(Γέλια)

CA: What you're trying to do in education seems to me incredibly profound.

ΚΑ: Αυτό που προσπαθείς να κάνεις στην εκπαίδευση μου φαίνεται εξαιρετικά βαθύ.

Everyone is bothered about their country's education system.

Όλοι είναι απογοητευμένοι από τα συστήματα εκπαίδευσης της χώρας τους.

No one thinks that we've caught up yet to a world

Κανείς δεν πιστεύει ότι φτάσαμε σε έναν κόσμο

where there's Google and all these technological options.

που υπάρχει το Google κι όλες αυτές οι τεχνολογικές επιλογές.

So you've got actual evidence now that the kids so far going through your system,

Οπότε έχεις απτές αποδείξεις ότι τα παιδιά που δοκιμάζουν το δικό σου σύστημα

there's a dramatic increase in performance.

έχουν ραγδαία βελτίωση της αποδοτικότητάς τους.

How do we help you move these ideas forward?

Πώς να βοηθήσουμε αυτές τις ιδέες να πάνε μπροστά;

RS: I think it's that problem of ideas whose time has come.

ΡΣ: Πιστεύω ότι είναι ήρθε ο καιρός τους.

And I've never been very evangelical about these things.

Δεν ήμουν ποτέ ενθουσιώδης με τέτοια πράγματα.

Το βγάλαμε στον κόσμο.

We put it out there.

Suddenly, you find people --

Ξαφνικά, βρίσκεις ανθρώπους--

there's a group in Japan, which scares me very much,

είναι μια ομάδα στην Ιαπωνία που με τρομάζει πολύ,

which is called the Semlerists, and they have 120 companies.

οι οποίοι ονομάζονται Semlerists κι έχουν 120 εταιρείες.

They've invited me. I've always been scared to go.

Με προσκάλεσαν. Πάντα φοβόμουν να πάω.

Είναι επίσης ένα γκρουπ στην Ολλανδία που έχει 600 μικρές ολλανδικές εταιρείες.

And there is a group in Holland that has 600 small, Dutch companies.

It's something that will flourish on its own.

Είναι κάτι που θα ευδοκιμήσει από μόνο του.

Part of it will be wrong, and it doesn't matter.

Ένα μέρος του θα είναι λάθος, αλλά δεν πειράζει.

This will find its own place.

Θα βρει το δικό του μέρος.

And I'm afraid of the other one, which says,

Φοβάμαι επίσης από τον άλλον, που λέει,

this is so good you've got to do this.

αυτό είναι πολύ καλό, να το κάνεις.

Let's set up a system and put lots of money into it

Ας το φτιάξουμε κι ας επενδύσουμε πολλά λεφτά επάνω του

and then people will do it no matter what.

κι οι άνθρωποι θα το κάνουν όπως και να 'χει.

CA: So you have asked extraordinary questions your whole life.

ΚΑ: Έχεις λοιπόν θέσει ριζοσπαστικά ερωτήματα στη ζωή σου.

It seems to me that's the fuel that's driven a lot of this.

Μου φαίνεται ότι αυτή είναι η κινητήρια δύναμη για τα περισσότερα.

Do you have any other questions for us, for TED, for this group here?

Έχεις άλλες ερωτήσεις για μας, για το TED, γι'αυτό εδώ το γκρουπ;

RS: I always come back to variations of the question

ΡΣ: Πάντα επανέρχομαι σε παραλλαγές στην ερώτηση

that my son asked me when he was three.

που ο γιος μου, μου έκανε όταν ήταν τριών.

Καθόταν στο τζακούζι και είπε, «Μπαμπά, γιατί υπάρχουμε;»

We were sitting in a jacuzzi, and he said, "Dad, why do we exist?"

There is no other question.

Δεν υπάρχει άλλη ερώτηση.

Nobody has any other question.

Κανείς δεν έχει καμιά άλλη ερώτηση.

We have variations of this one question, from three onwards.

Έχουμε παραλλαγές της ερώτησης από τα τρία κι έπειτα.

So when you spend time in a company, in a bureaucracy, in an organization

Έτσι όταν ξοδεύεις χρόνο σε μια εταιρεία, σε ένα γραφείο, σε μια οργάνωση

and you're saying, boy --

και λες, φίλε μου--

how many people do you know who on their death beds said,

πόσους ανθρώπους γνωρίζεις που στο νεκροκρέβατό τους να είπαν,

boy, I wish I had spent more time at the office?

φίλε μου, εύχομαι να είχα περάσει περισσότερο χρόνο σε εκείνο το γραφείο;

So there's a whole thing of having the courage now --

Οπότε είναι σημαντικό να αποκτήσεις το κουράγιο τώρα--

not in a week, not in two months,

όχι σε μια βδομάδα, όχι σε δυο μήνες,

not when you find out you have something --

όχι όταν ανακαλύψεις ότι πάσχεις από κάτι--

to say, no, what am I doing this for?

να πεις, όχι, για ποιο λόγο το κάνω αυτό;

Stop everything. Let me do something else.

Σταμάτα τα όλα. Κάνε κάτι άλλο.

And it will be okay,

Όλα θα πάνε καλά,

θα είναι πολύ καλύτερα από αυτό που έκανες

it will be much better than what you're doing,

if you're stuck in a process.

εαν έχεις εγκλοβιστεί σε μια διαδικασία.

ΚΑ: Αυτό λοιπόν με κάνει να κλείσω με βαθύ και αρκετά όμορφο τρόπο

CA: So that strikes me as a profound and quite beautiful way to end

this penultimate day of TED.

αυτήν την πρότελευταία μέρα του TED.

Ricardo Semler, thank you so much.

Ρικάρντο Σέμλερ, σε ευχαριστώ πάρα πολύ.

RS: Thank you so much.

ΡΣ: Σε ευχαριστώ πολύ.

(Applause)

(Χειροκρότημα)