What really happened during the Salem Witch Trials - Brian A. Pavlac

Translator: Ayan Organization Reviewer: Wafa Edris

You’ve been accused of a crime you did not commit.

بە ئەنجامدانی تاوانێک کە ئەنجامت نەداوە تاوانبار کراویت.

It’s impossible to prove your innocence.

سەلماندنی بێ تاوانیت کارێکی ئەستەمە.

If you insist that you’re innocent anyway,

ئەگەر پێداگری بکەیت لەسەر بێ تاوانیت،

you’ll likely be found guilty and executed.

بە کەسێکی تاوانبار لە قەڵەم دەدرێیت و لە سێدارە دەدرێیت.

But if you confess, apologize, and implicate others for good measure,

بەڵام ئەگەر گەواهی هەڵە بدەیت، یان پۆزش بهێنیتەوە، و خەڵکی تر تێوە بگلێنیت،

you’ll go free.

ئازاد دەکرێیت.

Do you give a false confession— or risk a public hanging?

ئایا درۆ دەکەیت یاخود مەترسی لە سێدارەدان دەخەیتە ئەستۆی خۆت؟

This was the choice facing those accused of witchcraft

ئەم هەڵبژاردەیە ڕووبەڕووی ئەوانە بوەتەوە کە تۆمەتبارکراون لە

in the village of Salem, Massachusetts between February 1692 and May 1693.

گوندی "سالم"، "ماساچوستس" لە نێوان شوباتی ساڵی ۱۹٦۲ و ئایاری ساڵی ١۹٦٣.

They were the victims of paranoia about the supernatural,

ئەوان قوربانیانی دەستی جادوو و بیرکردنەوەی خراپ بوون،

misdirected religious fervor—

ڕەگەز پەرستی و سیستمی ئەشکەنجەدان--

and a justice system that valued repentance over truth.

و سیستەمێکی یاسایی کە پەشیمانی لە جێگەی ڕاستیدا پەیڕەو دەکرد.

Salem was settled in 1626 by Puritans, a group of English protestants.

سالم لە ۱٦۲٦ لەلایەن پوریتانیەکانەوە، کە گروپێکی ئینگلیزی گاورەکانن، دۆزرایەوە.

Life was strict and isolated for the people of Salem.

ژیان زۆر دژوار و دوورە پەرێز بووە بۆ ئەو خەڵکانەی لە"سالم" دەژیان.

Battles with their Native American neighbors

لەگەڵ دراوسێ ئەمەریکییە ڕەسەنەکان جەنگان

and groups of French settlers were commonplace.

هەروەها چەندین جار لەگەڵ گروپێکی نیشتەجێی فەڕەنسی شەڕیان دەکرد.

People feared starvation and disease,

خەڵکی ترسی برسێتی و نەخۆشیان هەبوو،

and relations between villagers were strained.

پەیوەندیان لەگەڵ گوندنشینەکان زۆر توند بوو

To make matters worse, 1692 brought one of the coldest winters on record.

کێشەکان خراپتر بوون، ساڵی ۱٦۹۲ ساردترین زستانی ئەو ساڵە بوو.

That winter, two cousins,

لەو زستانەدا، دوو پورزا،

9 year old Betty Parris and 11 year old Abigail Williams

تەمەن ۹ ساڵێکی "بیتتی پاریس" لەگەڵ ۱۱ ساڵێکی "ئابیگەڵ ویلیامز"

started behaving very strangely.

ڕەفتاری سەیرو سەمەرەیان دەکرد.

A physician found nothing physically wrong —

پزیشک هیچ نەخۆشیەکی لاشەیی بەدی نەکرد--

but diagnosed the girls as under “an evil hand.”

بەڵام ووتی کە ئەوان لە ژێر کاریگەری "جادوودان".

Puritans believed that the Devil wreaked havoc in the world through human agents,

پیوریتانیەکان باوەڕیان وابوو کە شەیتان ناکۆکی خستووەتە نێوان خەڵکەوە،

or witches, who blighted nature, conjured fiendish apparitions,

یان جادووگەرن، کە سرووشت لەناو دەبات، هێنانی دەرکەووتە خێویەکان،

and tormented children.

و ئەشکەنجەی منداڵانی داوە.

As news swept through the village, the symptoms appeared to spread.

هەواڵەکە و نیشانەکانی نەخۆشیەکە لەناو گوندەکەدا بڵاوبونەوە.

Accounts describe 12 so-called “afflicted” girls contorting their bodies,

ڕاپۆرتەکان ۱۲ کچی نەخۆشیان لە ژێر چاودێری تۆمار کردبوو،

having fits, and complaining of prickling skin.

کە بەدەست خورانی پێستەوە دەیان ناڵاند.

Four of the girls soon accused three local women of tormenting them.

چوار کچ لەوان سێ ئافرەتی ناوچەکەیان تۆمەتبار کردبوو بە تۆمەتی ئەشکەنجە دانیان.

All three of the accused were considered outsiders in some way.

هەرسێکیان کە تۆمەتبار کرابوون دەرکران.

On February 29th, the authorities arrested Sarah Good,

لە ۲۹ ی مانگی شوبات، دەسەڵاتدارانی حکومەت "سارا گوود" یان دەستگیر کرد،

a poor pregnant mother of a young daughter,

ئافرەتێکی هەژاری سکپڕ بە منداڵێکی کچ،

Sarah Osbourne, who had long been absent from church

"سارا ئوسبۆرن"، کە ماوەیەکی زۆر لە پەرستگا دیار نەبوو

and was suing the family of one of her accusers,

سکاڵا کردنی لە خێزانەکەی یەکێک بوو لە تاوانەکانی،

and Tituba, an enslaved woman in Betty Parris’s home

هەروەها " تیتوبا"، ئافرەتێکی کۆیلە بوو لە ماڵی "بێتی پاریس"

known by her first name only.

تەنها ناوی یەکەمی زانراو بوو.

Tituba denied harming the girls at first.

لە سەرەتادا "تیتوبا" نکۆڵی لەو تۆمەتە کرد کە ئازاری کچەکانی دابێت.

But then she confessed to practicing witchcraft on the Devil’s orders,

بەڵام دواتر دانی پێدانا کە ڕاهێنانی لەسەر فێربوونی جادوو و خواستەکانی شەیتان کردووە،

and charged Good and Osbourne with having forced her.

"گوود" و "ئوسبۆرن" ی بەوە تاوانبار کرد کە ئەوان بەزۆر ئەو کارەیان پێ کردووە.

Osbourne and Good both maintained their innocence.

"ئۆسبۆرن" و "گوود" هەردوکیان پاڵپشتی بێ تاوانی خۆیان کرد.

Osbourne died in prison, while Good’s husband turned against her in court,

ئوسبۆرن لە زیندان کۆچی دوایی کرد، هاوسەری "گوود" یش لە دادگا دژی وەستایەوە و،

testifying that she "was a witch or would be one very quickly."

گەواهیدا لەسەر ئەوەی کە جادووگەرە و یاخود بە زووترین کات دەبێتە جادووگەر.

Good’s 4 year old daughter was imprisoned

کچە چوار ساڵانەکەی "گوود " بەند کرابوو

and eventually gave testimony against her mother.

سەرەنجام ئەویش لە دژی دایکی شایەتی دا.

Meanwhile, Good gave birth in jail.

لەو کاتەدا، "گوود" لە بەندینخانە منداڵی بوو.

Her baby died, and she was convicted and hanged shortly thereafter.

منداڵەکەی مرد، لە پاشان بە تاوانبار لە قەڵەم درا و لە سێدارە درا.

Tituba was held in custody until May, and then released.

"تیتووبا" لە بەندینخانە مایەوە هەتا مانگی ئایار، پاشان ئازاد کرا.

These three victims were just the beginning.

ئەو سێ قووربانییە تەنها سەرەتایەک بوو.

As accusations multiplied, others, like Tituba,

ئەم جۆرە تۆمەتبارکردنە چەند بارە بوویەوە، چەندین کەسی وەکو "تیتووبا"،

made false confession to save themselves.

دان پێدانی هەڵەیان ئەنجام دەدا بۆ پاراستنی ژیانیان.

The authorities even reportedly told one accused witch

دادوەراکان بە یەکێک لەو جادووگەرانەیان گوت بوو

that she would be hanged if she did not confess, and freed if she did.

ئەگەر دان پێدانانی هەڵە بدات ئازاد دەکرێت، ئەگەر نا لە سێدارە دەدرێت.

They were not particularly interested in thoroughly investigating the charges—

ئەوان ئارەزووی ئەوەیان نەبوو لێکۆڵینەوەی درووست و پوخت ئەنجام بدەن،

in keeping with their Church’s teachings, they preferred that the accused confessed,

تەنها ئەوەی لە کڵێسا فێری ببوون پەیڕەویان دەکرد، دان پێدانانی هەڵەیان لا پەسەند بوو

asked for forgiveness, and promised not to engage in more witchcraft.

کە داوای لێخۆشبوونیان کرد، و بەڵێنیان دا چیتر کاری جادووگەری نەکەن.

The court accepted all kinds of dubious evidence,

دادگا هەموو بەڵگەکانی پەسەند کرد،

including so-called “spectral evidence”

پێیان دەگووت " بەڵگەی خێوی"

in which the girls began raving when supposedly touched by invisible ghosts.

کاتێک کچەکان ووڕێنەیان دەکرد بەهۆی کاریگەری تارماییەکی نادیار.

Complicating matters further, many of the jurors in the trials

بۆ ئاڵۆز کردنی بارودۆخەکە، ژمارەیەک ڵە دەستەی سوێند خۆران

were relatives of the accusers, compromising their objectivity.

کە خزمی سکاڵا کەرەکان بوون بابەتەکەیان چارەسەرکرد.

Those who dared to speak out, such as Judge Nathanial Saltonstall,

ئەوانەی بوێری قسەکردنیان هەبوو، وەکو دادوەری " ناثانیاڵ ساڵتنستڵ"،

came under suspicion.

گومان لێکراو بوون.

By the spring of 1693, over a hundred people had been imprisoned,

لە بەهاری ساڵی ۱٦۹۳ سەدان کەس زیندانی کران،

and 14 women and 6 men had been executed.

۱٤ ئافرەت و ٦ پیاو لە سێدارە دران.

By this time, accusations were starting to spread beyond Salem

لەو کاتەوە، ئەنجامدانی تاوان بەشێوەیەکی بەرفراوان لە دەرەوەی "سالم" بڵاو بۆوە.

to neighboring communities, and even the most powerful figures were targets.

بۆ کۆمەڵگەی دراوسێکان، تەنانەت کەسە بەناوبانگەکانیش بوونە ئامانج.

When his own wife was accused,

کاتێک هاوسەرەکەی تۆمەتبار کرابوو،

the governor of Massachusetts colony suspended the trials.

فەرمانڕەوا داگیرکەرەکەی "ماساچوسێت" دادگایی کردنەکەی ڕاگرت.

Sentences were amended, prisoners released, and arrests stopped.

یاساکان هەڵوەشێنرانەوە، بەند کراوەکان ئازاد کران، پڕۆسەی بەند کردن ڕاگیرا.

Some have speculated that the girls were suffering from hallucinations

هەندێ بەڵگە ئەوەیان دەرخستووە کە ووڕێنە کردنی ئەو کچانە بەهۆی

caused by fungus;

؛قارچکەوە بووە

or a condition that caused swelling of the brain.

یاخود بارودۆخێکە بەهۆی ئاووسانی مێشکەوە ڕووی داوە.

But ultimately, the reason for their behavior is unknown.

بەڵام لە کۆتاییدا، هۆکاری ئەو جۆرە ڕەفتارە سەیر و سەمەرانە بە نەزانراوی مایەوە.

What we do know is that adults accepted wild accusations by children

ئەوەی دەیزانین ئەوەیە کە گەورەکان هەموو دان پێدانانێکی منداڵان پەسەند دەکەن

as hard evidence.

وەکو بەڵگەیەکی بەهێز.

Today, the Salem Witch Trials remain a cautionary tale

لە ئێستادا، "دادگای جادووگەرانی سالم" وەک چیرۆکێکی ئەفسانەیی ماوەتەوە

of the dangers of groupthink and scapegoating,

وەکو گروپێکی مەترسیدار و تاوانبار،

and the power of fear to manipulate human perception.

هەروەها هێزی ترس بۆ چارەسەر کردنی تێگەیشتنی مرۆڤ.