The language of lying — Noah Zandan

Translator: YSU romano.transl.dept. Lusine Reviewer: Kristine Sargsyan

"Sorry, my phone died."

«Ների՛ր, բջջայինիս մարտկոցը սպառվեց»:

"It's nothing. I'm fine."

«Ինձ մոտ ամեն բան կարգին է»:

"These allegations are completely unfounded."

«Այս մեղադրանքներն միանգամայն անհիմն են»:

"The company was not aware of any wrongdoing."

Կազմակերպությունը անտեղյակ էր սխալմունքից:

"I love you."

«Ես սիրում եմ քեզ»:

We hear anywhere from 10 to 200 lies a day,

Մենք ամեն օր լսում ենք 10-ից 200 սուտ,

and we spent much of our history coming up with ways to detect them,

և պատմությունը փաստում է, որ մենք փորձել ենք բացահայտել այդ ստերը`

from medieval torture devices to polygraphs,

սկսած միջնադարյան խոշտանգիչ սարքավորումներից մինչև պոլիգրաֆներ,

blood-pressure and breathing monitors, voice-stress analyzers,

արյան ճնշման չափիչներից մինչև շնչառական մոնիթորներ,

eye trackers, infrared brain scanners,

ձայնային տատանումները գրանցող սարքեր, աչքի ընկալիչներ,

and even the 400-pound electroencephalogram.

գլխուղեղի ինֆրակարմիր սկաներներ, հսկա էլեկտրաէնցեֆալոգրաֆներ:

But although such tools have worked under certain circumstances,

Թեպետև այսօրինակ գործիքները կիրառելի էին որոշ պայմաններում,

most can be fooled with enough preparation,

այնուամենայնիվ որոշակի պատրաստվածության դեպքում դրանց ևս կարելի է խաբել

and none are considered reliable enough to even be admissible in court.

և ոչ մեկն էլ բավարար չափով հուսալի չէին համարվում դատարանի կողմից ընդունելի լինելու համար:

But, what if the problem is not with the techniques,

Սակայն, գուցե խնդիրը ոչ թե սարքավորումներն են, այլ այն ենթադրությունը,

but the underlying assumption that lying spurs physiological changes?

ըստ որի ստելը հանգեցնում է հոգեբանական փոփոխությունների:

What if we took a more direct approach,

Իսկ ինչ կլինի, եթե մենք ցուցաբերենք առավել անմիջական մոտեցում

using communication science to analyze the lies themselves?

և ստերն հենց իրենցով ուսումնասիրենք հաղորդակցման ոլորտում:

On a psychological level, we lie partly to paint a better picture of ourselves,

Հոգեբանության դիտանկյունից մենք հակված ենք ստելու մասամբ այն պատճառով, որ ձգտում ենք պատկերել մեզ առավել դրական կողմից,

connecting our fantasies to the person we wish we were

նաև գործի դնելով մեր երևակայությունը` ցանկանում ենք լինել այնպիսին,

rather than the person we are.

ինչպիսին չենք հանդիսանում:

But while our brain is busy dreaming, it's letting plenty of signals slip by.

Այդուհանդերձ մինչդեռ մեր ուղեղը զբաղված է երազելով, այն շրջանցում է մի շարք ազդանշաններ:

Our conscious mind only controls about 5% of our cognitive function,

Մեր գիտակից միտքը ճանաչողական գործառույթից վերահսկում է ընդամենը 5%-ը`

including communication,

ներառյալ հաղորդակցումը,

while the other 95% occurs beyond our awareness,

մինչդեռ մնացյալ 95%-ը վերգիտակցական մակարդակում է

and according to the literature on reality monitoring,

և համաձայն իրողությունների մոնիտորինգի վրա հիմնված գրականության տվյալների`

stories based on imagined experiences

թվացյալ փորձառությունները որակապես տարբերվում են

are qualitatively different from those based on real experiences.

իրականության վրա հիմնված փորձառություններից:

This suggests that creating a false story about a personal topic takes work

Սա ենթադրում է, որ անձնական թեմայի շուրջ կեղծ պատմություն հորինելը աշխատատար է

and results in a different pattern of language use.

և հանգեցնում է լեզվի կիրառման տարաբնույթ ձևերի:

A technology known as linguistic text analysis

Լեզվական տեքստի վերլուծություն անվամբ տեխնոլոգիան

has helped to identify four such common patterns

օգնել է բացահայտել ենթագիտակցության մղումով իրականացվող

in the subconscious language of deception.

խաբեության չորս ընդհանրական օրինաչափություններ:

First, liars reference themselves less, when making deceptive statements.

Առաջին, խաբեբաները ստելիս խուսափում են իրենց ես-ի անձնավորումից:

They write or talk more about others, often using the third person

Նրանք գրում կամ խոսում են առավելապես այլոց մասին` հաճախ օգտագործելով երրորդ անձի`

to distance and disassociate themselves from their lie,

առաջացնելով հեռավորության մտայնություն կամ խզելով ասոցիատիվ կապերը իրենց անձի հետ,

which sounds more false:

որն իրականում էլ ավելի կեղծ է հնչում,

"Absolutely no party took place at this house,"

“բացարձակապես ոչ մի խնջույք չի եղել այս տանը”,

or "I didn't host a party here."

կամ “ես այստեղ չեմ հյուրընկալել որևէ մեկին”:

Second, liars tend to be more negative,

Երկրորդ, խաբեբաներն հակված են առավել բացասաբար արտահայտվելուն,

because on a subconscious level, they feel guilty about lying.

քանի որ ենթագիտակցական մակարդակում նրանք մեղավոր են զգում ստելու համար:

For example, a liar might say something like,

Օրինակ, որևէ ստահակ կարող է արտաբերել նմանատիպ արտահայտություն.

"Sorry, my stupid phone battery died. I hate that thing."

“Ներիր, իմ հիմար բջջայինի մարտկոցը մեռել է, ես դա ատում եմ”:

Third, liars typically explain events in simple terms

Երրորդ, ստախոսներն, որպես կանոն, իրադրությունները մեկնաբանում են պարզունակ բառերով,

since our brains struggle to build a complex lie.

այն պարզ պատճառով, որ մեր գլխուղեղը այդ ակնթարթին ջանում է կառուցել բարդ ստեր:

Judgment and evaluation

Վճռումն ու գնահատանքը խրթին են

are complex things for our brains to compute.

մեր ուղեղի հաշվարկման առումով:

As a U.S. President once famously insisted:

Ինչպես ԱՄՆ նախագահն էր ժամանակին հանդես եկել հանրահայտ պնդմամբ.

"I did not have sexual relations with that woman."

“Ես սեռական հարաբերություններ չեմ ունեցել այդ կնոջ հետ”:

And finally, even though liars keep descriptions simple,

Եվ վերջապես, թեև ստախոսներն հակված են հակիրճ նկարագրությունների,

they tend to use longer and more convoluted sentence structure,

նրանք սովորաբար կիրառում են նախադասության ավելի երկար և ավելի խրթին կառույցներ`

inserting unnecessary words

ներառելով ավելորդ բառեր, ինչպես նաև

and irrelevant but factual sounding details in order to pad the lie.

սուտը կոծկելու համար անհարկի, բայց փաստացի հնչեղություն ունեցող մանրամասներ:

Another President confronted with a scandal proclaimed:

Մեկ այլ նախագահ, որը ևս հայտնվել էր սկանդալի կիզակետում, հանդես է եկել բառացի այսպիսի հայտարարությամբ.

"I can say, categorically, that this investigation indicates

«Ես կարող եմ կտրականապես պնդել, որ ինչպես այս քննությունն է փաստում`

that no one on the White House staff,

Սպիտակ տան աշխատակազմից ոչ ոք, ներգրավված չի

no one in this administration presently employed

վարչակազմում ներկայումս աշխատողներից ոչ ոք

was involved in this very bizarre incident."

ներգրավված չի եղել այս արտասովոր միջադեպում»:

Let's apply linguistic analysis to some famous examples.

Փորձենք լեզվական վերլուծության մեթոդը կիրառել որոշ հայտնի օրինակների վրա:

Take seven-time Tour de France winner Lance Armstrong.

Ինչպես, Տուր դե Ֆրանս մրցաշարի 7-ակի մեդալակիր Լենս Արմսթրոնգի դեպքում:

When comparing a 2005 interview,

Եթե համեմատենք 2005-ին անցկացված հարցազրույցը,

in which he had denied taking performance-enhancing drugs

որտեղ վերջինս հերքել էր աշխատունակությունը խթանող դեղամիջոցներ գործածելու փաստը,

to a 2013 interview, in which he admitted it,

2013-ին անցկացված հարցազրույցի հետ, որի ընթացքում նա խոստովանել էր այդ իրողությունը.

his use of personal pronouns increased by nearly 3/4.

իր խոսքում անձնական դերանունների կիրառման քանակն ավելացել էր մոտ ¾-ով:

Note the contrast between the following two quotes.

Նկատենք երկու մեջբերումներում առկա հակադրությունը:

First: "Okay, you know, a guy in a French, in a Parisian laboratory

Առաջինում. “Լավ, համարենք մի երիտասարդ Ֆրանսիայում, փարիզյան մի լաբորատորիայում

opens up your sample, you know, Jean-Francis so-and-so, and he tests it.

վերցնում է Ձեր փորձանմուշը համարենք Ժան-Ֆրանսիզ, այսպես- այնպես, և թեստ անցկացնում:

And then you get a phone call from a newspaper that says:

Հետո դուք հեռախոսազանգ եք ստանում թերթի խմբագրատնից, և հնչում է

'We found you to be positive six times for EPO."

“Մենք բացահայտել ենք, որ խթանիչների չափաբաժինը վեցն անգամ գերազանցում է սահմանվածը»:

Second: "I lost myself in all of that.

Երկրորդ հարցազրույցին. «Ես արդեն մոլորվել եմ այդ ամենի մեջ:

I'm sure there would be other people that couldn't handle it,

Ես վստահ եմ, որ շատ մարդիկ չէին կարողանա կարգավորել դա,

but I certainly couldn't handle it,

ես իհարկե կորցրեցի կառավարումը,

and I was used to controlling everything in my life.

ես սովոր էի վերահսկել ամեն բան իմ կյանքում.

I controlled every outcome in my life."

Ես վերահսկում էի իմ կյանքում ցանկացած արդյունք»:

In his denial, Armstrong described a hypothetical situation

Իր մերժման խոսքում, Արմսթրոնգը նկարագրում էր հիպոթետիկ իրավիճակ`

focused on someone else,

հիմնվելով այլ մեկի վրա`

removing himself from the situation entirely.

իրեն իրողությունից միանգամայնորեն անջատելով:

In his admission, he owns his statements,

Իսկ հաստատման խոսքում նա հանդես է գալիս սեփական պնդումներով`

delving into his personal emotions and motivations.

ներսուզվելով իր իսկ հույզերի և պատճառաբանությունների աշխարհ:

But the use of personal pronouns is just one indicator of deception.

Այնուամենայնիվ անձնական դերանունների կիրառումը խաբեությունը բացահայտելու ընդամենը մեկ ցուցիչ է:

Let's look at another example from former Senator

Եկե՛ք մեկ այլ օրինակ քննարկենք ԱՄՆ նախագահի նախկին թեկնածու,

and U.S. Presidential candidate John Edwards:

սենատոր Ջոն Էդվարդսը. սենատոր Ջոն Էդվարդսը.

"I only know that the apparent father has said publicly

«Ես միայն գիտեմ, որ փաստացի հայրը հանրության առաջ

that he is the father of the baby.

ասել է, որ ինքն է երեխայի հայրը:

I also have not been engaged in any activity of any description

Ինչպես նաև ես բացարձակապես ներառված չեմ եղել որևէ գործունեության մեջ,

that requested, agreed to, or supported payments of any kind

որի համաձայն պահանջվում է, համաձայնվում է կամ ենթադրվում է

to the woman or to the apparent father of the baby."

վճարումներ կատարել որևէ կնոջ կամ երեխայի փաստացի հորը»:

Not only is that a pretty long-winded way to say, "The baby isn't mine,"

Սա ոչ միայն «երեխան իմը չէ» արտահայտության արտաբերման բավականին երկարաշունչ միջոց է,

but Edwards never calls the other parties by name,

այլև Էդվարդսը երբեք մյուս կողմերին անվանապես չի դիմում,

instead saying "that baby," "the woman," and "the apparent father."

փոխարենը շրջանառում է «այդ երեխան», «այդ կինը» և «փաստացի հայրը» անվանումները:

Now let's see what he had to say when later admitting paternity:

Հիմա տեսնենք, թե ինչ էր նա ստիպված եղել ասել ավելի ուշ`հայրությունն ընդունելիս.

"I am Quinn's father.

«Ես Քուիննի հայրիկն եմ:

I will do everything in my power to provide her

Ես իմ ուժերի սահմաններում կանեմ հնարավորին ամեն ինչ` ապահովելու նրան

with the love and support she deserves."

այն սիրով և աջակցությամբ, որին նա արժանի է»:

The statement is short and direct,

Խոսքը հակիրճ է և անմիջական`

calling the child by name and addressing his role in her life.

երեխային անունով կոչելով և ընդգծելով փոքրիկի դերն իր կյանքում:

So how can you apply these lie-spotting techniques to your life?

Այսպիսով, ինչպե՞ս դուք կարող եք շրջանառել սուտը հայտնաբերելու այս տեխնոլոգիաները ձեր կյանքում:

First, remember that many of the lies we encounter on a daily basis

Առաջնահերթ, հիշե՛ք, որ օրական կտրվածքով մեզ հանդիպող ստերից շատերը

are far less serious that these examples, and may even be harmless.

վերոթվարկյալ օրինակներից սակավ լուրջ են և նույնիսկ կարող են անվնաս լինել:

But it's still worthwhile to be aware of telltale clues,

Այդուհանդերձ արժե տեղյակ լինել մատնիչ հմտություններից, ինչպես օրինակ`

like minimal self-references, negative language,

սեփական անձի անձնավորման նվազագույն քանակը, բացասական խոսքը,

simple explanations and convoluted phrasing.

պարզամիտ բացատրությունները և խճճված արտահայտությունները:

It just might help you avoid an overvalued stock,

Սա հնարավոր է օգնի ձեզ խուսափել գերագնահատված ապրանքներ ձեռք բերելուց,

an ineffective product, or even a terrible relationship.

անարդյունավետ արտադրանքից, ինչու ոչ նաև սարսափելի հարաբերություններից: