Mick Ebeling: The invention that unlocked a locked-in artist

Mick Ebeling: EyeWriter - một phát minh giúp giải phóng người nghệ sĩ bị cầm tù.

Translator: Huyen Bui Reviewer: Minh Trang Lai

I have had the distinct blessing in my life

Tôi có một niềm hạnh phúc đặc biệt trong đời

to have worked on a bunch of amazing projects.

là được làm việc trong những dự án hết sức thú vị.

But the coolest I ever worked on

Nhưng dự án hay nhất tôi từng tham gia

was around this guy.

là xung quanh anh chàng này.

This guy's name is TEMPT.

Đây là TEMPT.

TEMPT was one of the foremost graffiti artists in the 80s.

TEMPT từng là một trong những họa sĩ đường phố lỗi lạc nhất của thập niên 80.

And he came up home from a run one day

Một ngày kia, anh ấy đi chạy về

and said, "Dad, my legs are tingling."

và nói, "Bố ơi, con bị tê chân."

And that was the onset of ALS.

Và đó là sự bắt đầu của căn bệnh xơ cứng cột bên teo cơ.

So TEMPT is now completely paralyzed.

Đến bây giờ thì TEMPT bị liệt hoàn toàn.

He only has use of his eyes.

Anh ấy chỉ còn điều khiển được đôi mắt.

I was exposed to him.

Tôi được giới thiệu với anh.

I have a company that does design and animation,

Tôi có một công ty làm thiết kế và hoạt họa,

so obviously graffiti is definitely an intricate part

nên rõ ràng nghệ thuật graffiti là một phần phức tạp khó hiểu

of what we admire and respect in the art world.

của những gì chúng tôi say mê và kính trọng trong thế giới nghệ thuật.

And so we decided that we were going to sponsor

Thế là chúng tôi quyết định sẽ tài trợ

Tony, TEMPT, and his cause.

cho Tony (tên thật của TEMPT), và ước muốn của anh.

So I went and met with his brother and father

Tôi đến gặp anh trai và bố của Tony

and said, "We're going to give you this money.

và nói với họ, "Chúng tôi sẽ tài trợ cho ông số tiền này.

What are you going to do with it?"

Ông sẽ làm gì với nó?"

And his brother said, "I just want to be able to talk to Tony again.

Người anh trai nói, "Tôi chỉ muốn lại có thể trò chuyện với Tony.

I just want to be able to communicate with him

Tôi chỉ muốn giao tiếp được với anh ấy

and him to be able to communicate with me."

và anh ấy có thể nói chuyện với tôi."

And I said, "Wait a second, isn't that -- I've seen Stephen Hawking --

Rồi tôi nói, "Chờ đã, có phải là -- Tôi đã thấy Stephen Hawking --

don't all paralyzed people have the ability to communicate

không phải những người liệt vẫn có khả năng giao tiếp sao

via these devices?"

thông qua máy móc ấy?"

And he said, "No, unless you're in the upper echelon and

Anh ta nói, "Không, trừ khi anh thuộc tầng lớp thượng lưu,

you've got really amazing insurance,

anh có chế độ bảo hiểm thật tốt,

you can't actually do that.

còn không thì anh chẳng làm gì được đâu.

These devices aren't accessible to people."

Những thiết bị đó không dành cho dân thường."

And I said, "Well, how do you actually communicate?"

Tôi hỏi, "Thế thực sự các anh giao tiếp bằng cách nào?"

Has everyone seen the movie "The Diving Bell and the Butterfly?"

Các bạn đã xem phim "Bình dưỡng khí và cánh bướm" ("The Diving Bell and the Butterfly") chưa?

That's how they communicate --

Đó là cách họ giao tiếp --

so run their finger along.

bằng cách chạy ngón tay trên bảng chữ cái.

I said, "That's archaic. How can that be?"

Tôi nói, "Lạc hậu quá, làm sao như vậy được?"

So I showed up with the desire to just write a check,

Thế là tôi gặp họ chỉ với mong muốn viết một tờ ngân phiếu,

and instead, I wrote a check

thay vào đó, tôi viết tấm ngân phiếu này

that I had no freaking idea how I was going to cash.

và tôi cũng chẳng biết làm thế nào mà đổi nó thành tiền mặt được.

I committed to his brother and his father right then and there --

Tôi cam kết với anh và bố của Tony ngay lúc đó --

I'm like, "All right, here's the deal:

Như thế này, "OK, tôi cam kết thế này:

Tony's going to speak, we're going to get him a machine,

Tony sẽ nói được, chúng tôi sẽ kiếm cho anh ta một cái máy,

and we're going to figure out a way for him to do his art again.

và chúng tôi sẽ tìm cho anh ta một cách để vẽ trở lại.

Because it's a travesty that someone who still has all of that in him

Bởi vì thật là éo le, một người vẫn còn tất cả tài năng nghệ thuật

isn't able to communicate it."

lại không thể thể hiện nó ra."

So I spoke at a conference a couple months after that.

Tôi trình bày tại một hội nghị vài tháng sau đó.

I met these guys called GRL,

Tôi gặp mấy anh chàng này, nhóm GRL,

Graffiti Research Lab,

Phòng thí nghiệm nghiên cứu nghệ thuật graffiti,

and they have a technology

và họ có một công nghệ

that allows them to project a light onto any surface

cho phép họ chiếu sáng lên một bề mặt

and then, with a laser pointer, draw on it,

rồi vẽ lên nó bằng bút laser,

and it just registers the negative space.

và nó được ghi vào không gian âm.

So they go around and do art installations like this.

Họ đi khắp nơi và lắp đặt những hệ thống như thế này.

All the things that go up there, they said there's a life cycle.

Họ kể rằng có cả một vòng đời cho tất cả những gì được vẽ lên đó.

First it starts with the sexual organs,

Đầu tiên, là những bộ phận sinh dục,

then it starts with cuss words,

rồi những câu chửi rủa,

then it was Bush slanders

rồi những lời phỉ báng Bush

and then people actually got to art.

cuối cùng thì người ta tiến tới nghệ thuật.

But there was always a life cycle to their presentations.

Nhưng luôn luôn có một vòng đời cho các tác phẩm của họ.

So I went home and was having dinner with my wife

Thế rồi tôi về nhà và ăn tối với vợ tôi

and was telling her about this,

và kể cho nàng nghe về mấy thứ đó,

and we were like, "Well wait a second. If we know that this technology exists

và chúng tôi chợt ồ lên, "Khoan, nếu chúng ta biết có một công nghệ này

where you can use your eyes to control things,

nơi anh có thể dùng mắt để điều khiển mọi thứ,

why don't we figure out a way for TEMPT to control a laser

tại sao ta không nghĩ ra một cách để TEMPT điều khiển tia laser

and he could do graf again? Well that would be awesome."

và anh ta lại có thể vẽ graffiti, nếu được vậy thì sẽ thật tuyệt vời."

So that started the journey.

Thế là cuộc chiến bắt đầu.

And about two years later, about a year later,

và khoảng 2 năm sau, không, khoảng 1 năm sau,

after a bunch of organization

sau một loạt sự sắp xếp

and a bunch of moving things around,

rồi ... tái sắp xếp,

we'd accomplished a couple things.

chúng tôi làm được vài thứ.

One, we battered down the doors of the insurance companies,

Đầu tiên là đập nát cửa mấy công ty bảo hiểm,

and we actually got TEMPT a machine

và sau đó là chế tạo cho TEMPT một cái máy

that let him communicate -- a Stephen Hawking machine.

để giao tiếp -- một "cái máy của Stephen Hawking".

(Applause)

(vỗ tay)

Which was awesome.

Thật là tuyệt.

And he's seriously one of the funniest -- I call him Yoda,

Tony là anh chàng vui tính nhất tôi biết, nghiêm túc đấy -- Tôi gọi anh ấy là Yoda,

because you talk to the guy, you get an email from him,

vì khi bạn nói chuyện với anh ta, hay nhận email từ anh ta,

and you're like, "I'm not worthy. This guy's so amazing."

bạn sẽ cảm thấy, "Tôi chẳng là cái đinh gì. Anh chàng này mới thật là hay."

The other thing we did

Một việc nữa

is we flew seven programmers from all over the world --

là chúng tôi đem 7 lập trình viên trên khắp thế giới --

literally every corner of the world --

theo đúng nghĩa là từ mọi ngóc ngách của thế giới --

into our house.

về nhà tôi.

My wife and kids and I moved to our back garage,

Vợ tôi, bọn trẻ, và bản thân tôi chuyển ra nhà xe,

and these hackers and programmers

còn mấy hacker và lập trình viên này

and conspiracy theorists and anarchists took over our house.

và những lý thuyết gia âm mưu và những kẻ vô chính phủ chiếm dụng ngôi nhà.

A lot of our friends thought we were absolutely stupid to do that

Nhiều bạn bè tôi nghĩ rằng chúng tôi cực kì ngu ngốc mới làm thế

and that we were going to come back

và rằng chúng tôi sẽ quay lại nhà

and all the pictures on the wall would be removed and graf on the walls.

để thấy tất cả tranh ảnh bị gỡ xuống và tranh graffiti được vẽ đầy tường.

But for over two weeks,

Nhưng trong vòng hơn 2 tuần,

we programmed,

chúng tôi đã lập trình,

we went to the Venice boardwalk,

và đi dạo trên đường bờ biển Venice,

my kids got involved,

bọn trẻ nhà tôi tham gia,

my dog got involved,

con chó nhà tôi cũng tham gia,

and we created this.

và chúng tôi chế ra cái này.

This is called the EyeWriter,

Cái này gọi là EyeWriter (bút viết bằng mắt),

and you can see the description.

và bạn thấy mô tả ở đây.

This is a cheap pair of sunglasses

Đây là một cặp kính râm rẻ tiền

that we bought at the Venice Beach boardwalk,

chúng tôi mua ở đường bờ biển Venice,

some copper wire

mấy sợi dây đồng

and some stuff from Home Depot and Radio Shack.

vài thứ mua ở Home Depot và Radio Shack,

We took a PS3 camera, hacked it open,

Chúng tôi kiếm được một máy quay phim PS3, tháo tung nó ra,

mounted it to an LED light,

hàn nó lên một bóng đèn LED,

and now there's a device that is free --

và bây giờ bạn có một thiết bị miễn phí --

you build this yourself, we publish the code for free,

bạn có thể tự làm, chúng tôi đã xuất bản bộ mã miễn phí,

you download the software for free.

bạn có thể tải phần mềm miễn phí.

And now we've created a device

Chúng tôi đã tạo ra một thiết bị

that has absolutely no limitations.

mà tuyệt đối không có giới hạn gì.

There's no insurance company that can say "No."

Không có công ty bảo hiểm nào có thể nói "KHÔNG"

There's no hospital that can say "No."

Không bệnh viện nào có thể từ chối

Anybody who's paralyzed now has access

Bất kì ai bị liệt có thể dùng thiết bị này

to actually draw or communicate using only their eyes.

để thực sự vẽ hoặc giao tiếp sử dụng chính đôi mắt của họ.

(Applause)

(vỗ tay)

Thank you.

Cám ơn.

Thank you guys very much. That was awesome.

Cám ơn rất nhiều. Thật là vui quá.

So at the end of the two weeks,

Như vậy là kết thúc 2 tuần,

we went back to TEMPT's room.

chúng tôi trở lại phòng bệnh của TEMPT.

I love this picture, because this is someone else's room

Tôi thích tấm ảnh này, vì đây là phòng người khác

and that's his room.

và đây là phòng của Tony.

So there's all this hustle and bustle going on for the big unveiling.

mọi thứ lộn xộn bề bộn này là để chuẩn bị cho một "lễ khánh thành".

And after over a year of planning,

Và sau hơn một năm thiết kế,

two weeks of programming,

2 tuần viết chương trình,

carb-fest and all-night sessions,

những ngày nhịn ăn và những đêm thức trắng,

Tony drew again for the first time in seven years.

Tony đã vẽ trở lại, lần đầu tiên sau 7 năm.

And this is an amazing picture,

Thật là một hình ảnh tuyệt vời,

because this is his life support system,

đây là hệ thống hỗ trợ sống,

and he's looking over his life support system.

và anh ta đang nhìn sang những thiết bị hỗ trợ sống.

We kicked his bed so that he could see out.

Chúng tôi phải đá vào giường để ra hiệu cho anh ta nhìn ra ngoài.

And we set up a projector

Và chúng tôi lắp đặt một máy chiếu

on a wall out in the parking lot outside of his hospital.

chiếu ra một mảng tường của bãi đậu xe bên ngoài bệnh viện.

And he drew again for the first time,

Và anh ấy đã vẽ, lần đầu tiên,

in front of his family and friends --

với sự chứng kiến của gia đình và bạn bè --

and you can only imagine

và bạn có thể tưởng tượng

what the feeling in the parking lot was.

không khí trong bãi đậu xe như thế nào.

The funny thing was, we had to break into the parking lot too,

Khôi hài nhất là chúng tôi phải lẻn vào bãi đậu xe,

so we totally felt like we were legit in the whole graf scene too.

giống hệt như chúng tôi đang ở khu graffiti một cách chính thống.

(Laughter)

(Tiếng cười)

So at the end of this, he sent us an email,

Khi mọi việc xong xuôi, anh ấy gửi email cho chúng tôi,

and this is what the email said:

anh ấy viết thế này:

"That was the first time I've drawn anything for seven years.

"Đó là lần đầu tiên tôi được vẽ thứ gì đó trong 7 năm.

I feel like I had been held underwater,

Tôi cảm thấy tôi đang bị nhấn chìm trong nước,

and someone finally reached down

và ai đó đã cúi xuống

and pulled my head up so I could breathe."

và kéo đầu tôi lên để tôi thở."

Isn't that awesome?

Thật là tuyệt vời phải không.

(Applause)

(Vỗ tay)

So that's kind of our battle cry.

Đó gần như tiếng gọi xung phong cho chúng tôi.

That's what keeps us going and keeps us developing.

Thúc giục chúng tôi tiếp tục tiến lên và phát triển.

And we've got such a long way to go with this.

Và chúng tôi đã đi được khá xa.

This is an amazing device,

Đây là một thiết bị kì diệu,

but it's the equivalent of an Etch A Sketch.

nhưng hiện giờ nó còn rất đơn sơ, chẳng khác gì một tấm bảng vẽ tự xóa của trẻ con (Etch A Sketch).

And someone who has that kind of artistic potential deserves so much more.

Và một người có tiềm năng nghệ thuật lớn như Tony xứng đáng nhiều hơn thế.

So we're in the process of trying to figure out

Vì thế chúng tôi đang cố nghĩ ra thêm

how to make it better, faster, stronger.

làm sao làm cho nó tốt hơn, nhanh hơn, mạnh hơn.

Since that time, we've had all kinds of acknowledgment.

Từ lúc ấy, nỗ lực của chúng tôi được công nhận bằng nhiều cách.

We've won a bunch of awards.

Chúng tôi dành được vài giải thưởng.

Remember, it's free; none of us are making any money on this thing.

Nhớ nhé, nó miễn phí; chẳng ai trong chúng tôi dùng nó để kiếm tiền.

It's all coming out of our own pockets.

Thậm chí nó được làm bằng tiền túi của chúng tôi.

So the awards were like, "Oh, this is fantastic."

Nên có tiền thưởng thì thật là tuyệt vời.

Armstrong Twittered about us,

Armstrong Twitter về chúng tôi,

and then in December, Time magazine honored us

và rồi tháng 12 thì tạp chí Time vinh danh chúng tôi

as one of the top 50 inventions of 2010, which was really cool.

họ xếp chúng tôi vào top 50 phát minh của năm 2010, thật là khoái.

(Applause)

(Vỗ tay)

The coolest thing about this --

Điều hay nhất về việc này --

and this is what's completing the whole circle --

và đây chính là cái làm hoàn thiện cả chu kì --

is that in April of this year,

vào tháng tư năm nay,

at the Geffen MOCA in downtown Los Angeles,

ở Geffen MOCA, trung tâm Los Angeles,

there's going to be an exhibition called "Art of the Streets."

sẽ có cuộc triển lãm "Nghệ thuật của những con phố"

And "Art of the Streets" is going to have

và "Nghệ thuật của những con phố" sẽ có

pretty much the bad-asses of the street art scene --

sự tham gia của gần như cả đám "bất lương" của nghệ thuật đường phố --

Banksy, Shepard Fairey, KAWS --

Banksy, Shepard Fairey, CAWs, --

all of these guys will be there.

tất cả những người này sẽ tham gia.

TEMPT's going to be in the show,

TEMPT cũng sẽ tham gia triển lãm,

which is pretty awesome.

thật tuyệt vời phải không?

(Applause)

(Vỗ tay)

So basically this is my point:

Về cơ bản, tôi muốn nói là:

If you see something that's not possible,

Nếu bạn thấy điều gì là "không thể",

make it possible.

hãy biến nó thành "có thể".

Everything in this room wasn't possible --

Mọi thứ trong hội trường này đã từng là không thể --

this stage, this computer, this mic, the EyeWriter --

sân khấu này, cái máy tính này, cái mic này, cái EyeWriter này nữa --

wasn't possible at one point.

đã từng là không thể ở thời điểm nào đó.

Make it possible, everyone in this room.

Nên tôi kêu gọi tất cả các bạn -- Hãy biến chúng thành có thể.

I'm not a programmer,

Tôi chẳng phải là một lập trình viên,

never done anything with ocular recognition technology,

chưa bao giờ đụng đến "công nghệ nhận biết bằng mắt"

but I just recognized something and associated myself with amazing people

nhưng tôi đã nghĩ ra một việc, và tự kết nối với những người tài giỏi

so that we could make something happen.

và chúng tôi làm được việc đó.

And this is the question I want everyone to ask yourself

Và đây là câu hỏi tôi mong muốn các bạn tự hỏi mình

every single day

từng ngày một

when you come up with something you feel that needs to be done:

khi bạn nghĩ ra việc gì đó là cần thiết phải làm.

if not now, then when? And if not me, then who?

Nếu không bây giờ -- thì bao giờ? Nếu mình không làm, thì ai làm?

Thank you guys.

Cám ơn các bạn.

(Applause)

(Vỗ tay)