How Braille was invented | Moments of Vision 9 - Jessica Oreck

Translator: Aga Ismael Reviewer: Daban Q Jaff

In a Moment of Vision...

لە چرکەساتی وەچەرخاندا...

Early 1800s.

سەرەتای ١٨٠٠ەکان.

It's the middle of the Napoleonic Wars in the middle of Europe,

ناوەڕاستی جەنگەکانی ناپلیۆنە لە ناوەڕاستی ئەوروپادا،

and it's the middle of the night.

و نیوە شەویشە.

One Captain Charles Barbier of Napoleon's army

کاپتنێکی سوپای ناپلیۆن بە ناوی چارلس باربیە

is trying to relay a message to one of his troops.

خەریکی ناردنی نامەیەکە بۆ یەکێک لە سەربازەکانی.

But sending written communications to the front lines

بەڵام ناردنی نامەی نوسراو بۆ ھێڵی پێشەوەی جەنگ

can be deadly for the recipient.

دەکرێت ببێتە ھۆی مردنی نامە وەرگر.

Lighting a candle to read the missive can give away their positions to the enemy.

چونکە داگیرساندنی مۆمێک بۆ خوێندنەوەی نامەکە، جێگەیان بۆ دوژمن ئاشکرا دەکات.

In a moment of vision,

لەو چرکەساتەدا،

Barbier pokes a series of holes into a sheet of a paper with his blade,

باربیە چەند کونێک بە نوکە چەقۆکەی لە پەڕەکە دەکات،

creating a coded message that can be deciphered by fingertip,

نامەیەکی بە کون لەسەر پەڕەکە نووسی کە بەپەنجە دەکرا بیخوێنیتەوە،

even in the pitch black.

تەنانەت ئەگەر ھیچ ترووسکاییەکیش نەبا.

The merits of his so-called night writing are never acknowledged by the military,

سوپا ئەم شێوە نووسینەی قبوڵ نەکرد کە پێیان دەگوت "نووسینی شەوان"،

but in 1821, Barbier approaches the Royal Institute for Blind Youth in Paris

بەڵام لە ساڵی ١٨٢١، باربیە چوو بۆ پەیمانگای گەنجانی کوێر لە پاریس

in the hopes that they might find a use

بەو هیوایەی کە سوود وەربگرن لە

for his innovative, new communication method.

بیرۆکەکەی ئەو، کە شێوازی نوێی پەیوەندی کردن بوو.

There, a precocious teen by the name of Louis Braille does just that.

لەوێ، گەنجێکی ژیر و دانا کە ناوی لویس براڵی بوو، بە دڵی بوو.

Louis spends the next several years improving on Barbier's idea,

لویس چەند ساڵێکی دواتری تەرخان کرد بۆ بەرەوپێش بردنی بیرۆکەکەی باربیە،

creating an organized alphabet fitting into a six dot standardized cell.

ئەلف و بێیەکی ڕێکوپێکی ستانداری بە ٦ خانە دروست کرد.

The system catches on.

سیستەمەکەی گەشی کرد.

Today, Braille is the universally accepted system of writing for the blind,

ئەمڕۆ، بڕالی سیستەمێکی پەسندکراوی جیهانییە بۆ کەسانی کوێر،

adapted for more than 130 languages.

کە بۆ ١٣٠ زمان ڕێک خراوە.