What really happened during the Salem Witch Trials - Brian A. Pavlac

Translator: Sanntint Tint Reviewer: Moon Thit

You’ve been accused of a crime you did not commit.

သင် မကျူးလွန်ခဲ့တဲ့ ရာဇ၀တ်မှုတစ်ခုနဲ့  စွပ်စွဲခံထားရတယ်။

It’s impossible to prove your innocence.

သင့်ရဲ့အပြစ်ကင်းမှုကို သက်သေပြဖို့ မဖြစ်နိုင်ဘူး။

If you insist that you’re innocent anyway,

ဘာဖြစ်ဖြစ်၊ သင်ဟာ အပြစ်ကင်းတယ်လို့ ဆက်ပြောရင်၊

you’ll likely be found guilty and executed.

သင့်မှာ အပြစ်ရှိတယ်လို့ ဆုံးဖြတ်ပြီး ကွပ်မျက်ခံရနိုင်တယ်။

But if you confess, apologize, and implicate others for good measure,

ဒါပေမဲ့၊ သင်က ဝန်ခံ၊ တောင်းပန်ပြီး အဆစ်အနေနဲ့ တခြားသူတွေကို ငြိစွန်းစေရင်၊

you’ll go free.

လွတ်သွားမယ်။

Do you give a false confession— or risk a public hanging?

သင် မှားယွင်း ဝန်ခံမလား၊ ဒါမှမဟုတ် အများရှေ့မှာ ကြိုးပေးခံရင်း စွန့်စားမလား။

This was the choice facing those accused of witchcraft

ဒါက ဖေဖော်ဝါရီ ၁၆၉၂ မှ ၁၆၉၃ ခုနှစ် မေလအတွင်း မက်ဆာချူးဆက်၊ ဆာလမ်ရွာမှာ

in the village of Salem, Massachusetts between February 1692 and May 1693.

စုန်းအတတ်လို့ စွပ်စွဲခံရသူတွေ ရင်ဆိုင်ရတဲ့ ရွေးချယ်မှုပါ။

They were the victims of paranoia about the supernatural,

သူတို့က သဘာဝလွန်၊ လွဲမှားတဲ့ ဘာသာရေး ထက်သန်မှုနဲ့ အမှန်တရားအပေါ် 

misdirected religious fervor—

နောင်တကို တန်ဖိုးထားတဲ့

and a justice system that valued repentance over truth.

တရားရေး စနစ်နဲ့ပတ်သက်တဲ့ သံသယလွန်ကဲမှုရဲ့ သားကောင်တွေပါ။

Salem was settled in 1626 by Puritans, a group of English protestants.

ဆာလမ်မှာ အင်္ဂလိပ် ပရိုတက်စတင့်အုပ်စု၊ ပျူရီတန်တွေက ၁၆၂၆ ခုနှစ်မှာ အခြေချခဲ့တယ်။

Life was strict and isolated for the people of Salem.

ဆာလမ်က  လူတွေအတွက် ဘဝက တင်းကျပ်ပြီး သီးခြားဖြစ်နေခဲ့တယ်။

Battles with their Native American neighbors

ဒေသခံ အမေရိကန် အိမ်နီးချင်းတွေနဲ့ ပြင်သစ်

and groups of French settlers were commonplace.

အခြေချနေထိုင်သူ အုပ်စုတွေနဲ့ တိုက်ပွဲတွေက ရိုးအီနေပါပြီ။

People feared starvation and disease,

လူတွေက ငတ်မွတ်မှုနဲ့ ရောဂါဘယတွေကို ကြောက်ရွံ့ကြပြီး

and relations between villagers were strained.

ရွာသားတွေကြား ဆက်ဆံရေးတွေက တင်းမာနေခဲ့တယ်။

To make matters worse, 1692 brought one of the coldest winters on record.

ပိုဆိုးစေတာက ၁၆၉၂ က မှတ်တမ်းဝင် အအေးဆုံး ဆောင်းရာသီတစ်ခုဖြစ်ခဲ့တယ်။

That winter, two cousins,

ဒီဆောင်းရာသီမှာ ဝမ်းကွဲနှစ်ယောက်၊

9 year old Betty Parris and 11 year old Abigail Williams

၉ နှစ်သမီး Betty Parris နဲ့ ၁၁ နှစ်သမီး Abigail Williams တို့ဟာ

started behaving very strangely.

အလွန်ထူးထူးဆန်းဆန်း ပြုမူလာနေတယ်။

A physician found nothing physically wrong —

သမားတော်တစ်ယောက်က ရုပ်ပိုင်းအရ အမှားအယွင်းမတွေ့ရှိခဲ့ပေမဲ့၊

but diagnosed the girls as under “an evil hand.”

မိန်းကလေးတွေကို “မကောင်းဆိုးဝါး လက်တစ်ဖက်”  ရောဂါအမည်တပ်ခဲ့တယ်။

Puritans believed that the Devil wreaked havoc in the world through human agents,

သဘာဝကို ပျက်စီးစေတဲ့၊မကောင်းဆိုးဝါးစီးတဲ့ အရိပ်တွေ ပြကာ ကလေးတွေကို နှိပ်စက်တဲ့  

or witches, who blighted nature, conjured fiendish apparitions,

လူသားကိုယ်စားလှယ်တွေ ဒါမှမဟုတ် စုန်းတွေကနေ နတ်ဆိုးက ကမ္ဘာကို ဖျက်ဆီးတယ်လို့

and tormented children.

ပျူရီတန်တွေက ယုံကြည်ကြတယ်။

As news swept through the village, the symptoms appeared to spread.

သတင်းက တစ်ရွာလုံး ပြန့်သွားတော့ ရောဂါလက္ခဏာတွေက ပျံ့သွားပုံရတယ်။

Accounts describe 12 so-called “afflicted” girls contorting their bodies,

ခန္ဓာကိုယ် ပုံပျက်နေတဲ့၊ ဒေါသဖြစ်နေတဲ့၊ အရေပြား ဆူးတယ်လို့ ညည်းညူနေတဲ့

having fits, and complaining of prickling skin.

“ဖိစီးခံနေရတယ်” ဆိုတဲ့ မိန်းကလေး ၁၂ ယောက်ကို ဖြစ်စဉ်တွေက ဖော်ပြတယ်။

Four of the girls soon accused three local women of tormenting them.

 မကြာမီ မိန်းကလေး၄ယောက်က သူတို့ကိုနှိပ်စက် တယ်ဆိုတဲ့ မိန်းမ ၃ ယောက်ကို စွပ်စွဲတယ်။

All three of the accused were considered outsiders in some way.

စွပ်စွဲခံရသူ ၃ ယောက်စလုံးကို တစ်နည်းနည်းနဲ့ ပြင်ပလူအဖြစ် သဘောထားခဲ့တယ်။

On February 29th, the authorities arrested Sarah Good,

ဖေဖော်ဝါရီ ၂၉ ရက်မှာ၊ အာဏာပိုင်တွေက၊ ဘုရားကျောင်း ပျက်တာ ကြာနေပြီး 

a poor pregnant mother of a young daughter,

စွပ်စွဲသူတွေထဲက တစ်ယောက်ရဲ့ မိသားစုကို တရားစွဲနေတဲ့၊

Sarah Osbourne, who had long been absent from church

သမီးငယ် Sarah Osbourne ရဲ့ ဆင်းရဲ့တဲ့

and was suing the family of one of her accusers,

ကိုယ်ဝန်ဆောင် မိခင် Sarah Good နဲ့

and Tituba, an enslaved woman in Betty Parris’s home

ပထမ နာမည်ပဲ သိတဲ့ Betty Parris ရဲ့ အိမ်က ကျွန်အမျိုးသမီး

known by her first name only.

Tituba ကို ဖမ်းဆီးခဲ့တယ်။

Tituba denied harming the girls at first.

ပထမတော့ Tituba က မိန်းကလေးတွေကို ဒုက္ခမပေးဘူးလို့ ငြင်းဆိုခဲ့တယ်။

But then she confessed to practicing witchcraft on the Devil’s orders,

ဒါပေမဲ့၊ သူက နတ်ဆိုးရဲ့ အမိန့်အရ စုန်းအတတ်ကို လိုက်စားခဲ့ကြောင်း

and charged Good and Osbourne with having forced her.

ဝန်ခံပြီး သူ့ကို အတင်းအကြပ်ပြုရင်း Good နဲ့ Osbourne တို့ကို စွဲချက်တင်တယ်။

Osbourne and Good both maintained their innocence.

Osbourne နဲ့ Good နှစ်ယောက်စလုံးက အပြစ်ကင်းမှုကို ဆုပ်ကိုင်ထားခဲ့ကြတယ်။

Osbourne died in prison, while Good’s husband turned against her in court,

Osbourne က ထောင်ထဲမှာ သေဆုံးသွားပေမဲ့၊ Good ရဲ့ ခင်ပွန်းက သူဟာ “စုန်းမ ဒါမှမဟုတ်

testifying that she "was a witch or would be one very quickly."

အမြန် ဖြစ်လာမယ့်တစ်ယောက်” လို့ သက်သေခံကာ တရားရုံးမှာ သူ့ကိုဘက်ပြန်ခဲ့တယ်။

Good’s 4 year old daughter was imprisoned

Good ရဲ့  ၄ နှစ်သမီးလေးက ထောင်ချခံရပြီး

and eventually gave testimony against her mother.

နောက်ဆုံးမှာ သူ့မိခင်ကို ဆန့်ကျင် သက်သေထွက်ဆိုခဲ့တယ်။

Meanwhile, Good gave birth in jail.

ဒီအချိန်အတွင်းမှာ Good က ထောင်ထဲမှာ ကလေးမွေးတယ်။

Her baby died, and she was convicted and hanged shortly thereafter.

သူရဲ့ကလေးက သေဆုံးသွားပြီး မကြာခင်မှာပဲ သူ့ကို ပြစ်ဒဏ်ချတာ ကြိုးပေးခဲ့တယ်။

Tituba was held in custody until May, and then released.

Tituba ကို မေလအထိ ချုပ်ထားပြီး နောက်တော့ ပြန်လွှတ်ပေးခဲ့တယ်။

These three victims were just the beginning.

ဒီသားကောင် ၃ ယောက်က အစပဲရှိသေးတာပါ။

As accusations multiplied, others, like Tituba,

စွပ်စွဲမှုတွေ ဆပွားလာတာတော့၊Tituba လိုပဲ

made false confession to save themselves.

အခြားသူတွေက ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် ကယ်တင်ဖို့ မှားယွင်းစွာ ဝန်ခံခဲ့ကြတယ်။

The authorities even reportedly told one accused witch

အာဏာပိုင်တွေက စွပ်စွဲခံရသူကို စုန်းကို ဝန်မခံရင်၊ ကြိုးပေးမယ်၊

that she would be hanged if she did not confess, and freed if she did.

ဝန်ခံရင်၊ လွှတ်ပေးမယ်လို့ ပြောတယ်လို့ သိရတယ်။

They were not particularly interested in thoroughly investigating the charges—

သူတို့က စွဲချက်တွေကို သေချာ စုံစမ်းဖို့  အထူးစိတ်မ၀င်စားကြဘဲ၊

in keeping with their Church’s teachings, they preferred that the accused confessed,

သူတို ဘုရားကျောင်း အဆုံးအမတွေကို လိုက်နာရင်း စွပ်စွဲခံရသူကို ဝန်ခံပြီး၊

asked for forgiveness, and promised not to engage in more witchcraft.

ခွင့်လွှတ်မှု တောင်းဆိုကာ စုန်းမအတတ်မှာ နောက်မပါဝင်ဖို့ ကတိပြုတာကို လိုလားကြတယ်။

The court accepted all kinds of dubious evidence,

တရားရုံးက မမြင်နိုင်တဲ့ တစ္ဆေတွေလို့ ယူဆရတွေနဲ့ ထိတွေ့မိတဲ့အခါ၊

including so-called “spectral evidence”

မိန်းကလေးတွေ ကယောင်ကတမ်းဖြစ်လာတယ်ဆိုတဲ့

in which the girls began raving when supposedly touched by invisible ghosts.

“တစ္ဆေလိုလို သက်သေ” လို့ခေါ်တဲ့ သံသယ ဖြစ်ဖွယ် အထောက်အထားအားလုံးကို လက်ခံခဲ့တယ်။

Complicating matters further, many of the jurors in the trials

ကိစ္စရပ်တွေကို ပိုရှုပ်ထွေးစေတာက တရားခွင်က တရားသူကြီးအများစုဟာ

were relatives of the accusers, compromising their objectivity.

စွပ်စွဲခံရသူတွေရဲ့ အမျိုးတွေဆိုတော့ သူတို့ ဓမ္မဓိဋ္ဌာန်ကျမှုကို ယုံမှားမကင်းဖြစ်တာပါ။

Those who dared to speak out, such as Judge Nathanial Saltonstall,

တရားသူကြီး Nathanial Saltonstall လို ထုတ်ဖော်ပြောဆိုဝံ့သူတွေက

came under suspicion.

သံသယဖြစ်ခဲ့ကြတယ်။

၁၆၉၃ ခုနှစ် နွေဦးရာသီမှာ လူတစ်ရာကျော် အကျဉ်းချခံခဲ့ရပြီး

By the spring of 1693, over a hundred people had been imprisoned,

and 14 women and 6 men had been executed.

အမျိုးသမီး ၁၄ ယောက်နဲ့ အမျိုးသား ၆ ယောက်ကို ကွပ်မျက်ခဲ့တယ်။

By this time, accusations were starting to spread beyond Salem

ဒီအချိန်မှာ၊ စွပ်စွဲမှုတွေက ဆာလမ်ကိုကျော် ကာ အနီးအနား ရပ်ရွာတွေဆီ စပျံ့နှံ့လာပြီး

to neighboring communities, and even the most powerful figures were targets.

အာဏာအရှိဆုံးပုဂ္ဂိုလ်တွေတောင် ပစ်မှတ်တွေဖြစ်ခဲ့တယ်။

When his own wife was accused,

သူရဲ့ဇနီး စွပ်စွဲခံရတဲ့အခါ၊

the governor of Massachusetts colony suspended the trials.

မက်ဆာချူးဆက် အုပ်ချုပ်ရေးမှူးက စစ်ဆေးမှုတွေကို ဆိုင်းငံ့ခဲ့တယ်။

Sentences were amended, prisoners released, and arrests stopped.

ပြစ်ဒဏ်တွေကို ပြင်ဆင်တယ်၊ အကျဉ်းတွေကို လွှတ်ပေးတယ်၊ ဖမ်းဆီးတာတွေကို ရပ်ခဲ့တယ်။

Some have speculated that the girls were suffering from hallucinations

 မိန်းကလေးတွေက မှိုကြောင့်ဖြစ်တဲ့ အာရုံချောက်ချားမှုတွေကို ခံစားရတာလို့

caused by fungus;

တချို့က ထင်မြင်ယူဆကြတယ်။

or a condition that caused swelling of the brain.

ဒါမှမဟုတ် ဦးနှောက်ရောင်ရမ်းတာကို ဖြစ်စေတဲ့ အခြေအနေပါ။

But ultimately, the reason for their behavior is unknown.

ဒါပေမဲ့၊ နောက်ဆုံးတော့ သူတို့ရဲ့ အပြုအမူ အကြောင်းရင်းကို မသိရပါ။

What we do know is that adults accepted wild accusations by children

အသေအချာ သိတာကတော့ လူကြီးတွေဟာ ကလေးတွေရဲ့   မမှန်ကန်တဲ့ စွပ်စွဲချက်တွေကို ခိုင်မာတဲ့

as hard evidence.

အထောက်အထားအဖြစ် လက်ခံထားတာပါ။

Today, the Salem Witch Trials remain a cautionary tale

ဒီနေ့မှာတော့၊ Salem Witch Trials က အုပ်စုလိုက် တွေးခေါ်မှုနဲ့

ခုတုံးလုပ်တာရဲ့အန္တရာယ်တွေနဲ့ လူသားတွေရဲ့ အမြင်ကို လှည့်ဖြားဖို့

of the dangers of groupthink and scapegoating,

and the power of fear to manipulate human perception.

အကြောက် စွမ်းအားနဲ့ပတ်သက်တဲ့ သတိထားစရာ ပုံပြင်တစ်ပုံဒ်အဖြစ် ကျန်ရှိနေပါတယ်။