What makes tattoos permanent? - Claudia Aguirre

6,433,167 views ・ 2014-07-10

TED-Ed


ဗီဒီယိုကိုဖွင့်ရန် အောက်ပါ အင်္ဂလိပ်စာတန်းများကို နှစ်ချက်နှိပ်ပါ။

Translator: Sanntint Tint Reviewer: Myo Aung
00:06
Tattoos have often been presented
0
6749
1921
တက်တူးတွေကို အန္တရာယ်ရှိတဲ့၊
00:08
in popular media as either marks of the dangerous and deviant
1
8693
4009
စံသွေတဲ့ သို့မဟုတ် ခေတ်မီတဲ့ လူငယ်ကြိုက် အမှတ်အသားတွေအဖြစ် လူကြိုက်များတဲ့
00:12
or trendy youth fads.
2
12726
1937
မီဒီယာတွေမှာ မကြာခဏ တင်လေ့ရှိတယ်။
00:14
But while tattoo styles come and go,
3
14687
2314
ဒါပေမဲ့ တက်တူး ပုံစံတွေက ပေါ်လိုက်ပျောက်လိုက်ပေမဲ့
00:17
and their meaning has differed greatly across cultures,
4
17025
2718
၎င်းတို့ အဓိပ္ပါယ်က ယဉ်ကျေးမှု အသီးသီးမှာ ကွဲပြားနေပေမဲ့
00:19
the practice is as old as civilization itself.
5
19767
3321
ဒီအလေ့အထက ယဉ်ကျေးမှုတစ်ခုလိုပဲ သက်တမ်းရှိပါတယ်။
00:23
Decorative skin markings have been discovered in human remains
6
23868
3497
အလှဆင်ထားတဲ့ အရေပြား အမှတ်အသားတွေကို ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းက လူရုပ်ကြွင်းတွေမှာ
00:27
all over the world,
7
27389
1510
ရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့ပြီး
00:28
with the oldest found on a Peruvian mummy dating back to 6,000 BCE.
8
28923
5337
ဘီစီ ၆၀၀၀ က ပီရူး မမ်မီမှာ ရှေးအကျဆုံးတွေ့ရှိခဲ့တယ်။
00:35
But have you ever wondered how tattooing really works?
9
35081
2658
ဒါပေမဲ့ ဆေးမင်ကြောင်ထိုးတာ အလုပ်လုပ်ပုံကို တွေးဖူးသလား။
00:38
You may know that we shed our skin,
10
38700
2211
တစ်နာရီကို အရေပြားဆဲလ်
00:40
losing about 30-40,000 skin cells per hour.
11
40935
3414
၃၀-၄၀,၀၀၀ လောက် ဆုံးရှုံးသွားတာကို သင် သိနိုင်လောက်တယ်။
00:44
That's about 1,000,000 per day.
12
44373
1612
ဒါက တစ်ရက်ကို ၁,၀၀၀,၀၀၀ လောက်ပါ။
00:47
So, how come the tattoo doesn't gradually flake off along with them?
13
47199
4264
ဒါဆို ဆေးမင်ကြောင်က ဘယ်လိုလုပ်ပြီး တဖြည်းဖြည်း ကျွတ်မသွားတာလဲ။
00:51
The simple answer is that tattooing involves
14
51487
2751
ရိုးရှင်းတဲ့ အဖြေကတော့ တက်တူးထိုးတာက
00:54
getting pigment deeper into the skin
15
54262
2237
အရေလဲတဲ့ အပြင်လွှာထက် အရေပြားအတွင်း
00:56
than the outermost layer that gets shed.
16
56523
2131
ဆေးရောင်တွေ ပိုနက်နက် ရောက်စေတာ ပါဝင်တယ်။
00:59
Throughout history, different cultures
17
59287
2263
သမိုင်းတစ်လျှောက်မှာ မတူတဲ့ ယဉ်ကျေးမှုတွေက
01:01
have used various methods to accomplish this.
18
61574
2186
ဒါကို ပြီးမြောက်ဖို့ နည်းမျိုးစုံ သုံးခဲ့တယ်။
01:03
But the first modern tattooing machine
19
63784
2193
ဒါပေမဲ့ ပထမဆုံး ခေတ်မီ တက်တူထိုးစက်က
သောမတ်စ်အယ်ဒီဆင်ရဲ့ ပုံထွင်းစက်နောက်မှာ ပုံစံထုတ်ခဲ့ပြီး
01:06
was modeled after Thomas Edison's engraving machine
20
66001
3373
01:09
and ran on electricity.
21
69398
1216
လျှပ်စစ်နဲ့ လည်ပတ်ခဲ့တယ်။
01:11
Tattooing machines used today
22
71532
1895
ဒီနေ့ အသုံးပြုနေတဲ့ တက်တူးထိုးစက်တွေက
01:13
insert tiny needles, loaded with dye, into the skin
23
73451
3852
ဆိုးဆေးပါတဲ့ အပ်သေးသေးလေးတွေေ တစ်မိနစ်မှာ အကြိမ်ရေ ၅၀ ကနေ
01:17
at a frequency of 50 to 3,000 times per minute.
24
77327
3328
၃၀၀၀ နှုန်းနဲ့ အရေပြားထဲသို့ ထိုးသွင်းတယ်။
01:20
The needles punch through the epidermis,
25
80679
2668
အပ်တွေက အရေပြား အပေါ်ယံလွှာကနေ တဆင့် ထိုးဖောက်တာပါ၊
01:23
allowing ink to seep deep into the dermis,
26
83371
3576
မင်ကို ကော်လာဂျင် အမျှင်တွေ၊ အာရုံကြောတွေ၊ ဂလင်း၊
01:26
which is composed of collagen fibers, nerves, glands, blood vessels and more.
27
86971
5857
သွေးကြောနဲ့ အခြားအရာတွေနဲ့ ဖွဲ့စည်းထားတဲ့ အလယ်အရေပြားလွှာအတွင်းထဲကို စိမ့်ဝင်စေတာပါ။
01:33
Every time a needle penetrates, it causes a wound
28
93420
3271
အပ်တစ်ချောင်း ထိုးသွင်းတိုင်း အရေပြားကို ရောင်ရမ်းမှုဖြစ်စဉ်ကို
01:36
that alerts the body to begin the inflammatory process,
29
96715
3364
စတင်ဖို့ ခန္ဓာကိုယ်ကို သတိပေးတဲ့ ဒဏ်ရာတစ်ခု ဖြစ်စေတယ်။
01:40
calling immune system cells to the wound site
30
100103
2734
အရေပြားကို စတင်ပြုပြင်ဖို့ ခုခံအားစနစ် ဆဲလ်တွေကို
01:42
to begin repairing the skin.
31
102861
1495
ဒဏ်ရာနေရာကို ခေါ်တာပါ။
01:44
And it is this very process that makes tattoos permanent.
32
104866
3198
ဒါက တက်တူးတွေကို အမြဲတမ်း တည်မြဲစေတဲ့ လုပ်ငန်းစဉ်ပါ။
01:48
First, specialized cells called macrophages
33
108921
2819
ပထမဆုံး ရောင်နေတဲ့ အညစ်အကြေးကို ရှင်းထုတ်ဖို့
01:51
eat the invading material in an attempt to clean up the inflammatory mess.
34
111764
5264
ကြိုးပမ်းရာမှာ macrophages ဆိုတဲ့ အထူးပြု ဆဲလ်တွေက ဝင်လာတဲ့ပစ္စည်းတွေကို စားတယ်။
01:57
As these cells travel through the lymphatic system,
35
117052
2633
ဒီဆဲလ်တွေက lymphatic system ကနေတဆင့် ဖြတ်သွားတဲ့အခါ
01:59
some of them are carried back with a belly full of dye into the lymph nodes
36
119709
4278
တချို့မှာ ဆိုးဆေးပြည့်နေနဲ့ ဝမ်းဗိုက်နဲ့ lymph node တွေအတွင်း ပြန်လည်သယ်ဆောင်သွားကာ
တချို့က အလယ်အရေပြားလွှာမှာ ကျန်နေတယ်။
02:04
while others remain in the dermis.
37
124011
2939
02:06
With no way to dispose of the pigment,
38
126974
1903
ဆေးရောင်ကို ဖယ်ရှားဖို့ နည်းလမ်းမရှိဘဲ
02:08
the dyes inside them remain visible through the skin.
39
128901
2829
အတွင်းပိုင်း ဆိုးဆေးတွေက အရေပြား တစ်လျှောက် ဆက်မြင်နေရတယ်။
02:12
Some of the ink particles are also suspended
40
132245
2477
မင်အမှုန်တချို့က အရေပြားရဲ့
02:14
in the gel-like matrix of the dermis,
41
134746
2307
အဆီပျစ်လို ကွန်ရက်မှာ ဆိုင်းနေပြီး
02:17
while others are engulfed by dermal cells called fibroblasts.
42
137077
4302
တချို့က fibroblasts လို့ခေါ်တဲ့ အရေပြားဆဲလ်တွေနဲ့ဖြင့် ဖုံးလွှမ်းနေတယ်။
02:22
Initially, ink is deposited into the epidermis as well,
43
142053
3560
အစပိုင်းမှာ မင်တွေ အရေပြား အပေါ်ယံလွှာ အတွင်းကို စိမ့်ဝင်သွားပေမဲ့
02:25
but as the skin heals, the damaged epidermal cells are shed
44
145637
3753
အရေပြားပြန်လည်ကောင်းမွန်လာတာနဲ့ ဆိုးဆေးကင်းစင်တဲ့
02:29
and replaced by new, dye-free cells
45
149414
2853
ဆဲလ်အသစ်တွေနဲ့ အစားထိုးတာက
02:32
with the topmost layer peeling off like a heeling sunburn.
46
152291
3231
ခြေဖနောင့် နေလောင်တာလို ကျွတ်ထွက်သွားတဲ့ အပေါ်ဆုံးအလွှာနဲ့အတူပါ။
02:35
Blistering or crusting is not typically seen with professional tattoos
47
155546
4018
ရည်ကြည်ဖုထတာ၊တင်းနေတာတွေကို အများအားဖြင့် ကျွမ်းကျင်တဲ့ တက်တူးတွေမှာ မတွေ့ရတော့ဘဲ
02:39
and complete epidermal regeneration requires 2-4 weeks,
48
159588
4151
ပြီးပြည့်စုံသော အရေပြား ပြန်လည်ပေါက်ဖွားဖို့ ၂-၄ ပတ် လိုအပ်တယ်၊
02:43
during which excess sun exposure and swimming
49
163763
2463
ဒီကာလမှာ မှိန်သွားတာ တားဆီးဖို့ လွန်ကဲတဲ့ နေရောင်
02:46
should be avoided to prevent fading.
50
166250
1979
ထိတွေ့မှုနဲ့ ရေကူးတာကို ရှောင်သင့်တယ်။
02:49
Dermal cells, however, remain in place until they die.
51
169086
3455
ဒါပေမဲ့ အရေပြားဆဲလ်တွေက သေဆုံးတဲ့အထိ ရှိနေတာပါ။
02:52
When they do, they are taken up, ink and all, by younger cells nearby,
52
172565
4741
ဆဲလ်တွေ သေတဲ့အခါ ဒါတွေကို အနီးနား ဆဲလ်ငယ် တွေကနေ မင်နဲ့ အားလုံးကို ယူထားတာကြောင့်
02:57
so the ink stays where it is.
53
177330
1900
မင်က အဲဒီနေရာမှာ ဆက်ရှိနေတယ်။
02:59
But with time, tattoos do fade naturally
54
179254
2583
ဒါပေမဲ့ ကြာလာတာနဲ့ ခန္ဓာကိုယ်က
03:01
as the body reacts to the alien pigment particles,
55
181861
3331
ဖီလာ ရောင်ခြယ် အမှုန်တွေကို တုံ့ပြန်ပြီး ခုခံအားစနစ်ရဲ့
03:05
slowly breaking them down to be carried off
56
185216
2274
macrophages က သယ်ယူဖို့ တဖြည်းဖြည်း ဖြိုခွဲတော့
03:07
by the immune system's macrophages.
57
187514
2044
တက်တူးတွေက သဘာဝအတိုင်း ကွယ်ပျောက်သွားတယ်။
03:10
Ultraviolet radiation can also contribute to this pigment breakdown,
58
190203
3905
ခရမ်းလွန်ရောင်ခြည်က နေရောင်ကာ လိမ်းဆေး အသုံးပြုတာကနေ လျော့ပါးစေပေမဲ့
03:14
though it can be mitigated by the use of sunblock.
59
194132
2480
ဒီအရောင်ပျက်တာကိုလည်း ဖြစ်စေနိုင်တယ်။
03:17
But since the dermal cells are relatively stable,
60
197041
2556
ဒါပေမဲ့ အလယ်လွှာ အရေပြားဆဲလ်တွေက အတော်လေးတည်ငြိမ်တော့
03:19
much of the ink will remain deep in the skin for a person's whole life.
61
199621
3809
မင်အများက လူတစ်ယောက်ရဲ့ တစ်သက်တာမှာ အရေပြားမှာ နက်ရှိုင်းစွာ ကျန်ရှိနေမှာပါ။
03:24
But if tattoos are embedded in your skin for life, is there any way to erase them?
62
204131
4739
ဒါပေမဲ့ တက်တူးတွေကို အရေပြားမှာ တစ်သက်လုံး မြှုပ်ထားရင် ဒါတွေကို ဖျက်ဖို့ နည်းရှိလား။
03:28
Technically, yes.
63
208894
1117
နည်းပညာအရ ဟုတ်ပါတယ်။
03:30
Today, a laser is used to penetrate the epidermis
64
210366
3443
ဒီခေတ်မှာ လေဆာကို အရေပြား အတွင်းပိုင်းအထိ ထိုးဖောက်ပြီး
03:33
and blast apart underlying pigment colors of various wavelengths,
65
213833
4121
လှိုင်းအလျားအမျိုးမျိုးရှိတဲ့ ရောင်ခြယ်တွေကို ခွဲထုတ်ကာ အနက်ရောင်ကို
03:37
black being the easiest to target.
66
217978
2076
ပစ်မှတ်ထားတာက အလွယ်ကူဆုံးပါ။
03:40
The laser beam breaks the ink globules into smaller particles
67
220715
3394
လေဆာရောင်ခြည်က မင်စက်လေးတွေကို သေးငယ်တဲ့ အမှုန်တွေအဖြစ်သို့ ခွဲထုတ်ကာ
03:44
that can then be cleared away by the macrophages.
68
224133
2810
macrophages နဲ့ ဖယ်ရှားနိုင်တယ်။
03:47
But some color inks are harder to remove than others,
69
227329
3309
ဒါပေမဲ့ အရောင်မင်တချို့က အခြားအရာတွေထက် ဖယ်ရခက်ပြီး
03:50
and there could be complications.
70
230662
1832
ရှုပ်ထွေးမှုတွေ ရှိနိုင်တယ်။
03:52
For this reason, removing a tattoo is still more difficult than getting one,
71
232518
4138
ဒါကြောင့် တက်တူးကို ဖယ်ရှားတာက ထိုးတာထက် ပိုခက်ခဲသေးပေမဲ့
03:56
but not impossible.
72
236680
1225
မဖြစ်နိုင်တာတော့ မဟုတ်ဘူး။
03:58
So a single tattoo may not truly last forever,
73
238175
3192
ဒီတော့ တစ်ခုတည်းသော တက်တူးက ထာဝရ မတည်မြဲနိုင်ပေမဲ့
04:01
but tattoos have been around longer than any existing culture.
74
241391
3274
တက်တူးတွေက လက်ရှိယဉ်ကျေးမှုထက် ပိုကြာပါတယ်။
04:04
And their continuing popularity means that the art of tattooing is here to stay.
75
244975
4372
၎င်းတို့ရဲ့ ဆက်လက် ရေပန်းစားလာမှုက တက်တူးထိုးခြင်းအနုပညာက ဒီမှာ ရှိနေဖို့ပါ။
ဤဝဘ်ဆိုဒ်အကြောင်း

ဤဆိုက်သည် သင့်အား အင်္ဂလိပ်စာလေ့လာရန်အတွက် အသုံးဝင်သော YouTube ဗီဒီယိုများနှင့် မိတ်ဆက်ပေးပါမည်။ ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းမှ ထိပ်တန်းဆရာများ သင်ကြားပေးသော အင်္ဂလိပ်စာသင်ခန်းစာများကို သင်တွေ့မြင်ရပါမည်။ ဗီဒီယိုစာမျက်နှာတစ်ခုစီတွင် ပြသထားသည့် အင်္ဂလိပ်စာတန်းထိုးများကို နှစ်ချက်နှိပ်ပါ။ စာတန်းထိုးများသည် ဗီဒီယိုပြန်ဖွင့်ခြင်းနှင့်အတူ ထပ်တူပြု၍ လှိမ့်သွားနိုင်သည်။ သင့်တွင် မှတ်ချက်များ သို့မဟုတ် တောင်းဆိုမှုများရှိပါက ဤဆက်သွယ်ရန်ပုံစံကို အသုံးပြု၍ ကျွန်ုပ်တို့ထံ ဆက်သွယ်ပါ။

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7