Give yourself permission to be creative | Ethan Hawke | TED

Reviewer: Thu Ha Tran

Tôi đã mong hôm nay sẽ nói một chút về sự sáng tạo.

Bạn biết đấy, nhiều người cảm thấy khó khăn

trong việc cho phép bản thân sáng tạo.

Và chuyện này hoàn toàn hợp lý.

I was hoping today to talk a little bit about creativity.

Ý tôi là chúng ta đều có chút nghi ngờ tài năng của mình.

You know, a lot of people really struggle

Và tôi nhớ một câu chuyện vào những năm đầu tuổi 20

to give themselves permission to be creative.

And reasonably so.

mang ý nghĩa rất lớn với tôi.

I mean, we're all a little suspect of our own talent.

Tôi rất thích Allen Ginsberg,

And I remember a story I came across in my early 20s

tôi đã đọc thơ của ông,

và đọc rất nhiều bài phỏng vấn mà ông đã thực hiện

that kind of meant a lot to me.

và một lần, William F. Buckley quay chương trình truyền hình

I was really into Allen Ginsberg,

and I was reading his poetry,

tên là “Firing Line” (tuyến lửa),

and I was reading -- he did a lot of interviews --

và Ginsberg xuất hiện, hát ca khúc Hare Krishna

and one time, William F. Buckley had this television program

trong khi chơi kèn harmonium.

Khi ông trở lại New York gặp những người bạn trí thức,

called "Firing Line,"

and Ginsberg went on there and sang a Hare Krishna song

họ đều nói là:

“Anh có biết mọi người đều nghĩ rằng anh là kẻ ngốc,

while playing the harmonium.

và cả đất nước đang chế nhạo anh không?"

And he got back to New York to all his intelligentsia friends,

Và ông nói: “Đó là công việc của tôi.

and they all told him,

"Don't you know that everybody thinks you're an idiot,

Tôi là nhà thơ và tôi sẽ đóng vai kẻ ngốc.

and the whole country's making fun of you?"

Hầu hết mọi người đều làm việc cả ngày dài,

And he said, "That's my job.

rồi về nhà và cãi nhau với vợ chồng,

ăn uống rồi bật TV,

I'm a poet, and I'm going to play the fool.

và có ai đó đang cố bán món gì đó cho họ,

Most people have to go to work all day long,

và tôi phá bĩnh dòng chảy đó.

and they come home and they fight with their spouse,

Tôi xuất hiện và hát về thần Krishna,

và họ sẽ băn khoăn: “Lão nhà thơ ngớ ngẩn này là ai vậy?“,

and they eat, and they turn on the old boob tube,

and somebody tries to sell them something,

và họ không ngủ được, đúng không?".

and I just screwed all that up.

Và đó là việc của ông ấy với tư cách nhà thơ.

I went on and I sang about Krishna,

Tôi thấy điều đó rất tự do,

and now they're sitting in bed and going, 'Who is this stupid poet?'

vì tôi nghĩ hầu hết chúng ta đều muốn cống hiến điều gì đó

And they can't fall asleep, right?"

And that's his job as a poet.

có chất lượng cho thế giới,

điều gì đó mà thế giới sẽ coi trọng và thấy hay.

And so, I find that very liberating,

because I think that most of us really want to offer the world

Và điều này chính là kẻ thù,

something of quality,

vì chúng ta không thể đánh giá liệu điều ta làm có tốt hay không,

something that the world will consider good or important.

và lịch sử dạy chúng ta một điều

And that's really the enemy,

rằng thế giới là một nhà phê bình không đáng tin cậy.

because it's not up to us whether what we do is any good,

Đúng không?

Thế nên bạn phải tự hỏi mình:

and if history has taught us anything,

Bạn có nghĩ sáng tạo quan trọng không?

the world is an extremely unreliable critic.

Right?

Thì, hmm.

So you have to ask yourself:

Hầu hết mọi người không nghĩ nhiều về thơ, đúng không?

Do you think human creativity matters?

Họ còn phải sống,

và họ không quan tâm lắm đến thơ Allen Ginsberg,

Well, hmm.

Most people don't spend a lot of time thinking about poetry. Right?

hay của bất kì ai,

cho đến khi cha họ mất,

They have a life to live,

khi họ đến một đám tang,

and they're not really that concerned with Allen Ginsberg's poems

khi mất một đứa con,

ai đó làm bạn đau khổ, họ không còn yêu bạn nữa,

or anybody's poems,

until their father dies,

và rồi đột nhiên,

bạn tuyệt vọng tìm ý nghĩa của cuộc sống này,

they go to a funeral,

you lose a child,

và tự hỏi: “Đã có ai từng cảm thấy tệ như thế này chưa?

somebody breaks your heart, they don't love you anymore,

and all of a sudden,

Họ làm thế nào để thoát ra?"

you're desperate for making sense out of this life,

Hay ngược lại, một điều gì đó tuyệt vời.

Bạn gặp ai đó và trái tim bùng nổ cảm xúc.

and, "Has anybody ever felt this bad before?

Bạn yêu họ nhiều đến mức không thể nhìn mọi thứ rõ ràng.

How did they come out of this cloud?"

Bạn cảm thấy choáng váng.

“Đã có ai cảm thấy như vậy chưa? Chuyện gì đang xảy ra vậy?”

Or the inverse -- something great.

You meet somebody and your heart explodes.

Đó là khi nghệ thuật không còn xa hoa. Nó là nguồn dưỡng chất.

You love them so much, you can't even see straight.

You know, you're dizzy.

Chúng ta cần nó.

"Did anybody feel like this before? What is happening to me?"

Được rồi, nó là gì?

Sự sáng tạo của con người chính là sự thể hiện của thiên nhiên trong ta.

And that's when art's not a luxury, it's actually sustenance.

We need it.

Chúng ta nhìn vào...

OK. Well, what is it?

Human creativity is nature manifest in us.

cực quang, đúng chứ?

Tôi đóng một bộ phim tên là “Nanh trắng” khi còn nhỏ,

We look at the, oh ...

chúng tôi quay ở Alaska,

khi ra ngoài vào buổi tối

bầu trời gợn sóng với màu tím, hồng và trắng,

the aurora borealis. Right?

đó là một trong những thứ đẹp nhất tôi từng thấy.

I did this movie called "White Fang" when I was a kid,

and we shot up in Alaska,

Giống như bầu trời đang chơi đùa vậy.

and you go out at night

Rất đẹp.

and the sky was like rippling with purple and pink and white,

Bạn tới Hẻm núi Lớn lúc chiều tà.

Rất đẹp.

and it's the most beautiful thing I ever saw.

Chúng ta biết là nó đẹp.

Nhưng yêu một ai đó?

It really looked like the sky was playing.

Người yêu bạn rất đẹp.

Beautiful.

Tôi có bốn đứa con.

You go to Grand Canyon at sundown.

Xem chúng chơi đùa thì sao?

It's beautiful.

Xem chúng giả làm bươm bướm

We know that's beautiful.

But fall in love?

chạy quanh nhà và làm đủ trò.

Your lover's pretty beautiful.

Điều đó thật đẹp.

I have four kids.

Watching them play?

Tôi tin rằng chúng ta ở đây, trên hành tinh này,

Watching them pretend to be a butterfly

or run around the house and doing anything,

là để giúp đỡ lẫn nhau. Đúng không?

it's so beautiful.

Đầu tiên, chúng ta phải tồn tại,

And I believe that we are here on this star in space

rồi chúng ta phải phát triển.

Để phát triển, ta phải thể hiện bản thân,

to try to help one another. Right?

và đây là điều khó khăn: ta phải hiểu bản thân.

And first we have to survive,

Bạn yêu điều gì?

and then we have to thrive.

And to thrive, to express ourselves,

Nếu bạn tới gần điều bạn yêu,

bản thân bạn sẽ được thể hiện ra,

alright, well, here's the rub: we have to know ourselves.

và phát triển.

Với tôi, điều này rất dễ.

What do you love?

Tôi tham gia vở kịch chuyên nghiệp đầu tiên năm 12 tuổi.

And if you get close to what you love,

Vở kịch tên “Thánh Joan” của George Bernard Shaw

who you are is revealed to you,

and it expands.

tại Rạp McCarter

For me, it was really easy.

và -- bùm -- tôi đã đam mê nó.

I did my first professional play. I was 12 years old.

Thế giới của tôi mở rộng ra.

I was in a play called "Saint Joan" by George Bernard Shaw

Và nghề này -- Năm nay tôi gần 50 tuổi,

at the McCarter Theatre,

Nghề này chưa bao giờ ngừng trao lại cho tôi nhiều thứ,

and -- boom! -- I was in love.

và nó trao lại nhiều hơn nữa,

My world just expanded.

một cách kì lạ, hầu hết

And that profession -- I'm almost 50 now --

là qua những nhân vật tôi diễn.

that profession has never stopped giving back to me,

Tôi đã đóng vai cảnh sát, tội phạm,

and it gives back more and more,

linh mục, kẻ tội đồ,

mostly, strangely,

through the characters that I've played.

và điều kì diệu của nghề này, sau 30 năm,

I've played cops, I've played criminals,

là bạn bắt đầu thấy được rằng trải nghiệm của tôi,

I've played priests, I've played sinners,

của Ethan, không hề độc đáo

and the magic of this over a lifetime, over 30 years of doing this,

như tôi đã nghĩ.

Tôi có nhiều điểm chung với những nhân vật này.

is that you start to see that my experiences,

Và họ có nhiều điểm giống tôi.

me, Ethan, is not nearly as unique

Bạn có thể thấy chúng ta kết nối với nhau như thế nào.

as I thought.

I have so much in common with all these people.

And so they have something in common with me.

Cụ cố của tôi, Della Hall Walker Green,

khi sắp tạ thế,

You start to see how connected we all are.

đã viết một cuốn tiểu sử trong bệnh viện.

My great-grandmother, Della Hall Walker Green,

Nó chỉ dài 36 trang,

on her deathbed,

và cụ đã dành năm trang

she wrote this little biography in the hospital,

nói về một lần cụ làm trang phục cho một vở kịch.

and it was only about 36 pages long,

Người chồng đầu tiên chỉ được một đoạn văn.

and she spent about five pages

Cái nghề cụ làm hơn 50 năm, thu hoạch bông chỉ được nhắc tới một lần.

on the one time she did costumes for a play.

Năm trang cho phục trang.

Her first husband got, like, a paragraph.

Mẹ đã đưa cho tôi một trong những cái chăn mà cụ làm,

Cotton farming, of which she did for 50 years, gets a mention.

bạn có thể cảm nhận được.

Cụ đã thể hiện bản thân trong đó,

Five pages on doing these costumes.

nó mang sức mạnh rất thật.

And I look -- my mom gave me one of her quilts that she made,

Tôi nhớ mình cùng em trai đi xem "Top Gun"

and you can feel it.

khi phim được ra mắt.

She was expressing herself,

Tôi nhớ là khi ra khỏi khu thương mại, trời rất nóng,

and it has a power that's real.

I remember my stepbrother and I went to go see "Top Gun,"

tôi nhìn em mình,

và chúng tôi cảm thấy bộ phim như tiếng gọi từ Chúa.

whatever year that came out.

And I remember we walked out of the mall, it was, like, blazing hot,

Bạn biết đấy, như vậy...

nhưng hoàn toàn khác.

I just looked at him,

Tôi muốn trở thành diễn viên.

and we both felt that movie just like a calling from God.

Tôi cần phải tạo ra một tác phẩm khiến khán giả cảm nhận được.

Tôi muốn là một phần của điều đó.

You know? Just ...

Còn cậu ấy muốn trở thành quân nhân.

But completely differently.

Like, I wanted to be an actor.

Tất cả những gì chúng tôi làm là đóng giả FBI, quân nhân

I was like, I've got to make something that makes people feel.

đóng vai hiệp sĩ, bạn biết đấy, tôi tạo dáng với kiếm

I just want to be a part of that.

và cậu ấy làm một cái nỏ bắn được

And he wanted to be in the military.

và bạn có thể bắn mũi tên vào cây.

That's all we ever did was play FBI, play army man,

Thế nên cậu ấy nhập ngũ.

Cậu ấy mới nghỉ hưu với quân hàm đại tá của lực lượng Mũ nồi Xanh.

play knights, you know, and I'd like, pose with my sword,

and he would build a working crossbow

Cậu ấy là một cựu binh chiến đấu ở Afghanistan và Iraq.

that you could shoot an arrow into a tree.

So he joins the army.

Giờ cậu ấy dạy ở trại thuyền buồm cho con em liệt sĩ.

Well, he just retired a colonel in the Green Berets.

Cậu ấy dành cả đời cho đam mê.

He's a multidecorated combat veteran of Afghanistan and Iraq.

Sự sáng tạo của cậu ấy là khả năng lãnh đạo,

He now teaches a sail camp for children of fallen soldiers.

dẫn dắt người khác,

sự dũng cảm, giúp đỡ người khác.

Đó là điều cậu ấy được thôi thúc làm

He gave his life to his passion.

His creativity was leadership,

và nó đem lại nhiều thứ.

Chúng ta biết rằng cuộc đời ngắn ngủi,

leading others,

his bravery, to help others.

và cách ta sử dụng nó,

chúng ta có đang làm những gì quan trọng với mình không?

That was something he felt called to do,

and it gave back to him.

Đa số là không.

We know this -- the time of our life is so short,

Rất khó khăn.

Sức hút của thói quen rất lớn.

and how we spend it --

are we spending it doing what's important to us?

Và đó điều khiến trẻ con sáng tạo

Most of us not.

vì chúng không có thói quen nào cả,

I mean, it's hard.

và chúng không quan tâm mình có giỏi hay không.

The pull of habit is so huge,

Chúng đâu có xây lâu đài cát và nghĩ:

and that's what makes kids so beautifully creative,

“Mình sẽ trở thành thợ xây lâu đài tài giỏi.”

is that they don't have any habits,

Chúng cứ lao vào bất kì dự án nào ở trước mặt,

and they don't care if they're any good or not, right?

They're not building a sandcastle going,

nhảy múa, vẽ tranh,

"I think I'm going to be a really good sandcastle builder."

xây thứ gì đó,

bất kì cơ hội nào có được,

They just throw themselves at whatever project you put in front of them --

chúng tận dụng để thể hiện cho bạn thấy tính cá nhân của mình.

dancing, doing a painting,

Điều đó thật đẹp.

building something:

any opportunity they have,

Đó là điều khiến tôi lo lắng khi nói về tính sáng tạo,

they try to use it to impress upon you their individuality.

vì có cảm giác rằng nó chỉ là một thứ hay ho,

It's so beautiful.

bạn biết đấy, một thứ ấm áp hoặc dễ chịu,

It's a thing that worries me sometimes whenever you talk about creativity,

nhưng không phải vậy.

Nó rất cần thiết.

because it can have this kind of feel that it's just nice,

Sáng tạo là cách chúng ta chữa lành cho nhau.

you know, or it's warm or it's something pleasant.

Bằng cách hát,

bằng cách kể chuyện,

It's not.

bằng cách mời bạn nói:

It's vital.

It's the way we heal each other.

“Hãy lắng nghe tôi và tôi sẽ lắng nghe bạn”,

chúng ta đang bắt đầu một cuộc đối thoại.

In singing our song,

in telling our story,

Và khi bạn làm vậy, ta bắt đầu hàn gắn,

in inviting you to say,

"Hey, listen to me, and I'll listen to you,"

ta bước ra khỏi góc nhỏ của mình,

và bắt đầu nhìn thấy tính nhân đạo chung ở nhau.

we're starting a dialogue.

Chúng ta bắt đầu khẳng định điều đó.

And when you do that, this healing happens,

Và khi ta làm vậy, những điều tốt đẹp xảy ra.

and we come out of our corners,

Nếu bạn muốn giúp cộng đồng, giúp gia đình,

and we start to witness each other's common humanity.

We start to assert it.

giúp đỡ bạn bè,

And when we do that, really good things happen.

bạn cần phải thể hiện bản thân.

Và để thể hiện bản thân, ta phải hiểu bản thân.

So, if you want to help your community, if you want to help your family,

Điều đó thực sự rất dễ.

if you want to help your friends,

Bạn hãy đi theo những gì bạn yêu.

you have to express yourself.

Không có con đường nào cả.

And to express yourself, you have to know yourself.

Sẽ không có đường cho đến khi bạn bắt đầu đi,

It's actually super easy.

You just have to follow your love.

và bạn sẽ phải sẵn sàng là một kẻ ngốc.

Đừng đọc những cuốn sách bạn nên đọc,

There is no path.

There's no path till you walk it,

hãy đọc những gì bạn muốn.

Đừng nghe thể loại nhạc bạn vẫn hay nghe.

and you have to be willing to play the fool.

So don't read the book that you should read,

Hãy thử những loại nhạc mới.

Dành thời gian nói chuyện với những ai bạn chưa từng trò chuyện.

read the book you want to read.

Don't listen to the music that you used to like.

Tôi đảm bảo, nếu bạn làm vậy,

Take some time to listen to some new music.

bạn sẽ cảm thấy ngớ ngẩn.

Mục đích chính là vậy.

Take some time to talk to somebody that you don't normally talk to.

Trở thành kẻ ngốc.

I guarantee, if you do that,

you will feel foolish.

That's the point.

Play the fool.

(Đàn guitar)

(Hát) Tôi muốn tới Austin, và tôi muốn ở nhà.

(Plays guitar)

Mời bạn bè tới nhà nhưng vẫn cô đơn.

Sống cho sự mạo hiểm.

(Sings) Well, I want to go Austin, and I wanna stay home.

Chơi hết mình.

Để mọi người tôn trọng tôi vì tôi là một kẻ ngốc.

Invite our friends over but still be alone.

Live for danger.

Play it cool.

Have everyone respect me for being a fool.