How to build a fictional world - Kate Messner

Translator: sann tint Reviewer: Myo Aung

In J.R.R.'s world,

J.R.R. ရဲ့ကမ္ဘာထဲမှာ

Gandalf is one of five wizards sent by the Valar

Gandalf ဟာ Middle Earth ရဲ့ နေထိုင်သူတွေ Sauron ရဲ့

to guide the inhabitants of Middle Earth

ယုတ်မာတဲ့ အင်အားစုကို ဆန့်ကျင် တွန်းလှန်ရာမှာ

in their struggles against the dark force of Sauron.

လမ်းညွှန်ပေးဖို့ Valar က ပို့လိုက်တဲ့ မှော်ဆရာ ငါးဦးအနက် တစ်ဦးပါ။

Gandalf's body was mortal,

Gandalf ရဲ့ကိုယ်ဟာ Middle Earth ရဲ့

subject to the physical rules of Middle Earth,

ရုပ်ပိုင်း စည်းမျဉ်းတွေကို လိုက်နာရတဲ့ သေမျိုးဆိုပေမဲ့

but his spirit was immortal,

သူ့ဝိဉာဉ်ကတော့ ထာဝရ ရှင်သန်တယ်။

as seen when he died as Gandalf the Grey

Gandalf the Grey အဖြစ် သေပြီး Gandalf the White

and resurrected as Gandalf the White.

အဖြစ် ပြန်လည်ရှင်သန်တဲ့ အခါ တွေ့မြင်ရသလိုပါ။

According to the Wachowski's script,

Wachowski ရဲ့ စာညွှန်းအရ

an awakened human only has to link up

နိုးထလာတဲ့ လူသားဟာ စက္ကန့်ပိုင်းအတွင်းမှာ

and hack the neon binary code of the Matrix

ရဟတ်ယဉ်တစ်စီးကို ပျံသန်းရန်သင်ယူဖို့ Matrix ရဲ့ ဒွိစုံကိန်းကို

to learn how to fly a helicopter in a matter of seconds.

ချိတ်ဆက်ပြီး ရယူနှောင့်ယှက်ဖို့ပဲ လိုတယ်။

Or if you are the One, or one of the Ones,

ဒါမှမဟုတ် သင်ဟာ လူဇော် (သို့) လူဇော်တွေထဲက တစ်ယောက်ဆိုရင်

you don't even need a helicopter, you just need a cool pair of shades.

ဆိုရင်
ရဟတ်ရင်တောင် မလိုအပ်ဘဲ ခပ်မိုက်မိုက် မှောင်ရိပ်တစ်စုံပဲ လိုပါတယ်။

Cheshire cats can juggle their own heads.

Cheshire ကြောင်တွေက ခေါင်းတွေကို မြှောက်ကစားနိုင်တယ်။

iPads are rudimentary.

iPads တွေဟာ မည်ကာမတ္တပါ။

No Quidditch match ends until the Golden Snitch is caught.

Golden Snitch ကို မဖမ်းမိသေးသရွေ့ ဘယ် Quidditch ပြိုင်ပွဲမျှ အဆုံးမသတ်ဘူး။

And the answer to the ultimate question of life, the universe,

အသက်ရဲ့ နောက်ဆုံးပိတ် မေးခွန်းက စကြာဝဠာပါ။

and everything

ပြီးတော့ အရာရာတိုင်းက

is most certainly 42.

အသေချာဆုံး ၄၂ ပါ။

Just like real life, fictional worlds operate consistently

လက်တွေ့ဘဝအတိုင်းပဲ စိတ်ကူးယာဉ်ဆန်တဲ့ ကမ္ဘာတွေဟာ ရုပ်ပိုင်းနဲ့

within a spectrum of physical and societal rules.

လူ့ဘောင် စည်းမျဉ်းတွေရဲ့နယ်ပယ်အတွင်း စဉ်ဆက်မပြတ် အာဏာသက်ရောက်တယ်။

That's what makes these intricate worlds

ဒါက ဒီရှုပ်ထွေးပွေလီတဲ့ ကမ္ဘာတွေကို

believable, comprehensible, and worth exploring.

ယုံကြည်နိုင်၊နားလည်နိုင်ကာ စူးစမ်း ထိုက်အောင် ဖန်တီးပေးတာပါ။

In real life, the Law of Gravity holds seven book sets of "Harry Potter"

လက်တွေ့ဘဝမှာ ကမ္ဘာ့ဆွဲအား နိယာမက "Harry Potter"ရဲ့ ခုနှစ်တွဲစာအုပ်ကို

to millions of bookshelves around the world.

ကမ္ဘာအနှံ့ သန်းချီတဲ့စာအုပ်စင်တွေမှာ ထိန်းပေးတယ်။

We know this to be true, but we also know

ဒါဟာ အမှန်ဖြစ်တယ်လို့ သိကြပေမဲ့ သိကြသေးတာတာက

that ever since J.K. typed the words

J.K. ဟာ မှော်ဆရာ၊ ကြိမ်စကြာနဲ့

wizard, wand, and "Wingardium Leviosa,"

"Wingardium Leviosa" ဆိုတဲ့ စာလုံးတွေကို ရိုက်ကတည်းက

that Law of Gravity has ceased to exist

စာအုပ်ညှပ်တွေကြားမှာ အိပ်စက်နေတဲ့ ထရီလီယံချီတဲ့

on the trillions of pages resting between those bookends.

စာမျက်နှာတွေပါ်မှာ ကမ္ဘာ့ဆွဲအား နိယာမဟာ ပျက်သုဉ်းသွားပြီဆိုတာပါ။

Authors of science fiction and fantasy literally build worlds.

စိတ်ကူးယဉ် သိပ္ပံဇာတ်လမ်း စာရေးဆရာတွေဟာ ပြောရရင် ကမ္ဘာတွေ တည်ဆောက်တာပါ။

They make rules, maps, lineages,

သူတို့ဟာ စည်းမျဉ်းတွေ၊ မြေပုံတွေ၊ မျိုးနွယ်တွေ၊

languages, cultures, universes,

ဘာသာစကားတွေ၊ ယဉ်ကျေးမှု၊ စကြာဝဠာတွေ၊

alternate universes within universes,

စကြာဝဠာတွေထဲက အခြားသော စကြာဝဠာတွေကို ဖန်တီးပြီး

and from those worlds sprout story, after story, after story.

ဒီကမ္ဘာတွေကနေ ဇာတ်လမ်းတစ်ပုဒ်ပြီး တစ်ပုဒ် ပေါ်ပေါက်လာတယ်။

When it's done well,

ကောင်းစွာပြီးတဲ့အခါ

readers can understand fictional worlds and their rules

စာဖတ်သူတွေဟာ စိတ်ကူးယဉ်ဆန်တဲ့ ကမ္ဘာတွေနဲ့ ၎င်းတို့ရဲ့ စည်းမျဉ်းတွေကို

just as well as the characters that live in them do

ဒီကမ္ဘာတွေထဲမှာ နေထိုင်တဲ့ ဇာတ်ကောင်တွေ လိုပဲ နားလည်နိုင်ပြီး

and sometimes, just as well or even better

တစ်ခါတစ်ရံမှာ စာအုပ်ရဲ့ အပြင်က ကမ္ဘာကို

than the reader understands the world outside of the book.

စာဖတ်သူ နားလည်တာထက် ကောင်းကောင်း (သို့) ပိုကောင်းကောင်းတောင်ပါ။

But how?

ဒါပေမဲ့ ဘယ်လိုလဲ။

How can human-made squiggles on a page

စာမျက်နှာတစ်ခုပေါ်က လူဖန်တီးတဲ့ ကြောင်ခြစ်ရာတွေက

reflect lights into our eyes that send signals to our brains

တိုက်ဖို့၊ ငိုဖို့၊ဆိုဖို့၊ တွေးးဖို့ လူတေွကို စိတ်လှုပ်ရှားစေတဲ့

that we logically and emotionally decode as complex narratives

ရှုပ်ထွေးတဲ့ ဇာတ်လမ်းတွေလိုပဲ ယုတ္တိရှိရှိ စိတ်ထိခိုက်စွာ အနက်ကောက်တဲ့ ဦးနှောက်တွေဆီ

that move us to fight,

အချက်ပြတဲ့ မျက်လုံးတွေထဲကို

cry, sing, and think,

ဘယ်လိုလုပ် အလင်းတွေ ထင်ဟပ်စေနိုင်တာလဲ။

that are strong enough

ဒါတွေက စာရေးသူကနေ

not only to hold up a world

အလျဉ်း ဖန်တီးထားတဲ့

that is completely invented by the author,

ကမ္ဘာတစ်ခုကို ပင့်မထားဖို့သာမက

but also to change the reader's perspective

နောက်ဆုံး ကြောင်ခြစ်ရာ ရောက်မှသာ ပြန်ကောက်ယူတဲ့

on the real world that resumes

လက်တွေ့ကမ္ဘာပေါ်က စာဖတ်သူရဲ့ အမြင်ကို

only when the final squiggle is reached?

ပြောင်းလဲသွားရအောင် အားကောင်းလား။

I'm not sure anyone knows the answer to that question,

ဒီမေးခွန်းရဲ့အဖြေကို တစ်ယောက်ယောက် သိလားဆိုတာ မသေချာပေမဲ့

yet fantastical, fictional worlds are created everyday

ဆန်းပြားတဲ့ စိတ်ကူးယဉ် ကမ္ဘာတွေကို ကျွန်ုပ်တို့ရဲ့ စိတ်တွေ၊ ကွန်ပြူတာတွေထဲမှာ

in our minds, on computers,

နေ့စဉ် ဖန်တီးနေပါတယ်။

even on napkins at the restaurant down the street.

လမ်းအောက်ဘက် စားသောက်ဆိုင်မှာရှိတဲ့ လက်သုတ်ပုဝါပေါ်မှာတောင်ပါ။

The truth is your imagination and a willingness to, figuratively,

အမှန်က တင်စားတဲ့အနေနဲ့ သင့်ကိုယ်ပိုင်ကမ္ဘာ ထဲမှာ နေထိုင်ဖို့ သင့်စိတ်ကူးစိတ်သန်းနဲ့

live in your own world

ဆန္ဒရှိမှု ဆိုတာတွေက

are all you need to get started writing a novel.

ဝတ္ထုရှည်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးဖို့ သင်လိုအပ်တာအားလုံးပါ။

I didn't dream up Hogwarts or the Star Wars' Cantina,

Hogwarts (သို့) Star Wars' Cantina လို့ ကြံဖန် စိတ်မကူးခဲ့ပေမဲ့

but I have written some science thrillers for kids and young adults.

ကလေးတွေနဲ့ လူကြီးတချို့အတွက် သိပ္ပံ သည်းထိတ်ရင်ဖိုတွေ ရေးထားပါတယ်။

Here are some questions and methods I've used

ဟောဒီမှာတော့ ဒီစာအုပ်တွေ ဖြစ်ပျက်တဲ့ ကမ္ဘာတွေကို

to help build the worlds in which those books take place.

ကူညီ တည်ဆောက်ဖို့ အသုံးပြုခဲ့တဲ့ မေးခွန်းတွေနဲ့ နည်းစနစ်တချို့ပါ။

I start with a basic place and time.

အခြေခံ နေရာ၊ အချိန်တစ်ခုနဲ့ စတယ်။

Whether that's a fantasy world or a futuristic setting in the real world,

စိတ်ကူးယဉ် ကမ္ဘာတစ်ခု(သို့) လက်တွေ့ကမ္ဘာ ထဲက အနာဂတ်မြော်တဲ့ အခင်းအကျင်းဖြစ်ဖြစ်

it's important to know where you are and whether you're working in the past,

အရေးကြီးတာက သင် ဘယ်နေရာမှာ ရှိတာနဲ့ သင်ဟာ အတိတ်၊ပစ္စုပ္ပန်(သို့) အနာဂတ်မှာ

present, or future.

လုပ်နေလားဆိုတာ သိဖို့ပါ။

I like to create a timeline

ဒီကမ္ဘာ ဖြစ်တည်လာပုံကို ပြသတဲ့

showing how the world came to be.

ကာလစဉ်တစ်ခုကို ဖန်တီးရတာ ကြိုက်တယ်။

What past events have shaped the way it is now?

ဘယ်အတိတ်ဖြစ်ရပ်တွေက လက်ရှိဖြစ်နေပုံကို ပုံဖော်ထားသလဲ။

Then I brainstorm answers to questions

ဒီနောက်မှာ ကိုယ့်စိတ်ကူးယဉ် ကမ္ဘာရဲ့ အသေးစိတ်တွေကို

that draw out the details of my fictional world.

ဆွဲထုတ်ပေးတဲ့ မေးခွန်းတွေအတွက် အဖြေတွေကို အပြင်းအထန် ရှာတယ်။

What rules are in place here?

ဒီမှာ ဘယ်စည်းမျဉ်းတွေ ချမှတ်ထားလဲ။

This covers everything from laws of gravity,

ဒီမှာက ပါဝင်တာက ကမ္ဘာ့ဆွဲအား နိယာမ ကနေ ဒါမှမဟုတ်လည်း

or not,

လူ့အဖွဲ့အစည်းရဲ့

to the rules of society

စည်းမျဉ်းတွေနဲ့

and the punishments for individuals who break them.

ဒါတွေကို ချိုးဖောက်တဲ့ တစ်ဦးချင်းအတွက် ပြစ်ဒဏ်တွေအထိပါ။

What kind of government does this world have?

ဒီကမ္ဘာမှာ ဘယ်လို အစိုးရမျိုးရှိလဲ။

Who has power, and who doesn't?

ဘယ်သူတွေက အာဏာရှိပြီး ဘယ်သူတွေက မရှိဘူးလဲ။

What do people believe in here?

ဒီနေရာမှာ လူတွေက ဘာကို ယုံကြည်လဲ။

And what does this society value most?

လူ့အဖွဲ့အစည်း တန်ဖိုးအထားဆုံက ဘာလဲ။

Then it's time to think about day-to-day life.

ဒီနောက် နေ့စဉ်ဘဝအကြောင်း တွေးဖို့ အချိန်ရောက်ပါပြီ။

What's the weather like in this world?

ဒီကမ္ဘာထဲက ရာသီဥတုက ဘယ်လိုမျိုးလဲ။

Where do the inhabitants live and work and go to school?

မှီတင်းနေထိုင်သူတွေက ဘယ်မှာ နေထိုင်၊ အလုပ်လုပ်ပြီး ကျောင်းတက်လဲ။

What do they eat

သူတို့ ဘာကို စားပြီး

and how do they play?

ဘယ်လို ကစားကြလဲ။

How do they treat their young and their old?

သူတို့ရဲ့ ငယ်သူ၊ ကြီးသူတွေကို ဘယ်လို ဆက်ဆံကြသလဲ။

What relationships do they have with the animals and plants of the world?

သူတို့မှာ ကမ္ဘာ့ရဲ့ တိရစ္ဆာန်တွေ၊ အပင်တွေနဲ့ ဘယ်လို ဆက်စပ်မှုတွေရှိလဲ။

And what do those animals and plants look like?

ဒီတိရစ္ဆာန်တွေ၊ အပင်တွေက ဘယ်ပုံပေါက်လဲ။

What kind of technology exists?

ဘယ် နည်းပညာမျိုးတွေ တည်ရှိလဲ။

Transportation?

သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးရော။

Communication?

ဆက်သွယ်ရေးကရော။

Access to information?

သတင်းအချက်အလက် ရရှိမှုကရော။

There's so much to think about!

တွေးစရာတွေက အများကြီးပါ။

So, spend some time living in those tasks and the answers to those questions,

ဒီတော့ ဒီလုပ်စရာတွေထဲမှာ နေပြီး ဒီမေးခွန်း တွေအတွက် အဖြေတွေမှာအချိန် ပေးလိုက်ပါ။

and you're well on your way to building your own fictional world.

သင့်ကိုယ်ပိုင် စိတ်ကူးယဉ် ကမ္ဘာ တည်ဆောက်တဲ့ လမ်းပေါ်မှာ သင်ရှိနေပါပြီ။

Once you know your world as well as you hope your reader will,

သင့်ကမ္ဘာကို သင်သိပြီဆိုတာနဲ့ သင့်စာဖတ်သူရော သိမယ်လို့ မျှော်လင့်ပါ။

set your characters free in it and see what happens.

အဲဒီမှာ ဇာတ်ကောင်တွေကို စိတ်ကြိုက် နေရာချပြီး ဖြစ်ပျက်တာကို ကြည့်ပါ။

And ask yourself,

သင့်ကိုယ်သင် မေးပါ။

"How does this world you created shape the individuals who live in it?

သင် ဖန်တီးထားတဲ့ ဒီကမ္ဘာက နေထိုင်ကြတဲ့ တစ်ဦးချင်းစီကို ဘယ်လို ပုံဖော်လဲ။

And what kind of conflict is likely to emerge?"

ဘယ်ပဋိပက္ခမျိုး ပေါ်ပေါက်ဖို့ ဖြစ်နိုငိခြေရှိလဲ။

Answer those questions, and you have your story.

ဒီမေးခွန်းတွေကို ဖြေလိုက်ပါ။ သင့်မှာ ဇာတ်လမ်းရှိပါတယ်။

Good luck, future world-builder!

ကံကောင်းပါစေ အနာဂတ် ကမ္ဘာ တည်ဆောက်သူရေ။