The left brain vs. right brain myth - Elizabeth Waters

डाव्या उजव्या मेंदूचे गूढ- एलिझाबेथ वाटर

Translator: Arvind Patil Reviewer: Abhinav Garule

Behold the human brain,

मानवी मेंदूकडे जरा नजर टाका.

it's lumpy landscape visibly split into a left and right side.

त्याचा आडवा छेद पाहिल्यास त्याचे सुरकुत्या असलेले दावा उजवा असे दोन भाग पडतात

This structure has inspired one of the most pervasive ideas about the brain,

हि रचना कल्पनांचा प्रसार करते

that the left side controls logic

डावी बाजू तार्किक बाबीं नियंत्रित करते.

and the right, creativity.

उजवी बाजू नवनिर्मिती शी साम्भंधित आहे.

And yet, this is a myth unsupported by scientific evidence.

पण यास काही शास्त्रीय आधार नाही.

So how did this misleading idea come about,

हि चुकीची कल्पना कशी आली.

and what does it get wrong?

यात काय चुकीचे आहे

It's true that the brain has a right and a left side.

हे खरे आहे की मेंदूचे डावा उजवा असे दोन भाग आहेत.

This is most apparent with the outer layer, or the cortex.

मेंदूचे बाह्य आवरण वा कोरटेक्स याबाबत आढळते

Internal regions, like the striatum,

आतील भाग स्ट्रेटटम

hypothalamus,

हायपोथालामस

thalamus,

थालामस

and brain stem

आमी ब्रेन स्टेम

appear to be made from continuous tissue,

मात्र एकसंध असतात,

but in fact, they're also organized with left and right sides.

ते दावा व उजवा असे दोन भागात असतात.

The left and the right sides of the brain do control different body functions,

मेंदूचा डावा व उजवा भाग शरीराच्या विविध भागावर नियंत्रण ठेवतो.

such as movement and sight.

हालचाल व दृश्यज्ञान

The brain's right side controls the motion of the left arm and leg and vice versa.

मेंदूचा उजवा भाग शरीराच्या डाव्या भागावर व डावा भाग उजव्या भाघाव्र नियंत्रण करतो.

The visual system is even more complex.

दृश्य यंत्रणा बरीच गुंतागुंतीची असते.

Each eye has a left and right visual field.

प्रत्येक डोळा डावी व उजवी कडे पाहू शकतो

Both left visual fields are sent to the right side of the brain,

दोन्ही डोळ्यांचे डावे दृश्यज्ञान संन्देश मेंदूच्या उजव्या भागात

and both right fields are sent to the left side.

तर दोन्ही डोळ्यांचे उजवे दृश्य संन्देश डाव्या भागात जातात

So the brain uses both sides to make a complete image of the world.

मेंदू संपूर्ण दृश्य ज्ञान होण्यासाठी दोन्ही बाजूंचा वापर करतो.

Scientists don't know for sure why we have that crossing over.

अशी उल्तापालात का होते हे वैज्ञानिक अजून सानू शकले नाही.

One theory is it began soon after animals developed more complex nervous systems

एक सिद्धांत असा प्राण्यांची चेतासंस्था विकसित होऊन जटील झाली

because it gave the survival advantage of quicker reflexes.

प्राण्यांना जगण्याची क्षमता मिळावी यासाठी

If an animal sees a predator coming from its left side,

जर पारण्याला दिसले भक्षक डाव्या बाजूस आहे

it's best off escaping to the right.

तर तो उजव्या बाजूस पळेल.

So we can say that vision and movement control are two systems

याचाच अर्थ दृश्य आणि हालचाल या दोन स्वतंत्र यंत्रणा आहेत.

that rely on this left-right structure,

जे या एदाव्या उजव्या रचनेवर अवलंबून असतो.

but problems arise when we over-extend that idea to logic and creativity.

पण खरा हा प्रश्न उद्भवतो जेव्हा आपण तर्क व निर्मिती चा कसोटीवर तपासतो.

This misconception began in the mid-1800s

१८०० च्या मध्यास याबाबत गैर समज होऊ लागला

when two neurologists, Broca and Wernicke,

जेव्हा दोन न्युरोविशारद ब्रोका आणि वेरनिक

examined patients who had problems communicating due to injuries.

यांनी दोन जखमी रुग्णांना तपासले ज्यांना संपर्क करणे कठीण जाई

The researchers found damage to the patients' left temporal lobes,

ज्या रुग्णाच्या मेंदूच्या डाव्या बाजूस इजा झाली होती

so they suggested that language is controlled by the left side of the brain.

त्यांना भाषा नियंत्रण जमत नव्हते. कारण तो मंदूचा दावा भाग नियंत्रित करतो.

That captured the popular imagination.

जो कल्पना ग्रहण करतो.

Author Robert Louis Stevenson

लेखक रोबर्ट स्टीवनसन

then introduced the idea of a logical left hemisphere

यांनी त्यानंतर मेंदूच्या तार्किक अर्ध गोलाची कल्पना पुढे केली.

competing with an emotional right hemisphere

आमी उजवा अर्धगोल भावना संबंधित असल्याचे निदान केले.

represented by his characters Dr. Jekyll and Mr. Hyde.

डॉ हाइड व जाकेल या पात्रांनी ते चित्रपटात दाखविले.

But this idea didn't hold up when doctors and scientists

पण हि कल्पना पुढे आली नाही जेव्हा डॉक्टर व शास्त्रज्ञानी

examined patients who were missing a hemisphere

हे दोन हेमिस्फेअर नसलेल्यांना तपासले.

or had their two hemispheres separated.

किवा ज्यानेचे हेमिस्फेअर वेगवेगळे होते.

These patients showed a complete range of behaviors,

अशा रुग्णात वर्तनाची सुसंगतता आढळली.

both logical and creative.

तार्किक व निर्मितीची

Later research showed that one side of the brain is more active than the other

पुढील शोधाने दाखवून दिले की

for some functions.

मेंदूचा एक भाग दुसऱ्या हून अधिक क्रियाशील असतो.

Language is more localized to the left

डाव्या भागात भाषा अधिक सामावलेली असते.

and attention to the right.

आणि अवधान उजव्या बाजूस.

So one side of the brain may do more work,

म्हणजे मेंदूचा एक भाग अधिक क्रियाशील असतो.

but this varies by system rather than by person.

पण हे यंत्रणा ठरवीत असते व्यक्ती नव्हे.

There isn't any evidence to suggest

असा पुरावा नाही

that individuals have dominant sides of the brain,

एखाद्या व्यक्तीकडे एक बाजू प्रभावी आहे.

or to support the idea of a left-right split

व डावी उजवी बाजू विभागली असते

between logic and creativity.

तार्किक व निर्मिती क्षमता साठी

Some people may be particularly logical or creative,

काही व्यक्ती अधिक तर्कनिष्ठ व निर्मिती क्षम असू शकतील.

but that has nothing to do with the sides of their brains.

त्याचा संभंध मेंदूच्या डाव्या उजव्या बाजूशी नसतो.

And even the idea of logic and creativity being at odds with each other

जेव्हा याची विसंगती जाणवू लागली

doesn't hold up well.

तेव्हा हि कल्पना मूळ धरेना.

Solving complex math problems requires inspired creativity

गणिताचे कूट प्रश्न सोडविण्यासाठी प्रेरणा मिळालेली निर्मिती क्षमता लागते.

and many vibrant works of art have intricate logical frameworks.

कलेचे काही चमकदार आविष्कार तर्काच्या पायावर असतात.

Almost every feat of creativity and logic

प्रत्येक कलाकृती वा तर्काच्या मुळाशी

carries the mark of the whole brain functioning as one.

संपूर्ण मेंदूचे कार्य चालत असते.