Hans Rosling: Let my dataset change your mindset

Hans Rosling: Hãy để tập dữ liệu của tôi thay đổi cách suy nghĩ của bạn

Translator: Bao Nguyen Reviewer: Anh Thu Ho

I'm going to talk about your mindset.

Tôi sắp nói về cách suy nghĩ của bạn.

Does your mindset correspond to my dataset?

Liệu cách suy nghĩ của bạn có tương ứng với tập dữ liệu của tôi không?

(Laughter)

(Cười)

If not, one or the other needs upgrading, isn't it?

Nếu không, một trong hai cần được nâng cấp, đúng chứ?

When I talk to my students about global issues,

Khi tôi nói chuyện với sinh viên của tôi về các vấn đề toàn cầu,

and I listen to them in the coffee break,

và lắng nghe họ trong giờ giải lao,

they always talk about "we" and "them."

các sinh viên luôn nói về "chúng ta" và "họ."

And when they come back into the lecture room

Và khi họ trở lại giảng đường.

I ask them, "What do you mean with "we" and "them"?

Tôi hỏi: "Các em có ý gì khi đề cập đến 'chúng ta' và ''họ"?

"Oh, it's very easy. It's the western world and it's the developing world," they say.

"Ồ, dễ hiểu thôi. Đó là phương tây và các nước đang phát triển." Các sinh viên nói.

"We learned it in college."

"Bọn em đã học được ở trường phổ thông."

And what is the definition then? "The definition?

Vậy còn định nghĩa của chúng? - "Định nghĩa?

Everyone knows," they say.

Ai cũng biết," các sinh viên nói.

But then you know, I press them like this.

Và bạn biết đấy, tôi thúc họ như thế này

So one girl said, very cleverly, "It's very easy.

Thế là một cô sinh viên nói, rất lanh lợi, "Rất đơn giản.

Western world is a long life in a small family.

Phương tây là nơi của cuộc sống lâu dài trong một gia đình nhỏ

Developing world is a short life in a large family."

Còn thế giới đang phát triển là nơi của cuộc sống ngắn ngủi trong một đại gia đình."

And I like that definition, because it enabled me

Và tôi thích định nghĩa đó vì nó cho phép tôi

to transfer their mindset

chuyển cách suy nghĩ của họ

into the dataset.

thành cơ sở dữ liệu.

And here you have the dataset.

Và nó đây.

So, you can see that what we have on this axis here

Và các bạn có thể thấy trên trục này

is size of family. One, two, three, four, five

là số thành viên của gia đình. Một, hai, ba, bốn, năm

children per woman on this axis.

số con trên mỗi người mẹ ở trục này

And here, length of life, life expectancy,

Còn đây, thời gian sống, tuổi thọ trung bình

30, 40, 50.

30, 40, 50.

Exactly what the students said was their concept about the world.

Chính xác những gì sinh viên nói là cách suy nghĩ của họ về thế giới.

And really this is about the bedroom.

Và thật sự đây là vấn đề về phòng ngủ

Whether the man and woman decide to have small family,

Liệu các cặp vợ chồng có quyết định tạo dựng một gia đình nhỏ,

and take care of their kids, and how long they will live.

chăm sóc con cái của họ, và sống trong bao lâu,

It's about the bathroom and the kitchen. If you have soap, water and food, you know,

Hoàn toàn phụ thuộc vào nhà tắm và nhà bếp. Nếu nhà bạn có xà phòng, nước cũng như thức ăn,

you can live long.

bạn sẽ sống lâu thôi.

And the students were right. It wasn't that the world consisted --

Và các sinh viên ấy nói đúng. Thế giới không phải chỉ gồm có -

the world consisted here, of one set of countries over here,

ở đây, tập hợp các nước ở đây,

which had large families and short life. Developing world.

nơi của những đại gia đình với cuộc sống ngắn ngủi. Thế giới đang phát triển.

And we had one set of countries up there

Và những đất nước trên đây,

which was the western world.

thế giới của phương Tây.

They had small families and long life.

Họ sống lâu trong những gia đình nhỏ.

And you are going to see here

Và các bạn sắp được thấy ở dây,

the amazing thing that has happened in the world during my lifetime.

một điều kỳ diệu xảy ra trên thế giới vào thời của tôi.

Then the developing countries applied

Các quốc gia đang phát triển đã bắt đầu sử dụng

soap and water, vaccination.

xà phòng, nước, vắc-xin.

And all the developing world started to apply family planning.

Và tất cả bắt đầu nghĩ đến kế hoạch hoá gia đình.

And partly to USA who help to provide

Và một phần cũng nhờ Hoa Kỳ giúp đỡ

technical advice and investment.

đầu tư và tư vấn kỹ thuật.

And you see all the world moves over to a two child family,

Như các bạn thấy, cả thế giới đang hướng đến gia đình 2 con

and a life with 60 to 70 years.

và một cuộc sống đến tuổi 60, 70.

But some countries remain back in this area here.

Nhưng vẫn có một vài nước vẫn bị thụt lùi, ở khu vực trên đây.

And you can see we still have Afghanistan down here.

Các bạn vẫn có thể thấy Afghanistan dưới này

We have Liberia. We have Congo.

Và Liberia, và Congo.

So we have countries living there.

Chúng ta có nhiều quốc gia ở đó.

So the problem I had

Như thế, vấn đề tôi muốn nói ở đây

is that the worldview that my students had

Chính là, thế giới quan của các sinh viên của tôi

corresponds to reality in the world

phản ánh hiện thực về thế giới

the year their teachers were born.

ở thời điểm mà các giáo viên của họ vừa chào đời.

(Laughter)

(Cười)

(Applause)

(Vỗ tay)

And we, in fact, when we have played this over the world.

Và trên thực tế, khi chúng ta đang áp đặt điều này với thế giới,

I was at the Global Health Conference here in Washington last week,

Tôi đã tham gia Hội Nghị Sức Khỏe Toàn Cầu ở Washington vào tuần trước,

and I could see the wrong concept

và tôi vẫn có thề thấy được cách nghĩ sai lầm.

even active people in United States had,

ngay cả ở những người tân tiến tại Hoa Kỳ.

that they didn't realize the improvement

Họ chưa nhận ra sự tiến bộ

of Mexico there, and China, in relation to United States.

của Mexico trên đây, và Trung Quốc, so sánh với Hoa Kỳ.

Look here when I move them forward.

Xem đây, khi tôi dịch chuyển chúng.

Here we go.

Nào bắt đầu.

They catch up. There's Mexico.

Họ đuổi kịp. Mexico đây.

It's on par with United States in these two social dimensions.

Ngang hàng với hoa Kỳ về 2 chỉ số xã hội này.

There was less than five percent

Có ít hơn 5%

of the specialists in Global Health that was aware of this.

số chuyên gia về sức khỏe toàn cầu nhận thấy được điều này.

This great nation, Mexico,

Đất nước lớn như Mexico

has the problem that arms are coming from North,

đang gặp phải vấn đề về vũ khí thâm nhập từ phía Bắc

across the borders, so they had to stop that,

xuyên biên giới. Vì vậy họ phải ngưng nó lại.

because they have this strange relationship to the United States, you know.

Bởi Mexico có một mối quan hệ kỳ lạ với Hoa Kỳ, bạn biết đấy

But if I would change this axis here,

Nhưng nếu tôi thay đổi trục này ở đây, xem này,

I would instead put income per person.

và thay thế cho nó ở đây, tôi đặt số thu nhập của mỗi người vào.

Income per person. I can put that here.

Thu nhập của mỗi người. Tôi đặt ở đây.

And we will then see

Và chúng ta có thể thấy

a completely different picture.

một bức tranh hoàn toàn khác

By the way, I'm teaching you

Nhân tiện, tôi đang hướng dẫn các bạn

how to use our website, Gapminder World,

cách sử dụng website của chúng tôi, Gapminder World.

while I'm correcting this,

Vì sao tôi lại chỉnh sửa chúng?

because this is a free utility on the net.

Bởi vì nó là một tiện ích miễn phí trên mạng.

And when I now finally got it right,

Khi chỉnh xong

I can go back 200 years in history.

Tôi có thể lùi lại 200 năm trước

And I can find United States up there.

Và tôi có thể thấy Hoa Kỳ trên đó

And I can let the other countries be shown.

Cùng với các nước khác

And now I have income per person on this axis.

Bây giờ tôi đặt thu nhập trên đầu người ở trục này

And United States only had some, one, two thousand dollars at that time.

Nước Mỹ vào thời điểm này chỉ có 2.000 USD cho mỗi người

And the life expectancy was 35 to 40 years,

Tuổi thọ trung bình từ 35 đến 40

on par with Afghanistan today.

bằng với Afghanistan ngày nay.

And what has happened in the world, I will show now.

Và tôi sẽ cho bạn thấy những gì xảy ra trên thế giới.

This is instead of studying history

Thay vì phải học lại lịch sử

for one year at university.

trong một năm ở trường Đại học.

You can watch me for one minute now and you'll see the whole thing.

Bạn chỉ cần nhìn tôi, trong một phút, và bạn sẽ thấy được toàn bộ.

(Laughter)

(Cười)

You can see how the brown bubbles, which is west Europe,

Các bạn có thể thấy những bong bóng màu nâu, chỉ khu vực Tây Âu

and the yellow one, which is the United States,

và màu vàng, chỉ Hoa Kỳ,

they get richer and richer and also

họ ngày một giàu hơn,

start to get healthier and healthier.

với sức khỏe tốt hơn

And this is now 100 years ago,

100 năm về trước

where the rest of the world remains behind.

khi mà phần còn lại của thế giới vẫn còn bị bỏ lại phía sau.

Here we come. And that was the influenza.

Và đây. Bệnh dịch xất hiện.

That's why we are so scared about flu, isn't it?

Đó là lý do tại sao giờ chúng ta rất sợ cúm phải vậy không?

It's still remembered. The fall of life expectancy.

Người ta vẫn còn nhớ. Tuổi thọ trung bình xuống dốc.

And then we come up. Not until

Sau đó nó tăng cao. Mãi đến khi

independence started.

các nước bắt đầu giành được độc lập

Look here You have China over there,

Hãy nhìn Trung Quốc,

you have India over there,

Ấn Độ

and this is what has happened.

và đây là những gì đang xảy ra

Did you note there, that we have Mexico up there?

Ghi chú ở đây, rằng chúng ta có Mexico trên kia.

Mexico is not at all on par with the United States,

Không thể nói rằng Mexico có thể sánh bằng Hoa Kỳ.

but they are quite close.

Nhưng cũng gần như vậy.

And especially, it's interesting to see

Và thật thú vị khi ta thấy

China and the United States

Trung Quốc và Hoa Kỳ,

during 200 years,

trong suốt 200 năm.

because I have my oldest son now working for Google,

Vì tôi có cậu tai lớn đang làm việc cho Google

after Google acquired this software.

sau khi Google mua lại phần mềm này.

Because in fact, this is child labor. My son and his wife sat in a closet

Bởi vì thực tế đây là vấn đề lao động trẻ em. Con trai tôi và vợ ngồi lại

for many years and developed this.

và phát triển chúng trong rất nhiều năm.

And my youngest son, who studied Chinese in Beijing.

Còn con trai út của tôi thì đang học tiếng Trung tại Bắc Kinh.

So they come in with the two perspectives I have, you know?

Đến đây, xuất hiện 2 viễn cảnh. Các bạn đoán được không?

And my son, youngest son who studied in Beijing,

Cậu trai út của tôi, người đang học tại Bắc Kinh,

in China, he got a long-term perspective.

Trung Quốc, có một tầm nhìn dài hạn.

Whereas when my oldest son, who works for Google,

Trong khi con trai lớn của tôi ở Google

he should develop by quarter, or by half-year.

thì nên phát triển bằng 1/4, hay 1/2 năm.

Or Google is quite generous, so he can have one or two years to go.

Hay là Google khá hào phóng, cậu ấy có thề có 1 đến 2 năm để đi.

But in China they look generation after generation

Nhưng ở Trung Quốc, họ nhìn từ thế hệ này sang thế hệ khác

because they remember

Bởi họ vẫn còn nhớ

the very embarrassing period, for 100 years,

cái giai đoạn đáng xấu hổ từ 100 năm trước,

when they went backwards.

khi họ nhìn lại.

And then they would remember the first part

Và họ nhớ luôn cái giai đoạn thật sự tệ hại đầu tiên

of last century, which was really bad,

của thế kỷ vừa rồi.

and we could go by this so-called Great Leap Forward.

Và ta có thể bỏ qua, để đi đến sự nhảy vọt của nó.

But this was 1963.

ở năm 1936.

Mao Tse-Tung eventually brought health to China,

Mao Trạch Đông mang sức khỏe đến Trung Quốc

and then he died, and then Deng Xiaoping started

Khi sau đó ông ta qua đời. Đặng Tiểu Bình kế nhiệm và bắt đầu

this amazing move forward.

bước tiến đáng kinh ngạc này

Isn't it strange to see that the United States

Có lạ không khi thấy rằng Hoa Kỳ

first grew the economy, and then gradually got rich?

phát triển nền kinh tế trước, sau đó trở nên giàu có dần.

Whereas China could get healthy much earlier,

Trong khi ở Trung Quốc sức khỏe có từ rất sớm.

because they applied the knowledge of education, nutrition,

Bởi vì họ áp dụng kiến thức giáo dục, dinh dưỡng,

and then also benefits of penicillin

cũng như tiện ích của kháng sinh penicillin,

and vaccines and family planning.

vắc-xin, và kế hoạch gia đình.

And Asia could have social development

Châu Á đã có thể phát triển xã hội

before they got the economic development.

trước khi họ phát triển kinh tế.

So to me, as a public health professor,

Và theo tôi, ở vị trí của một giáo sư về sức khỏe cộng đồng,

it's not strange that all these countries grow so fast now.

không một chút lạ lẫm để nói rằng các quốc gia đó đang phát triển rất nhanh.

Because what you see here, what you see here

Bởi vì những gì bạn thấy ở đây,

is the flat world of Thomas Friedman,

là một thế giới phẳng của Thomas Friedman.

isn't it.

Phải vậy không?

It's not really, really flat.

Nó không thực sự phẳng cho lắm.

But the middle income countries --

Nhưng ở những đất nước có nền thu nhập trung bình

and this is where I suggest to my students,

và đây là nơi tôi muốn đề nghị với các sinh viên của tôi,

stop using the concept "developing world."

ngưng việc dùng cụm từ "thế giới đang phát triển".

Because after all, talking about the developing world

Vì tóm lại, nói về thế giới đang phát triển,

is like having two chapters in the history of the United States.

nó giống như việc nói về 2 giai đoạn lịch sử của Hoa Kỳ.

The last chapter is about present, and president Obama,

Giai đoạn sau là hiện tại, giai đoạn của tổng thống Obama.

and the other is about the past,

Và phần còn lại thuộc về quá khứ.

where you cover everything from Washington

Nơi các bạn phủ lên mọi thứ từ Washington.

to Eisenhower.

đến Eisenhower.

Because Washington to Eisenhower,

Bởi vì giai đoạn từ Washington đến Eisenhower,

that is what we find in the developing world.

là những gì ta có thể tìm được ở một thế giới đang phát triển.

We could actually go to Mayflower

Thực ra ta có thể đi từ Mayflower

to Eisenhower,

đến Eisenhower,

and that would be put together into a developing world,

và điều đó có thể đưa chung vào một thế giới đang phát triển.

which is rightly growing its cities in a very amazing way,

Nơi các thành phố đang hiện đại lên một cách đáng ngạc nhiên.

which have great entrepreneurs,

Nơi xuất hiện những doanh nhân giỏi,

but also have the collapsing countries.

nhưng cũng đi cùng với những đất nước trên đà sụp đổ,

So, how could we make better sense about this?

Vậy làm sao chúng ta hiểu đúng vấn đề này hơn?

Well, one way of trying is to see whether we could

Một cách thử là liệu chúng ta có thế

look at income distribution.

nhìn vào sự phân phối thu nhập.

This is the income distribution of peoples in the world,

Đây là phân phối thu nhập của mọi người trên thế giới,

from $1. This is where you have food to eat.

từ 1 USD. Đây là nơi mà các bạn có cái để ăn.

These people go to bed hungry.

Những người này đi ngủ khi đói.

And this is the number of people.

Và đây là số người.

This is $10, whether you have a public or a private

Với 10 USD, bạn có hay không thể có một

health service system. This is where you can

hệ thống chăm sóc sức khỏe cá nhân hay công cộng. Đây là nơi các bạn có thể

provide health service for your family and school for your children,

cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe cho gia đình, và trường học cho trẻ em.

and this is OECD countries:

Và đây là những quốc gia trong tổ chức hợp tác và phát triển kinh tế (OECD)

Green, Latin America, East Europe.

Oklahoma, Mỹ Latinh, Đông Âu.

This is East Asia, and the light blue there is South Asia.

Đây là Đông Á. Điểm sáng màu xanh phía trên là Nam Á.

And this is how the world changed.

Và đây là cái cách thế giới được thay đổi.

It changed like this.

Như thế này.

Can you see how it's growing? And how hundreds of millions

Các bạn có thấy được chúng phát triển như thế nào không? Và làm thế nào để hàng tỉ người

and billions is coming out of poverty in Asia?

đang thoát ra khỏi nghèo đói ở Châu Á?

And it goes over here?

Đi lên phía trên này.

And I come now, into projections,

Tôi đi đến đó đây.

but I have to stop at the door of Lehman Brothers there, you know, because --

Nhưng tôi phải dừng lại trước cửa nhà Lehman Brothers thôi. Các bạn biết đó. Vì...

(Laughter)

(Cười)

that's where the projections are not valid any longer.

Bởi vì sự thay đổi này không tồn tại được lâu.

Probably the world will do this.

Hẳn thế giới sẽ thay đổi nó.

and then it will continue forward like this.

Và rồi nó vẫn tiếp tục hướng đến thế này.

But more or less, this is what will happen,

Nhưng ít nhiều thì điều này vẫn xảy ra thôi.

and we have a world which cannot be looked upon as divided.

Chúng ta đang ở trong một thế giới không thể được chia ra để xem.

We have the high income countries here,

Ta có những đất nước với thu nhập cao ở đây

with the United States as a leading power;

Hoa Kỳ dẫn đầu trong số đó

we have the emerging economies in the middle,

Ta có những nền kinh tế đang nỗi lên ở phần giữa này

which provide a lot of the funding for the bailout;

họ là nguồn cung cấp cho các quỹ cứu trợ.

and we have the low income countries here.

Chúng ta lại có những quốc gia thu nhập thấp ở đây.

Yeah, this is a fact that from where the money comes,

Đây là một thực tế của việc tiền từ đâu đến.

they have been saving, you know, over the last decade.

Họ đang tiết kiệm, trong suốt thập niên vừa rồi.

And here we have the low income countries

Và ở đây, chúng ta có những đất nước với nền thu nhập thấp

where entrepreneurs are.

nơi của những nhà đầu tư.

And here we have the countries in collapse and war,

Các quốc gia đang chịu cảnh suy sụp và chiến tranh,

like Afghanistan, Somalia, parts of Congo, Darfur.

như Afghanistan, Somalia, một phần của Congo và Darfur.

We have all this at the same time.

Tất cả vào cùng một thời điểm.

That's why it's so problematic to describe what has happened

Đó là lý do tại sao thật khó để mô tả những gì đang diễn ra

in the developing world.

trong một thế giới đang phát triển.

Because it's so different, what has happened there.

Vì điều này rất khó, đối với những gì đã xảy ra ở đó.

And that's why I suggest

Và lí do tại sao tôi đề nghị

a slightly different approach of what you would call it.

một sự tiếp cận khác cho cái mà các bạn gọi.

And you have huge differences within countries also.

Các bạn cũng có sự khác biệt to lớn giữa các quốc gia với nhau.

I heard that your departments here were by regions.

Tôi nghe rằng những ngành học của các bạn ở đây cũng gồm sinh viên từ nhiều nơi đến đây.

Here you have Sub-Saharan Africa, South Asia,

Có Châu Phi, Nam Á,

East Asia, Arab states,

Đông Á, Ả Rập,

East Europe, Latin America, and OECD.

Đông Âu, Mỹ Latinh, và các quốc gia trong tổ chức hợp tác và phát triển kinh tế (OECD)

And on this axis, GDP.

Trên trục này là số GDP.

And on this, heath, child survival,

Và trên đây là sức khỏe, tỉ lệ sống sót của trẻ em.

and it doesn't come as a surprise

Chẳng gì là ngạc nhiên

that Africa south of Sahara is at the bottom.

Rằng các nước Châu Phi, Nam Sahara nằm ở dưới cùng.

But when I split it, when I split it

Nhưng khi tôi chia nó ra, chia nó ra

into country bubbles,

thành những ô bong bóng thế này,

the size of the bubbles here is the population.

kích thước bong bóng là dân số.

Then you see Sierra Leone and Mauritius, completely different.

Rồi các bạn thấy Cộng hòa Sierra Leone và Mauritius giờ đây hoàn toàn khác nhau.

There is such a difference within Sub-Saharan Africa.

Rõ ràng có hẳn một sự khác biệt giữa các nước Châu Phi phía nam Sahara.

And I can split the others. Here is the South Asian,

Tiếp tục tôi chia những phần khác ra. Đây là Nam Á.

Arab world.

Thế giới Ả Rập.

Now all your different departments.

Nào các bạn sinh viên từ các khoa khác nhau.

East Europe, Latin America, and OECD countries.

Đông Âu, Mỹ Latinh, các nước OECD.

And here were are. We have a continuum in the world.

Trải dài khắp thế giới.

We cannot put it into two parts.

Chúng ta không thể phân biệt chúng

It is Mayflower down here. It is Washington here,

Mayflower dưới dây. Washington ở đây,

building, building countries.

những quốc gia với những tòa nhà chọc trời,

It's Lincoln here, advancing them.

Lincoln ở đây, phát triển chúng.

It's Eisenhower bringing modernity into the countries.

Eisenhower, ngườ mang hiện đại đến cho các quốc gia.

And then it's United States today, up here.

Và đây, Hoa Kỳ ngày nay, ở trên đây.

And we have countries all this way.

Ta có được các nước như thế bằng cách này đây.

Now, this is the important thing

Và đây, một điều quan trọng

of understanding how the world has changed.

để hiểu bằng cách nào thế giới thay đổi được.

At this point I decided to make a pause.

Đến đây thì tôi quyết định viết một lá thư

(Laughter)

(Cười)

And it is my task, on behalf of the rest of the world,

Đây là nhiệm vụ của tôi, đại diện cho phần còn lại của thế giới,

to convey a thanks to the U.S. taxpayers,

tôi muốn chuyển một lời cám ơn đến những người dân đóng thuế ở Mỹ,

for Demographic Health Survey.

cho cuộc khảo sát sức khỏe nhân khẩu.

Many are not aware of -- no, this is not a joke.

Nhiều người không nhận thức được. Không- đây không phải trò cười.

This is very serious.

Đây là một vấn đề nghiêm túc đấy.

It is due to USA's continuous sponsoring

Nhờ vào nguồn tài trợ liên tục của Hoa Kỳ

during 25 years of the very good methodology

suốt 25 năm với một phương pháp rất tốt

for measuring child mortality

để khảo sát tỉ lệ tử vong ở trẻ em,

that we have a grasp of what's happening in the world.

chúng ta có thể hiểu được chuyện gì đang xảy ra trên thế giới.

(Applause)

(Vỗ tay)

And it is U.S. government at its best,

Và đây là chính phủ Hoa Kỳ với những nỗ lực tuyệt vời

without advocacy, providing facts,

mà không cần hỗ trợ, cung cấp những thực tế

that it's useful for the society.

mang lại lợi ích cho xã hội.

And providing data free of charge

Và cung cấp dữ liệu miễn phí

on the internet, for the world to use. Thank you very much.

trên internet, cho cả thế giới cùng sử dungh. Cám ơn rất nhiều.

Quite the opposite of the World Bank,

Khá đối lập với ngân hàng Thế Giới,

who compiled data with government money,

nơi thu thập dữ liệu với tiền của chính phủ,

tax money, and then they sell it to add a little profit,

tiền thuế, sau đó họ bán chúng để kiếm ít lợi nhuận,

in a very inefficient, Gutenberg way.

một cách thiếu hiệu quả.

(Applause)

(Vỗ tay)

But the people doing that at the World Bank

Nhưng những người làm điều đó trong ngân hàng

are among the best in the world.

lại là những người tốt nhất trên thế giới.

And they are highly skilled professionals.

Họ có những kỹ năng chuyên nghiệp.

It's just that we would like to upgrade our international agencies

Chỉ là chúng ta muốn nâng cấp các hãng quốc tế của chúng ta

to deal with the world in the modern way, as we do.

bằng cách hiện đại để xứng tầm với thế giới, như chúng ta đang làm.

And when it comes to free data and transparency,

Khi nói đến dữ liệu miễn phí và sự trong sạch,

United States of America is one of the best.

Hoa Kỳ là một trong số những nước tốt nhất

And that doesn't come easy from the mouth of a Swedish public health professor.

Nhưng điều đó chẳng đến dễ dàng từ miệng của một vị giáo sư về sức khỏe cộng đồng người Thụy Điển.

(Laughter)

(Cười)

And I'm not paid to come here, no.

Tôi cũng chẳng được trả tiền để đến đây.

I would like to show you what happens with the data,

Tôi muốn cho các bạn thấy những gì đang xảy ra với số dữ liệu này,

what we can show with this data.

những gì tôi có thể chỉ ra từ nó.

Look here. This is the world.

Nhìn này. Đây là thế giới.

With income down there and child mortality.

với thu nhập ở đây, với tỉ lệ tử vong ở trẻ em.

And what has happened in the world?

Và cái gì đã xảy ra trên với thế giới?

Since 1950, during the last 50 years

Từ 1950, trong suốt 50 năm

we have had a fall in child mortality.

tỉ lệ tử vong trẻ em tăng cao.

And it is the DHS that makes it possible to know this.

Và Bộ An ninh Quốc nội Hoa Kỳ là người làm nó trở nên dễ dàng hơn để biết.

And we had an increase in income.

Và chúng ta có một sự tăng thu nhập.

And the blue former developing countries

Những quốc gia đang phát triển

are mixing up with the former industrialized western world.

đang hoà lẫn vào thế giới công nghiệp hóa ở Phương tây.

We have a continuum. But we still have, of course,

Chúng ta có một sự chuyển hóa. Nhưng dĩ nhiên, ta vẫn còn

Congo, up there. We still have as poor countries

Congo ở trên đây, như sự tồn tại của những nước nghèo khó

as we have had, always, in history.

như ta vẫn có trong lịch sử.

And that's the bottom billion, where we've heard today

Đó là nơi của hàng "tỉ người ở tận đáy của kinh tế thế giới", chúng ta đã nghe đến

about a completely new approach to do it.

một hướng tiếp cận mới cho vấn đế này.

And how fast has this happened?

Và bao lâu nó mới xảy ra?

Well, MDG 4.

Đây MDG 4 (Mục tiêu Phát Triển Thiên Niên Kỷ 4), với mục tiêu giảm tỉ lệ tử vong ở trẻ em.

The United States has not been so eager

Hoa Kỳ không thực sự háo hực

to use MDG 4.

trong việc dùng MDG 4.

But you have been the main sponsor that has enabled us to measure it,

Nhưng các bạn đang là những nhà tài trợ chính để giúp chúng tôi thực hiện nó.

because it's the only child mortality that we can measure.

Bởi vì tỉ lệ tử vong trẻ em là điều duy nhất mà chúng tôi có thể đo lường được.

And we used to say that it should fall four percent per year.

Và chúng ta đã từng nói rằng nó nên giảm 4% mỗi năm.

Let's see what Sweden has done.

Hãy xem những gì Thụy Điển đã làm.

We used to boast about fast social progress.

Chúng ta đã từng khoe khoang về mức độ phát triển xã hội nhanh.

That's where we were, 1900.

Đó là chúng ta, vào năm 1900.

1900, Sweden was there.

Năm 1900, Thụy Điển đã ở đó.

Same child mortality as Bangladesh had, 1990,

Có cùng tỉ lệ tử vong trẻ em với Bangladesh, năm 1990.

though they had lower income.

Dù họ có mức thu nhập bình quân thấp.

They started very well. They used the aid well.

Họ đã bắt đầu rất tốt. Họ tận dụng sự viện trợ.

They vaccinated the kids. They get better water.

Tiêm vắc-xin cho trẻ em. Nguồn nước cũng tốt hơn

And they reduced child mortality,

Và họ đã giảm được tỉ lệ tử vong cho trẻ em,

with an amazing 4.7 percent per year. They beat Sweden.

với một tỉ lệ đáng kinh ngạc: 4,7% mỗi năm. Họ đã đánh bại Thụy Điển.

I run Sweden the same 16 year period.

Đó là giai đoạn 16 năm của Thụy Điển.

Second round, it's Sweden, 1916,

Giai đoạn thứ 2 của Thụy Điển là vào năm 1916,

against Egypt, 1990.

với Ai Cập vào năm 1990.

Here we go. Once again the USA is part of the reason here.

Và cứ thế, thêm một lần nữa, Hoa Kỳ là một phần của lí do ở đây.

They get safe water, they get food for the poor,

Họ có nước sạch. Họ dành thức ăn cho người nghèo.

and they get malaria eradicated.

Và họ phòng ngừa bệnh sốt rét.

5.5 percent. They are faster than the millennium development goal.

5,5%. Họ đi nhanh hơn mục tiêu phát triển thiên niên kỷ.

And third chance for Sweden, against Brazil here.

Và đây là cơ hội thứ 3 cho Thụy Điển, đương đầu Brazil.

Brazil here has amazing social improvement

Brazil có một sự tiến bộ về xã hội khá nhanh

over the last 16 years,

trong vòng 16 năm.

and they go faster than Sweden.

Họ đi nhanh hơn Thụy Điển.

This means that the world is converging.

Điều này có nghĩa là thế giới đang đổ về một nơi.

The middle income countries,

Những quốc gia đang có mức thu nhập trung bình,

the emerging economy, they are catching up.

những nền kinh tế đang nổi lên, họ đang cố bắt kịp.

They are moving to cities,

Họ đổ về thành phố,

where they also get better assistance for that.

nơi có những điều kiện tốt hơn.

Well the Swedish students protest at this point.

Những gì mà Thụy Điển làm thời điểm này là phản đối.

They say, "This is not fair,

Họ nói: " Nó không công bằng.

because these countries had vaccines and antibiotics

bởi vì những nước này có vaxin và thuốc kháng sinh.

that were not available for Sweden.

Ở thời điểm đó Thụy Điển thì không có.

We have to do real-time competition."

Chúng ta phải có một cuộc cạnh tranh vào đúng thời điểm."

Okay. I give you Singapore, the year I was born.

Được thôi. Tôi sẽ nói về Singapore, vào năm mà tôi sinh ra,

Singapore had twice the child mortality of Sweden.

Singapo có tỉ lệ tử vong trẻ em gấp đôi Thụy Điển.

It's the most tropical country in the world,

Đây là một đất nước nhiệt đới của thế giới.

a marshland on the equator.

Một vùng đầm lầy của xích đạo.

And here we go. It took a little time for them to get independent.

Tiếp tục. Singapore mất một chút thời gian để dành độc lập.

But then they started to grow their economy.

Và sau đó họ bắt đầu phát triển kinh tế.

And they made the social investment. They got away malaria.

Họ đầu tư vào xã hội. Họ diệt bệnh sốt rét.

They got a magnificent health system

Họ xây dựng hệ thống chăm sóc sức khỏe hoành tráng

that beat both the U.S. and Sweden.

đánh bại cả Mỹ và Thụy Điển.

We never thought it would happen that they would win over Sweden!

Chúng ta chưa bao giờ nghĩ rằng họ có thể thắng Thụy Điển.

(Applause)

(Vỗ tay)

All these green countries are achieving millennium development goals.

Tất cả các quốc gia màu xanh này đang cố gắng đạt được những mục tiêu phát triển của thiên niên kỷ.

These yellow are just about to be doing this.

Những quốc gia màu vàng đang chuẩn bị làm điều đó.

These red are the countries that doesn't do it, and the policy has to be improved.

Màu đỏ là những nước không làm, và chính sách phải được cải tiến.

Not simplistic extrapolation.

Không phải là một một phép ngoại suy đơn giản.

We have to really find a way

Chúng ta phải tìm ra một hướng đi thực sự

of supporting those countries in a better way.

trong việc hỗ trợ các nước này bằng một phương pháp tốt hơn.

We have to respect the middle income countries

Chúng ta phải trân trọng những đất nước đang có nền thu nhập trung bình

on what they are doing.

cho những gì họ đang làm.

And we have to fact-base the whole way we look at the world.

Và chúng ta phải nhìn toàn diện thực tế để nhìn thế giới.

This is dollar per person. This is HIV in the countries.

Đây là số đô-la trên mỗi người. Đây là đất nước của bệnh HIV

The blue is Africa.

Màu xanh là Châu Phi.

The size of the bubbles is how many are HIV affected.

Kích thước của bong bóng cho thấy số lượng người bị nhiễm.

You see the tragedy in South Africa there.

Các bạn có thể thấy bi kịch của Nam Phi ở đó.

About 20 percent of the adult population are infected.

Khoảng 20% dân số trưởng thành bị nhiễm.

And in spite of them having quite a high income,

dù thu nhập của họ khá cao.

they have a huge number of HIV infected.

Họ có một số lượng người nhiễm HIV cao.

But you also see that there are African countries down here.

Nhưng các bạn cũng có thể thấy có những quốc gia Châu Phi ở đây.

There is no such thing as an HIV epidemic in Africa.

Không dính một chút bệnh dịch HIV nào ở Châu Phi.

There's a number, five to 10 countries in Africa

Chừng 5 đến 10 nước ở Châu Phi

that has the same level as Sweden and United States.

ngang bằng với Thụy Điển và Mỹ.

And there are others who are extremely high.

và cũng có những nước khác với tỉ lệ rất cao.

And I will show you that what has happened

Tôi sẽ cho các bạn thấy điều gì đang xảy ra

in one of the best countries, with the most vibrant economy

trong một nước tốt nhất trong những nước tốt nhất, với một nền kinh tế vững mạng

in Africa and a good governance, Botswana.

ở Châu Phi, một chính phủ tốt, đó là Cộng hoà Botswana.

They have a very high level. It's coming down.

Họ có một trình độ cao. Nó đang đi xuống.

But now it's not falling,

Nhưng hiện tai thì không

because there, with help from PEPFAR,

Vì ở đó, với sự trợ giúp của chương trình cứu trợ khẩn cấp về phòng chống HIV/AIDS (PEPFAR).

it's working with treatment. And people are not dying.

Họ đang chữa trị. Và người dân tránh được cảnh hiểm nghèo.

And you can see it's not that easy,

Các bạn biết rằng điều này không dễ chút nào.

that it is war which caused this.

rằng chiến tranh đã gây ra nó.

Because here, in Congo, there is war.

Bởi ở đó, Congo, có chiến tranh.

And here, in Zambia, there is peace.

và ở đây, Zambia, đang hòa bình.

And it's not the economy. Richer country has a little higher.

Và đó không phải là nền kinh tế. Những quốc gia giàu có sẽ tăng lên.

If I split Tanzania in its income,

Và nếu tôi xem thu nhập của Tanzania,

the richer 20 percent in Tanzania

Số người giàu chiếm 20%

has more HIV than the poorest one.

nhiễm HIV nhiều hơn những người nghèo khổ nhất.

And it's really different within each country.

Đó là sự khác biệt trong một đất nước.

Look at the provinces of Kenya. They are very different.

Nhìn xem các tỉnh của Kenya. Chúng rất khác biệt.

And this is the situation you see.

Và các bạn cos thể thấy tình hình.

It's not deep poverty. It's the special situation,

Nó không phải là sự nghèo đói. Đây là một hoàn cảnh đặc biệt.

probably of concurrent sexual partnership

Có thể là vì việc chung nhiều bạn tình

among part of the heterosexual population

trong một phần dân số dị tính luyến ái bình thường

in some countries, or some parts of countries,

ở một vài nước, hay vài phần của một nước,

in south and eastern Africa.

ở Nam và Đông Phi.

Don't make it Africa. Don't make it a race issue.

Đừng nói cả Châu Phi. Đừng gây ra vấn đề về chủng tộc.

Make it a local issue. And do prevention at each place,

Hãy nghĩ đến chúng như vấn đề địa phương. Và hãy ngăn chặn từng nơi,

in the way it can be done there.

theo cái cách mà nó được làm ở đây.

So to just end up,

Để kết thúc,

there are things of suffering

vẫn còn nhiều điều đau lòng

in the one billion poorest, which we don't know.

với hàng tỉ người nghèo đói, mà chúng ta vẫn chưa biết.

Those who live beyond the cellphone,

Những người sống không có điện thoại cá nhận,

those who have yet to see a computer,

những người chưa từng nhìn thấy máy tính,

those who have no electricity at home.

những người chưa có điện trong nhà.

This is the disease, Konzo, I spent 20 years

Đây là bệnh Konzo, và tôi đã mất 20 năm

elucidating in Africa.

để giải thích ở Châu Phi.

It's caused by fast processing of toxic cassava root in famine situation.

Nó bị gây ra bởi sự lây lan của mầm móng chất độc sắn, trong hoàn cảnh đói kém.

It's similar to the pellagra epidemic in Mississippi in the '30s.

Nó giống như bệnh pellagra ở Mississippi vào những năm của thập niên 30.

It's similar to other nutritional diseases.

Nó giống với những căn bệnh khác về vấn đề dinh dưỡng.

It will never affect a rich person.

Nó sẽ không bao giờ chạm đến những người giàu có.

We have seen it here in Mozambique.

Các bạn có thể thấy nó ở đây, Cộng hòa Mozambique.

This is the epidemic in Mozambique. This is an epidemic in northern Tanzania.

Bệnh dịch ở Mozambique. Đây là bệnh dịch ở miền bắc nước Tanzania.

You never heard about the disease.

Các bạn chưa từng nghe về dịch bệnh.

But it's much more than Ebola

Những nó còn nhiều hơn ebola,

that has been affected by this disease.

loại virus mà đang bị dịch bệnh tác động

Cause crippling throughout the world.

gây nên tàn tật cho người dân khắp thế giới.

And over the last two years,

và hơn 2 năm vừa qua

2,000 people has been crippled

2,000 người bị què quặt

in the southern tip of Bandundu region.

ở cực bắc vùng Bandunda

That used to be the illegal diamond trade,

Nơi đã từng kinh doanh kim cương trái phép.

from the UNITA-dominated area in Angola.

Liên hiệp độc lập quốc gia của Angola (UNITA) đã quyên góp cho vùng này.

That has now disappeared,

Những giờ điều này đã biến mất.

and they are now in great economic problem.

Và giờ họ đang vướng phải vấn đề lớn về kinh tế.

And one week ago, for the first time,

Tuần vừa rồi, lần đầu tiên,

there were four lines on the Internet.

họ có được 4 line mạng để sử dụng internet.

Don't get confused of the progress of the emerging economies

Đừng quá bối rối với việc tiến triển của những nền kinh tế đang nổi lên,

and the great capacity

và những khả năng lớn

of people in the middle income countries

của những người trong các quốc gia thu nhập trung bình

and in peaceful low income countries.

và trong những quốc gia hòa bình với nền thu nhập thấp.

There is still mystery in one billion.

Vẫn có nhiều bí ẩn trong con số một tỉ đó.

And we have to have more concepts

Và chúng ta phải mở rộng cách nhìn của mình

than just developing countries and developing world.

hơn là cứ phân biệt những đất nước, thế giới đang phát triển.

We need a new mindset. The world is converging,

Chúng tôi cần một cách suy nghĩ mới. Cả thế giới đang hội tụ lại với nhau.

but -- but -- but not the bottom billion.

Nhưng, nhưng, nhưng không phải là số tỉ người sống dưới đáy của nền kinh tế.

They are still as poor as they've ever been.

Họ vẫn nghèo như họ đã và đang.

It's not sustainable, and it will not happen around one superpower.

Tình trạng này không thể dược duy trì. Và nó không xảy đến với những cường quốc..

But you will remain

Nhưng các bạn sẽ vẫn

one of the most important superpowers,

là một trong những cường quốc mạnh nhất.

and the most hopeful superpower, for the time to be.

Theo thời gian, là cường quốc được đặt nhiều hi vọng nhất.

And this institution

Và cơ quan này

will have a very crucial role,

sẽ giữ một vai trò cốt yếu,

not for United States, but for the world.

không phải cho Hoa Kỳ, mà là cho cả thế giới.

So you have a very bad name,

Vì vậy các bạn có một cái tên thật tệ

State Department. This is not the State Department.

Bộ Ngoại Giao, đây không phải là Bộ Ngoại Giao của Hoa Kỳ.

It's the World Department.

Mà là của thế giới.

And we have a high hope in you. Thank you very much.

Chúng tôi có hi vọng rất nhiều vào các bạn. Xin cám ơn.

(Applause)

(Vỗ tay)