Keith Chen: Could your language affect your ability to save money?

Keith Chen: Liệu ngôn ngữ của bạn có thể ảnh hưởng tới khả năng tiết kiệm tiền không?

Translator: Timothy Covell Reviewer: Morton Bast

Translator: Huong Tran Reviewer: Hien Tran

The global economic financial crisis has reignited public interest

Khủng hoảng kinh tế toàn cầu đã làm nhen nhóm lại mối quan tâm của công chúng

in something that's actually one of the oldest questions in economics,

về vài điều vốn là một trong những câu hỏi lâu đời nhất của kinh tế học

dating back to at least before Adam Smith.

từ ít nhất là trước thời Adam Smith.

And that is, why is it that countries with seemingly similar economies and institutions

Và đó là, tại sao những đất nước có nền kinh tế và thể chế tương tự nhau

can display radically different savings behavior?

lại cho thấy những cung cách tiết kiệm hoàn toàn khác nhau?

Now, many brilliant economists have spent their entire lives working on this question,

Hiện nay, một số nhà kinh tế học lỗi lạc đã dành cả đời họ cho câu hỏi này

and as a field we've made a tremendous amount of headway

và ở lĩnh vực này chúng ta đã có những bước tiến triển to lớn

and we understand a lot about this.

và chúng ta hiểu khá nhiều về điều này.

What I'm here to talk with you about today is an intriguing new hypothesis

Điều tôi muốn nói với các bạn ngày hôm nay là một giả thuyết mới đầy hấp dẫn

and some surprisingly powerful new findings that I've been working on

và một vài khám phá mới bất ngờ đầy sức mạnh của tôi

about the link between the structure of the language you speak

về mối quan hệ giữa cấu trúc loại ngôn ngữ bạn nói

and how you find yourself with the propensity to save.

và thiên hướng bạn tiết kiệm.

Let me tell you a little bit about savings rates, a little bit about language,

Để tôi nói cho các bạn một chút về mức tiết kiệm, một chút về ngôn ngữ,

and then I'll draw that connection.

và sau đó tôi sẽ đưa ra sự liên hệ giữa chúng.

Let's start by thinking about the member countries of the OECD,

Bắt đầu bằng những suy nghĩ về các nước thành viên trong nhóm OECD,

or the Organization of Economic Cooperation and Development.

hay còn gọi là Organization of Economic Cooperation and Development (Tổ chức Hợp Tác và Phát triển Kinh tế).

OECD countries, by and large, you should think about these

Các nước OECD, nhìn chung là bạn nên nghĩ về chúng

as the richest, most industrialized countries in the world.

như là các nước giàu nhất, công nghiệp hóa nhất trên thế giới.

And by joining the OECD, they were affirming a common commitment

Và bằng việc gia nhập OECD, họ đã xác nhận một cam kết chung

to democracy, open markets and free trade.

đối với nền dân chủ, thị trường mở và giao dịch tự do.

Despite all of these similarities, we see huge differences in savings behavior.

Ngoại trừ tất những điểm chung này, chúng ta thấy những sự khác biệt to lớn về cách tiết kiệm.

So all the way over on the left of this graph,

Ở phía trái của đồ thị này,

what you see is many OECD countries saving over a quarter of their GDP every year,

là các nước OECD tiết kiệm hơn một phần tư GDP (tổng sản phẩm quốc nội) mỗi năm

and some OECD countries saving over a third of their GDP per year.

và một vài nước OECD tiết kiệm hơn một phần ba GDP mỗi năm.

Holding down the right flank of the OECD, all the way on the other side, is Greece.

Qua phía bên phải, ngoài cùng, là Hy Lạp

And what you can see is that over the last 25 years,

Và bạn có thể thấy là trong suốt 25 năm qua,

Greece has barely managed to save more than 10 percent of their GDP.

Hy Lạp chỉ có thể tiết kiệm được hơn 10 phần trăm GDP của họ.

It should be noted, of course, that the United States and the U.K. are the next in line.

Cần phải chú ý là, đương nhiên, Mỹ và Anh ở ngay kế tiếp.

Now that we see these huge differences in savings rates,

Bây giờ khi chúng ta đã thấy một sự khác biệt lớn trong mức tiết kiệm,

how is it possible that language might have something to do with these differences?

làm thế nào mà ngôn ngữ lại có thể liên quan đến những sự khác biệt này?

Let me tell you a little bit about how languages fundamentally differ.

Để tôi nói cho các bạn một chút về ngôn ngữ cơ bản khác nhau thế nào.

Linguists and cognitive scientists have been exploring this question for many years now.

Những nhà ngôn ngữ học và nhà khoa học về nhận thức đã tìm hiểu câu hỏi này trong nhiều năm.

And then I'll draw the connection between these two behaviors.

Và sau đó tôi sẽ đưa ra mối liên hệ giữa hai điều này.

Many of you have probably already noticed that I'm Chinese.

Nhiều người trong số các bạn có lẽ đã nhận ra tôi là người Trung Quốc.

I grew up in the Midwest of the United States.

Tôi lớn lên ở Midwest, Mỹ.

And something I realized quite early on

Và một điều tôi sớm nhận ra

was that the Chinese language forced me to speak about and --

đó là tiếng Trung đã buộc tôi phải nói về và --

in fact, more fundamentally than that --

cơ bản hơn là --

ever so slightly forced me to think about family in very different ways.

buộc tôi phải nghĩ về gia đình theo những cách rất khác nhau.

Now, how might that be? Let me give you an example.

Như thế nào cơ? Để tôi cho bạn một ví dụ.

Suppose I were talking with you and I was introducing you to my uncle.

Giả sử tôi đang nói chuyện với các bạn và giới thiệu bạn với bác tôi.

You understood exactly what I just said in English.

Các bạn đã hiểu chính xác những gì tôi vừa nói bằng tiếng Anh.

If we were speaking Mandarin Chinese with each other, though,

Nhưng nếu chúng ta nói tiếng Trung Quốc phổ thông với nhau,

I wouldn't have that luxury.

thì không được như thế.

I wouldn't have been able to convey so little information.

Tôi sẽ không chỉ truyền tải một chút thông tin như vậy được.

What my language would have forced me to do,

Ngôn ngữ của tôi bắt tôi,

instead of just telling you, "This is my uncle,"

thay vì chỉ nói "Đây là bác tôi",

is to tell you a tremendous amount of additional information.

mà phải nói một lượng rất lớn thông tin kèm theo.

My language would force me to tell you

Ngôn ngữ của tôi buộc tôi phải nói với các bạn

whether or not this was an uncle on my mother's side or my father's side,

đây là bác bên mẹ hay bên bố tôi,

whether this was an uncle by marriage or by birth,

đây là bác dâu/rể hay là bác ruột,

and if this man was my father's brother,

và nếu đây là anh em trai của bố tôi,

whether he was older than or younger than my father.

thì ông ấy lớn hơn bố tôi, hay nhỏ hơn.

All of this information is obligatory. Chinese doesn't let me ignore it.

Tất cả những thông tin này là bắt buộc. Tiếng Trung không cho phép tôi bỏ qua chúng.

And in fact, if I want to speak correctly,

Và thực tế, nếu tôi muốn nói một cách chính xác,

Chinese forces me to constantly think about it.

tiếng Trung yêu cầu tôi phải liên tục nghĩ về điều đó.

Now, that fascinated me endlessly as a child,

Điều đó đã không ngừng lôi cuốn tôi khi còn là một đứa trẻ,

but what fascinates me even more today as an economist

nhưng giờ đây khi là một nhà kinh tế học, điều còn mê hoặc tôi hơn nữa

is that some of these same differences carry through to how languages speak about time.

đó là một vài sự khác biệt tương tự này cũng có ở cách ngôn ngữ nói về thời gian nữa.

So for example, if I'm speaking in English, I have to speak grammatically differently

Ví dụ như nếu tôi nói tiếng Anh, tôi phải sử dụng ngữ pháp cách khác

if I'm talking about past rain, "It rained yesterday,"

nếu tôi nói về cơn mưa đã qua: "It rained yesterday," (Hôm qua trời đã mưa),

current rain, "It is raining now,"

cơn mưa hiện tại, "It is raining now" (Trời đang mưa),

or future rain, "It will rain tomorrow."

hoặc cơn mưa trong tương lai "It will rain tomorrow" (Ngày mai trời sẽ mưa)

Notice that English requires a lot more information with respect to the timing of events.

Để ý rằng tiếng Anh yêu cầu rất nhiều thông tin liên quan đến thời điểm của sự kiện.

Why? Because I have to consider that

Tại sao? Bởi vì tôi phải xem xét

and I have to modify what I'm saying to say, "It will rain," or "It's going to rain."

và bổ nghĩa những gì tôi nói "It will rain" (Trời sẽ mưa), hay là "It's going to rain" (Trời sắp mưa).

It's simply not permissible in English to say, "It rain tomorrow."

Nó đơn giản là trong tiếng Anh không dùng cách nói "It rain tomorrow" (Trời 'mưa' ngày mai).

In contrast to that, that's almost exactly what you would say in Chinese.

Ngược lại, đó gần như chính xác là những gì bạn cần nói ở tiếng Trung.

A Chinese speaker can basically say something

Một người nói tiếng Trung về cơ bản có thể nói điều gì đó

that sounds very strange to an English speaker's ears.

mà nghe có vẻ rất kì lạ đối với người nói tiếng Anh.

They can say, "Yesterday it rain," "Now it rain," "Tomorrow it rain."

Họ có thể nói, "Yesterday it rain" (Hôm qua trời mưa), "Now it rain" (Trời đang mưa), "Tomorrow it rain" (Ngày mai mưa).

In some deep sense, Chinese doesn't divide up the time spectrum

Một cách sâu sắc hơn, tiếng Trung không phân chia khoảng thời gian

in the same way that English forces us to constantly do in order to speak correctly.

theo cách mà tiếng Anh bắt chúng ta phải liên tục làm để có thể nói một cách chính xác

Is this difference in languages

Vậy sự khác biệt này trong ngôn ngữ

only between very, very distantly related languages, like English and Chinese?

chỉ có ở những hệ ngôn ngữ rất, rất xa nhau như tiếng Anh và tiếng Trung thôi sao?

Actually, no.

Thật ra là không.

So many of you know, in this room, that English is a Germanic language.

Có rất nhiều trong số các bạn ở đây biết rằng, tiếng Anh thuộc nhóm ngôn ngữ German.

What you may not have realized is that English is actually an outlier.

Điều bạn có lẽ không nhận thấy đó là tiếng Anh thực ra tách biệt khỏi nhóm.

It is the only Germanic language that requires this.

Đó là ngôn ngữ duy nhất trong nhóm German cần điều này.

For example, most other Germanic language speakers

Ví dụ như đa số những người nói tiếng thuộc nhóm German khác

feel completely comfortable talking about rain tomorrow

hoàn toàn có thể thoải mái nói về mưa trong ngày mai

by saying, "Morgen regnet es,"

bằng cách nói "Morgen regnet es,"

quite literally to an English ear, "It rain tomorrow."

tương tự như người nói tiếng Anh nghe "It rain tomorrow" (Ngày mai mưa).

This led me, as a behavioral economist, to an intriguing hypothesis.

Điều này đã dẫn tôi, một nhà kinh tế học hành vi, đến một giả thuyết hấp dẫn.

Could how you speak about time, could how your language forces you to think about time,

Cách bạn nói về thời gian, cách ngôn ngữ của bạn yêu cầu bạn phải nghĩ về thời gian,

affect your propensity to behave across time?

ảnh hưởng đến thiên hướng hành động của bạn theo thời gian thế nào?

You speak English, a futured language.

Bạn nói tiếng Anh, một ngôn ngữ ở thì tương lai.

And what that means is that every time you discuss the future,

Điều đó có nghĩa là mỗi khi bạn nói về tương lai,

or any kind of a future event,

hoặc bất kì một sự kiện tương lai nào,

grammatically you're forced to cleave that from the present

về mặt ngữ pháp bạn bị buộc phải tách điều đó ra khỏi hiện tại

and treat it as if it's something viscerally different.

và đối xử nó như thể nó là một điều gì đó khác biệt theo bản năng.

Now suppose that that visceral difference

Giả sử sự khác biệt bản năng đó

makes you subtly dissociate the future from the present every time you speak.

khiến bạn tách biệt tương lai ra khỏi hiện tại mỗi khi bạn nói.

If that's true and it makes the future feel

Nếu đó là sự thật và nó khiến tương lai có cảm giác như

like something more distant and more different from the present,

một điều gì đó xa xôi, và rất khác biệt so với hiện tại,

that's going to make it harder to save.

điều đó khiến chúng ta khó tiết kiệm hơn.

If, on the other hand, you speak a futureless language,

Nếu, về mặt khác, bạn nói một ngôn ngữ không có thì tương lai,

the present and the future, you speak about them identically.

hiện tại và tương lai, bạn nói về chúng tương tự nhau..

If that subtly nudges you to feel about them identically,

Nếu điều đó nhẹ nhàng thúc bạn cảm thấy chúng tương tự nhau,

that's going to make it easier to save.

điều đó khiến việc tiết kiệm trở nên dễ dàng hơn.

Now this is a fanciful theory.

Đây là một giả thuyết kì lạ.

I'm a professor, I get paid to have fanciful theories.

Tôi là giáo sư, và tôi được trả tiền để có những giả thuyết kì lạ.

But how would you actually go about testing such a theory?

Nhưng làm thế nào để chứng minh được một giả thuyết như vầy?

Well, what I did with that was to access the linguistics literature.

Vâng, điều tôi đã làm đó là truy cập các tài liệu ngôn ngữ học.

And interestingly enough, there are pockets of futureless language speakers

Và khá thú vị, có đầy những nhóm người nói ngôn ngữ không thì tương lai

situated all over the world.

ở khắp nơi trên thế giới.

This is a pocket of futureless language speakers in Northern Europe.

Đây là một nhóm người nói ngôn ngữ không thì tương lai ở phía Bắc Âu.

Interestingly enough, when you start to crank the data,

Khá thú vị, khi bạn bắt đầu quay vòng những số liệu này

these pockets of futureless language speakers all around the world

những nhóm người nói ngôn ngữ không thì tương lai trên toàn thế giới

turn out to be, by and large, some of the world's best savers.

hóa ra, nhìn chung, lại là những người tiết kiệm giỏi nhất.

Just to give you a hint of that,

Để cho các bạn thấy điều đó,

let's look back at that OECD graph that we were talking about.

bây giờ hãy cùng nhìn lại trên đồ thị OECD mà chúng ta đã nói đến.

What you see is that these bars are systematically taller

Điều bạn thấy là những thanh này cao hơn

and systematically shifted to the left

và chuyển dịch dần về phia trái một cách hệ thống

compared to these bars which are the members of the OECD that speak futured languages.

so với những thanh này của những thành viên OECD nói ngôn ngữ ở thì tương lai.

What is the average difference here?

Sự khác biệt trung bình ở đây là gì?

Five percentage points of your GDP saved per year.

5 phần trăm GDP tiết kiệm mỗi năm.

Over 25 years that has huge long-run effects on the wealth of your nation.

Trong suốt 25 năm, điều đó có ảnh hưởng lâu dài to lớn đến sự giàu có của đất nước bạn.

Now while these findings are suggestive,

Và khi những phát hiện này còn mang tính chất gợi ý,

countries can be different in so many different ways

các nước có thể khác biệt theo nhiều cách khác nhau

that it's very, very difficult sometimes to account for all of these possible differences.

mà thỉnh thoảng rất khó có thể giải thích nguyên nhân cho tất cả các sự khác nhau này.

What I'm going to show you, though, is something that I've been engaging in for a year,

Cái tôi muốn cho các bạn thấy là một điều mà tôi đã gắn bó trong suốt một năm,

which is trying to gather all of the largest datasets

đó là cố gắng thu thập tất cả những hệ dữ liệu lớn nhất

that we have access to as economists,

mà những nhà kinh tế học chúng tôi có quyền truy cập,

and I'm going to try and strip away all of those possible differences,

và tôi sẽ cố gắng loại bỏ đi những khác biệt có thể

hoping to get this relationship to break.

hy vọng phá vỡ mối liên hệ này.

And just in summary, no matter how far I push this, I can't get it to break.

Tóm lại, dù có làm thế nào thì đến giờ tôi vẫn chưa thể phá vỡ nó.

Let me show you how far you can do that.

Để tôi cho các bạn thấy bạn có thể làm điều đó thế nào.

One way to imagine that is I gather large datasets from around the world.

Một cách để tưởng tượng là tôi thu thập những hệ dữ liệu lớn trên khắp thế giới.

So for example, there is the Survey of Health, [Aging] and Retirement in Europe.

Ví dụ như, dữ liệu từ bản điều Tra Sức Khỏe, [Tuổi Già], và Nghỉ hưu ở Châu Âu.

From this dataset you actually learn that retired European families

có thể giúp bạn nhận thấy những gia đình về hưu ở Châu Âu

are extremely patient with survey takers.

cực kì kiên nhẫn với những người làm khảo sát.

(Laughter)

(Cười)

So imagine that you're a retired household in Belgium and someone comes to your front door.

Tưởng tượng bạn là một hộ về hưu ở Bỉ, và ai đó đến trước cửa nhà bạn.

"Excuse me, would you mind if I peruse your stock portfolio?

"Xin lỗi, tôi có thể nghiên cứu hồ sơ chứng khoán của anh được không?

Do you happen to know how much your house is worth? Do you mind telling me?

Bạn có biết nhà mình trị giá bao nhiêu không? Bạn có ngại nói ra không?

Would you happen to have a hallway that's more than 10 meters long?

Có khi nào nhà bạn có hành lang dài hơn 10 mét không?

If you do, would you mind if I timed how long it took you to walk down that hallway?

Nếu có, bạn có phiền không nếu tôi đo xem mất bao lâu để bạn đi hết hành lang đó?

Would you mind squeezing as hard as you can, in your dominant hand, this device

Bạn có phiền siết thiết bị này càng mạnh càng tốt bằng tay thuận

so I can measure your grip strength?

để tôi có thể đo sức nắm chặt của bạn?

How about blowing into this tube so I can measure your lung capacity?"

Còn việc thổi vào chiếc ống này để tôi có thể đo dung tích phổi của bạn nữa?"

The survey takes over a day.

Một cuộc khảo sát mất đến hơn một ngày.

(Laughter)

(Cười)

Combine that with a Demographic and Health Survey

Kết hợp với cuộc điều tra Nhân khẩu học và Sức khỏe

collected by USAID in developing countries in Africa, for example,

thu thập bởi USAID ở các nước đang phát triển ở Châu Phi, ví dụ vậy,

which that survey actually can go so far as to directly measure the HIV status

mà cuộc điều tra đó có thể thống kê một cách trực tiếp tình trạng HIV

of families living in, for example, rural Nigeria.

của các hộ gia đình ở, ví dụ như, vùng nông thôn Nigeria.

Combine that with a world value survey,

Kết hợp nó với một cuộc khảo sát giá trị thế giới,

which measures the political opinions and, fortunately for me, the savings behaviors

đo lường về quan điểm chính trị, và may mắn cho tôi, là hành vi tiết kiệm

of millions of families in hundreds of countries around the world.

của hàng triệu gia đình ở hàng trăm đất nước trên thế giới.

Take all of that data, combine it, and this map is what you get.

Lấy tất cả dữ liệu đó, kết hợp chung, và bản đồ này là những gì bạn có được.

What you find is nine countries around the world

Chín đất nước trên khắp thế giới

that have significant native populations

có lượng lớn dân số bản xứ

which speak both futureless and futured languages.

nói cả ngôn ngữ thì tương lai lẫn ngôn ngữ không có thì tương lai.

And what I'm going to do is form statistical matched pairs

Và điều tôi sắp làm sau đây là tạo ra những cặp thống kê tương thích

between families that are nearly identical on every dimension that I can measure,

giữa các gia đình gần như giống hệt nhau trên mọi phương diện tôi có thể đo đạc,

and then I'm going to explore whether or not the link between language and savings holds

và khám phá xem liệu có mối liên quan giữa ngôn ngữ và sự tiết kiệm không

even after controlling for all of these levels.

thậm chí là sau khi kiểm soát các mức độ này.

What are the characteristics we can control for?

Vậy những đặc điểm chúng ta có thể kiểm soát là gì?

Well I'm going to match families on country of birth and residence,

Tôi sẽ kết hợp những gia đình ở trên cùng một đất nước cư trú,

the demographics -- what sex, their age --

nhân khẩu học -- giới tính, tuổi tác ---

their income level within their own country,

mức thu nhập trong chính đất nước của họ,

their educational achievement, a lot about their family structure.

thành tựu giáo dục, rất nhiều về cấu trúc gia đình.

It turns out there are six different ways to be married in Europe.

Kết quả là có sáu cách kết hợp khác nhau ở Châu Âu.

And most granularly, I break them down by religion

Và ở cách chia nhỏ nhất, tôi chia ra theo tôn giáo

where there are 72 categories of religions in the world --

có tất cả 72 nhóm tôn giáo trên thế giới --

so an extreme level of granularity.

cực điểm của khả năng chia nhỏ.

There are 1.4 billion different ways that a family can find itself.

Có 1.4 tỉ cách khác nhau có thể thấy ở một hộ gia đình

Now effectively everything I'm going to tell you from now on

Từ giờ mọi thứ tôi chuẩn bị nói với các bạn

is only comparing these basically nearly identical families.

đó chỉ là so sánh những điều cơ bản gần như giống hệt nhau ở các hộ gia đình.

It's getting as close as possible to the thought experiment

Nó càng ngày càng gần đến thử nghiệm tưởng tượng

of finding two families both of whom live in Brussels

của việc tìm kiếm hai gia đình cùng sống ở Brussels

who are identical on every single one of these dimensions,

tương tự về mọi mặt

but one of whom speaks Flemish and one of whom speaks French;

nhưng một nói tiếng Flemish và một nói tiếng Pháp;

or two families that live in a rural district in Nigeria,

và hai gia đình cùng sống trong một huyện quê ở Nigeria,

one of whom speaks Hausa and one of whom speaks Igbo.

một nói tiếng Hausa và một nói tiếng Igbo

Now even after all of this granular level of control,

Bây giờ sau tất cả những mức kiểm soát hình hột này,

do futureless language speakers seem to save more?

liệu những người nói ngôn ngữ không thì tương lai có tiết kiệm hơn không?

Yes, futureless language speakers, even after this level of control,

Có, những người nói ngôn ngữ không thì tương lai, thậm chí sau mức độ kiểm soát này,

are 30 percent more likely to report having saved in any given year.

cho thấy tiết kiệm tốt hơn 30 phần trăm trong bất kì năm nào.

Does this have cumulative effects?

Liệu nó có tác động dồn không?

Yes, by the time they retire, futureless language speakers, holding constant their income,

Có, đến khi họ nghỉ hưu, những người nói ngôn ngữ không có thì tương lai, giữ mức thu nhập đều đặn,

are going to retire with 25 percent more in savings.

sẽ nghỉ hưu với số tiết kiệm nhiều hơn 25 phần trăm.

Can we push this data even further?

Liệu chúng ta có thể đẩy những dữ liệu này xa hơn không?

Yes, because I just told you, we actually collect a lot of health data as economists.

Có, bởi vì tôi vừa nói với các bạn, chúng tôi thu thập thông tin về sức khỏe như những nhà kinh tế học.

Now how can we think about health behaviors to think about savings?

Làm thế nào ta có thể nghĩ về những hành vi sức khỏe như những vấn đề tiết kiệm?

Well, think about smoking, for example.

Ví dụ như về hút thuốc chẳng hạn.

Smoking is in some deep sense negative savings.

Hút thuốc theo một nghĩa sâu xa nào đó thì là tiết kiệm âm.

If savings is current pain in exchange for future pleasure,

Nếu tiết kiệm là nỗi đau hiện tại đổi lại niềm vui tương lai

smoking is just the opposite.

thì hút thuốc là ngược lại.

It's current pleasure in exchange for future pain.

Đó là sự tận hưởng hiện tại cho nỗi đau tương lai.

What we should expect then is the opposite effect.

Điều chúng ta nên nghĩ tới đó là hiệu ứng ngược lại.

And that's exactly what we find.

Và đó quả thực là những gì chúng tôi tìm thấy.

Futureless language speakers are 20 to 24 percent less likely

Những người nói ngôn ngữ không có thì tương lai

to be smoking at any given point in time compared to identical families,

ít hút thuốc hơn 20 đến 24 phần trăm tại bất kì thời điểm nào so với các gia đình tương tự,

and they're going to be 13 to 17 percent less likely

và họ có ít hơn 13 đến 17 phần trăm

to be obese by the time they retire,

khả năng bị béo phì tại thời điểm họ về hưu

and they're going to report being 21 percent more likely

và họ cũng hơn 21 phần trăm tỉ lệ

to have used a condom in their last sexual encounter.

sử dụng bao cao su ở lần quan hệ cuối.

I could go on and on with the list of differences that you can find.

Tôi có thể tiếp tục với hàng danh sách những điều khác nhau mà bạn có thể tìm thấy.

It's almost impossible not to find a savings behavior

Gần như là không thể không tìm thấy một hành vi tiết kiệm nào

for which this strong effect isn't present.

mà tác động lớn này không có mặt.

My linguistics and economics colleagues at Yale and I are just starting to do this work

Những nhà ngôn ngữ học và đồng nghiệp kinh tế học của tôi ở Yale và tôi chỉ đang bắt đầu công việc này

and really explore and understand the ways that these subtle nudges

và thực sự khám phá và hiểu ra những cách mà các cú hích nhẹ này

cause us to think more or less about the future every single time we speak.

khiến chúng ta nghĩ nhiều hơn hay ít hơn về tương lai mỗi lần chúng ta nói.

Ultimately, the goal,

Cuối cùng, mục tiêu,

once we understand how these subtle effects can change our decision making,

là khi chúng tôi hiểu những tác động này có thể thay đổi quyết định của mình thế nào,

we want to be able to provide people tools

chúng tôi muốn cung cấp cho mọi người những công cụ

so that they can consciously make themselves better savers

có thể giúp họ ý thức tiết kiệm tốt hơn

and more conscious investors in their own future.

và ý thức đầu tư hơn vào tương lai của họ.

Thank you very much.

Xin cám ơn rất nhiều.

(Applause)

(Vỗ tay)