Why do your jeans wear out so quickly? - Madhavi Venkatesan

Çeviri: Betül Mulbay Gözden geçirme: Ebrar Batmaz

The first pairs of jeans were designed for durability.

İlk jean’ler dayanıklılık odaklı tasarlanmıştı.

Named for the French city of Nîmes,

Fransız şehri Nîmes’in adını taşıyan kot,

denim was constructed as a sturdy cotton weave worn by sailors.

denizcilerin giydiği sıkı pamuk dokuması şeklinde yapılmıştı.

This rugged material got even stronger in the 19th century,

Bu dayanıklı malzeme, 19. yüzyılda Levi Strauss ve Jacob Davis’in

when Levi Strauss and Jacob Davis added metal rivets to reinforce stress points.

aşınan noktaları güçlendirmek için metal perçinler eklemesiyle daha da sağlamlaştı.

Their design introduced a new brand of durable trousers

Tasarımları, California madencilerinin yıllarca giymesine

for California miners that could withstand years of wear and tear.

ve yıpranmalara dayanabilecek dayanıklı yeni bir pantolon markası sundu.

Over the course of the 20th century,

20. yüzyıl boyunca

these working-class pants have transformed into fashion icons.

bu işçi sınıfı pantolonları moda ikonlarına dönüştü.

But as the demand for jeans has gone up, their durability has gone down.

Ama jean’lere talep arttıkça dayanıklılıkları azaldı.

Today, most pairs last no longer than a year.

Günümüzde çoğu bir yıldan fazla dayanmıyor.

And each new pair you buy has a much higher cost than you might think.

Her aldığınızın bedeli ise düşündüğünüzden daha fazla.

Every pair of jeans begins its life in a cotton field.

Her jean hayatına bir pamuk tarlasında başlar.

It takes about 0.7 kilograms of cotton to produce a single pair of pants.

Bir pantolon üretmek için 0.7 kilogram pamuk gerekir.

Growing this much cotton requires roughly 10,000 liters of water,

Bu kadar pamuğu yetiştirmek için kabaca 10.000 litre su gerekir,

not to mention various herbicides and pesticides,

tabi yer altı sularını kirleten tarım ilaçlarından bahsetmiyoruz bile.

which can contaminate groundwater.

The cotton is harvested by hand or industrial machines

Pamuk ya elle ya da zirai makinelerle toplanıp

and transported to textile factories where it’s spun into yarn.

ipliğe dönüştürüldüğü tekstil fabrikalarına taşınır.

At this point, it’s typically combined with plastic fibers like spandex

Bu noktada ipliğin esnekliğini arttırmak için genelde

to increase the yarn’s elasticity.

likra gibi plastik liflerle birleştirilir.

These plastic threads make modern jeans more comfortable and flexible,

Bu plastik iplikler modern jean’leri daha rahat ve esnek yaparken

but also much less durable.

sağlamlığını azaltır.

Next, the yarn is dyed jeans’ trademark blue.

Ardından iplik, jean’in imzası olan maviye boyanır.

Historically, this color came from natural plant-derived indigo.

Tarihte bu renk doğal olup bitkisel çivitten gelmektedir.

But most modern manufacturers use a synthetic dye

Ancak bugün birçok üretici, petrol yan ürünleriyle

made from petroleum byproducts and toxic chemicals.

zehirli kimyasallardan yapılan sentetik boya kullanıyor.

Once dyed, the cotton-plastic blend is woven into denim sheets,

Boyandıktan sonra pamuk-plastik karışımı

daha sonra kesilip jean’e dönüştürülecek kot çarşafları şeklinde dokunur.

which are then cut and sewn into jeans.

After assembly, some jeans undergo additional procedures

Birleştirildikten sonra jean’lerin bazıları

to get a distressed look.

eskitilmek için ek işlemlerden geçer.

This often includes chemical sprays and multiple cycles of acid-washing,

Bu aşamada çoğunlukla kimyasal sprey ve birkaç asit yıkaması devreye girer.

the toxic runoff can turn rivers indigo-blue.

Zehirli atık sular nehirleri çivit mavisine boyayabilir.

Finally, there are the zippers, buttons, and rivets

Son olarak, çıkarılması çevreyi başka bir yönden kirleten

made of copper and other metals,

bakırla diğer metallerden yapılmış fermuar, düğme ve perçinlere geldi sıra.

whose mining is yet another source of environmental degradation.

All in all, the manufacturing process for a single pair of jeans

Yani tek bir pantolonun üretim süreci 33 kilogram karbon yayar.

emits over 33 kilograms of carbon—

the equivalent of driving over 110 kilometers.

Bu da 111 kilometre araba sürmeye eş değer.

But this process doesn't just damage the environment.

Ama bu süreç sadece çevreye zarar vermez.

Much of the world’s cotton is grown in developing countries,

Dünyadaki pamukların çoğu, işçi ve işçi güvenliğine

with poor labor practices and few protections for workers.

pek de dikkat edilmeyen gelişmekte olan ülkelerde üretilir.

Cotton here is often picked by children or forced labor,

Oralarda genelde pamuğu çocuklar ya da angaryalar toplar

and most jean manufacturing plants frequently expose workers

ve jean üretilen bitkilerin çoğu üretim sürecinde çalışanları

to toxic chemicals throughout production.

zehirli kimyasallara maruz bırakır.

One particularly dangerous technique called sandblasting

Kumlama dediğimiz özellikle tehlikeli bir yöntemde,

involves spraying jeans with fine sand at high pressures

yüksek basınçta jeanlere ince kum püskürtülür ve bu yöntem

and has been linked with numerous cases of incurable and often fatal lung disease.

tedavisi olmayan, genelde ölümcül akciğer vakalarıyla ilişkilendirilmiştir.

Like many globally produced products,

Küresel üretilen birçok üründe olduğu gibi,

jeans are made in poor countries and bought in rich ones.

jean’ler fakir ülkelerde üretilip zengin ülkelerde giyiliyor.

All these pants will likely be washed dozens or even hundreds of times per year.

Tüm bu pantolonlar yıl boyunca onlarca hatta yüzlerce yıkanacaktır.

This energy intensive process breaks down the plastics woven into each pair,

Büyük miktarda enerji kullanılan bu işlemde dokunan plastikler

releasing microplastics into the water

birbirinden ayrışır ve suya mikroplastik salınır.

and, perhaps most ironic of all, shortening the jean’s lifespan.

Belki de en ironik olanı ise, bu jean’in ömrünü kısaltır.

Like most waste, discarded jeans end up in landfills,

Birçok çöp gibi atık kotlar da çöplüklere gider.

where their decomposition releases methane gas,

Boyalarıyla plastikleri, toprakla yer altı sularına sızar

while their dyes and plastics leach into the soil and groundwater.

ve çözünmeleri sırasında metan gazı salgılanır.

Some companies are working on solutions here,

Bazı şirketler organik pamuk kullanımından kotu geri dönüştürüp

from using organic cotton to recycling and reusing denim.

kullanmaya kadar uzanan bir çözüm yolu arayışındalar.

You can also help reduce the environmental impact of your favorite pants

Tek seferde daha az jean alarak ya da kullanılmışları alarak

by buying used jeans and buying fewer pairs altogether.

en sevdiğiniz pantolonunuzun doğaya verdiği zararı azaltabilirsiniz.

Denim manufacturers also recommend only washing your jeans once every 10 wears.

Ayrıca, kot üreticileri jean’leri her 10 giyimin ardından yıkamanızı önerirler.

And, when possible, air dry your pants to reduce energy consumption.

Enerji tüketimini azaltmak için ise el verdiğince kurutucudan kaçının.

Life cycle and labor problems like these extend far beyond just jeans.

Kullanım ömrüyle işçi gibi problemler sadece jean’lere de özgü değil.

Some governments are pursuing policies to make companies more responsible

Bazı ülkeler işçi ödemesi ve refahı konusunda şirketlere

daha çok sorumluluk yükleyecek bir politika arayışında.

for worker pay and welfare,

but unsustainable practices still run rampant throughout the fashion industry.

Ama moda endüstrisinde hala sürdürülemez yöntemler almış başını gidiyor.

So when the price tags on your clothes seem like a steal,

Bu yüzden kıyafetinizdeki etiket size soygun gibi geliyorsa

it’s important to consider who’s actually being robbed.

aslında kimin soyulduğuna bakmak gerek.