Strange answers to the psychopath test | Jon Ronson | TED

Jon Ronson: Những câu trả lời kỳ lạ cho bài kiểm tra tâm thần

Translator: Timothy Covell Reviewer: Morton Bast

Translator: Ngan Nguyen H Reviewer: LD .

Câu chuyện này bắt đầu khi tôi ở nhà một người bạn,

The story starts: I was at a friend's house,

and she had on her shelf a copy of the DSM manual,

và trên giá sách cô ấy có một cuốn DSM (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders - sách về chẩn đoán và số liệu về các chứng rối loạn tâm thần)

which is the manual of mental disorders.

tức là sách hướng dẫn về các chứng rối loạn tâm thần.

It lists every known mental disorder.

Nó liệt kê mọi bệnh rối loạn tâm thần được biết đến.

Vào những năm 50 cuốn sách này đã từng rất mỏng.

And it used to be, back in the '50s, a very slim pamphlet.

And then it got bigger and bigger and bigger,

Và nó cứ dày lên theo năm tháng,

and now it's 886 pages long.

bây giờ nó dài đến 886 trang

với 374 chứng rối loạn.

And it lists currently 374 mental disorders.

So I was leafing through it,

Lúc đấy tôi có đọc lướt qua nó

wondering if I had any mental disorders,

xem mình có chứng bệnh rối loạn tâm thần nào không,

và hóa ra tôi có tới 12 bệnh rối loạn tâm thần.

and it turns out I've got 12.

(Laughter)

(Tiếng cười)

I've got generalized anxiety disorder,

Tôi bị chứng rối loạn lo âu,

which is a given.

điều đấy là tất nhiên rồi.

I've got nightmare disorder,

Rối loạn ác mộng,

which is categorized

được định nghĩa là

if you have recurrent dreams of being pursued or declared a failure,

nếu bạn có những giấc mơ lặp đi lặp lại về chuyện bị theo đuổi hoặc bị coi là một nỗi thất bại --

and all my dreams involve people chasing me down the street

và mọi giấc mơ của tôi đều có cảnh người ta đuổi theo tôi suốt dọc phố

going, "You're a failure!"

và la lớn "Mày là một nỗi thất bại."

(Laughter)

(Tiếng cười)

I've got parent-child relational problems,

Tôi có vấn đề về quan hệ với cha mẹ,

which I blame my parents for.

và tôi đồ rằng là do bố mẹ tôi.

(Laughter)

(Tiếng cười)

Tôi đùa đấy. Mà cũng chẳng phải đùa đâu.

I'm kidding. I'm not kidding.

I'm kidding.

Tôi đùa đấy.

And I've got malingering.

Và tôi còn bị bệnh tưởng.

And I think it's actually quite rare

Tôi nghĩ khá hiếm gặp trường hợp mà

to have both malingering and generalized anxiety disorder,

có cả bệnh tưởng lẫn chứng rối loạn âu lo,

because malingering tends to make me feel very anxious.

bởi vì thường thì bệnh tưởng làm tôi cảm thấy liên tục lo âu.

Anyway, I was looking through this book,

Dù sao thì khi tôi lật nhanh qua cuốn sách này,

wondering if I was much crazier than I thought I was,

và tự hỏi xem liệu tôi có điên hơn là tôi tưởng hay không,

or maybe it's not a good idea to diagnose yourself with a mental disorder

hay là việc tự chẩn đoán xem bạn có bị rối loạn tâm lý không không phải là một ý tưởng hay ho lắm

if you're not a trained professional,

nếu bạn không phải là một nhà chuyên môn được huấn luyện bài bản,

hay là do ngành tâm thần học có một ham muốn kì lạ

or maybe the psychiatry profession has a kind of strange desire

to label what's essentially normal human behavior as a mental disorder.

về việc gắn mác các hành động thông thường của loài người với một chứng rối loạn tâm lý.

I didn't know which of these was true, but I thought it was kind of interesting,

Tôi không biết cái nào đúng,

nhưng tôi nghĩ nó khá thú vị,

và tôi nghĩ tôi nên gặp một nhà phê bình tâm thần học

and I thought maybe I should meet a critic of psychiatry

to get their view,

để tham khảo cách nhìn của họ.

which is how I ended up having lunch with the Scientologists.

Và đó là lý do tôi xuất hiện trong một buổi hẹn ăn trưa với các nhà Luận giáo.

(Laughter)

It was a man called Brian, who runs a crack team of Scientologists

Một gã tên Brian

đứng đầu một nhóm các nhà Luận giáo học

who are determined to destroy psychiatry wherever it lies.

quyết tâm phá đổ ngành tâm thần học và căn nguyên của nó.

They're called the CCHR.

Họ được gọi là nhóm CCHR.

And I said to him, "Can you prove to me

Và tôi hỏi anh ta, "Anh có thể chứng minh cho tôi

that psychiatry is a pseudo-science that can't be trusted?"

là Tâm thần học là một ngành hữu danh vô thực?

và anh ta trả lời, "Tất nhiên tôi có thể chứng minh điều đấy cho anh."

And he said, "Yes, we can prove it to you."

Và tôi nói, "Bằng cách nào?"

And I said, "How?"

Anh ta bảo, "Chúng tôi sẽ giới thiệu anh với Tony."

And he said, "We're going to introduce you to Tony."

Tôi thắc mắc, "Tony nào?"

And I said, "Who's Tony?"

"Tony ở Broadmoor ấy."

And he said, "Tony's in Broadmoor."

Now, Broadmoor is Broadmoor Hospital.

Broadmoor ở đây là bệnh viện Broadmoor.

It used to be known as the Broadmoor Asylum for the Criminally Insane.

Từng được biết đến dưới cái tên "Trại tập trung Broadmoor cho những tội phạm tâm thần"

It's where they send the serial killers,

Đó là nơi giam giữ những kẻ giết người hàng loạt

và những người mất năng lực hành vi.

and the people who can't help themselves.

Và tôi hỏi Brian, "Tony đã làm gì?"

And I said to Brian, "Well, what did Tony do?"

Anh ta trả lời "Chả làm gì mấy.

And he said, "Hardly anything.

Hình như anh ta có đánh lộn với ai đó,

He beat someone up or something,

và rồi định giả điên để đỡ phải vào tù.

and he decided to fake madness to get out of a prison sentence.

Nhưng anh ta đóng đạt quá nên giờ bị nhốt ở Broadmoor

But he faked it too well, and now he's stuck in Broadmoor

và chả ai tin rằng anh ta hoàn toàn bình thường.

and nobody will believe he's sane.

Do you want us to try and get you into Broadmoor to meet Tony?"

Anh có muốn thử vào Broadmoor gặp Tony không?"

Và tôi nói "Vâng"

So I said, "Yes, please."

Tôi lên tàu tới Broadmoor.

So I got the train to Broadmoor.

I began to yawn uncontrollably around Kempton Park,

Tôi bắt đầu ngáp liên tục khi qua khúc công viên Kempton,

và có vẻ như đó là việc loài chó làm khi lo lắng --

which apparently is what dogs also do when anxious,

they yawn uncontrollably.

chúng ngáp liên tục,

And we got to Broadmoor.

Và chúng tôi đến Broadmoor.

And I got taken through gate after gate after gate after gate

Tôi bị đưa qua hết cửa này đến cửa khác

into the wellness center, which is where you get to meet the patients.

tới trung tâm y tế,

nơi gặp bệnh nhân.

It looks like a giant Hampton Inn.

Nó trông như một cái nhà trọ Hampton cỡ đại.

It's all peach and pine and calming colors.

Sơn màu hồng đào, màu gỗ thông, và các màu tạo cảm giác bình tĩnh.

And the only bold colors are the reds of the panic buttons.

Và màu chói duy nhất là màu đỏ của những nút báo hiệu khẩn cấp.

Và các bệnh nhân lần lượt lướt vào.

And the patients started drifting in.

Họ hơi thừa cân và mặc những chiếc quần thùng thình

And they were quite overweight and wearing sweatpants,

và trông hơi ngờ nghệch.

and quite docile-looking.

And Brian the Scientologist whispered to me,

Brian nhà Luận giáo thì thâm với tôi,

"Bọn họ bị cho uống thuốc,"

"They're medicated,"

điều mà đối với các nhà luận giáo là thứ đen tối quỷ quái nhất trên đời,

which, to the Scientologists, is like the worst evil in the world,

but I'm thinking it's probably a good idea.

nhưng tôi nghĩ thế có khi lại là ý hay.

(Laughter)

(Tiếng cười)

And then Brian said, "Here's Tony."

Rồi thì Brian bảo "Đây là Tony."

Một người đàn ông bước vào.

And a man was walking in.

Anh ta không hề sồ sề, anh ta có dáng người khỏe mạnh.

And he wasn't overweight, he was in very good physical shape.

And he wasn't wearing sweatpants,

Và anh ta không mặc quần thùng thình,

he was wearing a pinstripe suit.

anh ta mặc một bộ đồ kẻ sọc.

And he had his arm outstretched

Và tay anh ta vươn ra

like someone out of The Apprentice.

như ai đó bước ra từ phim truyền hình "The Apprentice"

He looked like a man who wanted to wear an outfit

Anh ta trông như một người muốn mặc một bồ quần áo

that would convince me that he was very sane.

để thuyết phục tôi rằng anh ta không điên.

Rồi anh ta ngồi xuống.

And he sat down.

And I said, "So is it true that you faked your way in here?"

Và tôi hỏi "Có thật là anh đã giả vờ để bị vào đây không?"

Anh ta bảo "Vâng. Vâng. Chính thế. Tôi gây lộn với một người khi tôi mới 17."

And he said, "Yep. Yep. Absolutely. I beat someone up when I was 17.

Và tôi đang chờ án ở trong tù,

And I was in prison awaiting trial,

and my cellmate said to me,

thì một người cùng xà lim bỏ nhỏ,

'You know what you have to do?

"Mày biết mày phải làm gì không?

Fake madness.

Giả điên.

Nói với họ là mày bị điên. Họ sẽ gửi mày đến một bệnh viên êm đẹp nào đó.

Tell them you're mad, you'll get sent to some cushy hospital.

Y tá sẽ mang pizza cho mày.

Nurses will bring you pizzas, you'll have your own PlayStation.'"

Mày sẽ có một cái Playstation của riêng mày."

I said, "Well, how did you do it?"

Tôi hỏi "Thế anh đã giả điên như thế nào?"

He said, "Well, I asked to see the prison psychiatrist.

Anh ta nói "Tôi yêu cầu được gặp nhân viên tâm thần học của nhà tù.

Và tôi lúc đó mới xem một bộ phim tên là "Crash"

And I'd just seen a film called 'Crash,'

in which people get sexual pleasure from crashing cars into walls.

mà trong đó người ta có khoái cảm tình dục từ việc đâm xe vào tường.

Và tôi bảo nhà tâm thần học,

So I said to the psychiatrist,

"Tôi có khoái cảm tình dục từ việc cán xe vào tường."

'I get sexual pleasure from crashing cars into walls.'"

Và tôi hỏi "Gì nữa?"

And I said, "What else?"

He said, "Oh, yeah. I told the psychiatrist

Anh ta trả lời "À, tôi còn bảo nhà tâm thần học

là tôi thích ngắm phụ nữ chết

that I wanted to watch women as they died,

because it would make me feel more normal."

bởi vì thế sẽ làm tôi thấy bình thường hơn."

I said, "Where'd you get that from?"

Và tôi hỏi "Anh nghĩ ra cái đấy ở đâu ra thế?"

He said, "Oh, from a biography of Ted Bundy that they had

"À, trong một hồi ký của Ted Bundy

at the prison library."

mà họ có trong thư viện nhà tù."

Nói chung là anh ta đã giả mạo quá hoàn hảo.

Anyway, he faked madness too well, he said.

And they didn't send him to some cushy hospital.

Và họ không đưa anh ta đến bệnh viện trải đệm êm ái nào cả.

Họ tống anh ta vào Broadmoor.

They sent him to Broadmoor.

And the minute he got there,

Ngay từ phút anh ta đặt chân tới đây,

said he took one look at the place, asked to see the psychiatrist,

anh ta nhìn quanh một lượt, và đòi gặp nhà tâm thần học,

nói rằng "Có một sự hiểu nhầm nghiêm trọng.

said, "There's been a terrible misunderstanding.

Tôi không có chứng bệnh tâm lý nào cả."

I'm not mentally ill."

Tôi hỏi "Anh ở đây bao nhiêu lâu rồi?"

I said, "How long have you been here for?"

Anh ta đáp "Nếu tôi nhận án phạt ban đầu,

He said, "Well, if I'd just done my time in prison

for the original crime, I'd have got five years.

thì chỉ mất có 5 năm.

I've been in Broadmoor for 12 years."

Tôi ở Broadmoor được 12 năm rồi."

Tony nói rằng thuyết phục người ta rằng bạn tỉnh táo khó hơn rất nhiều

Tony said that it's a lot harder to convince people you're sane

so với việc thuyết phục họ rằng bạn bị điên.

than it is to convince them you're crazy.

He said, "I thought the best way to seem normal

Anh ta nói "Tôi cứ tưởng cách tốt nhất để trông bình thường

would be to talk to people normally about normal things

là nói chuyện bình thường với mọi người về những chuyện bình thường

như là bóng bầu dục hay là các chương trình TV.

like football or what's on TV.

Tôi đặt dài hạn tờ New Scientist,

I subscribe to New Scientist,

and recently they had an article

và gần đây có một bài

about how the U.S. Army was training bumblebees to sniff out explosives.

về việc quân đội Mỹ huấn luyện ong bắp cày để ngửi các chất cháy nố.

So I said to a nurse,

Và tôi kể cho một cô y tá,

'Did you know that the U.S. Army is training bumblebees

'Cô có biết là quân đội Mỹ đang huấn luyện ong bắp cày

to sniff out explosives?'

đánh hơi các chất nổ?'

Khi tôi đọc các ghi chép tiến triển của mình,

When I read my medical notes, I saw they'd written:

tôi thấy họ viết:

'Tin rằng ong có thể ngửi được chất nổ.'"

'Believes bees can sniff out explosives.'"

(Laughter)

Anh ta bảo "Anh biết đấy, người ta luôn cố tìm ra

He said, "You know, they're always looking out for nonverbal clues

các dấu hiệu không lời cho tình trạng tâm thần của tôi.

to my mental state.

Nhưng ngồi như thế nào để được coi là bình thường?

But how do you sit in a sane way?

How do you cross your legs in a sane way?

Vắt chéo chân theo kiểu nào là kiểu bình thường?

It's just impossible."

Không tưởng."

When Tony said that to me,

Và khi Tony nói thế với tôi,

I thought to myself, "Am I sitting like a journalist?

tôi thầm nghĩ "Mình có đang ngồi như một nhà báo không nhỉ?

Mình có đang vắt chân giống một nhà báo không?"

Am I crossing my legs like a journalist?"

Anh ta tiếp "Anh biết đấy, phòng bên tôi có "Kẻ siết cổ xứ Stockwell"

He said, "You know, I've got the Stockwell Strangler on one side of me,

and I've got the 'Tiptoe Through the Tulips' rapist

bên kia thì là kẻ hiếp dâm "nhón chân qua những bông Tulip".

on the other side of me.

So I tend to stay in my room a lot because I find them quite frightening.

Tôi khá e ngại họ nên thường ở trong phòng.

And they take that as a sign of madness.

Và họ cho là đó là triệu chứng bệnh điên.

They say it proves that I'm aloof and grandiose."

Họ nói nó minh chứng rằng tôi cho mình hơn người và thờ ơ với xung quanh."

Chỉ ở Broadmoor thì việc không thích dây dưa với các sát nhân hàng loạt

So, only in Broadmoor would not wanting to hang out with serial killers

be a sign of madness.

mới là dấu hiệu của bệnh tâm thần.

Dù gì thì tôi cũng cho rằng anh ta cũng khá là bình thường -- nhưng tôi thì biết cái gì?

Anyway, he seemed completely normal to me, but what did I know?

Và khi tôi về nhà tôi viết email cho bác sĩ của anh ta, Anthony Maden.

And when I got home I emailed his clinician, Anthony Maden.

Tôi hỏi "Thế chuyện là thế nào?"

I said, "What's the story?"

And he said, "Yep. We accept that Tony faked madness

Và anh ta trả lời "Chúng tôi đồng ý rằng Tony giả điên để trốn án tù

to get out of a prison sentence, because his hallucinations --

bởi những hoang tưởng sến súa của anh ta

that had seemed quite cliche to begin with --

just vanished the minute he got to Broadmoor.

đã biến mất ngay khi anh ta tới Broadmoor.

However, we have assessed him,

Tuy nhiên chúng tôi đã đánh giá anh ta.

and we've determined that what he is

Và đưa ra quyết định rằng anh ta thực chất là một kẻ tâm thần."

is a psychopath."

And in fact, faking madness

Và thực ra là, giả điên

chính là kiểu hành động gian xảo và mang tính thâu tóm của một kẻ tâm thần.

is exactly the kind of cunning and manipulative act of a psychopath.

It's on the checklist: cunning, manipulative.

Nó nằm trên danh sách: gian xảo và mang tính thâu tóm.

Vì thế giả vờ là bạn có vấn đề

So, faking your brain going wrong

chứng tỏ rằng bạn có vấn đề.

is evidence that your brain has gone wrong.

And I spoke to other experts,

Và tôi cũng nói chuyện với các chuyên gia khác,

and they said the pinstripe suit -- classic psychopath --

và họ nói bộ đồ kẻ sọc ấy cho thấy một thằng điên điển hình.

speaks to items one and two on the checklist:

Nhân nói đến hai điều trong bản danh sách --

dẻo mép, vẻ dễ gần giả tạo, và cho rằng mình hơn người.

glibness, superficial charm and grandiose sense of self-worth.

And I said, "Well, but why didn't he hang out with the other patients?"

Và tôi nói "Ừ thì sao nào, anh ta không muốn dây dưa đến những bệnh nhân khác?"

Classic psychopath -- it speaks to grandiosity and also lack of empathy.

Một tên điên điển hình -- tự cho mình hơn người và không đồng cảm với kẻ khác.

So all the things that had seemed most normal about Tony

Và những thứ mà có vẻ như là bình thường nhất ở Tony

was evidence, according to his clinician,

là bằng chứng. theo như bác sỹ của anh ta,

cho việc anh ta bị điên theo một cách khác.

that he was mad in this new way.

He was a psychopath.

Anh ta là một thằng điên.

And his clinician said to me, "If you want to know more about psychopaths,

Và bác sỹ của anh ta bảo tôi,

"Nếu anh muốn biết thêm về các bệnh nhân tâm thần,

you can go on a psychopath-spotting course

anh có thể theo một khóa tìm kiếm kẻ tâm thần

run by Robert Hare, who invented the psychopath checklist."

của Robert Hare người phát minh ra danh sách dấu hiệu tâm thần."

So I did.

Và tôi làm như lời anh ta bảo.

I went on a psychopath-spotting course,

Tôi theo một khóa học tìm kiếm dấu hiệu tâm thần,

and I am now a certified --

và giờ tôi đã được công nhận

là một người tìm kiếm dấu hiệu tâm thần

and I have to say, extremely adept -- psychopath spotter.

-- phải nói rằng, vô cùng tinh tường.

Và đây là con số thống kê:

So, here's the statistics:

Một trên một trăm người bình thường là một người tâm thần.

One in a hundred regular people is a psychopath.

Và có 1500 người trong phòng này.

So there's 1,500 people in his room.

15 người trong số các bạn bị tâm thần.

Fifteen of you are psychopaths.

Mặc dù tỉ lệ có thể đạt tới 4%

Although that figure rises to four percent of CEOs and business leaders,

với những CEO và thương gia.

so I think there's a very good chance

Vì thế tôi nghĩ có khả năng là

there's about 30 or 40 psychopaths in this room.

có khoảng 30 40 kẻ tâm thần trong phòng này.

It could be carnage by the end of the night.

Tối nay chúng ta có thể sẽ có một cuộc thảm sát đây.

(Laughter)

(Tiếng cười) (Cười)

Hare said the reason why is because capitalism at its most ruthless

Hare nói rằng lý do là hệ thống tư bản khi ở mức nhẫn tâm nhất

rewards psychopathic behavior --

sẽ đem lại thành quả cho những hành vi tâm thần --

the lack of empathy, the glibness,

sự thiếu quan tâm, dẻo mép,

cunning, manipulative.

gian xảo, tính thâu tóm.

In fact, capitalism, perhaps at its most remorseless,

Thực tế cho thấy rằng chủ nghĩa tư bản khi không thương tiếc ai nhất

is a physical manifestation of psychopathy.

thì là một biểu hiện vật lý của chứng tâm thần.

Nó là một dạng của bệnh tâm thần

It's like a form of psychopathy that's come down to affect us all.

mà ảnh hưởng đến tất cả chúng ta.

Hare said, "You know what? Forget about some guy at Broadmoor

Và Hare nói với tôi "Anh biết không? Quên cái gã ở Broadmoor đi

who may or may not have faked madness.

cái kẻ mà có thể hoặc không hẳn đã giả điên đi.

Who cares? That's not a big story.

Ai quan tâm? Đó không phải là chuyện lớn.

The big story," he said, "is corporate psychopathy.

Chuyện lớn," anh ta nói, "là hiện tượng tập đoàn tâm thần.

You want to go and interview yourself some corporate psychopaths."

Điều anh nên muốn ấy là đi phỏng vấn những kẻ tâm thần trong các tập đoàn."

So I gave it a try. I wrote to the Enron people.

Và tôi đã thử. Tôi viết cho những người ở Enron.

I said, "Could I come and interview you in prison,

Tôi hỏi, "Liệu tôi có thể đến và phỏng vấn các anh ở trong tù

để xem các anh có phải là những người tâm thần không?"

to find out it you're psychopaths?"

Họ không thèm trả lời.

(Laughter)

And they didn't reply.

(Laughter)

So I changed tack.

Vậy là tôi đổi phương pháp.

I emailed "Chainsaw Al" Dunlap,

Tôi viết email cho "Chainsaw Al" Dunlap,

the asset stripper from the 1990s.

kẻ bóc lột tài sản từ những năm 90.

He would come into failing businesses

Ông ta làm lũng đoạn thương trường và mất đi 30% lực lượng lao động,

and close down 30 percent of the workforce,

just turn American towns into ghost towns.

biến các thị trấn của nước Mũ hành các thị trấn ma.

And I emailed him and I said,

Và tôi email hỏi

"I believe you may have a very special brain anomaly

"Tôi tin rằng ông bị căn bệnh não bất thường rất đặc biệt

khiến ông trở nên đặc biệt

that makes you ... special,

and interested in the predatory spirit, and fearless.

và trở nên thích thú với tâm hồn dã thú và trở nên không sợ hãi với bất kỳ điều gì.

Can I come and interview you about your special brain anomaly?"

Liệu tôi có thể đến và phỏng vấn ông

về căn bệnh não đặc biệt này của ông?"

Ông ta trả lời "Anh cứ qua đi."

And he said, "Come on over!"

(Laughter)

So I went to Al Dunlap's grand Florida mansion.

Và tôi đến biệt thự hoành tráng tại Florida của Al Dunlap

It was filled with sculptures of predatory animals.

chứa đầy các tượng điêu khắc thú săn mồi.

There were lions and tigers -- he was taking me through the garden --

Sư tử và hổ.

Ông ta dẫn tôi qua vườn.

there were falcons and eagles,

Ở đó có chim cắt và đại bàng.

he was saying, "Over there you've got sharks and --"

Ông ta bảo "Đằng kia là cá mập"

Tât nhiên là cách nói của ông ạ không mềm mại như thế này.

he was saying this in a less effeminate way --

"You've got more sharks and you've got tigers."

"Kia là cá mập và kia là hổ."

It was like Narnia.

Như là Narnia vậy.

(Laughter)

(Tiếng cười)

And then we went into his kitchen.

Và chúng tôi quay lại căn bếp của ông ta.

Now, Al Dunlap would be brought in to save failing companies,

Giờ thì Al Dunlap được đưa ra để cứu các công ty thua lỗ.

he'd close down 30 percent of the workforce.

Ông ta đóng lại 30% lực lượng lao động.

And he'd quite often fire people with a joke.

Và thường đuổi việc người ta với một câu chuyện đùa.

Like, for instance, one famous story about him,

Ví dụ, một câu chuyện nổi tiếng về ông ta,

somebody came up to him and said, "I've just bought myself a new car."

có ai đó đến gặp ông ta và khoe anh ta mới mua một chiếc xe mới

And he said, "Well, you may have a new car,

và ông ta bảo "Có thể anh có một cái xe mới,

but I'll tell you what you don't have -- a job."

nhưng tôi sẽ cho anh biết anh không có cái gì, anh không có một công việc."

So in his kitchen --

he was in there with his wife, Judy, and his bodyguard, Sean --

Và trong bếp -- ông ta đứng đó với bà vợ Judy,

và vệ sĩ Sean và tôi bảo "Ông biết là trong email tôi có đề cập

and I said, "You know how I said in my email

đến chuyện ông có thể có một căn bệnh não đặc biệt mà làm cho ông đặc biệt chứ?"

that you might have a special brain anomaly that makes you special?"

He said, "Yeah, it's an amazing theory, it's like Star Trek.

Ông ta bảo "Ừ, đó là một giả thuyết tuyệt vời.

Như là Star Trek. Anh đang đến một nơi mà chưa ai đặt chân tới."

You're going where no man has gone before."

And I said, "Well --" (Clears throat)

Và tôi bảo "Ừm các nhà tâm lý học có thể nói

(Laughter)

Some psychologists might say

that this makes you --" (Mumbles)

điều này chứng minh ông là một kẻ ..." (lẩm bẩm)

(Laughter)

(Tiếng cười)

And he said, "What?"

"Gì cơ?"

và tôi bảo "Một kẻ tâm thần."

And I said, "A psychopath."

And I said, "I've got a list of psychopathic traits in my pocket.

Và tôi bảo tôi có một danh sách các tính cách của một bệnh nhân tâm thần.

Can I go through them with you?"

Tôi có thể thử kiểm tra với ông không?"

And he looked intrigued despite himself,

Và ông ta có vẻ rất hiếu kì,

and he said, "Okay, go on."

và bảo "Được thôi."

And I said, "Okay. Grandiose sense of self-worth."

Và tôi bảo "Okay. Quả là một cảm giác tự trọng to lớn."

Which I have to say, would have been hard for him to deny,

điều mà tôi khi ông ta khó có thể từ chối

because he was standing under a giant oil painting of himself.

bởi vì ông ta đang đứng dưới một bức tranh màu dầu to tướng vẽ ông ta.

(Laughter)

(Tiếng cười)

He said, "Well, you've got to believe in you!"

Ông ta bảo "Hừm anh phải tin vào mình thôi!"

And I said, "Manipulative."

Và tôi bảo "Điều khiển người khác"

He said, "That's leadership."

Ông ta đáp "đó là phẩm chất lãnh đạo."

(Laughter)

And I said, "Shallow affect,

Và tôi nói "Ảnh hưởng tầm thấp:

ít khả năng cảm nhận một số cảm xúc."

an inability to experience a range of emotions."

He said, "Who wants to be weighed down by some nonsense emotions?"

Ông ta đáp "Ai mà muốn bị kéo chìm xuống với mấy thứ cảm xúc vớ vẩn cơ chứ?"

Và ông ta lướt theo danh sách dấu hiệu tâm thần,

So he was going down the psychopath checklist,

basically turning it into "Who Moved My Cheese?"

và đơn thuần là biến nó thành "Who Moved My Cheese?" (Ai lấy miếng Pho-mát của tôi?"

(Laughter)

(Tiếng cười)

But I did notice something happening to me the day I was with Al Dunlap.

Nhưng tôi có nhận ra những điều xảy đến với tôi ngày tôi gặp Al Dunlap.

Whenever he said anything to me that was kind of normal --

Bất kể khi nào ông ta nói với tôi những điều bình thường --

like he said "no" to juvenile delinquency,

như là nói không với tội phạm tuổi vị thành niên.

he said he got accepted into West Point,

Ông ta kể rằng ông ta được nhận vào West Point,

and they don't let delinquents in West Point.

và họ không nhận những tội phạm vị thành niên vào West Point.

He said "no" to many short-term marital relationships.

Ông ta nói không với những cuộc hôn nhân chóng vánh.

He's only ever been married twice.

Ông ta mới cưới có 2 lần.

Phải thừa nhận rằng, vợ đầu của ông ta khai trong đơn ly dị

Admittedly, his first wife cited in her divorce papers

that he once threatened her with a knife

rằng có lần ông dọa bà với một con dao

and said he always wondered what human flesh tasted like,

và bảo rằng ông luôn tự hỏi thịt người có vị như thế nào,

nhưng người ta nói những thứ ngốc nghếch với nhau trong những cuộc hôn nhân tệ hại trong lúc cãi nhau

but people say stupid things to each other

in bad marriages in the heat of an argument,

và cuộc hôn nhân thứ hai của ông đã kéo dài được 41 năm.

and his second marriage has lasted 41 years.

Vì thế khi nào ông ta nói với tôi những thứ mà có vẻ là bình thường

So whenever he said anything to me that just seemed kind of non-psychopathic,

tôi bèn nghĩ là tôi sẽ không ghi lại điều đó vào sách của tôi.

I thought to myself, well I'm not going to put that in my book.

And then I realized that becoming a psychopath spotter

Và rồi tôi nhận ra rằng trở thành một người tìm kiếm dấu hiệu tâm thần

đã biến tôi trở nên hơi tâm thần.

had kind of turned me a little bit psychopathic.

Because I was desperate to shove him in a box marked "Psychopath."

Bởi vì tôi quá tuyệt vọng muốn tống ông ta vào một cái hộp đánh dấu 'kẻ tâm thần'

I was desperate to define him by his maddest edges.

tôi đã định hình ông ta bằng những góc điên rồ nhất trong con người ông ta.

And I realized, my God --

Và tôi nhận ra rằng, Chúa ơi. Tôi đã làm điều này suốt 20 năm qua.

this is what I've been doing for 20 years.

It's what all journalists do.

Đó là điều mọi nhà báo làm.

We travel across the world with our notepads in our hands,

Chúng tôi du hành quanh thế giới với tập ghi chú trong tay,

and we wait for the gems.

và chờ đợi những viên ngọc quý.

Và những viên ngọc luôn là khía cạnh xa cách nhau nhất

And the gems are always the outermost aspects

of our interviewee's personality.

trong cá tính của những người chúng tôi phỏng vấn.

And we stitch them together like medieval monks,

Rồi chúng tôi nối chúng lại với nhau như những thầy tu trung cổ.

and we leave the normal stuff on the floor.

Và để lại những thứ bình thường trên sàn.

Và đây là một đất nước chẩn đoán quá đà trên diện rộng một số chứng rối loạn tâm thần.

And you know, this is a country that over-diagnoses

certain mental disorders hugely.

Childhood bipolar --

Rối loạn đa tâm lý ở thiếu nhi -- trẻ con bốn tuổi

children as young as four are being labeled bipolar

bị gắn mác là đa tâm lý

because they have temper tantrums,

bởi chúng hay quấy nhiễu,

which scores them high on the bipolar checklist.

dấu hiệu của bệnh đa tâm lý

When I got back to London, Tony phoned me.

Khi tôi trở lại London, Tony gọi tôi.

He said, "Why haven't you been returning my calls?"

Anh ta bảo "Sao anh không trả lời các cuộc điện thoại của tôi?"

I said, "Well, they say that you're a psychopath."

Tôi bảo "Ừ thì họ nói anh bị tâm thần."

And he said, "I'm not a psychopath."

Và anh ta bảo "Tôi không bị tâm thần."

He said, "You know what?

Anh ta bảo "Anh biết không, một trong những dấu hiệu là thiếu tính ăn năn,

One of the items on the checklist is lack of remorse,

but another item on the checklist is cunning, manipulative.

nhưng dấu hiệu khác lại là gian xảo, có tính thâu tóm.

So when you say you feel remorse for your crime,

Và khi anh nói anh cảm thấy ăn năn cho tội của mình,

they say, 'Typical of the psychopath

họ nói "điển hình cho kẻ tâm thần, nói

to cunningly say he feels remorse when he doesn't.'

một cách gian xảo là anh ta thấy ăn năn khi anh ta không ăn năn.'

It's like witchcraft, they turn everything upside-down."

Như một trò phù thủy. Họ làm đảo lộn mọi thứ."

Anh ta kể "Tôi chuẩn bị có một phiên tòa.

He said, "I've got a tribunal coming up.

Will you come to it?"

Anh có đến không?"

Tôi đồng ý.

So I said okay.

So I went to his tribunal.

Và tôi đến phiên xử.

And after 14 years in Broadmoor, they let him go.

Sau 14 năm ở Broadmoor, họ trả tự do cho anh ta.

Họ cho rằng anh ta không nên bị giam cả đời

They decided that he shouldn't be held indefinitely

because he scores high on a checklist that might mean

bởi vì anh ta đã đạt điểm cao trên bản danh sách

that he would have a greater than average chance of recidivism.

điểu mà có thể cho thấy anh ta có cơ hội tái phạm lớn hơn trung bình.

So they let him go.

Nên họ cho anh ta đi.

And outside in the corridor he said to me,

Và ra ngoài hành lang anh ta bảo tôi,

"You know what, Jon?

"Anh biết không, Jon?

Ai cũng tâm thầnh một chút."

Everyone's a bit psychopathic."

He said, "You are, I am. Well, obviously I am."

Anh ta bảo "Anh cũng thế. Tôi cũng vậy. Tất nhiên là tôi cũng vậy."

Tôi hỏi, "Thế bây giờ anh định làm gì?"

I said, "What are you going to do now?"

Anh ta bảo "Tôi sẽ đến Bỉ

He said, "I'm going to go to Belgium.

There's a woman there that I fancy.

bởi vì tôi yêu một người phụ nữ ở đó.

But she's married, so I'm going to have to get her split up from her husband."

Nhưng nàng có chồng rồi nên tôi sẽ phải khiến bọn họ phải chia tay."

(Tiếng cười)

(Laughter)

Dù gì thì đó là chuyện 2 năm về trước,

Anyway, that was two years ago,

and that's where my book ended.

và đó là điểm kết trong cuốn sách của tôi.

And for the last 20 months, everything was fine.

Và suốt 20 tháng qua mọi việc vẫn suôn sẻ.

Chưa có gì xấu xảy ra.

Nothing bad happened.

He was living with a girl outside London.

Anh ta đang sống với một cô gái ở ngoại ô London.

He was, according to Brian the Scientologist,

Anh ta, theo lời Brian nhà Luận giáo,

making up for lost time, which I know sounds ominous,

đang bù lại thời gian đã mất -- tôi biết, nghe hơi ghê rợn,

but isn't necessarily ominous.

nhưng không nhất thiết là thực chất là ghê rợn.

Không may là, sau 20 tháng,

Unfortunately, after 20 months,

he did go back to jail for a month.

anh ta lại vào tù mất một tháng.

He got into a "fracas" in a bar, he called it.

Anh ta can dự vào một cuộc khẩu chiến ở một quán bar, theo lời anh ta --

và phải vào tù mất một tháng,

Ended up going to jail for a month, which I know is bad,

tôi biết cũng không hay hớm gì,

but at least a month implies that whatever the fracas was,

nhưng mốc một tháng cho thấy là dù cuộc khẩu chiến có là gì,

it wasn't too bad.

thì nó cũng không quá tệ.

Và anh ta gọi cho tôi.

And then he phoned me.

And you know what, I think it's right that Tony is out.

Và bạn biết không, tôi nghĩ Tony được ra tù là đúng.

Vì bạn không nên đánh giá người ta bằng khía cạnh điên rồ nhât của họ.

Because you shouldn't define people by their maddest edges.

And what Tony is, is he's a semi-psychopath.

Và Tony là một kẻ-điên-một-nửa

Anh ta nằm trong vùng màu xám trong một thế giới không thích phần màu xám.

He's a gray area in a world that doesn't like gray areas.

Nhưng phần màu xám là nơi bạn tìm thấy sự phức tạp,

But the gray areas are where you find the complexity.

nơi bạn tìm thấy tính người

It's where you find the humanity,

and it's where you find the truth.

và nơi bạn tìm thấy sự thật.

And Tony said to me,

Và Tony kể với tôi,

"Jon, could I buy you a drink in a bar?

"Jon, tôi có thể mời anh uống nước không?

I just want to thank you for everything you've done for me."

Tôi chỉ muốn cảm ơn anh vì những gì anh làm cho tôi."

And I didn't go.

Tôi đã không đi. Nếu là bạn, bạn sẽ làm gì?

What would you have done?

Thank you.

Cảm ơn.

(Applause)

(Vỗ tay)