The history of marriage - Alex Gendler

Evliliğin tarihi - Alex Gendler

Çeviri: Sinan Özgün Gözden geçirme: Emre Kocahan

There have been many different things

Evlilik hakkında birçok şey

written and said about marriage.

yazılmıştır ve anlatılmıştır.

From the sweetly inspirational

Hoş bir şekilde ilham verici şeylerden

to the hilariously cynical.

gülünç derecede alaycı şeylere kadar.

But what many of them have in common

Ancak, hepsinin ortak noktası

is that they sound like they express

her birinin kulağa evrensel bir gerçeği

a universal and timeless truth,

dile getiriyor gibi gelmesidir.

when in fact nearly everything about marriage,

Aslında evlilikle ilgili her şey,

from its main purpose

temel amacından

to the kinds of relationships it covers

kapsadığı ilişkilere,

to the rights and responsibilities involved,

tarafların sorumluluklarına kadar,

has varied greatly between different eras,

çağdan çağa, kültürler ve sosyal sınıflar arasında

cultures and social classes.

birçok farklılık göstermiştir.

So, let's take a quick look at

Haydi, birlikte evliliğin evrimine

the evolution of marriage.

hızlıca bir göz atalım.

Pair bonding and raising children

Eşleşmek ve çocuk yetiştirmek

is as old as humanity itself.

insanlığın kendisi kadar eskidir.

With the rise of sedentary agricultural societies

Yerleşik tarımsal toplumların yükselişi ile birlikte,

about 10,000 years ago,

yaklaşık 10,000 yıl önce

marriage was also a way

evlilik, belli şartlar altında

of securing rights to land and property

dünyaya gelen çocukları haklı varisler ilan ederek

by designating children born under certain circumstances

toprak ve mülk haklarının korunması için

as rightful heirs.

bir yol haline gelmiştir.

As these societies became larger and more complex,

Bu topluluklar büyüdükçe ve karmaşıklaştıkça,

marriage became not just a matter

evlilik sadece bireyler ve aileler arası

between individuals and families,

bir mesele olmaktan çıkıp

but also an official institution

dini ve mülki otoriteler tarafından idare edilen

governed by religious and civil authorities.

resmi bir kurum haline gelmiştir.

And it was already well established by 2100 B.C.

Evlilik kurumu, günümüze dek ulaşan en eski yazılı yasalar olan

when the earliest surviving written laws

M.Ö. 2100'e ait Mezopotamyalılar Ur-Nammu Anayasası'nda

in the Mesopotamian Code of Ur-Nammu

evliliği idare eden, zinadan tutunda kölelerin çocuklarının

provided many specifics governing marriage,

yasal statülerine kadar kapsayan birçok yasayı

from punishments for adultery

ilan etmeden çok daha önce

to the legal status of children born to slaves.

zaten kurulmuş durumdaydı.

Many ancient civilizations allowed some form of

Birçok antik uygarlık bir çeşit aynı anda birden fazla

multiple simultaneous marriage.

evlilik düzenine izin vermekteydi.

And even today, less than a quarter of the world's

Bugün bile, dünyanın yüzlerce farklı kültürünün

hundreds of different cultures prohibit it.

çeyreğinden daha azı bunu yasaklıyor.

But just because something was allowed

Fakat, bir şeye izin veriliyor olması

doesn't mean it was always possible.

onun her zaman mümkün olduğu anlamına gelmez.

Demographic realities,

Demografik gerçekler

as well as the link between marriage and wealth,

ve aynı zamanda evlilik ile mal varlığı ilişkisi

meant that even though rulers and elites

gösteriyor ki,

in Ancient Mesopotamia,

Antik Mezopotamya'da,

Egypt and Israel

Mısır'da ve İsrail'de

had multiple concubines or wives,

yöneticiler ve elit kesim birden fazla cariyeye ve eşe

most commoners could only afford one or two

sahip olsa da sıradan insanların bir ya da iki tanesine

tending towards monogamy in practice.

gücünün yettiği ve pratikte tek eşliliğin olduğunu gösteriyor.

In other places, the tables were turned,

Diğer yerlerde, işler tersine işliyor,

and a woman could have multiple husbands

bir kadın birden fazla kocaya sahip olabiliyor.

as in the Himalayan Mountains

Himalaya Dağları'nda olduğu gibi,

where all brothers in a family

bir ailedeki tüm erkek kardeşler

marrying the same woman

aynı kadın ile evlenerek

kept the small amount of fertile land

az miktardaki verimli toprağın sürekli

from being constantly divided into new households.

yeni kurulacak aileler arasında bölünmesini engelliyorlar.

Marriages could vary

Evlilikler sadece

not only in the number of people they involved

dahil olan insan sayısına göre değil

but the types of people as well.

insan tiplerine göre de değişiklik gösterebilir.

Although the names and laws for such arrangements

Bu tip uygulamalar için isimler ve yasalar

may have differed,

farklılık göstermiş olsa da,

publicly recognized same-sex unions

toplumca kabul görmüş aynı cinsiyet arası eşleşmeler

have popped up

tarih boyunca

in various civilizations throughout history.

çeşitli uygarlıklarda ortaya çıkmıştır.

Mesopotamian prayers included blessings for such couples,

Mezopotamyalı duaları bu çiftler için kutsamalar içermektedir,

while Native American Two-Spirit individuals

Amerikan Yerlilerinin Çift Ruhlu bireyleri

had relationships with both sexes.

her iki cinsle de ilişki kurmuşlardır.

The first instances of such arrangements

Bu uygulamaların "Evlilik" olarak adlandırılan

actually being called "Marriage"

ilk örnekleri

come from Rome,

Roma'da ortaya çıkmıştır.

where the Emperors Nero and Elagabalus

İmparator Nero ve İmparator Elagabalus

both married men in public ceremonies

halka açık seremoniler ile erkeklerle evlenmiştir.

with the practice being explictly banned

Bu uygulamalar milattan sonra 342'de

in 342 A.D.

açıkça yasaklanmıştır.

But similar traditions survived

Ancak benzer gelenekler

well into the Christian era,

Hristiyanlık döneminde de sürmüştür.

such as Adelphopoiesis,

Adelphopoiesis gibi

or "brother-making" in Orthodox churches,

ya da Ortodoks kiliselerindeki "kardeşlik yapma" gibi

and even an actual marriage between two men

ve hatta 1601'de İspanya'da küçük bir şapelde

recorded in 1061 at a small chapel in Spain.

iki erkek arasında yapılan gerçek bir evliliğin kaydı tutulmuştur.

Nor was marriage even necessarily

Evliliğin yaşayan iki insan arasında

between two living people.

olması bile gerekli değildir.

Ghost marriages,

Hayalet evlilikleri,

where either the bride or groom were deceased,

gelin ya da damadın ölü olduğu evlilikler

were conducted in China

Çin'de sülalelerin devamı

to continue family lineages

ya da rahatsız ruhları

or appease restless spirits.

memnun etmek için yapılmıştır.

And some tribes in Sudan maintain similar practices.

Sudan'daki bazı kabileler de benzer uygulamalar yapmaktalar.

Despite all these differences,

Tüm bu farklılıklara rağmen

a lot of marriages throughout history

tarih boyunca yapılan birçok evliliğin

did have one thing in common.

tek bir ortak noktası vardı.

With crucial matters

Mülkiyet ve üreme

like property and reproduction at stake,

gibi önemli olgular söz konusu olduğundan

they were way too important

evlilikler gençlik aşklarına dayandırılamayacak

to depend on young love.

kadar önemliydiler.

Especially among the upperclasses,

Özellikle de üst sınıflar arasında

matches were often made by families or rulers.

eşleştirmeler çoğunlukla aileler ya da yöneticiler tarafından yapılmıştır.

But even for commoners, who had some degree of choice,

Hatta sıradan insanlar için bile bir noktaya kadar seçme hakları olmasına rağmen

the main concern was practicality.

temel endişe uygulanabilirlikti.

The modern idea of marriage

Modern evlilik fikri,

as being mainly about love and companionship

aşk ve hayat arkadaşlığı fikri,

only emerged in the last couple of centuries.

son birkaç yüzyılda ortaya çıkmıştır.

With industrialization,

Sanayileşme,

urbanization

şehirleme

and the growth of the middle class

ve orta sınıfın büyümesi ile birlikte

more people became independent

daha fazla insan geniş ailelerden

from large extended families

özgürlüğüne kavuştu

and were able to support

ve kendi aile ocaklarını

a new household on their own.

kurabilir hale geldi.

Encouraged by new ideas

Aydınlanmanın yeni fikirlerinden

from the Enlightenment,

cesaret alarak,

people began to focus

insanlar ailevi görevler

on individual happiness and pursuits,

ve statü yerine kişisel mutluluklara ve

rather than familial duty or wealth and status,

hedeflere odaklanmaya başladılar,

at least some of the time.

en azından ara sıra.

And this focus on individual happiness

Bu kişisel mutluluğa odaklanma

soon led to other transformations,

kısa zamanda diğer değişimlere yol açtı,

such as easing restrictions on divorce

boşanma önündeki engellerin azalması

and more people marrying at a later age.

ve giderek daha çok insanın geç yaşta evlenmesi gibi.

So, as we continue to debate the role and definition

Kısaca, modern dünyada evliliğin rolü ve tanımı

of marriage in the modern world,

üzerinde tartışmaya devam ederken,

it might help to keep in mind

evliliğin her zaman toplum tarafından

that marriage has always been shaped by society,

şekillendirildiğini aklımızda tutmanın yararı olacaktır

and as a society's

ve bir toplumun

structure, values and goals

yapısı, değerleri ve hedefleri

change over time,

zamanla değişir,

its ideas of marriage will continue to change along with them.

evlilik anlayışı da toplumun görüşleri ile birlikte değişmeye devam edecektir.