Abraham Verghese: A doctor's touch

Abraham Verghese: Bàn tay người thầy thuốc

Translator: Lien Hoang Reviewer: Le Quyen Pham

A few months ago,

Vài tháng trước,

a 40 year-old woman came to an emergency room

một phụ nữ 40 tuổi tới phòng cấp cứu

in a hospital close to where I live,

của một bệnh viện gần chỗ tôi ở.

and she was brought in confused.

Chị nhập viện trong trạng thái không còn tỉnh táo.

Her blood pressure was an alarming

Huyết áp chị cao đáng báo động -

230 over 170.

ở mức 230/170.

Within a few minutes, she went into cardiac collapse.

Trong vài phút, tim chị ngừng đập.

She was resuscitated, stabilized,

Chị được hồi sức cấp cứu, đưa vào trạng thái ổn định,

whisked over to a CAT scan suite

nhanh chóng chuyển qua phòng chụp X-quang cắt lớp

right next to the emergency room,

ngay bên cạnh phòng cấp cứu,

because they were concerned about blood clots in the lung.

vì các bác sĩ lo rằng có máu đông trong phổi.

And the CAT scan revealed

Và ảnh chụp cắt lớp cho thấy

no blood clots in the lung,

không hề có máu tụ trong phổi,

but it showed bilateral, visible, palpable breast masses,

nhưng nó lại cho thấy hai khối bướu trong ngực, có thể nhìn thấy và sờ thấy được -

breast tumors,

khối u vú

that had metastasized widely

đã di căn

all over the body.

ra khắp toàn bộ cơ thể.

And the real tragedy was, if you look through her records,

Và bi kịch thật sự ở chỗ, nếu bạn xem xét hồ sơ bệnh án của chị bệnh nhân,

she had been seen

chị đã đi khám

in four or five other health care institutions

ở bốn hoặc năm trung tâm y tế khác nhau

in the preceding two years.

trong hai năm trở lại đây.

Four or five opportunities

Bốn hoặc năm cơ hội

to see the breast masses, touch the breast mass,

để thấy khối u, chạm vào khối u,

intervene at a much earlier stage

và can thiệp y tế ở giai đoạn sớm hơn nhiều

than when we saw her.

so với khi chúng tôi gặp chị.

Ladies and gentlemen,

Thưa quí vị,

that is not an unusual story.

đây không phải câu chuyện bất thường gì.

Unfortunately, it happens all the time.

Không may mắn là nó xảy ra mọi lúc mọi nơi.

I joke, but I only half joke,

Tôi hay đùa là, mà thực ra là nửa đùa nửa thật,

that if you come to one of our hospitals missing a limb,

là nếu bạn nhập viện với một chiếc cẳng đứt lìa,

no one will believe you till they get a CAT scan, MRI

chả ai sẽ tin bạn cả cho đến khi họ nhận được ảnh chụp cắt lớp, cộng hưởng từ,

or orthopedic consult.

hay hội ý với khoa chỉnh hình.

I am not a Luddite.

Tôi không phải là kẻ sợ công nghệ mới.

I teach at Stanford.

Tôi dạy ở Đại học Stanford.

I'm a physician practicing with cutting-edge technology.

Tôi là bác sĩ, chữa bệnh bằng những công nghệ tối tân.

But I'd like to make the case to you

Nhưng tôi muốn chứng minh cho các bạn thấy

in the next 17 minutes

trong 17 phút tới

that when we shortcut the physical exam,

là khi ta lược bỏ việc trực tiếp kiểm tra cơ thể,

when we lean towards ordering tests

khi y sĩ chuộng việc xét nghiệm

instead of talking to and examining the patient,

hơn là nói chuyện và trực tiếp kiểm tra bệnh nhân,

we not only overlook simple diagnoses

ta không chỉ bỏ sót những căn bệnh đơn giản

that can be diagnosed at a treatable, early stage,

mà đáng lẽ có thể được chẩn đoán từ giai đoạn đầu, dễ điều trị,

but we're losing much more than that.

mà ta còn mất nhiều hơn thế.

We're losing a ritual.

Ta đang mất đi một nghi thức đặc biệt.

We're losing a ritual that I believe is transformative, transcendent,

Ta đang mất một nghi thức mà tôi tin là có sức mạnh thay đổi siêu việt,

and is at the heart

nghi thức cốt lõi

of the patient-physician relationship.

trong mối quan hệ y sĩ - bệnh nhân.

This may actually be heresy to say this at TED,

Có lẽ thuyết trình điều này ở TED nghe như dị giáo vậy,

but I'd like to introduce you

nhưng tôi muốn giới thiệu cho các bạn

to the most important innovation,

đổi mới quan trọng nhất,

I think, in medicine

theo ý kiến của tôi, với nền y học

to come in the next 10 years,

trong 10 năm tới,

and that is the power of the human hand --

và đó là sức mạnh của bàn tay con người --

to touch, to comfort, to diagnose

để ấn chạm, để xoa dịu, để chẩn đoán,

and to bring about treatment.

và để giúp điều trị.

I'd like to introduce you first to this person

Tôi muốn giới thiệu cho các bạn nhân vật này

whose image you may or may not recognize.

hình ảnh của ông có bạn sẽ nhận ra, có bạn không.

This is Sir Arthur Conan Doyle.

Đây là Ngài Arthur Conan Doyle.

Since we're in Edinburgh, I'm a big fan of Conan Doyle.

Vì chúng tôi ở Edinburgh, tôi vô cùng hâm mộ Conan Doyle.

You might not know that Conan Doyle went to medical school

Có lẽ bạn không biết là Conan Doyle theo học trường y

here in Edinburgh,

ở Edinburgh đây,

and his character, Sherlock Holmes,

và nhân vật của ông, Sherlock Holmes,

was inspired by Sir Joseph Bell.

được lấy cảm hứng từ Ngài Joseph Bell.

Joseph Bell was an extraordinary teacher by all accounts.

Joseph Bell là một người thầy phi thường, ai cũng nói vậy.

And Conan Doyle, writing about Bell,

Và Conan Doyle, khi viết về Bell,

described the following exchange

mô tả cuộc hội thoại sau

between Bell and his students.

giữa Bell và các học sinh của ông.

So picture Bell sitting in the outpatient department,

Hãy tưởng tượng Bell đang ngồi trong khoa ngoại trú,

students all around him,

với sinh viên đứng quanh,

patients signing up in the emergency room

bệnh nhân bắt đầu đăng kí trong phòng cấp cứu

and being registered and being brought in.

và được ghi tên và đưa vào phòng.

And a woman comes in with a child,

Có một phụ nữ đi vào cùng đứa con,

and Conan Doyle describes the following exchange.

và Conan Doyle mô tả lại đoạn hội thoại sau.

The woman says, "Good Morning."

Chị kia nói, "Chào buổi sáng."

Bell says, "What sort of crossing did you have

Bell nói, "Chị đi phà qua sông

on the ferry from Burntisland?"

từ Burntisland có suôn sẻ không?"

She says, "It was good."

Chị đáp, "Chuyến đi tốt lắm."

And he says, "What did you do with the other child?"

Rồi ông nói, "Thế cháu bé còn lại chị gửi ở đâu?"

She says, "I left him with my sister at Leith."

Chị đáp, "Tôi gửi cháu chỗ nhà chị tôi ở Leith."

And he says,

Và ông nói,

"And did you take the shortcut down Inverleith Row

"Chị đi đường tắt qua Inverleith Row

to get here to the infirmary?"

để đến bệnh xá này đúng không?"

She says, "I did."

Chị kia đáp, "Đúng thế."

And he says, "Would you still be working at the linoleum factory?"

Và rồi ông nói, "Sau đây chị sẽ tiếp tục làm ở nhà máy thảm lót sàn chứ?"

And she says, "I am."

Chị trả lời, "Vâng."

And Bell then goes on to explain to the students.

Rồi sau đó Bell giải thích cho học sinh của mình.

He says, "You see, when she said, 'Good morning,'

Ông nói, "Các em thấy đó, khi chị kia nói, 'Chào buổi sáng,'

I picked up her Fife accent.

Tôi nhận ra chị ấy nói giọng vùng Fife.

And the nearest ferry crossing from Fife is from Burntisland.

Và chuyến phà gần nhất đến từ vùng Fife xuất phát từ Burntisland.

And so she must have taken the ferry over.

Thế nên nhất định chị này phải đi phà sang.

You notice that the coat she's carrying

Các em có thấy là cái áo khoác chị ta cầm theo

is too small for the child who is with her,

quá nhỏ cho cháu bé đi cùng không,

and therefore, she started out the journey with two children,

thế nên, lúc khởi hành nhất định chị đó dắt theo hai đứa con,

but dropped one off along the way.

nhưng gửi lại một đứa ở đâu đó giữa đường.

You notice the clay on the soles of her feet.

Các em thấy vết đất sét trên gót chân chị kia đó.

Such red clay is not found within a hundred miles of Edinburgh,

Đất sét đỏ như thế, trong cả trăm dặm quanh Edinburgh không đâu có,

except in the botanical gardens.

ngoại trừ trong vườn bách thảo.

And therefore, she took a short cut down Inverleith Row

Thế nghĩa là, chị ấy đi lối tắt qua Inverleith Row

to arrive here.

để tới đây.

And finally, she has a dermatitis

Và cuối cùng, chị ấy bị viêm da

on the fingers of her right hand,

ở trên ngón tay phải

a dermatitis that is unique

chỗ viêm da mà duy chỉ

to the linoleum factory workers in Burntisland."

thợ ở nhà máy thảm lót sàn ở Burntisland có mà thôi."

And when Bell actually strips the patient,

Và tới khi Bell thật sự yêu cầu bệnh nhân cởi áo

begins to examine the patient,

bắt đầu kiểm tra kĩ,

you can only imagine how much more he would discern.

các bạn có thể tưởng tượng ông còn khám phá ra bao nhiêu thứ nữa.

And as a teacher of medicine, as a student myself,

Là một thầy giáo y khoa, và cũng là một học sinh,

I was so inspired by that story.

tôi được câu chuyện đó truyền rất nhiều cảm hứng.

But you might not realize

Nhưng có lẽ các bạn không nhận ra được

that our ability to look into the body

rằng khả năng quan sát cơ thể,

in this simple way, using our senses,

theo cách đơn giản này, chỉ dùng các giác quan,

is quite recent.

khá là mới mẻ.

The picture I'm showing you is of Leopold Auenbrugger

Bức tranh tôi chiếu cho các bạn đây là Leopold Auenbrugger

who, in the late 1700s,

người mà, vào cuối thế kỉ 18,

discovered percussion.

khám phá ra việc gõ để chẩn bệnh.

And the story is that Leopold Auenbrugger

Chuyện kể rằng Leopold Auenbrugger

was the son of an innkeeper.

là con trai một ông chủ quán rượu.

And his father used to go down into the basement

Ba của ông từng đi xuống tầng hầm

to tap on the sides of casks of wine

để gõ vào thành các thùng rượu

to determine how much wine was left

để xem rượu còn bao nhiêu

and whether to reorder.

và có nên đặt tiếp hay không.

And so when Auenbrugger became a physician,

Và thế là khi Auenbrugger trở thành bác sĩ,

he began to do the same thing.

Ông cũng làm như vậy.

He began to tap on the chests of his patients,

Ông gõ nhẹ vào ngực của bệnh nhân,

on their abdomens.

vào khoang bụng.

And basically everything we know about percussion,

Và, về cơ bản, tất cả những gì ta biết về gõ chẩn bệnh,

which you can think of as an ultrasound of its day --

một phương pháp mà đối với người thời đó cũng như là sóng siêu âm vậy --

organ enlargement, fluid around the heart, fluid in the lungs,

các cơ quan phù nề, dịch quanh tim, dịch trong phổi,

abdominal changes --

thay đổi trong ổ bụng --

all of this he described in this wonderful manuscript

tất cả những điều này ông mô tả lại trong một bản thảo tuyệt vời

"Inventum Novum," "New Invention,"

"Inventum Novem," "Phát minh mới,"

which would have disappeared into obscurity,

mà đáng lẽ đã chìm vào quên lãng,

except for the fact that this physician, Corvisart,

nếu không nhờ vị bác sĩ này, Corvisart,

a famous French physician --

một bác sĩ nổi tiếng người Pháp --

famous only because he was physician to this gentleman --

nổi tiếng chỉ vì ông ta là bác sĩ riêng của một nhà quí tộc --

Corvisart repopularized and reintroduced the work.

Corvisart giới thiệu lại và khiến công trình kia lại được ưa chuộng.

And it was followed a year or two later

Và một hay hai năm sau đó

by Laennec discovering the stethoscope.

Laennac khám phá ra ống nghe khám bệnh.

Laennec, it is said, was walking in the streets of Paris

Laennec, người ta kể, đang đi bộ trên đường phố Paris,

and saw two children playing with a stick.

và thấy hai đứa trẻ đang chơi một cái gậy.

One was scratching at the end of the stick,

Một em cào một đầu của cái gậy,

another child listened at the other end.

và em kia lắng nghe ở đầu bên kia.

And Laennec thought this would be a wonderful way

Và Laennec nghĩ đây sẽ là một cách tuyệt vời

to listen to the chest or listen to the abdomen

để nghe tiếng động trong ngực hay trong bụng

using what he called "the cylinder."

dùng cái mà ông gọi là "cái ống trụ."

Later he renamed it the stethoscope.

Sau đó ông đặt tên nó là cái ống nghe.

And that is how stethoscope and auscultation was born.

Và chiếc ống nghe và phương pháp thính chẩn được khai sinh.

So within a few years,

Thế là trong một vài năm,

in the late 1800s, early 1900s,

cuối thể kỉ 19, đầu thế kỉ 20,

all of a sudden,

đột nhiên

the barber surgeon had given way

thợ cạo kiêm phẫu thuật gia nhường chỗ

to the physician who was trying to make a diagnosis.

cho người bác sĩ chẩn bệnh.

If you'll recall, prior to that time,

Nếu bạn nhớ lại, thời trước đó,

no matter what ailed you, you went to see the barber surgeon

dù bạn đau ốm thế nào, bạn sẽ đến gặp thợ cạo kiêm phẫu thuật gia,

who wound up cupping you,

người sẽ ráng sức hút chân không bạn,

bleeding you, purging you.

làm bạn chảy máu, thanh lọc cơ thể bạn,

And, oh yes, if you wanted,

Và, ồ vâng, nếu bạn muốn,

he would give you a haircut -- short on the sides, long in the back --

gã ta sẽ cắt tóc cho bạn nữa -- hai bên ngắn, đằng sau dài --

and pull your tooth while he was at it.

và nhổ răng bạn trong quá trình đó.

He made no attempt at diagnosis.

Gã ta hoàn toàn không bỏ tí công nào để chẩn bệnh.

In fact, some of you might well know

Trên thực tế, có thể vài người trong số bạn sẽ biết,

that the barber pole, the red and white stripes,

cái cột trước các hàng thợ cạo, có xoắn đỏ trắng,

represents the blood bandages of the barber surgeon,

tượng trưng cho vết băng nhuốm máu của thợ cạo kiêm phẫu thuật gia,

and the receptacles on either end

và hai đế ở hai đầu

represent the pots in which the blood was collected.

tượng trưng cho các bình hứng máu.

But the arrival of auscultation and percussion

Nhưng sự ra đời của phương pháp thính chẩn và gõ chẩn bệnh

represented a sea change,

chính là một thay đổi lớn lao trời biển,

a moment when physicians were beginning to look inside the body.

thời khắc y sĩ bắt đầu xem xét bên trong cơ thể.

And this particular painting, I think,

Và bức tranh này, tôi nghĩ,

represents the pinnacle, the peak, of that clinical era.

thể hiện đỉnh cao, đỉnh điểm, của kỉ y khoa đó.

This is a very famous painting:

Đây là một bức họa rất nổi tiếng:

"The Doctor" by Luke Fildes.

"Người Bác sĩ" của Luke Fildes.

Luke Fildes was commissioned to paint this by Tate,

Luke Fildes được yêu cầu vẽ bức tranh này bởi Tate,

who then established the Tate Gallery.

người sắp sáng lập Phòng tranh Tate.

And Tate asked Fildes to paint a painting

Tate yêu cầu Fildes vẽ một bức họa

of social importance.

có tầm quan trọng xã hội.

And it's interesting that Fildes picked this topic.

Và thật thú vị là Fildes chọn đề tài này.

Fildes' oldest son, Philip,

Con trai cả của Fildes, Philip,

died at the age of nine on Christmas Eve

qua đời lúc chín tuổi vào đêm Giáng Sinh,

after a brief illness.

sau cơn bạo bệnh ngắn ngủi.

And Fildes was so taken by the physician

Và Fildes vô cùng cảm động trước người y sĩ

who held vigil at the bedside for two, three nights,

túc trực bên giường bệnh hai, ba đêm liền,

that he decided that he would try and depict

đến mức ông quyết định thử mô tả

the physician in our time --

người y sĩ trong thời đại này --

almost a tribute to this physician.

như để tỏ lòng tôn kính với vị y sĩ ngày xưa.

And hence the painting "The Doctor," a very famous painting.

Thế là bức tranh "Người Bác sĩ," một họa phẩm nổi tiếng ra đời.

It's been on calendars, postage stamps in many different countries.

Nó đã được in trên lịch, tem thư ở nhiều nước khác nhau.

I've often wondered, what would Fildes have done

Tôi thường băn khoăn không biết Fildes sẽ làm gì

had he been asked to paint this painting

nếu ông được đề nghị vẽ bức tranh này

in the modern era,

trong thế kỉ hiện đại,

in the year 2011?

vào năm 2011?

Would he have substituted a computer screen

Liệu ông có thế một màn hình máy tính

for where he had the patient?

vào chỗ người bệnh không?

I've gotten into some trouble in Silicon Valley

Tôi từng gặp rắc rối ở Thung lũng Silicon

for saying that the patient in the bed

vì dám nói rằng bệnh nhân trong giường

has almost become an icon

gần như chỉ là một biểu tượng

for the real patient who's in the computer.

cho bệnh nhân thật trong máy tính kia.

I've actually coined a term for that entity in the computer.

Tôi đã đặt ra một từ mới cho cái thực thể trong máy tính kia.

I call it the iPatient.

Tôi gọi nó là iPatient (bệnh nhân ảo).

The iPatient is getting wonderful care all across America.

iPatient được chăm sóc một cách hoàn hảo trên khắp nước Mỹ.

The real patient often wonders,

Còn bệnh nhân thật thì thắc mắc,

where is everyone?

mọi người đâu hết cả rồi?

When are they going to come by and explain things to me?

Bao giờ mới có người đến giải thích mọi thứ cho tôi?

Who's in charge?

Ai là quản lí?

There's a real disjunction between the patient's perception

Thật sự có sự khác nhau trên quan điểm của bệnh nhân

and our own perceptions as physicians of the best medical care.

và quan điểm của giới y sĩ chúng tôi, về thế nào là chăm sóc y tế tốt nhất.

I want to show you a picture

Tôi muốn cho các bạn thấy một bức ảnh

of what rounds looked like

cho thấy những vòng đi khám bệnh trông như thế nào

when I was in training.

khi tôi còn đang thực tập.

The focus was around the patient.

Tâm điểm chú ý là bệnh nhân.

We went from bed to bed. The attending physician was in charge.

Chúng tôi đi từ giường bệnh này sang giường bệnh kia. Bác sĩ trực tiếp điều trị điều hành thảo luận.

Too often these days,

Thường thì ngày nay,

rounds look very much like this,

việc khám bệnh trông như thế này:

where the discussion is taking place

nơi cuộc thảo luận diễn ra

in a room far away from the patient.

là một căn phòng xa chỗ bệnh nhân.

The discussion is all about images on the computer, data.

Toàn bộ thảo luận xoay quanh hình ảnh trên máy tính, dữ liệu.

And the one critical piece missing

Và mảnh ghép quan trọng bị thiếu

is that of the patient.

là người bệnh nhân.

Now I've been influenced in this thinking

Giờ đây, cách nghĩ của tôi được tác động

by two anecdotes that I want to share with you.

bởi hai câu chuyện cá nhân tôi muốn chia sẻ với các bạn.

One had to do with a friend of mine who had a breast cancer,

Một chuyện là về một người bạn của tôi bị ung thư vú,

had a small breast cancer detected --

cô ấy có một khối ung thư vú đã được phát hiện --

had her lumpectomy in the town in which I lived.

được cắt bỏ khối u tại thị trấn chỗ tôi ở.

This is when I was in Texas.

Đây là hồi tôi còn ở Texas.

And she then spent a lot of time researching

Và rồi cô ấy dành rất nhiều thời gian tìm hiểu

to find the best cancer center in the world

để tìm trung tâm điều trị ung thư tốt nhất trên thế giới

to get her subsequent care.

để được chăm sóc sau đó.

And she found the place and decided to go there, went there.

Và cô ấy tìm thấy một chỗ và quyết định tới đó, và đã đến đó.

Which is why I was surprised a few months later

Đấy là lí do tại sao tôi vô cùng ngạc nhiên khi vài tháng sau

to see her back in our own town,

lại thấy cô ấy trong thị trấn của tôi,

getting her subsequent care with her private oncologist.

để được bác sĩ ung thư riêng cũ chăm sóc.

And I pressed her, and I asked her,

Tôi nài ép cô ấy, tôi hỏi,

"Why did you come back and get your care here?"

"Tại sao bạn lại quay về chữa bệnh ở đây?"

And she was reluctant to tell me.

Và cô ấy rất ngại phải nói cho tôi.

She said, "The cancer center was wonderful.

Cô ấy nói, "Trung tâm điều trị ung thư tuyệt vời lắm.

It had a beautiful facility,

Cơ sở vật chất rất đẹp,

giant atrium, valet parking,

tiền sảnh khổng lồ, có người đậu xe cho,

a piano that played itself,

có đàn piano tự chơi,

a concierge that took you around from here to there.

có nhân viên bảo vệ đưa mọi người đi đây đi đó.

But," she said,

Nhưng," cô ấy nói,

"but they did not touch my breasts."

"họ hoàn toàn không chạm vào ngực mình."

Now you and I could argue

Bây giờ các bạn và tôi có thể cãi

that they probably did not need to touch her breasts.

là có thể bác sĩ không cần phải chạm vào ngực của cô bạn kia thật.

They had her scanned inside out.

Họ cho cô ấy chụp ảnh cắt lớp từ trong ra ngoài.

They understood her breast cancer at the molecular level;

Họ hiểu về khối u trong ngực cô đến tầm phân tử;

they had no need to touch her breasts.

thế nên chẳng cần phải chạm đến ngực.

But to her, it mattered deeply.

Nhưng với cô ấy, việc đó quan trọng vô cùng.

It was enough for her to make the decision

Đến mức cô ấy quyết định

to get her subsequent care with her private oncologist

điều trị sau đó với bác sĩ ung thư riêng

who, every time she went,

người mà, lần nào cô ấy đến khám,

examined both breasts including the axillary tail,

kiểm tra cả hai bầu ngực, kể cả mô dưới cánh tay,

examined her axilla carefully,

kiểm tra vùng dưới cánh tay kĩ càng,

examined her cervical region, her inguinal region,

kiểm tra vùng cổ, vùng bẹn,

did a thorough exam.

kiểm tra vô cùng kĩ lưỡng.

And to her, that spoke of a kind of attentiveness that she needed.

Và với cô ấy, việc đó thể hiện sự chú ý cẩn thận mà cô ấy cần.

I was very influenced by that anecdote.

Tôi bị câu chuyện kể ấy tác động rất mạnh.

I was also influenced by another experience that I had,

Tôi cũng bị tác động bởi một trải nghiệm khác,

again, when I was in Texas, before I moved to Stanford.

lại cũng hồi tôi còn ở Texas, trước khi chuyển tới Stanford.

I had a reputation

Tôi vốn nổi tiếng

as being interested in patients

là rất quan tâm tới các bệnh nhân

with chronic fatigue.

bị mệt mỏi kinh niên.

This is not a reputation you would wish on your worst enemy.

Cái danh tiếng này chắc bạn không nỡ rủa cho kẻ thù tệ nhất của mình phải mang đâu.

I say that because these are difficult patients.

Tôi nói vậy bởi có những người bệnh rất khó tính.

They have often been rejected by their families,

Họ thường bị gia đình chối bỏ,

have had bad experiences with medical care

có những trải nghiệm tệ hại với chăm sóc y tế

and they come to you fully prepared

họ đến gặp bạn để khám trên tinh thần

for you to join the long list of people

là bạn sẽ nối dài danh sách những con người

who's about to disappoint them.

sẽ làm họ thất vọng.

And I learned very early on with my first patient

Và tôi sớm nhận ra với người bệnh đầu tiên

that I could not do justice

là tôi không thể đánh giá đúng

to this very complicated patient

bệnh nhân vô cùng phức tạp này

with all the records they were bringing

với cả đống hồ sơ họ mang vào

in a new patient visit of 45 minutes.

trong một buổi khám có 45 phút được.

There was just no way.

Hoàn toàn không có cách nào.

And if I tried, I'd disappoint them.

Và nếu tôi có cố thì cũng chỉ làm họ thất vọng mà thôi.

And so I hit on this method

Và thế nên tôi sử dụng phương pháp này

where I invited the patient

tôi đề nghị bệnh nhân

to tell me the story for their entire first visit,

kể câu chuyện đời của họ trong suốt lần khám đầu tiên,

and I tried not to interrupt them.

và tôi cố gắng không ngắt lời họ.

We know the average American physician

Chúng ta biết rằng bình thường một bác sĩ ở Mỹ

interrupts their patient in 14 seconds.

sẽ ngắt lời bệnh nhân trong 14 giây.

And if I ever get to heaven,

Và nếu tôi được chọn lên thiên đàng

it will be because I held my piece for 45 minutes

thì đó là bởi vì tôi đã khóa môi trong 45 phút

and did not interrupt my patient.

và không ngắt lời bệnh nhân của tôi.

I then scheduled the physical exam for two weeks hence,

Sau đó tôi xếp lịch kiểm tra cơ thể hai tuần sau đó,

and when the patient came for the physical,

và khi bệnh nhân đến khám thật,

I was able to do a thorough physical,

tôi có thể kiểm tra cơ thể vô cùng kĩ lưỡng

because I had nothing else to do.

vì tôi chẳng còn phải làm gì nữa.

I like to think that I do a thorough physical exam,

Tôi muốn nghĩ là tôi kiểm tra cơ thể kĩ lưỡng,

but because the whole visit was now about the physical,

nhưng bởi vì cả chuyển viếng thăm bây giờ chỉ tập trung vào cơ thể thôi,

I could do an extraordinarily thorough exam.

tôi kiểm tra cực kì cực kì kĩ lưỡng.

And I remember my very first patient in that series

Và tôi nhớ bệnh nhân đầu tiên của tôi trong hàng loạt bệnh nhân đó

continued to tell me more history

tiếp tục kể cho tôi nghe nhiều chuyện đời hơn

during what was meant to be the physical exam visit.

trong lần khám mà đáng lẽ dành kiểm tra cơ thể thôi.

And I began my ritual.

Và tôi bắt đầu nghi lễ của riêng tôi.

I always begin with the pulse,

Tôi bắt đầu bằng cách xem mạch,

then I examine the hands, then I look at the nail beds,

rồi kiểm tra bàn tay, rồi tôi xem xét nền móng tay,

then I slide my hand up to the epitrochlear node,

và đẩy tay lên tới hạch bạch huyết cánh tay,

and I was into my ritual.

và tôi đang trong quá trình thực hành nghi lễ.

And when my ritual began,

Và khi nghi lễ của tôi bắt đầu,

this very voluble patient

bệnh nhân nói nhiều này

began to quiet down.

bắt đầu im tiếng dần.

And I remember having a very eerie sense

Và tôi nhớ tôi cảm thấy lạnh tóc gáy

that the patient and I

rằng bệnh nhân này và tôi

had slipped back into a primitive ritual

đã quay lại với một nghi lễ nguyên thủy

in which I had a role

trong đó tôi có vai trò riêng

and the patient had a role.

và bệnh nhân cũng có vai trò riêng.

And when I was done,

Và khi tôi đã xong,

the patient said to me with some awe,

bệnh nhân nói với tôi với vẻ kính sợ,

"I have never been examined like this before."

"Tôi chưa bao giờ được kiểm tra như thế này."

Now if that were true,

Vâng, nếu đó là đúng,

it's a true condemnation of our health care system,

thì nó thật sự là lời chỉ trích mạnh mẽ tới hệ thống chăm sóc sức khỏe của chúng ta,

because they had been seen in other places.

bởi vì kiểm tra như vậy ở nơi khác cũng có.

I then proceeded to tell the patient,

Tiếp đó tôi nói với bệnh nhân,

once the patient was dressed,

khi anh ta đã mặc quần áo,

the standard things that the person must have heard in other institutions,

cái điều căn bản mà nhất định anh ta đã được nghe ở các cơ sở khám bệnh khác,

which is, "This is not in your head.

rằng, "Mệt mỏi không phải do anh tưởng tượng trong đầu.

This is real.

Nó có thật đấy.

The good news, it's not cancer, it's not tuberculosis,

Tin tốt là, không phải là ung thư, không phải lao phổi,

it's not coccidioidomycosis or some obscure fungal infection.

không phải nhiễm khuẩn sa mạc hay bệnh nhiễm nấm quái đản nào đó.

The bad news is we don't know exactly what's causing this,

Tin xấu là chúng tôi không biết đích xác căn nguyên bệnh là gì,

but here's what you should do, here's what we should do."

nhưng đây là điều anh nên làm, đây là điều chúng ta nên làm."

And I would lay out all the standard treatment options

Và tôi trình bày tất cả các giải pháp điều trị tiêu chuẩn

that the patient had heard elsewhere.

mà bệnh nhân đã nghe đâu đó rồi.

And I always felt

Và tôi luôn cảm thấy rằng

that if my patient gave up the quest

nếu bệnh nhân của tôi từ bỏ việc tìm kiếm

for the magic doctor, the magic treatment

người bác sĩ màu nhiệm, phác đồ điều trị màu nhiệm

and began with me on a course towards wellness,

và cùng với tôi bắt đầu hành trình tìm lại sức khỏe,

it was because I had earned the right

là bởi vì tôi đã giành được quyền

to tell them these things

nói cho họ về những điều này

by virtue of the examination.

thông qua cuộc kiểm tra.

Something of importance had transpired in the exchange.

Một điều quan trọng đã xảy ra trong quá trình trao đổi ấy.

I took this to my colleagues

Tôi mang việc này đến với đồng nghiệp

at Stanford in anthropology

khoa Nhân học ở Đại học Stanfod

and told them the same story.

và kể cho họ câu chuyện ấy.

And they immediately said to me,

Và ngay lập tức họ nói với tôi,

"Well you are describing a classic ritual."

"Ồ anh đang mô tả lại một nghi lễ kinh điển."

And they helped me understand

Và họ giúp tôi hiểu

that rituals are all about transformation.

rằng cốt lõi của các nghi lễ là sự biến đổi.

We marry, for example,

Chúng ta lập gia đình, lấy ví dụ thế,

with great pomp and ceremony and expense

với bao nhiêu hoa mĩ, lễ nghi và phí tổn,

to signal our departure

đế đánh dấu sự xa rời

from a life of solitude and misery and loneliness

khỏi một cuộc sống lẻ loi, khốn khổ, cô đơn

to one of eternal bliss.

đến một cuộc sống hạnh phúc vĩnh viễn.

I'm not sure why you're laughing.

Tôi chả biết tại sao các bạn lại cười nhỉ.

That was the original intent, was it not?

Mục đích ban đầu là như vậy, đúng không?

We signal transitions of power

Chúng ta đánh dấu sự chuyển giao quyền lực

with rituals.

bằng các nghi lễ.

We signal the passage of a life with rituals.

Chúng ta đánh dấu sự ra đi của một sinh mạng với các nghi lễ.

Rituals are terribly important.

Nghi lễ quan trọng khủng khiếp.

They're all about transformation.

Chúng là cốt lõi của sự biến đổi.

Well I would submit to you

Vâng tôi muốn trình bày cho các bạn

that the ritual

rằng nghi lễ

of one individual coming to another

trong đó một người đến với một người khác

and telling them things

và kể cho người kia nghe nhiều thứ

that they would not tell their preacher or rabbi,

mà họ còn không kể cho cha đạo hoặc giáo sĩ của mình,

and then, incredibly on top of that,

và rồi, thật không tin nổi, bên cạnh đó,

disrobing and allowing touch --

còn trút bỏ quần áo và cho phép ấn chạm --

I would submit to you that that is a ritual of exceeding importance.

tôi sẽ nói với bạn đó và một nghi lễ quan trọng vô cùng.

And if you shortchange that ritual

Và nếu bạn lược bỏ nghi lễ đó

by not undressing the patient,

bằng cách không cởi quần áo bệnh nhân,

by listening with your stethoscope on top of the nightgown,

bằng cách đặt ống nghe lên trên áo khoác,

by not doing a complete exam,

bằng cách không kiểm tra toàn diện,

you have bypassed on the opportunity

bạn đã bỏ lỡ cơ hội

to seal the patient-physician relationship.

được thắt chặt mối quan hệ y sĩ - bệnh nhân.

I am a writer,

Tôi cũng là nhà văn,

and I want to close by reading you a short passage that I wrote

và tôi muốn kết bài bằng cách đọc cho các bạn nghe một đoạn nhỏ mà tôi viết

that has to do very much with this scene.

có liên quan rất lớn với khung cảnh này.

I'm an infectious disease physician,

Tôi là một bác sĩ bệnh truyền nhiễm,

and in the early days of HIV, before we had our medications,

và trong buổi sơ khai của HIV, trước khi ta có thuốc điều trị,

I presided over so many scenes like this.

tôi đã chịu trách nghiệm với bao nhiêu cảnh như thế này.

I remember, every time I went to a patient's deathbed,

Tôi nhớ, mỗi lần tôi tới giường bệnh nhân đang lâm chung,

whether in the hospital or at home,

dù ở bệnh viện hay ở nhà,

I remember my sense of failure --

tôi nhớ cảm giác thất bại của mình --

the feeling of I don't know what I have to say;

cảm giác tôi không biết tôi phải nói gì;

I don't know what I can say;

tôi không biết tôi có thể nói được gì;

I don't know what I'm supposed to do.

Tôi không biết đáng lẽ tôi phải làm gì.

And out of that sense of failure,

Và từ cảm giác thất bại ấy,

I remember, I would always examine the patient.

tôi nhớ, tôi sẽ luôn kiểm tra bệnh nhân.

I would pull down the eyelids.

Tôi sẽ lật mí mắt,

I would look at the tongue.

tôi sẽ kiểm tra lưỡi.

I would percuss the chest. I would listen to the heart.

Tôi sẽ gõ vào ngực. Tôi sẽ nghe tim.

I would feel the abdomen.

Tôi sẽ sờ vào bụng.

I remember so many patients,

Tôi nhớ có biết bao nhiêu bệnh nhân,

their names still vivid on my tongue,

tên của họ vẫn còn lưu rõ ràng nơi cuống họng tôi,

their faces still so clear.

gương mặt họ vẫn rõ nét.

I remember so many huge, hollowed out, haunted eyes

Tôi nhó biết bao nhiêu cặp mắt khổng lồ, trống rỗng, bất an,

staring up at me as I performed this ritual.

chằm chằm nhìn tôi khi tôi thực hiện nghi thức này.

And then the next day,

Và rồi ngày hôm sau,

I would come, and I would do it again.

tôi sẽ lại tới, và tôi lại làm điều đó.

And I wanted to read you this one closing passage

Và tôi muốn đọc cho các bạn đoạn kết này

about one patient.

về một bệnh nhân.

"I recall one patient

"Tôi nhớ có một bệnh nhân

who was at that point

ở thời khắc đó

no more than a skeleton

chẳng hơn gì một bộ xương

encased in shrinking skin,

trong một bộ da nhăn nhúm,

unable to speak,

không thể nói gì,

his mouth crusted with candida

miệng anh ta bị vẩy nấm bao chặt

that was resistant to the usual medications.

mà thuốc thang thế nào cũng không làm thuyên giảm."

When he saw me

Khi anh ta thấy tôi

on what turned out to be his last hours on this earth,

vào cái giờ mà hóa ra sẽ là giờ cuối cùng của anh trên dương gian,

his hands moved as if in slow motion.

tay anh ta di chuyển như trong phim quay châm."

And as I wondered what he was up to,

Và khi tôi đang thắc mắc không biết anh ta định làm gì,

his stick fingers made their way

những ngón tay như que củi của anh lần mò

up to his pajama shirt,

đến cái áo pijama của anh,

fumbling with his buttons.

loay hoay với cái nút.

I realized that he was wanting

Tôi nhận ra rằng anh ta đang muốn

to expose his wicker-basket chest to me.

cởi trần bộ ngực như cái giỏ tre cho tôi xem.

It was an offering, an invitation.

Nó là một tặng phẩm, một lời mời gọi.

I did not decline.

Tôi không từ chối.

I percussed. I palpated. I listened to the chest.

Tôi gõ. Tôi bắt mạch. Tôi lắng nghe khoang ngực.

I think he surely must have known by then

Tôi nghĩ tới lúc đó hẳn anh ấy đã biết

that it was vital for me

điều đó là tối quan trọng với tôi

just as it was necessary for him.

cũng như cần thiết cho anh ta.

Neither of us could skip this ritual,

Không ai trong hai chúng tôi có thể bỏ qua nghi lễ này được,

which had nothing to do with detecting rales in the lung,

dù nghi lễ chẳng liên quan gì tới việc phát hiện ra tiếng lục đục trong phổi,

or finding the gallop rhythm of heart failure.

hay là nhịp nhảy cóc tiêu biểu cho suy tim.

No, this ritual was about the one message

Không, nghi lễ này dẫn tới duy chỉ một thông điệp

that physicians have needed to convey to their patients.

mà y sĩ luôn cần truyền tải tới bệnh nhân.

Although, God knows, of late, in our hubris,

Dù, có Chúa Trời biết, gần đây, với sự kiêu ngạo của nghề nghiệp chúng tôi

we seem to have drifted away.

chúng tôi đã bỏ quên.

We seem to have forgotten --

Chúng tôi dường như đã quên mất rằng --

as though, with the explosion of knowledge,

dù, trong thời bùng nổ tri thức,

the whole human genome mapped out at our feet,

cả bản đồ gen của con người bày ra dưới chân,

we are lulled into inattention,

chúng tôi bị dụ dỗ tới mức lơ đễnh,

forgetting that the ritual is cathartic to the physician,

quên mất cái nghi lễ thanh lọc với y sĩ,

necessary for the patient --

và cần thiết cho bệnh nhân --

forgetting that the ritual has meaning

quên mất rằng cái nghi lễ ấy có ý nghĩa

and a singular message to convey to the patient.

và thông điệp duy nhất truyền tải tới bệnh nhân.

And the message, which I didn't fully understand then,

Và thông điệp mà khi ấy tôi không thật sự hiểu rõ,

even as I delivered it,

ngay cả khi tôi đã truyền thông điệp ấy,

and which I understand better now is this:

thông điệp mà ngày nay tôi đã hiểu rõ hơn là như thế này"

I will always, always, always be there.

Tôi sẽ mãi mãi, mãi mãi, mãi mãi ở đó.

I will see you through this.

Tôi sẽ chăm sóc anh qua cơn đau này.

I will never abandon you.

Tôi sẽ không bao giờ từ bỏ anh.

I will be with you through the end."

Tôi sẽ ở bên anh tới khi mọi chuyện kết thúc."

Thank you very much.

Xin cám ơn các bạn rất nhiều.

(Applause)

(Vỗ tay)