The left brain vs. right brain myth - Elizabeth Waters

Зүүн тархи ба баруун тархины домог - Элизабет Уатэрс

Translator: Uyanga Gantulga Reviewer: Marla Munkh-Achit

Behold the human brain,

Хүний тархи

it's lumpy landscape visibly split into a left and right side.

товгор гадаргуу нь харваас зүүн ба баруун 2 хэсэгт хуваагдсан байна.

This structure has inspired one of the most pervasive ideas about the brain,

Энэ бүтэц нь тархины талаархи хамгийн нийтлэг онолийг төрүүлсэн.

that the left side controls logic

Зүүн нь логик сэтгэхүйг удирддаг бол

and the right, creativity.

баруун нь уран сэтгэмжийг захирдаг.

And yet, this is a myth unsupported by scientific evidence.

Гэвч энэ нь шинжлэх ухаанаар батлагдаагүй цуу яриа юм.

So how did this misleading idea come about,

Тэгэхээр ийм буруу ойлголт хэрхэн үүссэн бэ?

and what does it get wrong?

Бас яг юун дээр алдсан юм бол?

It's true that the brain has a right and a left side.

Тархи баруун бас зүүн талтай нь үнэн.

This is most apparent with the outer layer, or the cortex.

Үүнийг тархины бор гадаргаас амархан анзаарч болно.

Internal regions, like the striatum,

Дотоод хэсэг болох харааны төвгөр,

hypothalamus,

хиппоталамус,

thalamus,

таламус,

and brain stem

мөн тархины судал нь

appear to be made from continuous tissue,

бүгд үргэлжилсэн эдээс бүтсэн мэт харагддаг.

but in fact, they're also organized with left and right sides.

Гэвч үнэндээ эдгээр нь ч мөн адил баруун зүүнд хуваагдсан байдаг.

The left and the right sides of the brain do control different body functions,

Тархины зүүн, баруун тал хөдөлгөөн болон хараа зэрэг

such as movement and sight.

биеийн өөр өөр үйл ажиллагааг удирддаг юм.

The brain's right side controls the motion of the left arm and leg and vice versa.

Баруун нь зүүн гар, хөлийн хөдөлгөөнийг зохицуулж нөгөө тал нь эсрэгээрээ байна.

The visual system is even more complex.

Харааны систем илүү ярвигтай.

Each eye has a left and right visual field.

Нүд тус бүр зүүн ба баруун харах талбайтай.

Both left visual fields are sent to the right side of the brain,

Хоёр нүдний зүүн харах талбай баруун тархинд очдог ба

and both right fields are sent to the left side.

баруун харах талбай зүүн тархинд хүрдэг.

So the brain uses both sides to make a complete image of the world.

Тархи хоёр талыг зэрэг хүлээж аваад эргэн тойрныг бүрэн харагдуулдаг.

Scientists don't know for sure why we have that crossing over.

Эрдэмтэд яагаад бидэнд энэ давхцал байдгийг баттай мэддэггүй.

One theory is it began soon after animals developed more complex nervous systems

Нэг онол нь амьтад илүү нарийн мэдрэлийн системтэй болсноор илүү хурдан

because it gave the survival advantage of quicker reflexes.

рефлекстэй болсон учир амь гарах давуу талтай болсон.

If an animal sees a predator coming from its left side,

Хэрвээ амьтан зүүн талаас нь араатан ирж буйг харвал

it's best off escaping to the right.

баруун зүгт зугтах хэрэгтэй болно.

So we can say that vision and movement control are two systems

Тиймээс бид хараа болон хөдөлгөөн нь зүүн ба баруун тархинаас хамаардаг

that rely on this left-right structure,

хоёр систем гэж ойлгож болно.

but problems arise when we over-extend that idea to logic and creativity.

Гэхдээ энэ онол нь логик болон уран сэтгэмжид хамаарахгүй.

This misconception began in the mid-1800s

Уг буруу ойлголт нь 1800-аад оны дунд үед дэлгэрсэн юм.

when two neurologists, Broca and Wernicke,

Мэдрэлийн эмч нар болох Брока болон Уэрник нар

examined patients who had problems communicating due to injuries.

гэмтлээс үүдэлтэй хэл ярианы асуудалтай өвчтөнүүдийг судалж эхэлсэн.

The researchers found damage to the patients' left temporal lobes,

Судлаачид өвчтөнүүд зүүн сонсголын бүсдээ гэмтэлтэйг олж мэдээд

so they suggested that language is controlled by the left side of the brain.

зүүн тархи хэл яриаг удирддаг хэмээн бодсон.

That captured the popular imagination.

Энэ нь хамгийн түгээмэл төсөөллийг үүсгэсэн юм.

Author Robert Louis Stevenson

Зохиолч Роберт Люс Стевенсон

then introduced the idea of a logical left hemisphere

логикийн зүүн тархи, сэтгэл хөдлөлийн баруун тархитай

competing with an emotional right hemisphere

өрсөлддөг гэсэн санаагаа Др. Жекилл, ноён Хайд гэх дүрүүдээр

represented by his characters Dr. Jekyll and Mr. Hyde.

төсөөлөн гаргасан юм.

But this idea didn't hold up when doctors and scientists

Гэхдээ эмч болон шинжээч нар тархины нэг талаа авахуулсан

examined patients who were missing a hemisphere

эсвэл хоёр тал нь салсан өвчтөнүүдийг судалж,

or had their two hemispheres separated.

уг санааг няцаасан юм.

These patients showed a complete range of behaviors,

Оролцсон өвчтнүүдэд логик болон уран сэтгэмжийн чанарууд

both logical and creative.

аль, аль нь ажиглагдсан байна.

Later research showed that one side of the brain is more active than the other

Дараа нь судалгаагаар зарим үйлдлүүдэд тархины нэг тал нь

for some functions.

арай илүү идэвхитэй ажилладаг гэдгийг олж нээсэн.

Language is more localized to the left

Хэл яриа ихэвчлэн зүүн тархинд байрлаж

and attention to the right.

анхаарал баруун талд байрладаг.

Тархины нэг тал нь нөгөөгөөсөө илүү ачаалалтай байж болох ч

So one side of the brain may do more work,

but this varies by system rather than by person.

хүнээс биш тогтолцооноос хамаардаг байна.

There isn't any evidence to suggest

Хүмүүсийн тархины нэг тал нь

that individuals have dominant sides of the brain,

арай илүү хөгжсөн эсвэл

зүүн, баруун гэх логик болон уран сэтгэмжийн хуваагдмал байдгийг

or to support the idea of a left-right split

between logic and creativity.

дэмжих хангалттай нотолгоо байдаггүй.

Some people may be particularly logical or creative,

Зарим хүмүүс үнэхээр логиктой эсвэл бүтээлч байж болох ч

but that has nothing to do with the sides of their brains.

энэ нь тархины аль нэг талтай хамааралгүй.

And even the idea of logic and creativity being at odds with each other

Логик болон бүтээлч сэтгэлгээ дангаараа байдаг гэх нь ч

doesn't hold up well.

зөв санаа биш.

Solving complex math problems requires inspired creativity

Хүнд математикийн бодлого бодох нь бүтээлч сэтгэлгээ шаардаж,

and many vibrant works of art have intricate logical frameworks.

гайхалтай урлагийн бүтээлүүд ээдрээтэй логикийн үндэстэй байдаг.

Almost every feat of creativity and logic

Бараг бүхий л бүтээлч болон логик сэтгэлгээний хоршоолол нь

carries the mark of the whole brain functioning as one.

тархийг бүтнээр нь ажиллуулж байдаг.