How to choose your news - Damon Brown

Kako da izaberete vesti - Dejmon Braun (Damon Brown)

Prevodilac: Milenka Okuka Lektor: Mile Živković

How do you know what's happening in your world?

Kako da znate šta se dešava u vašem svetu?

The amount of information just a click away

Količina informacija, samo na klik od nas,

may be limitless,

možda jeste beskonačna,

but the time and energy we have

ali vreme i energija koje imamo

to absorb and evaluate it is not.

za njihovu apsorpciju i vrednovanje, nije.

All the information in the world won't be very useful

Sve informacije ovog sveta nisu od velike koristi,

unless you know how to read the news.

ukoliko ne znate kako da čitate vesti.

To your grandparents, parents,

Vašim baki i deki, roditeljima,

or even older siblings,

pa čak i starijim rođacima,

this idea would have sounded strange.

ova misao bi zvučala čudno.

Only a few decades ago, news was broad-based.

Pre samo nekoliko decenija, vesti su bile namenjene širokim masama.

Your choices were limited

Izbor je bio ograničen

to a couple of general interest magazines

na nekoliko časopisa opšteg interesovanja

and newspaper of record,

i zvaničnih novina

and three or four TV networks

i tri-četiri TV stanice

where trusted newscasters delivered the day's news

na kojima su pouzdani spikeri iznosili dnevne novosti,

at the same reliable time every evening.

u isto pouzdano vreme svake večeri.

But the problems with this system soon became apparent

No problemi s ovim sistemom su ubrzo postali očigledni

as mass media spread.

kad su masovni mediji počeli da se šire.

While it was known that authoritarian countries

Iako se znalo da autoritarne države

controlled and censored information,

kontrolišu i cenzurišu informacije,

a series of scandals showed that

niz skandala je pokazao

democratic governments were also misleading the public,

da i demokratske vlade obmanjuju javnost,

often with media cooperation.

često uz pomoć medija.

Revelations of covert wars, secret assassinations,

Otkriće prikrivenih ratova, tajnih ubistava

and political corruption

i političke korupcije,

undermined public faith in official narratives

potkopalo je poverenje javnosti u zvanični narativ

presented by mainstream sources.

koji su nudili matični izvori.

This breakdown of trust in media gatekeepers

Slom poverenja u čuvare medijskih kapija

lead to alternative newspapers, radio shows, and cable news

doveo je do pojave alternativnih novina, radio emisija i kablovskih vesti,

competing with the major outlets and covering events

koji su se takmičili na glavnom tržištu, pokrivajući događaje

from various perspectives.

iz različitih perspektiva.

More recently, the Internet has multiplied the amount

U skorije vreme, internet je umnožio količinu

of information and viewpoints,

informacija i tačaka gledišta,

with social media, blogs, and online video

uz pomoć društvenih mreža, blogova i onlajn videa,

turning every citizen into a potential reporter.

pretvorio je svakog građanina u potencijalnog izveštača.

But if everyone is a reporter, nobody is,

Ali ako je svako izveštač, onda niko nije,

and different sources may disagree,

a različiti izvori mogu da se ne slažu,

not only opinions, but on the facts themselves.

ne samo u mišljenjima, već i u samim činjenicama.

So how do you get the truth, or something close?

Kako onda saznati istinu ili nešto slično njoj?

One of the best ways is to get the original news

Najbolji način je da do izvorne vesti dođete

unfiltered by middlemen.

bez učešća posrednika.

Instead of articles interpreting a scientific study

Umesto članaka koji tumače naučno istraživanje

or a politician's speech,

ili politički govor,

you can often find the actual material and judge for yourself.

često možete naći izvorni materijal i proceniti za sebe.

For current events, follow reporters on social media.

Za aktuelne vesti, pratite izveštače na društvenim mrežama.

During major events, such as the Arab Spring

U toku velikih događaja, poput Arapskog proleća

or the Ukrainian protests,

ili ukrajinskih protesta,

newscasters and bloggers have posted updates and recordings

spikeri i blogeri su slali i beležili novosti

from the midst of the chaos.

iz središta haosa.

Though many of these later appear in articles or broadcasts,

Iako se većina ovoga kasnije pojavila u člancima i izveštajima,

keep in mind that these polished versions

imajte na umu da ove doterane verzije

often combine the voice of the person who was there

često kombinuju glas osobe koja je bila tamo,

with the input of editors who weren't.

s umecima urednika, koji nije bio tamo.

At the same time, the more chaotic the story,

Istovremeno, što je priča haotičnija,

the less you should try to follow it in real time.

manje bi trebalo da je pratite u realnom vremenu.

In events like terrorist attacks and natural disasters,

Za vreme događaja, poput napada terorista i prirodnih katastrofa,

today's media attempts continuous coverage

težnja današnjih medija za stalnom pokrivenošću,

even when no reliable new information is available,

čak i kada nema novih pouzdanih informacija,

sometimes leading to incorrect information

ponekad vodi do netačnih informacija

or false accusations of innocent people.

ili do optuživanja nevinih ljudi.

It's easy to be anxious in such events,

Lako je biti nestrpljiv za vreme ovakvih događaja,

but try checking for the latest information

ali pokušajte da proveravate poslednje informacije

at several points in the day,

nekoliko puta na dan,

rather than every few minutes,

umesto na svakih nekoliko minuta,

allowing time for complete details to emerge

ostavljajući tako vremena da se pojave kompletni detalji

and false reports to be refuted.

i da se lažni izveštaji opovrgnu.

While good journalism aims for objectivity,

Iako dobro novinarstvo teži objektivnosti,

media bias is often unavoidable.

medijska pristrasnost je često neizbežna.

When you can't get the direct story,

Ako ne možete direktno doći do priče,

read coverage in multiple outlets

čitajte izveštaje iz višestrukih izvora,

which employ different reporters and interview different experts.

koji koriste različite izveštače i intervjuišu različite stručnjake.

Tuning in to various sources and noting the differences

Uključivanje na različite izvore i primećivanje razlika

lets you put the pieces together

omogućuje vam da sklopite delove

for a more complete picture.

u potpuniju sliku.

It's also crucial to separate fact from opinion.

Takođe je krucijalno da razdvojite činjenice od mišljenja.

Words like think, likely, or probably

Reči, poput "mislim", "po svoj prilici" ili "verovatno"

mean that the outlet is being careful

znače da je izvor oprezan

or, worse, taking a guess.

ili, što je još gore, da nagađa.

And watch out for reports that rely on anonymous sources.

I pazite se izveštaja koji se oslanjaju na anonimne izvore.

These could be people who have little connection to the story,

Ovo bi mogli da budu ljudi koji nemaju mnogo veze s pričom,

or have an interest in influencing coverage,

ili je u njihovom interesu da utiču na pokrivanje priče,

their anonymity making them unaccountable

njihova anonimnost ih oslobađa odgovornosti

for the information they provide.

za informaciju koju obezbeđuju.

Finally, and most importantly,

Na kraju i najvažnije,

try to verify news before spreading it.

pokušajte da proverite vesti pre nego što ih raširite.

While social media has enabled the truth

Iako su društvene mreže omogućile istini

to reach us faster,

da brže stigne do nas,

it's also allowed rumors to spread

takođe su omogućile tračevima da se šire

before they can be verified

pre nego što stignu da se provere

and falsehoods to survive

i da neistine prežive

long after they've been refuted.

dugo nakon što su opovrgnute.

So, before you share that unbelievable

Zato, pre nego što podelite tu neverovatnu

or outrageous news item,

ili nečuvenu vest,

do a web search to find any additional

pretražite internet, da nađete neku dodatnu

information or context you might have missed

informaciju ili kontekst, koji su vam možda promakli

and what others are saying about it.

i vidite šta drugi govore o tome.

Today, we are more free than ever

Danas smo nezavisniji nego ikad

from the old media gatekeepers

od starih čuvara medijskih kapija,

who used to control the flow of information.

koji su nekad kontrolisali tok informacija.

But with freedom comes responsibility:

Ali sa slobodom dolazi i odgovornost:

the responsibility to curate our own experience

odgovornost da organizujemo sopstveno iskustvo

and ensure that this flow does not become a flood,

i da se pobrinemo da tok ne postane poplava

leaving us less informed than before we took the plunge.

i da nas ne ostavi manje informisanim nego što smo bili pre zaranjanja.