3 ways the brain creates meaning | Tom Wujec

Tom Wujec nói về 3 cách mà bộ não tạo nên ý nghĩa

Translator: Huyen Bui Reviewer: Trong Kim Nguyen

Last year at TED we aimed to try to clarify

Năm ngoái ở TED chúng tôi nhắm tới việc làm rõ

the overwhelming complexity

sự phức tạp và phong phú lớn lao

and richness that we experience at the conference

mà chúng ta được hưởng ở hội nghị

in a project called Big Viz.

trong một dự án gọi là Big Viz.

And the Big Viz is a collection of 650 sketches

Và Big Viz là một bộ sưu tập 650 phác họa

that were made by two visual artists.

do hai nghệ sĩ thị giác tạo ra

David Sibbet from The Grove,

David Sibbet ở The Grove,

and Kevin Richards, from Autodesk,

và Kevin Richards ở Autodesk

made 650 sketches that strive to capture

đã vẽ 650 phác thảo với mục đích nắm bắt

the essence of each presenter's ideas.

bản chất của ý tưởng của mỗi diễn giả.

And the consensus was: it really worked.

Và mọi người đều nhất trí đây là một thành công.

These sketches brought to life the key ideas,

Các phác thảo này thổi sự sống vào các ý tưởng chính,

the portraits, the magic moments

những bức chân dung, những khoảng khắc kì diệu

that we all experienced last year.

mà chúng ta trải nghiệm trong năm ngoái.

This year we were thinking, "Why does it work?"

Năm nay chúng tôi bắt đầu nghĩ, "Sao mà nó thành công được?"

What is it about animation,

Có cái gì mà các hoạt họa,

graphics, illustrations, that create meaning?

đồ họa, minh họa, lại tạo được nên ý nghĩa?

And this is an important question to ask and answer

Và đây là một câu hỏi quan trọng cần đặt ra và trả lời

because the more we understand how the brain creates meaning,

bởi vì chúng ta càng hiểu được cách thức mà não bộ tạo ra ý nghĩa,

the better we can communicate,

thì chúng ta càng giao tiếp tốt hơn,

and, I also think, the better we can think and collaborate together.

và theo ý tôi, chúng ta càng suy nghĩ và hợp tác tốt hơn.

So this year we're going to visualize how

Cho nên năm nay chúng tôi sẽ vẽ nên

the brain visualizes.

cách mà não nhìn.

Cognitive psychologists now tell us that the brain

Các nhà tâm lý học chuyên về nhận thức nói rằng não

doesn't actually see the world as it is,

thật ra không nhìn thế giới như là thực tế,

but instead, creates a series of mental models

mà thay vì đó, tạo nên một chuỗi các mô hình tâm thần

through a collection of "Ah-ha moments,"

qua một tập hợp các khoảng khắc "Ơ rê ka"

or moments of discovery, through various processes.

hay là khoảng khắc của sự khám phá, thông qua các quá trình khác nhau.

The processing, of course, begins with the eyes.

Dĩ nhiên quá trình xử lý bắt đầu với cặp mắt.

Light enters, hits the back of the retina, and is circulated,

Ánh sáng đi vào, đập vào võng mạc, và được luân chuyển,

most of which is streamed to the very back of the brain,

phần lớn ánh sáng được đưa vào phần sau của não bộ,

at the primary visual cortex.

tại phần vỏ não phụ trách cơ quan thị giác chính.

And primary visual cortex sees just simple geometry,

Phần này chỉ thấy các khối hình học đơn giản,

just the simplest of shapes.

chỉ phần đơn giản nhất của hình thù.

But it also acts like a kind of relay station

Nhưng nó cũng hoạt động như một trạm tiếp âm

that re-radiates and redirects information

phát lại và chuyển hướng thông tin

to many other parts of the brain.

đến các phần khác nhau của não.

As many as 30 other parts that selectively make more sense,

Có đến 30 phần khác có nhiệm vụ giải thích một cách chọn lọc,

create more meaning through the kind of "Ah-ha" experiences.

tạo ra thêm ý nghĩa thông quá các khoảng khắc "Ơ rê ka".

We're only going to talk about three of them.

Ta chỉ nó về ba cái trong chúng.

So the first one is called the ventral stream.

Thế thì cái đầu tiên được gọi là dòng bụng (ventral stream).

It's on this side of the brain.

Nó nằm bên cạnh của não.

And this is the part of the brain that will recognize what something is.

Và đó là phần não nhận biết một thứ gì đó là gì.

It's the "what" detector.

Đó là máy dò "cái gì".

Look at a hand. Look at a remote control. Chair. Book.

Hãy nhìn vào một bàn tay. Nhìn vào một cái điều khiển từ xa. Cái ghế. Quyển sách.

So that's the part of the brain that is activated

Cho nên đó là phần của bộ não được kích hoạt

when you give a word to something.

khi bạn gán một từ cho vật gì đó.

A second part of the brain is called the dorsal stream.

Phần thứ hai của não được gọi là dòng lưng (dorsal stream).

And what it does is locates the object

Cái mà nó làm là định vị vật thể

in physical body space.

trong không gian vật lý.

So if you look around the stage here

Vì vậy nếu bạn lướt nhìn chung quanh sân khấu ở đây

you'll create a kind of mental map of the stage.

bạn sẽ tạo nên bản đồ trong trí óc của sân khấu này.

And if you closed your eyes you'd be able to mentally navigate it.

Và nếu bạn nhắm mắt lại bạn sẽ có thể định hướng nó trong tâm trí.

You'd be activating the dorsal stream if you did that.

Bạn đang kích hoạt dorsal stream khi bạn làm vậy.

The third part that I'd like to talk about

Phần thứ ba mà tôi muốn nói

is the limbic system.

là hệ não rìa (limbic system).

And this is deep inside of the brain. It's very old, evolutionarily.

Và cái này nằm sâu trong bộ não. Nó rất xưa cũ về mặt tiến hóa.

And it's the part that feels.

Và đó là phần dành cho cảm giác.

It's the kind of gut center, where you see an image

Đó là trung tâm cảm giác, nơi mà khi bạn thấy một hình ảnh

and you go, "Oh! I have a strong

bạn sẽ thốt lên, "Ồ! Tôi thấy một phản ứng

or emotional reaction to whatever I'm seeing."

mạnh mẽ và đầy cảm xúc với thứ mà tôi đang nhìn."

So the combination of these processing centers

Thế thì tổng hợp của các trung tâm xử lý này

help us make meaning in very different ways.

giúp ta tạo nên ý nghĩa theo những cách rất khác biệt.

So what can we learn about this? How can we apply this insight?

Vậy ta có thể học được gì? Làm cách nào để ứng dụng hiểu biết này?

Well, again, the schematic view

Một lần nữa, theo sơ đồ

is that the eye visually interrogates what we look at.

là đôi mắt lấy thông tin từ cái ta nhìn.

The brain processes this in parallel, the figments of information

Bộ não song song xử lý sự tưởng tượng của thông tin

asking a whole bunch of questions

đặt ra rất nhiều câu hỏi

to create a unified mental model.

để tạo nên một mô hình tâm thần thống nhất.

So, for example, when you look at this image

Ví dụ như khi bạn nhìn vào hình ảnh này

a good graphic invites the eye to dart around,

một đồ họa tốt mời gọi mắt dò chung quanh

to selectively create a visual logic.

để tạo lên một logic về mặt hình ảnh có chọn lọc.

So the act of engaging, and looking at the image creates the meaning.

Thế thì hành động tiếp cận, và nhìn vào hình ảnh tạo nên ý nghĩa.

It's the selective logic.

Đó là logic có chọn lọc.

Now we've augmented this and spatialized this information.

Bây giờ chúng ta đã nâng cấp và không gian hóa thông tin này.

Many of you may remember the magic wall that we built

Nhiều người trong các bạn chắc còn nhớ bức tường kỳ diệu mà chúng tôi xây nên

in conjunction with Perceptive Pixel

kết hợp với Perceptive Pixel

where we quite literally create an infinite wall.

nơi mà chúng tôi theo nghĩa đen tạo nên một bức tường không giới hạn.

And so we can compare and contrast the big ideas.

Và vì thế mà chúng tôi có thể so sánh và làm tương phản các ý tưởng lớn.

So the act of engaging and creating interactive imagery

Vì vậy hoạt động tiếp cận và sáng tạo nên các hình ảnh tương tác

enriches meaning.

làm giàu cho ý nghĩa.

It activates a different part of the brain.

Nó kích khoạt một phần khác của bộ não.

And then the limbic system

Và rồi hệ não rìa được kích hoạt

is activated when we see motion, when we see color,

khi chúng ta thấy chuyển động, thấy màu sắc.

and there are primary shapes and pattern detectors

và có các bộ phát hiện các hình dạng và mẫu căn bản

that we've heard about before.

mà ta đã từng nghe.

So the point of this is what?

Vậy ý nghĩa của vấn đề này là gì?

We make meaning by seeing,

Chúng ta tạo ra ý nghĩa bằng việc nhìn,

by an act of visual interrogation.

bởi một hoạt đông

The lessons for us are three-fold.

Bài học cho chúng ta có ba mặt

First, use images to clarify what we're trying to communicate.

Đầu tiên, dùng hình ảnh để làm rõ cái chúng ta muốn

Secondly make those images interactive

Thứ hai là làm cho các hình ảnh có tính tương tác

so that we engage much more fully.

để cho chúng ta được thu hút toàn diện hơn.

And the third is to augment memory

Và thứ ba là tăng cường trí nhớ

by creating a visual persistence.

bằng cách tạo nên sự một sự liên tục trực quan.

These are techniques that can be used to be --

Những kĩ thuật này có thể được dùng --

that can be applied in a wide range of problem solving.

và ứng dụng để giải quyết nhiều vấn đề.

So the low-tech version looks like this.

Vậy thì phiên bản công nghệ thấp thì giống thế này.

And, by the way, this is the way in which

Và ngoài ra, đây là cách mà chúng tôi

we develop and formulate

phát triển và công thức hóa

strategy within Autodesk,

chiến lược bên trong Autodesk,

in some of our organizations and some of our divisions.

trong và tổ chức và phân ban của chúng tôi.

What we literally do is have the teams

Về nghĩa đen cái chúng tôi làm là

draw out the entire strategic plan

để cho các đội vẽ ra toàn bộ kế hoạch chiến lược

on one giant wall.

trên một bức tường khổng lồ.

And it's very powerful because everyone gets to see everything else.

Và nó rất là mạnh mẽ bởi vì mọi người có thể thấy được mọi thứ.

There's always a room, always a place

Lúc nào cũng có không gian, có chỗ trống

to be able to make sense of all of the components

để giải thích mọi thành phần

in the strategic plan.

trong kế hoạch chiến lược.

This is a time-lapse view of it.

Đây là cái nhìn quay chậm (time-lapse) của nó.

You can ask the question, "Who's the boss?"

Bạn có thể hỏi, "Ai là xếp?"

You'll be able to figure that out. (Laughter)

Bạn có thể trả lời câu hỏi đó.

So the act of collectively and collaboratively

Thế thì việc tạo hình ảnh

building the image

một cách tập thể và phối hợp

transforms the collaboration.

thay đổi việc hợp tác.

No Powerpoint is used in two days.

Trong hai ngày mà không dùng gì đến Powerpoint cả.

But instead the entire team

Nhưng thay và đó toàn đội

creates a shared mental model

tạo nên một mô hình tâm thần dùng chung

that they can all agree on and move forward on.

để họ có thể thống nhất và tiến lên.

And this can be enhanced and augmented with

Và cái này có thể được tăng cường và làm tốt hơn

some emerging digital technology.

với vài công nghệ số đang nổi lên.

And this is our great unveiling for today.

Và đây là cái hay nhất mà chúng tôi tiết lộ cho hôm nay.

And this is an emerging set of technologies

Và đây là một bộ công nghệ đang nổi lên

that use large-screen displays

sử dụng màn hình cỡ lớn.

with intelligent calculation in the background

với những tính toán thông minh bên dưới

to make the invisible visible.

để làm cho những điều không thể thấy được có thể thấy được.

Here what we can do is look at sustainability, quite literally.

Về nghĩa đen cái chúng tôi làm ở đây là nhìn vào sự bền vững.

So a team can actually look at

Thế thì một đội có thể thật sự nhìn vào

all the key components that heat the structure

tất cả các thành phần quan trọng mà làm nóng cấu trúc

and make choices and then see the end result

và lựa chọn và xem kết quả cuối cùng

that is visualized on this screen.

được hiển thị trên màn hình này.

So making images meaningful has three components.

Vậy thì việc làm cho các hình ảnh đầy ý nghĩa có ba thành tố.

The first again, is making ideas clear by visualizing them.

Xin nhắc lại, đầu tiên là làm cho các ý tưởng rõ ràng bằng cách hình ảnh hóa.

Secondly, making them interactive.

Thứ hai là làm cho chúng có khả năng tương tác.

And then thirdly, making them persistent.

Và rồi thứ ba là làm cho chúng có tính liên tục.

And I believe that these three principles

Và tôi tin rằng ba nguyên tắc này

can be applied to solving some of the very tough problems

có thể được áp dụng để giải quyết các vấn đề rất hóc búa

that we face in the world today. Thanks so much.

mà chúng ta đối diện trong thế giới hôm nay. Cảm ơn rất nhiều.

(Applause)

(Vỗ tay)