How to choose your news - Damon Brown

Jak wybierać wiadomości - Damon Brown

Tłumaczenie: Ilona Świerczyńska Korekta: Rysia Wand

How do you know what's happening in your world?

Skąd wiesz, co dzieje się na świecie?

The amount of information just a click away

Ilość informacji na kliknięcie myszką

may be limitless,

może być nieograniczona,

but the time and energy we have

ale inaczej jest z czasem i energią,

to absorb and evaluate it is not.

by je przyswoić i zweryfikować.

All the information in the world won't be very useful

Nie wszystkie informacje są przydatne,

unless you know how to read the news.

chyba, że wiesz jak je czytać.

To your grandparents, parents,

Dla twoich dziadków, rodziców,

or even older siblings,

starszego rodzeństwa

this idea would have sounded strange.

ten pomysł brzmiałby dziwnie.

Only a few decades ago, news was broad-based.

Kilka dekad temu informacje były okrojone.

Your choices were limited

Wybór ograniczał się

to a couple of general interest magazines

do kilku powszechnych magazynów,

and newspaper of record,

informatorów

and three or four TV networks

i 3-4 sieci telewizyjnych,

where trusted newscasters delivered the day's news

gdzie zaufani prezenterzy dostarczali wiadomości

at the same reliable time every evening.

o tej samej porze co wieczór.

But the problems with this system soon became apparent

Ale pojawiły się problemy,

as mass media spread.

gdy rozpowszechniły się mass media.

While it was known that authoritarian countries

Wiadomo, że autorytarne kraje

controlled and censored information,

kontrolowały i cenzurowały informacje,

a series of scandals showed that

lecz skandale pokazały,

democratic governments were also misleading the public,

że rządy demokratyczne też zwodziły ludzi

often with media cooperation.

razem z mediami.

Revelations of covert wars, secret assassinations,

Ujawnienie tajnych wojen, zamachów

and political corruption

i korupcji w polityce

undermined public faith in official narratives

podważyły wiarę ludzi we władze

presented by mainstream sources.

w wydaniu oficjalnych źródeł.

This breakdown of trust in media gatekeepers

Nieufność w przodujące media

lead to alternative newspapers, radio shows, and cable news

umożliwiła gazetom, programom radiowym, czy całodobowym wiadomościom

competing with the major outlets and covering events

konkurencyjny opis bieżących wydarzeń

from various perspectives.

z różnych perspektyw.

More recently, the Internet has multiplied the amount

Ostatnio internet zwiększył liczbę

of information and viewpoints,

informacji i punktów widzenia

with social media, blogs, and online video

razem z mediami społecznościowymi, blogami i wideo online,

turning every citizen into a potential reporter.

zamieniając każdego w reportera.

But if everyone is a reporter, nobody is,

Ale gdy każdy jest reporterem, nikt nim nie jest.

and different sources may disagree,

Różne źródła mogą się nie pokrywać

not only opinions, but on the facts themselves.

nie tylko co do opinii, ale też co do faktów.

So how do you get the truth, or something close?

Jak znaleźć się najbliżej prawdy?

One of the best ways is to get the original news

Najlepiej dotrzeć do pierwotnej informacji,

unfiltered by middlemen.

nie zmienionej.

Instead of articles interpreting a scientific study

Zamiast interpretacji badań naukowych

or a politician's speech,

lub przemów polityków

you can often find the actual material and judge for yourself.

możesz sam ocenić wyjściowy materiał.

For current events, follow reporters on social media.

Dla bieżących wydarzeń śledź reporterów na mediach społecznościowych.

During major events, such as the Arab Spring

Podczas Arabskiej Wiosny

or the Ukrainian protests,

lub protestów na Ukrainie

newscasters and bloggers have posted updates and recordings

prezenterzy i blogerzy publikowali nagrania

from the midst of the chaos.

z centrum chaosu.

Though many of these later appear in articles or broadcasts,

Choć ukazują się one potem w artykułach, programach,

keep in mind that these polished versions

pamiętaj, że edytowane wersje

often combine the voice of the person who was there

mieszają relacje świadków

with the input of editors who weren't.

ze słowami tych, których tam nie było.

At the same time, the more chaotic the story,

Im bardziej chaotyczna historia,

the less you should try to follow it in real time.

tym mniej powinieneś ją śledzić.

In events like terrorist attacks and natural disasters,

W przypadku ataków terrorystycznych i naturalnych katastrof,

today's media attempts continuous coverage

media prezentują te same relacje,

even when no reliable new information is available,

bez nowych, wiarygodnych informacji,

sometimes leading to incorrect information

co prowadzi do błędnych wiadomości

or false accusations of innocent people.

lub oskarżania niewinnych ludzi.

It's easy to be anxious in such events,

Łatwo się wtedy niepokoić,

but try checking for the latest information

ale sprawdzaj najnowsze informacje

at several points in the day,

kilka razy dziennie,

rather than every few minutes,

a nie co kilka minut,

allowing time for complete details to emerge

by poznać ostateczne szczegóły,

and false reports to be refuted.

a błędne doniesienia odrzucić.

While good journalism aims for objectivity,

Dobre dziennikarstwo dąży do obiektywności,

media bias is often unavoidable.

a stronniczość w mediach jest nie do uniknięcia.

When you can't get the direct story,

Nie mogąc dotrzeć do pierwotnej historii,

read coverage in multiple outlets

czytaj relacje z wielu źródeł,

which employ different reporters and interview different experts.

od różnych reporterów i ekspertów.

Tuning in to various sources and noting the differences

Różne źródła i różnice między nimi

lets you put the pieces together

pozwalają złożyć elementy w całość

for a more complete picture.

dla całkowitego zarysu.

It's also crucial to separate fact from opinion.

Ważne, by oddzielić fakty od opinii.

Words like think, likely, or probably

Słowa takie jak "sądzę", "podobno", czy "prawdopodobnie"

mean that the outlet is being careful

oznaczają, że źródło jest niepewne

or, worse, taking a guess.

lub zgaduje.

And watch out for reports that rely on anonymous sources.

Uważaj na relacje z anonimowych źródeł.

These could be people who have little connection to the story,

Mogą to być ludzie bez związku z historią

or have an interest in influencing coverage,

lub chcący wpłynąć na reportaż.

their anonymity making them unaccountable

Ich anonimowość pozwala im nie brać odpowiedzialności

for the information they provide.

za informację, której dostarczają.

Finally, and most importantly,

Wreszcie najważniejsze,

try to verify news before spreading it.

trzeba weryfikować informacje przed ich rozpowszechnianiem.

While social media has enabled the truth

Dzięki mediom społecznym

to reach us faster,

prawda dociera do nas szybciej,

it's also allowed rumors to spread

ale docierają też plotki,

before they can be verified

zanim są potwierdzone,

and falsehoods to survive

a kłamstwa istnieją

long after they've been refuted.

na długo po ich sprostowaniu.

So, before you share that unbelievable

Zanim podzielisz się niewiarygodnym

or outrageous news item,

lub szokującym tematem,

do a web search to find any additional

przeszukaj sieć po więcej informacji

information or context you might have missed

lub treści, które przeoczyłeś,

and what others are saying about it.

i dowiedz się, co inni o tym mówią.

Today, we are more free than ever

Dziś mamy największą wolność

from the old media gatekeepers

od starych priorytetowych mediów,

who used to control the flow of information.

które kontrolowały przepływ informacji.

But with freedom comes responsibility:

Lecz z wolnością idzie odpowiedzialność,

the responsibility to curate our own experience

by nadzorować własne doświadczenie

and ensure that this flow does not become a flood,

i zapewnić, że ten przepływ nie stanie się powodzią,

leaving us less informed than before we took the plunge.

po której będziemy wiedzieć jeszcze mniej, niż zanim rzuciliśmy się w wir.