Allan Adams: The discovery that could rewrite physics

Μετάφραση: Emmanouil Gavriilidis Επιμέλεια: Nikolaos Benias

If you look deep into the night sky,

Αν κοιτάξετε βαθιά στον νυχτερινό ουρανό,

you see stars,

θα δείτε αστέρια

και αν κοιτάξετε ακόμα πιο μακριά, θα δείτε κι άλλα αστέρια

and if you look further, you see more stars,

and further, galaxies, and further, more galaxies.

και μετά γαλαξίες και στη συνέχεια κι άλλους γαλαξίες.

But if you keep looking further and further,

Αλλά αν συνεχίσετε να κοιτάτε όλο και πιο μακρυά

eventually you see nothing for a long while,

τελικά δεν θα βλέπετε τίποτα για αρκετή ώρα,

and then finally you see a faint, fading afterglow,

αλλά στο τέλος θα δείτε μια αχνή λάμψη να σιγοχάνεται.

and it's the afterglow of the Big Bang.

Είναι η λάμψη που προέκυψε από τη Μεγάλη Έκρηξη.

Now, the Big Bang was an era in the early universe

Η Μεγάλη Έκρηξη ήταν μια εποχή στην αρχή του σύμπαντος

when everything we see in the night sky

όπου όλα όσα βλέπουμε στον ουρανό ήταν συμπυκνωμένα

was condensed into an incredibly small,

σε μια απίστευτα μικρή,

incredibly hot, incredibly roiling mass,

απίστευτα καυτή, απίστευτα ταραχώδη μάζα

and from it sprung everything we see.

κι απ' αυτήν γεννήθηκαν όλα όσα βλέπουμε.

Now, we've mapped that afterglow

Έχουμε, λοιπόν, χαρτογραφήσει αυτή τη λάμψη

with great precision,

με φοβερή ακρίβεια.

and when I say we, I mean people who aren't me.

Κι όταν λέω «έχουμε» δεν εννοώ εμένα. (Γέλια)

We've mapped the afterglow

Έχουμε χαρτογραφήσει αυτή τη λάμψη

with spectacular precision,

με φοβερή ακρίβεια

and one of the shocks about it

και είναι φοβερό

is that it's almost completely uniform.

ότι είναι σχεδόν απόλυτα ισότιμα μοιρασμένη

Fourteen billion light years that way

στα 14 δισεκατομμύρια έτη φωτός από τη μια πλευρά

and 14 billion light years that way,

και στα 14 δισεκατομμύρια από την άλλη

it's the same temperature.

υπάρχει η ίδια θερμοκρασία.

Now it's been 14 billion years

Έχουν περάσει 13 δισεκατομμύρια χρόνια

since that Big Bang,

από τη Μεγάλη Έκρηξη

and so it's got faint and cold.

και έτσι ξεθώριασε και κρύωσε

It's now 2.7 degrees.

και τώρα η θερμοκρασία είναι 2,7 βαθμοί.

Όμως δεν είναι ακριβώς 2,7 βαθμοί.

But it's not exactly 2.7 degrees.

It's only 2.7 degrees to about

Είναι 2,7 βαθμοί

σε περίπου 10 μέρη στο εκατομμύριο.

10 parts in a million.

Over here, it's a little hotter,

Εδώ κάνει λίγο περισσότερη ζέστη

and over there, it's a little cooler,

και εκεί λίγο περισσότερο κρύο.

and that's incredibly important to everyone in this room,

Κι αυτό είναι απίστευτα σημαντικό για όλους μας,

because where it was a little hotter,

γιατί εκεί που κάνει λίγο περισσότερη ζέστη

there was a little more stuff,

υπάρχουν πιο πολλά «πράγματα»

and where there was a little more stuff,

κι εκεί που υπάρχουν πιο πολλά «πράγματα»

we have galaxies and clusters of galaxies

έχουμε γαλαξίες και συμπλέγματα γαλαξιών

and superclusters

και υπερσυμπλέγματα

and all the structure you see in the cosmos.

και όλες τις δομές που υπάρχουν στο σύμπαν.

And those small, little, inhomogeneities,

Και αυτά τα μικρά ανομοιογενή σημεία

20 parts in a million,

που είναι 23 μέρη στο εκατομμύριο

those were formed by quantum mechanical wiggles

αυτά δημιουργήθηκαν από κβαντομηχανικές δονήσεις

in that early universe that were stretched

στο πρώιμο σύμπαν

που απλώθηκαν κατά μήκος όλου του σύμπαντος.

across the size of the entire cosmos.

That is spectacular,

Κι αυτό είναι φοβερό

και δεν είναι αυτό που ανακάλυψαν τη Δευτέρα.

and that's not what they found on Monday;

what they found on Monday is cooler.

Αυτό που βρήκαν τη Δευτέρα είναι ακόμα καλύτερο.

So here's what they found on Monday:

Ορίστε λοιπόν τι βρήκαν.

Imagine you take a bell,

Φανταστείτε ότι παίρνετε μια καμπάνα

and you whack the bell with a hammer.

και τη χτυπάτε με ένα σφυρί.

What happens? It rings.

Τι θα συμβεί τότε; Κουδουνίζει!

But if you wait, that ringing fades

Αλλά αν περιμένετε, το κουδούνισμα αρχίζει να εξασθενεί

and fades and fades

όλο και περισσότερο

until you don't notice it anymore.

μέχρι που δεν το αντιλαμβάνεστε πλέον.

Now, that early universe was incredibly dense,

Το σύμπαν, λοιπόν, στην αρχή του ήταν πολύ πυκνό

like a metal, way denser,

σαν μέταλλο και ακόμα πυκνότερο

and if you hit it, it would ring,

κι αν το χτυπούσατε, θα κουδούνιζε

but the thing ringing would be

και αυτό που θα κουδούνιζε

the structure of space-time itself,

θα ήταν η δομή του ίδιου του χωροχρόνου

and the hammer would be quantum mechanics.

και το σφυρί θα ήταν η κβαντομηχανική.

What they found on Monday

Αυτό που βρήκαν τη Δευτέρα

was evidence of the ringing

ήταν αποδείξεις για το κουδούνισμα του χωροχρόνου

of the space-time of the early universe,

στην αρχή του σύμπαντος

what we call gravitational waves

αυτό που ονομάζουμε βαρυτικά κύματα

from the fundamental era,

από την καθοριστική περίοδο.

and here's how they found it.

Και να πώς το βρήκαν.

Those waves have long since faded.

Αυτά τα κύματα έχουν εξασθενήσει εδώ και καιρό.

If you go for a walk,

Αν πάτε για βόλτα

you don't wiggle.

δεν κουδουνίζετε.

Αυτά τα βαρυτικά κύματα στη δομή του σύμπαντος

Those gravitational waves in the structure of space

are totally invisible for all practical purposes.

είναι τελείως αόρατα για πολλούς λόγους.

But early on, when the universe was making

Αλλά στην αρχή, όταν το σύμπαν εξέπεμπε

that last afterglow,

αυτή την τελευταία λάμψη,

the gravitational waves

τα βαρυτικά κύματα

put little twists in the structure

έδωσαν μικρές κλίσεις

στη δομή του φωτός που βλέπουμε.

of the light that we see.

So by looking at the night sky deeper and deeper --

Παρατηρώντας λοιπόν το νυχτερινό ουρανό όλο και πιο βαθιά --

in fact, these guys spent three years on the South Pole

Αυτοί οι άνθρωποι πέρασαν τρία χρόνια στον Νότιο Πόλο

looking straight up through the coldest, clearest,

κοιτώντας μέσα από τον πιο κρύο και καθαρό αέρα

cleanest air they possibly could find

που μπορούσαν να βρουν

looking deep into the night sky and studying

κοιτούσαν βαθιά τον νυχτερινό ουρανό

that glow and looking for the faint twists

και μελετούσαν αυτή τη λάμψη, ψάχνοντας για αυτές τις λεπτές κλίσεις

which are the symbol, the signal,

που είναι η ένδειξη, το σήμα,

of gravitational waves,

για τα βαρυτικά κύματα

the ringing of the early universe.

το κουδούνισμα του πρώιμου σύμπαντος.

And on Monday, they announced

Και τη Δευτέρα ανακοίνωσαν

that they had found it.

ότι το βρήκαν.

And the thing that's so spectacular about that to me

Και αυτό που είναι το πιο φοβερό για μένα

is not just the ringing, though that is awesome.

δεν είναι απλά το κουδούνισμα, παρόλο που είναι φανταστικό.

The thing that's totally amazing,

Αυτό που είναι τελείως καταπληκτικό,

the reason I'm on this stage, is because

ο λόγος που βρίσκομαι σ' αυτή τη σκηνή

what that tells us is something deep about the early universe.

είναι ότι αυτό μας λέει κάτι βαθύ για το πρώιμο σύμπαν.

It tells us that we

Μας λέει ότι εμείς

and everything we see around us

και όλα όσα υπάρχουν γύρω μας

are basically one large bubble --

είναι βασικά μία μεγάλη φούσκα

and this is the idea of inflation—

κι αυτό είναι η θεωρία του πληθωρισμού

one large bubble surrounded by something else.

μια μεγάλη φούσκα περικυκλωμένη από κάτι άλλο.

Αυτό δεν είναι ολοκληρωτική απόδειξη για τον πληθωρισμό

This isn't conclusive evidence for inflation,

but anything that isn't inflation that explains this

αλλά ό,τι δεν είναι πληθωρισμός, αλλά εξηγεί αυτό

will look the same.

θα είναι παρόμοιο.

This is a theory, an idea,

Αυτή είναι μια θεωρία, μια ιδέα

that has been around for a while,

που κυκλοφορούσε εδώ και καιρό

and we never thought we we'd really see it.

και δεν περιμέναμε ποτέ ότι θα τη βλέπαμε.

For good reasons, we thought we'd never see

Για πολλούς λόγους, πιστεύαμε ότι ποτέ δε θα είχαμε καταληκτικές αποδείξεις.

killer evidence, and this is killer evidence.

Και αυτές είναι καταληκτικές αποδείξεις.

But the really crazy idea

Αλλά η πραγματικά τρελή ιδέα

is that our bubble is just one bubble

είναι ότι η δική μας φούσκα είναι απλά μία φούσκα

in a much larger, roiling pot of universal stuff.

μέσα σε ένα πολύ μεγαλύτερο ταραχώδες χωνευτήρι γεμάτο με συμπαντικά «πράγματα».

We're never going to see the stuff outside,

Δε θα μπορέσουμε ποτέ να δούμε τα «πράγματα» που είναι έξω,

but by going to the South Pole and spending three years

αλλά πηγαίνοντας στον Νότιο Πόλο και περνώντας τρία χρόνια εκεί

looking at the detailed structure of the night sky,

παρατηρώντας τη λεπτομερή δομή του ουρανού

we can figure out

μπορούμε να συμπεράνουμε

that we're probably in a universe that looks kind of like that.

ότι βρισκόμαστε σε ένα σύμπαν που μοιάζει κάπως έτσι.

And that amazes me.

Κι αυτό με συναρπάζει!

Thanks a lot.

Ευχαριστώ πολύ.

(Applause)

(Χειροκρότημα)