4 signs of emotional abuse - Viann Nguyen-Feng

Translator: Sanntint Tint Reviewer: Myo Aung

စိတ်ပိုင်းနှိပ်စက်မှုဟာ မယုံနိုင်အောင်ထိခိုက်နိုင်စေတယ်။

Emotional abuse can be incredibly damaging,

increasing a person’s chances of developing depression and anxiety

လူတစ်ယောက်ရဲ့ စိတ်ဓာတ်ကျခြင်းနဲ့ စိုးရိမ်စိတ်ဖြစ်ပွားနိုင်ခြေကို တိုးစေတယ်။

sometimes for decades after the fact.

ဖြစ်ပြီးနောက် တစ်ခါတစ်ရံ ဆယ်စုနှစ်တွေကြာတယ်။

Broadly speaking, emotional abuse involves one person controlling another

အကြမ်းဖျင်း ပြောရရင် စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ နှိပ်စက်မှုမှာ ကိုယ်ပိုင်တန်​ဖိုးထားမှုနဲ့

by undermining their sense of self-worth and personal agency.

ကိုယ်ပိုင်သဘောကို ထိပါးရင်း တစ်​​ယောက်​က ​ နောက်​တစ်​​ယောက်​ကို ထိန်းချုပ်တာပါဝင်တယ်။

But emotionally abusive behaviors can be subtle and difficult to spot,

ဒါပေမဲ့ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ နှိပ်စက်တဲ့ အပြုအမူတွေဟာ ဆက်ဆံရေးအတွင်းရော

both from within and outside the abusive relationship.

အပြင်မှာပါ သိမ်မွေ့ပြီး ခွဲခြားရခက်နိုင်ပါတယ်။

That’s partly because emotional abuse often exploits

တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းအနေနဲ့ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ စော်ကားမှုက မကြာခဏ

or creates power imbalances between individuals,

လူတစ်ဦးချင်းကြားမှာ အမြတ်ထုတ်တာ (သို့)အားမမျှတာတွေကို ဖန်တီးလို့ပါ။

especially in relationships where safety, care, and trust

အထူးသဖြင့် ဘေးကင်းမှု၊ ဂရုစိုက်မှု၊ ယုံကြည်မှုတွေ သေချာတယ်လို့

are supposed to be guaranteed,

ယူဆရတဲ့ ဆက်ဆံရေးတွေရှိရာမှာပါ။

like the relationship between a caregiver and a child,

ဥပမာ ပြုစုစောင့်ရှောက်သူနဲ့ ကလေးအကြားဆက်ဆံရေး၊

healthcare provider and patient, teacher and student, or intimate partners.

ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်သူနဲ့ လူနာ၊ ဆရာနဲ့ ကျောင်းသား(သို့)ရင်းနှီးတဲ့ လက်တွဲဖော်တွေ။

It’s especially insidious because it often makes people doubt

အထူးသဖြင့် မသိမသာ စိမ့်ဝင်တာက လူတွေကို သူတို့ရဲ့နှိပ်စက်မှု

their perceptions of their own mistreatment.

အပေါ် ခံယူချက်တွေကို မကြာခဏ သံသယဖြစ်စေလို့ပါ။

So let’s walk through some of the most common signs of emotional abuse,

ဒီတော့ ဒီအပြုအမူတွေနဲ့ ပုံစံတွေကို လက်တွေ့ဘဝမှာ ပိုလွယ်လွယ် ခွဲခြားနိုင်ဖို့

to make these behaviors and patterns easier to spot in real life.

စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ နှိပ်စက်မှုရဲ့ အဖြစ်အများဆုံးတချို့ကို ကြည့်ရအောင်။

First, the content of someone’s words:

ပထမက တစ်စုံတစ်ယောက်ရဲ့ စကားလုံးတွေရဲ့ အကြောင်းအရာပါ။

criticism that’s out of proportion to a situation,

အခြေအနေတစ်ခုအတွက် အချိုးမကျတဲ့ ဝေဖန်မှု၊

excessively harsh or personal, or makes sweeping generalizations

အလွန်ကြမ်းတမ်းတဲ့ (သို့) ပုဂ္ဂိုလ်ရေး (သို့) သိမ်းကျုံး ကောက်ချက်ချမှုတွေ၊

or baseless negative predictions for the future

အနာဂတ်အတွက် အခြေအမြစ်မဲ့ အပျက်သဘောခန့်မှန်းချက်တွေက

is a warning sign of emotional abuse.

စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ နှိပ်စက်မှုရဲ့ သတိပေး လက္ခဏာတစ်ခုပါ။

Statements like, “You always make such stupid decisions,”

ဒီလို ပြောဆိုတာတွေ “ဒီလို မိုက်မဲတဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်တွေ မင်း အမြဲလုပ်တယ်။”

“You never do anything right,” and “Nobody else will ever love you,”

“မင်း ဘယ်တော့မှ မှန်တာ မလုပ်ဘူး။” “ဘယ်သူမှ မင်းကို ချစ်မှာ မဟုတ်ဘူး”

aren’t constructive; they’re never warranted,

ဒါတွေက အပြုသဘောဆောင်ဘူး။ ဒါတွေက ဘယ်တော့မှ မခိုင်လုံဘဲ

and someone’s use of them is a red flag.

ဒါတွေကို သုံးတဲ့လူဟာ အလံနီတစ်ခုပါ။

Second, tone and non-verbal cues:

ဒုတိယ၊လေသံနဲ့ စကားမဟုတ်သော အချက်ပြမှုများ။

yelling, ignoring and showing contempt through body language are all ways

တစ်စုံတစ်ဦးကို နှိမ့်ချဖို့ အော်ဟစ်ခြင်း၊ လျစ်လျူရှုခြင်းနဲ့ ကိုယ်လက်အမူအရာဖြင့်

to degrade someone.

မထီမဲ့မြင်မှုကို ပြသခြင်းများ။

Dismissive behaviors like eye rolling, glaring, or refusal to make eye contact,

မျက်စိလှည့်တာ စူးစူးဝါးဝါးကြည့်တာ မျက်လုံး ဆုံရန် ငြင်းတာလို နှိမ့်ချသော အပြုအမူများ၊

along with refusing to speak to someone or acknowledge their presence—

တစ်ခါတလေ “အသံတိတ် အပြုအမူ” ဆိုတဲ့ တစ်စုံတစ်ယောက် ရောက်ရှိနေမှုကို

sometimes called “the silent treatment”—

စကားပြောဖို့၊အသိအမှတ်ပြုဖို့ ငြင်းဆိုမှုဟာ

can all feature in patterns of emotional abuse.

စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ နှိပ်စက်မှု ပုံစံအားလုံးမှာ ပါဝင်နိုင်တယ်။

These behaviors can painfully transform

ဒီအပြုအမူများတွေက တစ်နည်းအားဖြင့်

the meaning of spoken statements that might otherwise seem benign.

ညင်သာတယ်ထင်ရလောက်တဲ့ ပြောဆိုမှုတွေရဲ့ အဓိပ္ပါယ်ကို နာကျင်စွာ ပြောင်းလဲနိုင်တယ်။

Third, how someone reacts to being told they’ve said

တတိယက အရေးပါတဲ့ အတွင်းသဘောကို ပေးနိုင်တဲ့ နာကျင်တာ တစ်ခုခုကို

or done something hurtful can give important insight:

ပြောတာ၊လုပ်တာအတွက် အပြောခံရတာကို တစ်စုံတစ်ယောက်က တုံ့ပြန်ပုံပါ။

do they apologize sincerely and act differently in the future,

သူတို့ဟာ ရိုးရိုးသားသား တောင်းပန်ပြီး အနာဂတ်မှာ ခြားနားစွာ ပြုမူလား၊

or do they dismiss and minimize the pain they’ve caused?

(သို့) သူတို့ လုပ်ခဲ့တဲ့ နာကျင်မှုကို ဖယ်ထုတ်ပြိး ချိုးနှိမ်လား။

It’s common for abusers to try to undermine

နှိပ်စက်သူတွေဟာ အဖြစ်တွေအပေါ် သားကောင်တွေရဲ့ခံယူချက်တွေကို

their target’s perceptions of events—

ထိပါးဖို့ ကြိုးစားတာက ဖြစ်နေကျပါ။

this is sometimes referred to as “gaslighting.”

“စိတ်ပိုင်း ခြယ်လှယ်မှု“လို့ တစ်ခါတစ်ရံ ရည်ညွှန်းတယ်။

Following up demeaning, humiliating, or threatening remarks

နှိမ့်ချခြင်း၊အရှက်ရစေ (သို့) ခြိမ်းခြောက်တဲ့ မှတ်ချက်တွေနောက်မှာ

with comments that dismiss the impact of those remarks,

အဲဒီမှတ်ချက်တွေရဲ့ သက်ရောက်မှုကို ပယ်ဖျက်တဲ့ ဝေဖန်ချက်တွေ

like “I’m just trying to help you improve yourself— you should be grateful,”

ဥပမာ “ငါက မင်း တိုးတက်အောင် ကူညီဖို့ ကြိုးစားတာပါ။ မင်း ကျေးဇူးတင်သင့်တယ်”

or “It’s really you that’s selfish and manipulative— you’re hurting me,”

(သို့) “မင်းက တစ်ကိုယ်ကောင်းဆန်တယ်။ ခြယ်လှယ်တယ်။ မင်းငါ့ကို နာကျင်စေတယ်”

are examples of this behavior.

ဒါတွေက အပြုအမူရဲ့ ဥပမာတွေပါ။

Lastly, when someone directs any of these behaviors at you,

နောက်ဆုံးအနေနဲ့ တစ်စုံတစ်ယောက်က ဒီအပြုအမူတွေကို သင့်ဆီ ဦးတည်တဲ့အခါ

take note of whether this is part of a pattern of behavior from them.

ဒါက သူတို့ဆီက အပြုအမူပုံစံတစ်ခုရဲ အပိုင်း ဟုတ်မဟုတ် သတိပြုပါ။

A one-time incident of name-calling or a demeaning insult

တစ်ကြိမ်တစ်ခါဖြစ်တဲ့ နှိမ့်ချတဲ့ စော်ကားမှုဟာ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ

might not be emotional abuse,

နှိပ်စက်မှု မဖြစ်လောက်ပေမဲ့

while repetition over time can have a much more serious impact.

အချိန်နဲ့အမျှ ထပ်ခါထပ်ခါ လုပ်တာက ပိုပြင်းထန်တဲ့ သက်ရောက်မှုရှိနိုင်တယ်။

Both frequency, how often these behaviors occur in a given period of time,

သတ်မှတ်ကာလတစ်ခုအတွင်း ဖြစ်ပေါ်တဲ့ အကြိမ်ရေနဲ့

and duration, or how long they last, whether days or years,

ရက်တွေ(သို့) နှစ်တွေ ဘယ်လောက်ကြာလဲ ဆိုတဲ့ ကြာချိန် နှစ်ခုစလုံးဟာ

can contribute to the severity of the abuse.

နှိပ်စက်မှုရဲ့ ပြင်းထန်မှုမှာ အကြောင်းခံနိုင်တယ်။

It’s also important to remember that abusers rarely engage

နှိပ်စက်သူတွေဟာ အချိန်ပြည့် နှိပ်စက်တဲ့ အပြုအမူတွေမှာ

in abusive behaviors 100% of the time—

ပါဝင်ခဲတာကိုလည်း မှတ်သားဖို့ အရေးကြီးတယ်။

moments of kindness or calm don’t invalidate moments of abuse,

ကြင်နာမှု(သို့)ငြိမ်သက်ခြင်း တဒင်္ဂတွေက နှိပ်စက်မှု တဒင်္ဂတွေကို မပျက်ပြယ်စေပေမဲ့

but are actually part of the cycle of emotional manipulation.

တကယ်တော့ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာခြယ်လှယ်မှုရဲ့ သံသရာရဲ့ အစိတ်အပိုင်းတွေပါ။

So what can you do if you think you or someone you care about

ဒီတော့ သင်(သို့)သင်ဂရုစိုက်တဲ့သူဟာ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ နှိပ်စက်မှု

is experiencing emotional abuse?

တွေ့ကြုံနေတယ်ထင်ရင် ဘာလုပ်နိုင်မလဲ။

Maintaining interpersonal ties with people other than the abuser is crucial,

နှိပ်စက်သူတွေဟာ ပစ်မှတ်တွေကို နီးစပ်သူတွေ ဆီကနေ ခွဲထုတ်ဖို့ ကြိုးစားတတ်တာကြောင့်

as abusers often try to isolate their targets from others close to them.

နှိပ်စက်သူတွေထက် လူတွေနဲ့ ပေါင်းသင်း ဆက်ဆံရေးကို ထိန်းသိမ်းတာက အရေးကြီးပါတယ်။

If you think you might be experiencing emotional abuse,

သင်ဟာ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ နှိပ်စက်မှု ကြုံနေနိုင်တယ်လို့ ထင်ရင်

consider sharing your experiences with a trusted friend or relative

ပြင်ပအကူအညီရယူဖို့ ယုံကြည်ရတဲ့ သူငယ်ချင်း သို့မဟုတ် ဆွေမျိုးတစ်ဦးနဲ့

to get outside support.

သင့်အတွေ့အကြုံတွေကို မျှဝေဖို့ စဉ်းစားပါ။

Or you can seek local or national confidential advocacy centers

(သို့) အထောက်အကူဖြစ်တဲ့ အရင်းအမြစ်တွေ ပေးနိုင်တဲ့ ပြည်တွင်း (သို့) နိုင်ငံတော်

that can provide helpful resources.

ယုံကြည်ရတဲ့ အားပေး ဌာနတွေ ရှာနိုင်တယ်။

သင် သိတဲ့လူတစ်ယောက်ဟာ စိတ်ပိုင်း ဆိုင်ရာ နှိပ်စက်မှု ခံနေရတယ်ထင်ရင်

And if you think someone you know is being emotionally abused,

check in with them.

သူတို့နဲ့ ဆွေးနွေးပါ။

Let them know you’re thinking of them

သင်က သူတို့ကို စဥ်းစားမိပြီး

and that you're ready to listen whenever they'd like to share.

သူတို့ ဝေမျှလိုချိန်တိုင်း နားထောင်ဖို့ အသင့်ဖြစ်တာကိုအသိပေးပါ။

While emotional abusers may convince people that they deserve to be mistreated,

စိတ်ပိုင်းနှိပ်စက်သူတွေဟာ နှိပ်စက်ခံ ရထိုက် လူတွေကို သိမ်းသွင်းနိုင်လောက်ပေမဲ့

nobody does: everyone deserves kindness and respect.

ဘယ်သူမှ မထိုက်တန်ပါဘူး။ လူတိုင်းဟာ ကြင်နာမှု၊လေးစားမှုနဲ့ ထိုက်တန်ပါတယ်။