The left brain vs. right brain myth - Elizabeth Waters

ဘယ်ဘက် ဦးနှောက်နှင့် ညာဘက် ဦးနှောက် ယုံမှားမှု။ Elizabeth Waters

Translator: sann tint Reviewer: Myo Aung

Behold the human brain,

လူသားဦးနှောက်ကို ကြည့်ပါ။

it's lumpy landscape visibly split into a left and right side.

ဘယ်နဲ့ ညာခြမ်း သိသာစွာ ကွဲတဲ့ ဖုထစ်နေတဲ့ မြင်ကွင်းပါ။

This structure has inspired one of the most pervasive ideas about the brain,

ဒီတည်ဆောက်မှုက ဦးနှောက်အ​ကြောင်း အပျံ့နှံ့ဆုံးအယူအဆ တစ်ခုကို စေ့ဆော်ခဲ့တယ်။

that the left side controls logic

ဘယ်ခြမ်းက ဆင်ခြင်မှုကို ထိန်းချုပ်ပြီး

and the right, creativity.

ညာခြမ်းက ဖန်တီးနိုင်မှုဆိုတာပါ။

And yet, this is a myth unsupported by scientific evidence.

ဒါပေမဲ့ ဒါဟာ သိပ္ပံဆိုင်ရာ အထောက်အထားမရှိတဲ့ ယုံမှားမှုတစ်ခုပါ။

So how did this misleading idea come about,

ဒါဆို ဒီအယူအဆ ဘယ်လိုထွက်ပေါ်လာလဲ၊

and what does it get wrong?

ဒါက ဘာမှားသွားတာလဲ။

It's true that the brain has a right and a left side.

ဦးနှောက်မှာ ဘယ်ခြမ်းနဲ့ ညာခြမ်းရှိတာ မှန်ပါတယ်။

This is most apparent with the outer layer, or the cortex.

ဒါက အပြင်ဖက်လွာ (သို့) ဦးနှောက်အပြင်လွှာနဲ့ အထင်ရှားဆုံးပါ။

Internal regions, like the striatum,

အတွင်းဘက် နေရာတွေ ဥပမာ striatum

hypothalamus,

hypothalamus

thalamus,

thalamus နဲ့

and brain stem

ဦးနှောက် အရင်းပိုင်းတို့ဟာ

appear to be made from continuous tissue,

ဆက်နေတဲ့ တစ်ရှူးကနေ လုပ်ထားပုံပေါက်ပေမဲ့

but in fact, they're also organized with left and right sides.

တကယ်က ဒါတွေဟာလည်း ဘယ်နဲ့ညာခြမ်းတွေနဲ့ ဖွဲ့စည်းထားတာပါ။

The left and the right sides of the brain do control different body functions,

ဦးနှောက်ရဲ့ ဘယ်နဲ့ညာအြခမ်းဟာ လှုပ်ရှားမှုနဲ့ အမြင်တို့လို ခန္ဓာကိုယ်

such as movement and sight.

လုပ်ဆောင်မှုအမျိုးမျိုးကို မထိန်းချုပ်ပါ။

The brain's right side controls the motion of the left arm and leg and vice versa.

ဦးနှောက်ညာခြမ်းက ဘယ်လက်နဲ့ ခြေရဲ့ လှုပ် ရှားမှုကိုထိန်းချုပ်ပြီး အပြန်အလှန်ပါ။

The visual system is even more complex.

အမြင်ပိုင်းစနစ်က ပိုတောင် ရှုပ်ထွေးပါတယ်။

Each eye has a left and right visual field.

မျက်လုံးတစ်လုံးစီမှာ ဘယ်နဲ့ညာ အမြင်ပိုင်း စက်ကွင်းရှိပါတယ်။

Both left visual fields are sent to the right side of the brain,

ဘယ်ဘက် အမြင်ပိုင်း စက်ကွင်းနှစ်ခုလုံးကို ဦးနှောက် ညာဘက်ကို ပို့ပေးပြီး

and both right fields are sent to the left side.

ညာဘက် စက်ကွင်းတွေကို ဘယ်ဘက်ကို ပို့ပေးပါတယ်။

So the brain uses both sides to make a complete image of the world.

ဒီတော့ ဦးနှောက် ကမ္ဘာကြီးရဲ့ ပြည့်စုံတဲ့ ပုံရိပ်ဖန်တီးဖို့ နှစ်ဘက်စလုံး သုံးပါတယ်။

Scientists don't know for sure why we have that crossing over.

ဘာကြောင့် ဒီပြောင်းကူးခြင်းရှိတာ သိပ္ပံပညာရှင်တွေ အသေအချာမသိပါဘူး။

One theory is it began soon after animals developed more complex nervous systems

သီအိုရီတစ်ခုက တိရိစ္ဆာန်တွေဟာ ပိုရှုပ်တဲ့ အာရုံကြောစနစ် ဖွံ့ဖြိုးပြီး မကြာခင် စတယ်၊

because it gave the survival advantage of quicker reflexes.

အကြောင်းက ဒါက ပိုမြန်တဲ့ အမှတ်မဲ့တုံ့ပြန် မှုရဲ့ ရှင်ကျန်ရေး အကျိုးပေးတာကြောင့်တဲ့။

If an animal sees a predator coming from its left side,

တိရိစ္ဆာန်တစ်ကောင်ဟာ ၎င်းရဲ့ ဘယ်ဘက်ကနေ သားရဲလာနေတာ တွေ့ရင်

it's best off escaping to the right.

လွတ်မြောက်ဖို့ အကောင်းဆုံးက ညာဘက်ကိုပါ။

So we can say that vision and movement control are two systems

ဒီတော့ အမြင်နဲ့ လှုပ်ရှားမှုကို ထိန်းချုပ်မှုဟာဘယ်၊ ညာတည်ဆောက်မှုကို

that rely on this left-right structure,

အားပြုတဲ့ စနစ်နှစ်ခုလို့ ဆိုနိုင်ပေမဲ့

but problems arise when we over-extend that idea to logic and creativity.

ဒီအယူအဆကို ဆင်ခြင်မှုနဲ့ ဖန်တီးမှုဆီ လွန်ပြီးချဲ့တဲ့အခါ ပြဿနာပေါ်လာတယ်။

This misconception began in the mid-1800s

ဒီနားလည်မှုလွဲခြင်းက ၁၈၀၀ နှစ်လွန်တွေမှာ

when two neurologists, Broca and Wernicke,

အာရုံကြောပညာရှင် နှစ်ဦး Broca နဲ့ Wernicke တို့

examined patients who had problems communicating due to injuries.

ဒဏ်ရာတွေကြောင့် ဆက်သွယ်ရေး ပြဿနာရှိနေတဲ့ လူနာတွေကို စစ်ဆေးစဉ်က စတင်ခဲ့တာပါ။

The researchers found damage to the patients' left temporal lobes,

သုတေသီတွေက လူနာတွေရဲ့ ဘယ်ဘက် နားထင်တွေကို ထိခိုက်တာ တွေ့ရှိခဲ့တော့

so they suggested that language is controlled by the left side of the brain.

ဘာသာစကားကို ဦးနှောက် ဘယ်ခြမ်းက ထိန်းချုပ်တယ်လို့ ညွှန်ပြခဲ့ကြတယ်။

That captured the popular imagination.

ဒါက အများကြိုက် စိတ်အာရုံကို ဆွဲဆောင်လိုက်တယ်။

Author Robert Louis Stevenson

စာရေးဆရာ Robert Louis Stevenson က

then introduced the idea of a logical left hemisphere

နောက်ပိုင်း ဆင်ခြင်မှုဆိုင်ရာ ဘယ်ဘက်အြခမ်းကို သူ့ဇာတ်ကောင်တွေဖြစ်တဲ့

competing with an emotional right hemisphere

Dr. Jekyll နဲ့ Mr. Hyde တို့ကို ကိုယ်စားပြုတဲ့

represented by his characters Dr. Jekyll and Mr. Hyde.

စိတ်ခံစားမှုဆိုင်ရာ ညာဘက်ခြမ်းနဲ့ ယှဉ်ပြိုင်ရင်း မိတ်ဆက်လိုက်တယ်။

But this idea didn't hold up when doctors and scientists

ဒါပေမဲ့ ဆရာဝန်တွေ၊ သိပ္ပံပညာရှင်တွေက တစ်ခြမ်းပျောက်နေတဲ့

examined patients who were missing a hemisphere

(သို့) နှစ်ခြမ်းကွာနေတဲ့ လူနာတွေတွေကို

or had their two hemispheres separated.

စစ်ဆေးတဲ့အခါ ဒီအယူအဆက မခိုင်မာခဲ့ပါဘူး။

These patients showed a complete range of behaviors,

ဒီလူနာတွေက ဆင်ခြင်မှု နဲ့ ဖန်တီးနိုင်မှု နှစ်ခုစလုံး အပြုအမူတွေရဲ့

both logical and creative.

ပြည့်စုံတဲ့ အစဉ်တစ်ခုကိုပြခဲ့တယ်။

Later research showed that one side of the brain is more active than the other

နောက်ပိုင်း သုတေသနက အချို့လုပ်ဆောင်မှု တွေမှာ ဦးနှောက်ရဲ့တစ်ဘက်က အခြားဘက်ထက်

for some functions.

ပိုတက်ကြွတယ်လို့ ပြတယ်။

Language is more localized to the left

ဘာသာစကားက ဘယ်ဘက်မှာ ပိုထိန်းထားပြီး

and attention to the right.

ညာဘက်မှာ အာရုံစိုက်တာပါ။

So one side of the brain may do more work,

ဒီတော့ ဦးနှောက်တစ်ခြမ်းက ပိုအလုပ်လုပ်လောက်ပေမဲ့

but this varies by system rather than by person.

ဒါက လူထက် စနစ်အရ ကွဲပြားပါတယ်။

There isn't any evidence to suggest

တစ်ဦးချင်းတွေမှာ ထင်ရှားတဲ့

that individuals have dominant sides of the brain,

ဦးနှောက်အခြမ်းတွေ ရှိတယ်လို့ ညွှန်ပြတဲ့ (သို့)

or to support the idea of a left-right split

ဆင်ခြင်မှုနဲ့ ဖန်တီးမှုကြား ဘယ်၊ညာ ကွဲတဲ့ အယူအဆကို

between logic and creativity.

ထောက်ခံတဲ့ အ​ေထာက်အထားတစ်ခုမှ မရှိပါဘူး။

Some people may be particularly logical or creative,

တစ်ချို့လူတွေ အထူးသဖြင့် ဆင်ခြင်နိုင် (သို့) ဖန်တီးနိုင်​ေလာက်ပေမဲ့

but that has nothing to do with the sides of their brains.

ဒါဟာ ဦးနှောက်အခြမ်းတွေနဲ့ မဆိုင်ပါဘူး။

And even the idea of logic and creativity being at odds with each other

တစ်ခုကိုတစ်ခု ဝိရောဓိဖြစ်နေတဲ့ ဆင်ခြင်မှု နဲ့ ဖန်တီးနိုင်မှုရဲ့ အယူအဆဆိုတာတောင်

doesn't hold up well.

ကောင်းကောင်း မခိုင်မြဲပါဘူး။

Solving complex math problems requires inspired creativity

ရှုပ်ထွေးတဲ့ သင်္ချာပုစ္ဆာတွေကို ဖြေရှင်း ရာမှာ ထက်မြက်တဲ့ ဖန်တီးနိုင်မှု လိုအပ်ပြီး

and many vibrant works of art have intricate logical frameworks.

မြူးကြွတဲ့ အနုပညာလက်ရာများစွာမှာ ဆင်ခြင်မှုဆိုင်ရာ ဘောင်ခတ်မှုတွေရှိပါတယ်။

Almost every feat of creativity and logic

ဖန်တီးနိုင်မှုနဲ့ ဆင်ခြင်မှုရဲ့ စွမ်းဆောင်မှုတိုင်းနီးနီးဟာ

carries the mark of the whole brain functioning as one.

တစ်ခုတည်းအဖြစ် လုပ်ဆောင်တဲ့ ဦးနှောက် တစ်ခုလုံးရဲ့ အမှတ်အသားကို ဖော်ပြပါတယ်။