The mysterious life and death of Rasputin - Eden Girma

Translator: sann tint Reviewer: Myo Aung

On a cold winter night in 1916,

၁၉၁၆ ခုနှစ်ရဲ့ အေးစက်တဲ့ ဆောင်းညတစ်ညမှာ

Felix Yusupov anxiously prepared to pick up his dinner guest.

Felix Yusupov ဟာ သူ့ရဲ့ ညစာ ဧည့်သည်ကို ခေါ်ယူဖို့ စိုးရိမ်တကြီး ပြင်ဆင်နေခဲ့တယ်။

If all went as planned, his guest would be dead by morning,

စီစဉ်ထားတဲ့အတိုင်းသာ ဖြစ်ခဲ့ရင် သူ့ဧည့်သည်ဟာ မိုးမလင်းမီမှာ သေနေရမှာပါ။

though four others had already tried and failed to finish him off.

သို့ပေမည့် အခြားလေးယောက်က ရှင်းပစ်ဖို့ ကြိုးစားခဲ့ပေမဲ့ မအောင်မြင်ခဲ့ကြပါဘူး။

The Russian monarchy was on the brink of collapse,

ရုရှား ဧကရာဇ်စနစ်ဟာ ပြိုပျက်လုလု အခြေအနေမှာရှိခဲ့ပြီး

and to Yusupov and his fellow aristocrats,

Yusupov နဲ့ သူ့နောက်လိုက် မင်းမျိုးစိုးနွယ်တွေအတွက်တော့

the holy man they’d invited to dinner was the single cause of it all.

သူတို့ဖိတ်ထားတဲ့ အဲဒီလူသူတော်ဟာ ဒါအားလုံးရဲ့ တစ်ခုတည်းသော အကြောင်းအရင်းပါ။

But who was he,

ဒါပေမဲ့ သူက ဘယ်သူဖြစ်ပြီး

and how could a single monk be to blame for the fate of an empire?

အင်ပါရာတစ်ခုရဲ့ကြမ္မာအတွက် ဘယ်လိုလုပ်ပြီး ဘုန်းကြီးတစ်ပါးတည်းကို အပြစ်ဖို့နိုင်တာလဲ။

Grigori Yefimovich Rasputin began his life in Siberia,

၁၈၆၉ ခုနှစ်၊ ဆင်းရဲသားလယ်သမား မိသားစုတစ်စု မှာ မွေးတဲ့ Grigori Yefimovich Rasputin ဟာ

born in 1869 to a peasant family.

သူ့ဘဝကို ဆိုက်ဘေးရီးယားမှ စတင်ခဲ့တယ်။

He might have lived a life of obscurity in his small village,

၁၈၉၀ နှစ်လွန်တွေမှာ ရုရှား ရှေးရိုး ခရစ်ယာန် အသင်းတော်ကိုသာ မပြောင်းခဲ့ရင်

if not for his conversion to the Russian Orthodox Church

သူ့ရွာဇနပုဒ်မှာ မထင်မရှား ဘဝနဲ့ နေထိုင်ခဲ့ရလောက်တယ်။

in the 1890s.

Inspired by the humbled monks that wandered endlessly

သာသနာ့နယ် တစ်ခုမှ နောက်တစ်ခုကို အဆုံးမဲ့ လှည်လည်သွားနေတဲ့

from holy site to holy site,

နှိမ်ချမှုရှိတဲ့ ဘုန်းကြီးတွေ စေ့ဆော်မှုကြောင့်

he spent years on pilgrimages across Russia.

ရုရှားတစ်ခွင်က ဝတ်ပြုခရီးတွေမှာ နှစ်တွေချီကာ ကုန်ဆုံးခဲ့တယ်။

On his travels, strangers were captivated by Rasputin’s magnetic presence.

Rasputin ရဲ့ညှို့ဓာတ်ပါတဲ့ ဆွဲဆောင်မှုနဲ့ သူ့ခရီးတွေမှာ သူစိမ်းတွေကို ဖမ်းစားခဲ့တယ်။

Some even believed he had mystical gifts of prediction and healing.

တချို့ဆို သူ့မှာ ဟောကိန်းနဲ့ ကုစားရေးအတွက် နက်နဲတဲ့အထုံပါရမီတွေ ရှိတယ်လို့ယုံကြည်တယ်။

Despite Rasputin’s heavy drinking, petty theft, and promiscuity,

Rasputin ဟာ အသောက်ကြူးတာ၊ သိမ်ဖျင်းတဲ့ ခိုးယူမှုနဲ့ ကာယိန္ဒြေမစောင့်သူဆိုပေမည့်

his reputation as a monk quickly spread beyond Siberia

ဘုန်းကြီးတစ်ပါးအဖြစ် ဂုဏ်သတင်းကတော့ ဆိုက် ဘေးရီးယားကိုလွန်ကာ တမဟုတ်ချင်း ပျံ့သွားကာ

and attracted both laypeople and powerful Orthodox clergymen.

လူဝတ်ကြောင်တွေနဲ့ ရှေးရိုး ခရစ်ယာန် ဘုန်းတော်ကြီးတွေကို ဆွဲဆောင်ခဲ့တယ်။

When he finally reached the capital, St. Petersburg,

နောက်ဆုံး မြို့တော် St. Petersburg ကို သူ ရောက်ရှိတဲ့အခါ

Rasputin used his charisma and connections

Rasputin ဟာ တော်ဝင်မိသားစုရဲ့ ဘာသာရေး အကြံပေးသူနေရာ

to win favor with the imperial family’s spiritual advisor.

ထောက်ခံမှု ရရှိဖို့ ဩဇာတိက္ကမပြည့်စုံမှုကို အသုံးချခဲ့တယ်။

In November 1905,

၁၉၀၅ ခု၊ နိုဝင်ဘာ မှာ

Rasputin was finally introduced to Russian Tsar Nicholas II.

နောက်ဆုံးတော့ Rasputin ကို ရုရှား ဇာဘုရင် Nicholas II နဲ့ မိတ်ဆက်ပေးခဲ့တယ်။

Nicholas and his wife Alexandra devoutly believed in the Orthodox Church,

Nicholas နဲ့ သူ့ဇနီး Alexandra ဟာ ရှေးရိုး ခရစ်ယာန် အသင်းတော်အပြင်

as well as in mysticism and supernatural powers,

နက်နဲပြီး သဘာဝလွန်တဲ့ အစွမ်းတွေကိုလည်း သစ္စာရှိရှိ သက်ဝင်ခဲ့ကြပြီး

and this Siberian holy man had them transfixed.

ဆိုင်ဘေးရီးယားသား လူသူတော်က သူတို့ကို ညှို့ယူနိုင်စွမ်း ရှိခဲ့တယ်။

It was a particularly tumultuous period for Russia and their family.

ဒါက ရုရှားနဲ့ သူတို့မိသားစုအတွက် အထူးကို ဗရုတ်ဗရက်နိုင်တဲ့ ကာလတစ်ခုပါ။

The monarchy was barely clinging to control

ဧကရာဇ်စနစ်ဟာ ၁၉၀၅ တော်လှန်ရေး အပြီး ထိန်းချုပ်မှုကို တွယ်ဖက်ထားနိုင်ရုံသာပါ။

after the Revolution of 1905.

Their political struggles were only intensified by personal turmoil:

နိုင်ငံရေး အကျပ်အတည်းတွေကို ပုဂ္ဂိုလ်ရေး ဝရုန်းသုန်းကားဖြစ်မှုက အရှိန်မြှင့်ခဲ့တယ်။

Alexei, the heir to the throne,

ထီးနန်းဆက်ခံမယ့်သူ Alexei ဟာ

had a life-threatening blood disease called hemophilia.

hemophilia လို့ခေါ်တဲ့ အသက်အန္တရာယ် ပြုနိုင်တဲ့ သွေးရောဂါတစ်ခုရှိတယ်။

When Alexei suffered a severe medical crisis in 1912,

၁၉၁၂ မှာ Alexei ဟာ ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ သေရေးရှင်ရေးကို ရင်ဆိုင်ရတဲ့အခါ

Rasputin advised his parents to reject treatment from doctors.

Rasputin က သူ့မိဘတွေကို ဆရာဝန်တွေဆီက ကုသမှုကို ငြင်းပယ်ဖို့ အကြံပေးခဲ့တယ်။

Alexei’s health improved, cementing the royal family’s belief

Alexei ရဲ့ ကျန်းမာရေးက တိုးတက်လာတာက Rasputin မှာ မှော်ဆန်တဲ့ ကုသရေး အစွမ်းတွေ

that Rasputin had magical healing powers,

ရှိတယ်ဆိုတဲ့ တော်ဝင်မိသားစုရဲ့ ယုံကြည်မှုကို ခိုင်မာလာစေခြင်းနဲ့

and guaranteeing his privileged place on the royal court.

နန်းတော်မှာ သူ့ရဲ့ အခွင့်ထူးခံ နေရာကို အာမခံပေးခြင်းပါ။

Today, we know that the doctors had prescribed aspirin,

ယနေ့မှာတော့ ဆရာဝန်တွေ ညွှန်ခဲ့တဲ့ အက်စပရင်ဟာ hemophilia ကို ပိုဆိုးစေတဲ့

a drug that worsens hemophilia.

ဆေးဝါးတစ်ခုဆိုတာ ကျွန်ုပ်တို့ သိကြတယ်။

After this incident, Rasputin made a prophecy:

ဒီအဖြစ်အပျက်နောက်မှာ Rasputin က ဟောကိန်းတစ်ခု ထုတ်ခဲ့တယ်။

if he died, or the royal family deserted him,

သူ သေရင်၊ တော်ဝင် မိသားစုက သူ့ကို စွန့်ခွာရင်

both their son and their crown would soon be gone.

သူတို့သားကိုရော၊ သူတို့ရဲ့ ထီးနန်းကိုပါ စွန့်လွှတ်ရလိမ့်မယ်။

Outside the royal family, people had mixed views on Rasputin.

တော်ဝင်မိသားစု အပြင်မှာ လူတွေဟာ Rasputin အပေါ် ရောထွေးနေတဲ့ အမြင်တွေရှိတယ်

On one hand, peasants regarded him as one of their own,

အခြားတစ်ဖက်မှာ လယ်သမားတွေက သူတို့ရဲ့ မကြာခဏ ဂရုမစိုက်ခံရတဲ့ အသံကို

amplifying their often-unheard voice to the monarchy.

ဧကရာဇ်စနစ်ဆီ ချဲ့ပေးနေတယ်လို့ သူတို့ အပိုင်တစ်ခုအဖြစ် သူ့ကို သဘောထားတယ်။

But nobles and clergymen came to despise his presence.

ဒါပေမဲ့ ဆွေကြီးမျိုးကြီးတွေ၊ ဘုန်းတော်ကြီး တွေကတော့သူရှိနေတာကို စက်ဆုပ်ရွံရှာကြတယ်

Rasputin never ceased his scandalous behavior,

Rasputin ဟာ သူ့ရဲ့ မတော်တရော် အပြုအမူကို လုံးဝ မရပ်စဲခဲ့တော့

and they were skeptical of his so-called powers

သူ့ရဲ့အစွမ်းတွေလို့ ခေါ်တာတွေကို အယုံအကြည် ကင်းမဲ့ခဲ့ကြပြီး

and thought he was corrupting the royal family.

သူဟာ တော်ဝင်မိသားစုကို အကျင့်ပျက်အောင် လုပ်နေတယ်လို့ ထင်ကြတယ်။

By the end of World War I,

ပထမ ကမ္ဘာစစ် အဆုံးလောက်မှာ

they were convinced the only way to maintain order

အမိန့်အာဏာကို ထိန်းသိမ်းဖို့ တစ်ခုတည်းသောနည်းလမ်းက

was to eliminate this sham of a holy man.

လူသူတော် အယောင်ဆောင်မှုကို ရှင်းပစ်ဖို့လို့ အခိုင်အမာယုံကြည်ခဲ့ကြတယ်။

With this conviction,

ဒီယုံကြည်မှုနဲ့အတူ Yusupov ဟာ Rasputin ကို လုပ်ကြံဖို့ စတင်လျှို့ဝှက်ကြံစည်ခဲ့တယ်။

Yusupov began to plot Rasputin’s assassination.

Though the exact details remain mysterious,

တိကျတဲ့ အသေးစိတ်တွေက ပဟေဠိဆန်နေဆဲဖြစ်ပေမဲ့

our best guess at how it all unfolded comes from Yusupov’s memoirs.

အကောင်းဆုံး မှန်းဆချက်က အားလုံးကို ဖြေပြ တာက Yusupov ရဲ့ကိုယ်ရေးမှတ်တမ်းကနေလာတာပါ။

He served Rasputin a number of pastries, believing they contained cyanide.

Rasputin ကို အဆိပ်ပါတယ်လို့ ယုံကြည် ရတဲ့ ဂျုံမုန့်အများကြီးနဲ့ တည်ခင်းခဲ့တာပါ။

But unbeknownst to Yusupov,

ဒါပေမဲ့ Yusupov သတိမထားမိတာက

one of his co-conspirators had a change of heart,

သူ့ရဲ့ အတူ ပူးပေါင်းကြံစည်သူတစ်ဦးက သဘောထား ပြောင်းလဲကာ

and substituted the poison with a harmless substance.

အဆိပ်ကို ဘေးကင်းတဲ့ အရာနဲ့ အစားထိုးခဲ့တာကိုပါ။

To Yusupov’s shock, Rasputin ate them without ill effect.

Yusupov တုန်လှုပ်သွားတာက Rasputin ဟာ မုန့်တွေကို ဆိုးကျိုးမရှိဘဲစားခဲ့တာပါ။

In desperation, he shot Rasputin at point-blank range.

ကြံရာမရဖြစ်ပြီး Rasputin ကို အနီးကပ် တေ့ပစ်ခဲ့တယ်။

But Rasputin recovered, punched his attacker, and fled.

ဒါပေမဲ့ Rasputin ပြန်မတ်လာပြီး သူ့ကို တိုက်သူကို လက်သီးနဲ့ ထိုးကာ ထွက်ပြေးတယ်။

Yusupov and his accomplices pursued him,

Yusupov နဲ့ ကြံရာပါတွေက နောက်ကနေလိုက်ပြီး

finally killing Rasputin with a bullet to the forehead

နောက်ဆုံးမှာ နဖူးကို ကျည်ဆံတစ်တောင့်နဲ့ Rasputin ကို သတ်လိုက်တယ်။

and dumping his body in the Malaya Nevka river.

သူ့အလောင်းကို Malaya Nevka မြစ်ထဲကို ပစ်ချလိုက်တယ်။

But far from stabilizing the monarchy’s authority,

ဒါပေမဲ့ ဧကရာဇ်စနစ်ရဲ့ အမိန့်အာဏာ တည်ငြိမ်ဖို့ နေနေသာသာ

Rasputin’s death enraged the peasantry.

Rasputin ရဲ့သေဆုံးမှုက လယ်သမားထုကို ဒေါသထွက်စေခဲ့တယ်။

Just as Rasputin prophesied,

Rasputin ဟောကိန်းထုတ်ခဲ့သလိုပဲ

his murder was swiftly followed by that of the royal family.

သူအသတ်ခံရမှုနောက်မှာ တော်ဝင်မိသားစု အသတ်ခံရမှုက အမြန် လိုက်လာခဲ့တယ်။

Whether the downfall of the Russian monarchy

ရုရှား ဧကရာဇ်စနစ် ကျဆုံးမှုက

was a product of the monk’s curse,

ဘုန်းကြီး ကျိန်စာရဲ့ ရလဒ်တစ်ခုလား၊

or the result of political tensions decades in the making,

(သို့) ဆယ်စုနှစ်ချီ အကောင်အထည်ဖော်နေတဲ့ နိုင်ငံရေးတင်းမာမှုရဲ့တွေအကျိုးဆက်လား

well, we may never know.

ဆိုတာကိုတော့ ကျုပ်တို့ ဘယ်တော့မှ သိနိုင်မှာ မဟုတ်တော့ပါဘူး။