The science of attraction - Dawn Maslar

Translator: sann tint Reviewer: Myo Aung

We like to think of romantic feelings

စိတ်ကူးယဉ်အချစ် ခံစားမှုတွေကို

as spontaneous and indescribable things that come from the heart.

နှလုံးသားကနေလာတဲ့ သဘာဝအလျောက်၊ ထူးထူးခြာ၊ခြား အရာတွေလို့ ထင်ချင်ကြတယ်။

But it's actually your brain

ဒါပေမဲ့ တကယ်က ဆွဲဆောင်မှုကို

running a complex series of calculations within a matter of seconds

စိစစ်ဖို့ တာဝန်ရှိတဲ့ စက္ကန့်ပိုင်းအတွင်း ရှုပ်ထွေးတဲ့ တွက်ချက်မှု

that's responsible for determining attraction.

အစဉ်အတန်းတစ်ခုကို လုပ်ဆောင်နေတဲ့ သင့်ဦးနှောက်ပါ။

Doesn't sound quite as poetic, does it?

အတော်လေး ကဗျာဟန်နေတဲ့ပုံ မပေါက်ဘူးလား။

But just because the calculations are happening in your brain

ဒါပေမဲ့ တွက်ချက်မှုတွေဟာ သင့်ဦးနှောက်ထဲမှာ ဖြစ်ပျက်နေတာက

doesn't mean those warm, fuzzy feelings are all in your head.

ဒီနွေးထွေး၊မပီသတဲ့ ခံစားချက်အားလုံး ခေါင်းထဲမှာရှိတယ်လို့မဆိုလိုလို့ပါ

In fact, all five of your senses play a role,

တကယ်ကတော့ သင့်အာရုံငါးပါးစလုံးက ကဏ္ဍတစ်ခု ပါဝင်ပါတယ်။

each able to vote for, or veto, a budding attraction.

တစ်ခုစီက ပေါ်ထွန်းစ ဆွဲဆောင်မှုတစ်ခုကို မဲပေးတာ(သို့)ပယ်ချနိုင်စွမ်းရှိတယ်။

The eyes are the first components in attraction.

မျက်လုံးတွေက ဆွဲဆောင်မှုမှာ ပထမ အစိတ်အပိုင်းတွေပါ

Many visual beauty standards vary between cultures and eras,

များစွာသော ပသာဒ အလှ အဆင့်အတန်းတွေဟာ ယဉ်ကျေးမှုတွေနဲ့ခေတ်တွေကြားမှာ ကွဲပြားတယ်။

and signs of youth, fertility and good health,

နုပျိုမှု လက္ခဏာ၊ မျိုးပွားမှု၊ ကျန်းမာရေးကောင်းမှု

such as long lustrous hair,

ဥပမာ ရှည်ပြီး စိုပြေတဲ့ ဆံပင်၊

or smooth, scar-free skin,

သို့) ချောမွတ်ပြီး အမာရွက်ကင်းတဲ့ အသားအရေဟာ

are almost always in demand

အမြဲ လိုအပ်ချက်လိုလိုဖြစ်နေတာက

because they're associated with reproductive fitness.

ဒါတွေဟာ မျိုးပွားစေတဲ့ ကြံ့ခိုင်မှုနဲ့ ဆက်နွယ်နေတာကြောင့်ပါ။

And when the eyes spot something they like,

မျက်လုံးတွေဟာ နှစ်သက်တာ တစ်ခုခုကို တွေ့တဲ့အခါ

our instinct is to move closer

ကျွန်ုပ်တို့ ဗီဇစိတ်က ပိုနီးနီးကပ်သွားတော့

so the other senses can investigate.

အခြားအာရုံတွေက စုံစမ်းစစ်ဆေးလို့ရသွားတယ်။

The nose's contribution to romance

ချစ်ရေးချစ်ရာအတွက် နှာခေါင်းရဲ့ ပါဝင်မှုက

is more than noticing perfume or cologne.

ရေမွေးကို သတိပြုမိခြင်းထက် ပိုများတယ်။

It's able to pick up on natural chemical signals

၎င်းက pheromones လို့ သိတဲ့ သဘာဝ ဓာတုအချက်ပြမှုတွေကို

known as pheromones.

ဖမ်းယူနိုင်စွမ်းရှိတယ်။

These not only convey

ဒါတွေက ရင်းမြစ်အကြောင်း

important physical or genetic information about their source

အရေးပါတဲ့ ရုပ်ပိုင်း(သို့) ဗီဇဆိုင်ရာ အချက်အလက်ကို ပို့နိုင်ရုံသာမက

but are able to activate a physiological or behavioral response in the recipient.

လက်ခံသူမှာရှိတဲ့ ဇီဝကမ္မ(သို့) အပြုအမူ ဆိုင်ရာ တုံ့ပြန်မှုပါ လှုပ်နှိုးနိုင်တယ်။

In one study, a group of women

သုတေသန တစ်ခုမှာ မျိုးဥတည်တဲ့ စက်ဝန်းတွေမှာ

at different points in their ovulation cycles

အမှတ်အမျိုးမျိုးရှိကြတဲ့ အမျိုးသမီးတစ်ခုဟာ

wore the same T-shirts for three nights.

တီရှပ်တစ်မျိုးတည်းကို သုံးည ဝက်ဆင်ခဲ့တယ်။

After male volunteers were randomly assigned

ဒီအမျိုးသမီးတွေရဲ့တီရှပ်တစ်ထည် (သို့) မဝတ်ရသေးတဲ့

to smell either one of the worn shirts, or a new unworn one,

အသစ်ကို ရှူကြည့်ဖို့ အမျိုးသား စေတနာ့ ဝန်ထမ်းတွေကို ကျပန်း တာဝန်ပေးပြီးတဲ့အခါ

saliva samples showed an increase in testosterone

မျိုးဥတည်တဲ့ အမျိုးသမီးဝတ်ထားတဲ့ တီရှပ်တစ်ထည်ကို ရှူမိတဲ့သူတွေမှာ

in those who had smelled a shirt worn by an ovulating woman.

ဝှေးစေ့ဟိုမုန်း တိုးပွားမှုတာကို တံတွေး နမူနာတွေက ပြသတယ်။

Such a testosterone boost

ဒီလို ဟိုမုန်း တိုးပွားမှုဟာ

may give a man the nudge to pursue a woman

အမျိုးသားကို အမျိုးသမီး နောက် လိုက်ဖို့ တွန်းပေးလောက်တယ်

he might not have otherwise noticed.

ဒီလိုမဟုတ်ရင် သူ သတိမပြုမိနိုင်ဘူး။

A woman's nose is particularly attuned

အမျိုးသမီးတစ်ယောက်ရဲ့ နှာခေါင်းဟာ

to MHC molecules, which are used to fight disease.

ရောဂါပိုးတွေ တိုက်ဖျက်ဖို့ အသုံးပြုတဲ့ MHC မော်လီကျူးတွေနဲ့ အထူးကို ယဉ်ပါးတယ်။

In this case, opposites attract.

ဒီဖြစ်ရပ်မှာ ဆန့်ကျင်ဘက်တွေ ဆွဲဆောင်တာပါ။

When a study asked women to smell T-shirts that had been worn by different men,

လေ့လာမှုတစ်ခုက အမျိုးသမီးတွေကို မတူတဲ့ အမျိုးသားတွေဝတ်တဲ့တီရှပ်တွေကို ရှူစေတဲ့အခါ

they preferred the odors of those whose MHC molecules differed from theirs.

သူတို့တွေရဲ့ MHC မော်လီကျူးတွေ မတူသူတွေရဲ့ အနံ့တွေကို ပိုနှစ်သက်ကြတယ်။

This makes sense.

ဒါက အဓိပ္ပာယ်ရှိတယ်။

Genes that result in a greater variety of immunities

ခုခံအားရဲ့ပိုကျယ်ပြန့်တဲ့ မျိုးကွဲ ကို ဖြစ်စေတဲ့ဗီဇတွေဟာ

may give offspring a major survival advantage.

အဓိက ရှင်ကျန်ရေး တစ်ပန်းသာမှုကို ဖောက်ဖွားနိုင်တယ်။

Our ears also determine attraction.

နားတွေကလည်း ဆွဲဆောင်မှုကို သတ်မှတ်ပေးတယ်။

Men prefer females with high-pitched, breathy voices,

အမျိုးသားတွေဟာ အသံမြင့်၊ အသက်ရှူသံပါတဲ့ စကားသံတွေနဲ့ ပိုငယ်တဲ့

and wide formant spacing, correlated with smaller body size.

ကိုယ်အရွယ်နဲ့ ဆက်စပ်တဲ့ ကျယ်တဲ့ အသံလှိုင်း အကွာအဝေးကို ပိုနှစ်သက်ကြတယ်။

While women prefer low-pitched voices with a narrow formant spacing

အမျိုးသမီးတွေက ပိုကြီးတဲ့ကိုယ်အရွယ်ကို ညွှန်း တဲ့ ကျဉ်းတဲ့ အသံလှိုင်း အကွာနဲ့

that suggest a larger body size.

နိမ့်တဲ့အသံတွေကို ပိုနှစ်သက်တယ်။

And not surprisingly,

အံ့ဩစရာမရှိတာက

touch turns out to be crucial for romance.

ထိတွေ့မှုတွေက ချစ်ရေးချစ်ရာအတွက် အရေးပါတာပါ။

In this experiment, not realizing the study had begun,

လေ့လာမှု စတင်ခဲတာကို မသိလိုက်ရတဲ့ ဒီစမ်းသပ်မှုမှာ

participants were asked to briefly hold the coffee,

ပါဝင်သူတွေကို ခဏလေး ကော်ဖီကို ကိုင်ခိုင်းထားတာပါ။

either hot or iced.

အပူ(သို့) အအေးဖြစ်ဖြစ်ပေါ့။

Later, the participants read a story about a hypothetical person,

နောက် ပါဝင်သူတွေဟာ စိတ်ကူးသာရှိတဲ့ လူတစ်ယောက်ရဲ့ ဇာတ်လမ်းကို ဖတ်ပြီး

and were asked to rate their personality.

သူရဲ့့ ပင်ကိုယ်စရိုက်ကို သတ်မှတ်ခိုင်းတယ်။

Those who had held the hot cup of coffee

ကော်ဖီခွက် အပူကို ကိုင်ခဲ့တဲ့လူတွေဟာ

perceived the person in the story as happier,

ဇာတ်လမ်းထဲက လူကို ပိုပျော်ရွှင်၊ ပို အပေါင်းအသင်းဆံ့၊

more social, more generous and better-natured

ပိုရက်ရောပြီး စိတ်နေစိတ်ထား ပိုကောင်းတယ်လို့မြင်ကြတယ်။

than those who had held the cup of iced coffee,

ကော်ဖီခွက်အအေးကို ကိုင်ခဲ့သူတွေကတော့

who rated the person as cold, stoic, and unaffectionate.

ဇာတ်လမ်းထဲကလူကို အေးစက်တယ်၊ ကြံ့ကြံ့ခံ ပြီး မဖော်ရွေဘူးလို့ သတ်မှတ်သူတွေပါ။

If a potential mate has managed to pass all these tests,

အလားအလာရှိတဲ့ ကြင်ဖော်ဟာ ဒီစမ်းသပ်ချက်တွေကို အောင်မြင်နိုင်ရင်

there's still one more:

နောက်တစ်ခု ရှိပါသေးတယ်။

the infamous first kiss,

ဆိုးရွားလွန်းတဲ့ အနမ်းဦးပါ။

a rich and complex exchange of tactile and chemical cues,

အတွေ့အထိနဲ့ ဓာတု အချိတ်အဆက်တွေရဲ့ ထူးကဲ ရှုပ်ထွေးတဲ့ ဖလှယ်မှုတစ်ခုပါ။

such as the smell of one's breath,

လူတစ်ဦးရဲ့ အသက်ရှူမှု အနံ့နဲ့

and the taste of their mouth.

ခံတွင်း အရသာတွေလိုမျိုးတွေပါ

This magical moment is so critical that a majority of men and women

ဆိုးဝါးတဲ့ ပထမဆုံး အနမ်းနောက်မှာ အမျိုးသား၊ အမျိုးသမီး အများစုဟာ

have reported losing their attraction to someone

သူတို့ရဲ့ဆွဲဆောင်မှု ပျောက်သွားတယ်လို့ ဆိုတဲ့

after a bad first kiss.

Once attraction is confirmed, your bloodstream is flooded

ဆွဲဆောင်မှုက ခိုင်မာသွားပြီဆိုတာနဲ့ သင့်သွေးကြောဟာ

with norepinephrine,

တိုက်၊ မတိုက်ရင် ပြေးစနစ်ကို

activating your fight or flight system.

လှုံ့ဆော်တဲ့ norepinephrine နဲ့ လွှမ်းသွားတယ်။

Your heart beats faster,

နှလုံးခုန်သံက ပိုမြန်လာတယ်၊

your pupils dilate,

သူငယ်အိမ်က ကျယ်လာပြီး

and your body releases glucose for additional energy,

ထပ်ဆောင်း စွမ်းအင်အတွက် သင့်ကိုယ်က ဂလူးကို့စ်ကို ထုတ်ပေးတယ်။

not because you're in danger but because your body is telling you

သင်ဟာ ဘေးသင့်နေလို့ မဟုတ်ဘဲ အရေးကြီးတဲ့ တစ်ခုခု ဖြစ်နေပါတယ်လို့

that something important is happening.

ခန္ဓာကိုယ်က သင့်ကို ပြောပြနေလို့ပါ။

To help you focus,

အာရုံစိုက်တာကို ကူညီဖို့

norepinephrine creates a sort of tunnel vision,

norepinephrine က ပတ်ဝန်းကျင် အနှောင့်အယှက်တွေကို

blocking out surrounding distractions,

တားဆီးကာ ဘေးဘီကို မမြင်ရတာမျိုး ဖန်တီးပေးတယ်။

possibly even warping your sense of time,

ဖြစ်နိုင်တာက သင့်ရဲ့ အစချိန်သဘောကို နစ်မြုပ်စေရင်း

and enhancing your memory.

မှတ်ဉာဏ်ကို မြှင့်တင်ပေးခြင်းပါ။

This might explain why people never forget their first kiss.

ဒါက အနမ်းဦးကို ဘာလို့ လူတွေ မေ့မသွားတာကို ရှင်းပြနိုင်လောက်တယ်။

The idea of so much of our attraction

ဓာတုနည်းတွေနဲ့ ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ် ဇီဝဗေဒရဲ့

being influenced by chemicals and evolutionary biology

လွှမ်းမိုးတာခံနေရတဲ့ ဆွဲဆောင်မှု အများအပြားဆိုတဲ့ အယူအဆဟာ

may seem cold and scientific rather than romantic,

စိတ်ကူးယဉ်ဆန်တာထက် အေးစက်ပြီး သိပ္ပံနည်းကျပုံရပေမဲ့

but the next time you see someone you like,

နောက်တစ်ခါ သင် သဘောကျတဲ့ တစ်ယောက်ကို တွေ့ရင်

try to appreciate how your entire body is playing matchmaker

လှပတဲ့ သူစိမ်းတစ်ယောက်ဟာ သင့်အတွက် သင့်၊မသင့်ဆုံးဖြတ်ဖို့ သင့်တစ်ကိုယ်လုံးက

to decide if that beautiful stranger is right for you.

အောင်သွယ် လုပ်နေပုံကို သဘောပေါက်ဖို့ ကြိုးစားပါ။