The language of lying — Noah Zandan

Yalan söylemenin dili — Noah Zandan

21,304,033 views ・ 2014-11-03

TED-Ed


Videoyu oynatmak için lütfen aşağıdaki İngilizce altyazılara çift tıklayınız.

Çeviri: Hatice Irmaklı Gözden geçirme: Meric Aydonat
00:09
"Sorry, my phone died."
0
9205
1966
"Üzgünüm, şarjım bitmişti."
"Önemli değil, iyiyim."
00:11
"It's nothing. I'm fine."
1
11195
2276
00:13
"These allegations are completely unfounded."
2
13495
3228
"İsnat edilen bu suçlamalar tamamen asılsızdır."
00:16
"The company was not aware of any wrongdoing."
3
16747
3353
"Söz konusu şirket, görevin kötüye kullanılmasından
bihaberdi."
00:21
"I love you."
4
21210
2309
"Seni seviyorum."
00:23
We hear anywhere from 10 to 200 lies a day,
5
23543
2844
Nerede olursa olsun günde 10'dan 200'e kadar yalan duyarız
00:26
and we spent much of our history coming up with ways to detect them,
6
26411
3343
ve tarihimizin çoğunu
bu yalanları ortaya çıkarmak
için yöntemler bularak geçirdik:
00:29
from medieval torture devices to polygraphs,
7
29778
2898
Orta Çağ işkence aletlerinden
yalan makinelerine,
00:32
blood-pressure and breathing monitors, voice-stress analyzers,
8
32700
3318
kan basıncı ve nefes alışverişi monitörlerinden
ses vurgusu analistleri, göz takibi,
00:36
eye trackers, infrared brain scanners,
9
36042
2659
kızılötesi beyin tarayıcısı
00:38
and even the 400-pound electroencephalogram.
10
38725
3182
ve hatta 181 kilogramlık beyin akım çizgesine kadar.
00:41
But although such tools have worked under certain circumstances,
11
41931
3135
Bu tarz araçlar belli koşullar altında işe yaramış olsa da
00:45
most can be fooled with enough preparation,
12
45090
2955
çoğu yeterince hazırlık yapılırsa kandırılabilir aletlerdir
00:48
and none are considered reliable enough to even be admissible in court.
13
48069
4028
ve hiçbiri mahkemede kabul görecek kadar güvenilir sayılmazlar.
Peki ya problem bu uygulamalarda değil de,
00:52
But, what if the problem is not with the techniques,
14
52121
2520
00:54
but the underlying assumption that lying spurs physiological changes?
15
54665
4377
fizyolojik değişiklikleri dürtükleyen temeli oluşturan varsayımlarsa?
Ya iletişim bilimini kullanarak yalanların kendisini
00:59
What if we took a more direct approach,
16
59066
1981
01:01
using communication science to analyze the lies themselves?
17
61071
3168
incelemeye yönelik bir yaklaşıma bürünseydik?
Psikolojik anlamda, fantezilerimizi olduğumuz insandan
01:05
On a psychological level, we lie partly to paint a better picture of ourselves,
18
65146
4813
daha çok olmak istediğimiz insana bağlayarak bir ölçüde
01:09
connecting our fantasies to the person we wish we were
19
69983
2852
kendimizin daha iyi bir resmini çizmek için yalan söyleriz.
01:12
rather than the person we are.
20
72859
2298
Ancak beynimiz hayal kurmakla meşgulken,
01:15
But while our brain is busy dreaming, it's letting plenty of signals slip by.
21
75181
4364
birçok sinyalin akıp gitmesine izin verir.
01:19
Our conscious mind only controls about 5% of our cognitive function,
22
79569
4135
Bilincimiz kavramsal işlevimizin yalnızca %5'ini kontrol ederken,
01:23
including communication,
23
83728
1536
bu kısma iletişim de dahildir,
01:25
while the other 95% occurs beyond our awareness,
24
85288
3376
diğer %95'i bilincimizin ötesinde gerçekleşir
01:28
and according to the literature on reality monitoring,
25
88688
3162
ve gerçeklik gözlemine dayalı edebiyata göre hayal edilmiş deneyimlere
01:31
stories based on imagined experiences
26
91874
2338
bağlı olan hikayeler, gerçek deneyimlere bağlı olan hikayelerden
01:34
are qualitatively different from those based on real experiences.
27
94236
3857
nitelik olarak farklıdır.
Bu ise kişisel bir konu hakkında yanlış bir hikaye yaratmanın
01:38
This suggests that creating a false story about a personal topic takes work
28
98117
4002
uğraş gerektirdiğini ve farklı bir dil
01:42
and results in a different pattern of language use.
29
102143
2893
kullanım şekliyle sonuçlandığını ileri sürer.
01:45
A technology known as linguistic text analysis
30
105060
3147
Dilbilimsel metin çözümlemesi adıyla bilinen bir teknoloji yalan söylemenin
01:48
has helped to identify four such common patterns
31
108231
2700
bilinçaltı dilinde bunun gibi 4 ortak dil kullanım şeklini tanımladı.
01:50
in the subconscious language of deception.
32
110955
2206
İlk olarak, yalancılar yalan söylerken kendilerine daha az gönderme yaparlar.
01:54
First, liars reference themselves less, when making deceptive statements.
33
114153
4320
01:58
They write or talk more about others, often using the third person
34
118497
3727
Kendilerini yalanlarından uzaklaştırmak ve ayrı tutmak için
sıklıkla üçüncü şahıstan bahsederek
02:02
to distance and disassociate themselves from their lie,
35
122248
2968
diğerleri hakkında daha çok konuşur veya yazarlar.
02:05
which sounds more false:
36
125240
1894
Ki bu da kulağa daha da sahte gelir:
02:07
"Absolutely no party took place at this house,"
37
127158
2808
"Bu evde kesinlikle bir parti düzenlenmedi."
02:09
or "I didn't host a party here."
38
129990
1855
ya da "Burada bir parti vermedim."
02:13
Second, liars tend to be more negative,
39
133178
2555
İkincisi, yalancılar daha negatif olma eğilimindedirler,
02:15
because on a subconscious level, they feel guilty about lying.
40
135757
3481
çünkü bilinçaltında yalan söyledikleri için suçlu hissederler.
02:19
For example, a liar might say something like,
41
139262
2136
Örneğin, bir yalancı şöyle bir şey söyleyebilir:
02:21
"Sorry, my stupid phone battery died. I hate that thing."
42
141422
4167
"Üzgünüm, aptal telefonumun şarjı bitti. Nefret ediyorum o şeyden."
02:25
Third, liars typically explain events in simple terms
43
145613
3240
Üçüncüsü, beynimiz karmaşık bir yalan yaratmada zorlandığı için,
02:28
since our brains struggle to build a complex lie.
44
148877
3099
yalancılar genel olarak olayları basit terimlerle anlatırlar.
02:32
Judgment and evaluation
45
152000
1305
Yargılama ve değerlendirme beynimizin hesaplaması için karmaşık şeylerdir.
02:33
are complex things for our brains to compute.
46
153329
2830
02:36
As a U.S. President once famously insisted:
47
156183
2471
Ünlü bir ABD Başbakanının bir keresinde ısrarla söylediği gibi:
02:38
"I did not have sexual relations with that woman."
48
158678
3088
"O kadınla herhangi bir cinsel ilişkim yoktur."
02:41
And finally, even though liars keep descriptions simple,
49
161790
2869
Son olarak, yalancılar betimlemeleri basit tutsalar da gereksiz kelimeler,
02:44
they tend to use longer and more convoluted sentence structure,
50
164683
3451
yalanı desteklemek için alakasız ama kulağa gerçekçi gelen detaylar kullanarak
02:48
inserting unnecessary words
51
168158
1582
02:49
and irrelevant but factual sounding details in order to pad the lie.
52
169764
3712
daha uzun ve karmaşık cümle yapısı kullanma eğilimindedirler.
02:53
Another President confronted with a scandal proclaimed:
53
173500
2640
Başka bir başbakan skandal bir söylem dile getirmişti:
02:56
"I can say, categorically, that this investigation indicates
54
176164
3346
"Kesin bir şekilde şunu söyleyebilirim ki bu araştırma Beyaz Saray'da çalışan
02:59
that no one on the White House staff,
55
179534
1763
kimsenin, yakın zamanda yönetimde çalışan kimsenin fazlasıyla garip olan
03:01
no one in this administration presently employed
56
181321
2355
03:03
was involved in this very bizarre incident."
57
183700
2900
bu olayda yer almadığını gösteriyor. "
03:06
Let's apply linguistic analysis to some famous examples.
58
186624
3540
Şimdi bazı ünlü örneklere dil bilimsel analiz uygulayalım.
03:10
Take seven-time Tour de France winner Lance Armstrong.
59
190188
3025
7 kez Tour De France şampiyonu Lance Armstrong'u örnek alalım.
03:13
When comparing a 2005 interview,
60
193237
2136
2005 yılında performans arttırıcı ilaç aldığını reddettiği röportaj ile
03:15
in which he had denied taking performance-enhancing drugs
61
195397
2853
2013 yılında aldığını itiraf ettiği röportajı karşılaştırınca,
03:18
to a 2013 interview, in which he admitted it,
62
198274
2914
şahıs zamiri kullanımı neredeyse 3/4' ü kadar artmıştır.
03:21
his use of personal pronouns increased by nearly 3/4.
63
201212
3956
Sıradaki iki alıntıdaki karşıtlığı dikkate alın.
03:25
Note the contrast between the following two quotes.
64
205192
2643
03:27
First: "Okay, you know, a guy in a French, in a Parisian laboratory
65
207859
4287
İlki: "Pekala, yani şimdi bir adam Fransız, Parisli bir laboratuarda
numunenizi inceliyor ve Jean-Francis veya her kimse test ediyor.
03:32
opens up your sample, you know, Jean-Francis so-and-so, and he tests it.
66
212170
3937
03:36
And then you get a phone call from a newspaper that says:
67
216131
2697
Daha sonra "6 kez EPO kullandığınız belirlenmiştir."
03:38
'We found you to be positive six times for EPO."
68
218853
2781
diyen bir gazeteden bir telefon alıyorum."
İkincisi: "Kendimi tümüyle EPO'da kaybettim.
03:43
Second: "I lost myself in all of that.
69
223129
1875
03:45
I'm sure there would be other people that couldn't handle it,
70
225028
2895
Eminim bununla başa çıkamayan başka insanlar vardır ama ben
03:47
but I certainly couldn't handle it,
71
227947
1757
kesinlikle başa çıkamadım
03:49
and I was used to controlling everything in my life.
72
229728
2998
ve ben hayatımdaki her şeyi kontrol etmeye alışkındım.
03:52
I controlled every outcome in my life."
73
232750
2638
Hayatımdaki her sonucu kontrol ederdim."
03:55
In his denial, Armstrong described a hypothetical situation
74
235412
2882
Reddedişinde, Armstrong kendini durumdan tümüyle soyutlayarak
03:58
focused on someone else,
75
238318
1979
başka birine odaklı varsayımsal bir durum anlatmıştır.
04:00
removing himself from the situation entirely.
76
240321
2658
İtirafında ise kişisel duygularına ve nedenlerine
04:03
In his admission, he owns his statements,
77
243003
1953
04:04
delving into his personal emotions and motivations.
78
244980
3605
inerek kendi ifadelerini kullanıyor.
04:08
But the use of personal pronouns is just one indicator of deception.
79
248609
3943
Ancak şahıs zamiri kullanımı yalancılığın yalnızca bir tane göstergesidir.
04:12
Let's look at another example from former Senator
80
252576
2309
Bir önceki senatör ve ABD başbakanlık adayı John Edwards 'dan
04:14
and U.S. Presidential candidate John Edwards:
81
254909
3228
başka bir örneğe bakalım:
"Ben sadece görünürdeki babanın açıkça bebeğin babası
04:18
"I only know that the apparent father has said publicly
82
258161
2579
04:20
that he is the father of the baby.
83
260764
1890
olduğunu söylediğini biliyorum. "
04:22
I also have not been engaged in any activity of any description
84
262678
3012
Ayrıca istenilen herhangi bir tanım faaliyetine dahil olmadım, katılmadım
04:25
that requested, agreed to, or supported payments of any kind
85
265714
3434
ve bebeğin görünürdeki babasına veya o kadına herhangi bir harcamada
04:29
to the woman or to the apparent father of the baby."
86
269172
3181
destek olmadım. "
04:32
Not only is that a pretty long-winded way to say, "The baby isn't mine,"
87
272377
4019
Bu "Bebek benim değil" demenin fazlasıyla uzun bir yolu olmasıyla beraber
ayrıca diğer kişilere isimle hitap etmiyor, bunun yerine "o bebek",
04:36
but Edwards never calls the other parties by name,
88
276420
2886
04:39
instead saying "that baby," "the woman," and "the apparent father."
89
279330
3809
"o kadın" veya "görünürdeki baba" diyor.
04:43
Now let's see what he had to say when later admitting paternity:
90
283163
3029
Şimdiyse daha sonra babalığı itiraf ettiğinde ne dediğine bakalım:
04:46
"I am Quinn's father.
91
286216
1527
"Quinn'in babası benim.
04:47
I will do everything in my power to provide her
92
287767
2257
Hak ettiği desteği ve sevgiyi saklamak için elimden gelen ne varsa yapacağım. "
04:50
with the love and support she deserves."
93
290048
2093
04:53
The statement is short and direct,
94
293066
1678
Çocuğuna ismiyle hitap ediyor ve hayatındaki rolünü söylerken
04:54
calling the child by name and addressing his role in her life.
95
294768
3535
kısa ve direkt bir ifade kullanıyor.
04:58
So how can you apply these lie-spotting techniques to your life?
96
298327
3207
Öyleyse yalan belirleyici teknikleri hayatınıza nasıl uygularsınız?
05:01
First, remember that many of the lies we encounter on a daily basis
97
301558
3637
İlk olarak, günümüzde karşımıza çıkan yalanların bu örneklerden
05:05
are far less serious that these examples, and may even be harmless.
98
305219
4601
daha az ciddi ve hatta daha zararsız olduğunu unutmayın.
05:09
But it's still worthwhile to be aware of telltale clues,
99
309844
2660
Yine de gerçeği açığa çıkaran öz-imlemeler, olumsuz dil,
05:12
like minimal self-references, negative language,
100
312528
3688
basit açıklamalar ve karmaşık ifadeler gibi ipuçlarının
05:16
simple explanations and convoluted phrasing.
101
316240
2403
05:19
It just might help you avoid an overvalued stock,
102
319759
3060
Fazla değer biçilmiş stok, kullanışsız bir ürün
05:22
an ineffective product, or even a terrible relationship.
103
322843
2915
ve hatta berbat bir ilişkiyi görmezden gelmenize yardımcı olabilir.
Bu web sitesi hakkında

Bu site size İngilizce öğrenmek için yararlı olan YouTube videolarını tanıtacaktır. Dünyanın dört bir yanından birinci sınıf öğretmenler tarafından verilen İngilizce derslerini göreceksiniz. Videoyu oradan oynatmak için her video sayfasında görüntülenen İngilizce altyazılara çift tıklayın. Altyazılar video oynatımı ile senkronize olarak kayar. Herhangi bir yorumunuz veya isteğiniz varsa, lütfen bu iletişim formunu kullanarak bizimle iletişime geçin.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7