Hans Rosling: Let my dataset change your mindset

Tłumaczenie: Bozena Pudlik Korekta: Marek Lisik

I'm going to talk about your mindset.

Będę mówił o Waszym zbiorze przekonań.

Does your mindset correspond to my dataset?

Czy Wasz zbiór przekonań jest zgodny z moim zbiorem danych?

(Laughter)

(Śmiech)

If not, one or the other needs upgrading, isn't it?

Jeśli nie, to jeden z nich wymaga aktualizacji, prawda?

When I talk to my students about global issues,

Gdy rozmawiam z moimi studentami o zagadnieniach globalnych

and I listen to them in the coffee break,

i słucham ich podczas przerwy na kawę,

they always talk about "we" and "them."

zawsze mówią w kategoriach "my" i "oni".

And when they come back into the lecture room

Kiedy wracają potem do sali wykładowej

I ask them, "What do you mean with "we" and "them"?

pytam ich: "Kogo nazywacie "my" a kogo "oni'?"

"Oh, it's very easy. It's the western world and it's the developing world," they say.

"To bardzo proste. Chodzi o kraje zachodnie i kraje rozwijające się", mówią.

"We learned it in college."

"Tego uczono nas w szkole."

And what is the definition then? "The definition?

No ale jaka jest definicja? "Definicja?"

Everyone knows," they say.

To przecież wiadomo," mówią.

But then you know, I press them like this.

Ale ja nadal naciskam.

So one girl said, very cleverly, "It's very easy.

W końcu jakaś dziewczyna wyjaśnia rezolutnie:

Western world is a long life in a small family.

"To bardzo proste. Kraje zachodnie to długie życie w małej rodzinie.

Developing world is a short life in a large family."

Kraje rozwijające się to krótkie życie w dużej rodzinie."

And I like that definition, because it enabled me

Spodobała mi się ta definicja. Pozwoliła mi

to transfer their mindset

przełożyć ich zbiór przekonań

into the dataset.

na zbiór danych.

And here you have the dataset.

Tu mamy ten zbiór danych.

So, you can see that what we have on this axis here

Jak widzicie, na tej osi

is size of family. One, two, three, four, five

mamy wielkość rodziny. Jedno, dwoje, troje, czworo, pięcioro dzieci na kobietę.

children per woman on this axis.

mamy wielkość rodziny. Jedno, dwoje, troje, czworo, pięcioro dzieci na kobietę.

And here, length of life, life expectancy,

Tu długość życia--średnią długość życia:

30, 40, 50.

30, 40, 50 lat.

Exactly what the students said was their concept about the world.

To, co powiedzieli studenci, wyrażało ich koncepcję świata.

And really this is about the bedroom.

Problem w zasadzie sprowadza się do sypialni--

Whether the man and woman decide to have small family,

do tego, czy mężczyzna i kobieta decydują się na małą rodzinę,

and take care of their kids, and how long they will live.

która pozwoli zadbać o dzieci, i tego, jak długo będą żyć.

It's about the bathroom and the kitchen. If you have soap, water and food, you know,

Chodzi też o łazienkę i o kuchnię. Jeśli ma się mydło, wodę i żywność,

you can live long.

można żyć długo.

And the students were right. It wasn't that the world consisted --

Studenci mieli rację. Nie chodzi o to, że świat składał się --

the world consisted here, of one set of countries over here,

z jednego zbioru krajów w tym miejscu

which had large families and short life. Developing world.

gdzie występowały duże rodziny i krótkie życie (kraje rozwijające się).

And we had one set of countries up there

A tu mieliśmy zbiór krajów,

which was the western world.

które były krajami zachodnimi.

They had small families and long life.

Charakteryzowały się małymi rodzinami i długim życiem.

And you are going to see here

A tu zobaczycie

the amazing thing that has happened in the world during my lifetime.

zdumiewającą rzecz, jaka wydarzyła się na świecie za mojego życia.

Then the developing countries applied

Kraje rozwijające się wprowadziły

soap and water, vaccination.

mydło, wodę i szczepionki.

And all the developing world started to apply family planning.

Cały trzeci świat zaczął stosować planowanie rodziny.

And partly to USA who help to provide

Częściowo dzięki USA, które pomagają zapewnić

technical advice and investment.

wiedzę techniczną i kapitał.

And you see all the world moves over to a two child family,

Zobaczcie: cały ten świat przesuwa się w kierunku rodziny z dwojgiem dzieci

and a life with 60 to 70 years.

i 60 - 70 lat życia.

But some countries remain back in this area here.

Ale niektóre kraje pozostają tu, w tym rejonie.

And you can see we still have Afghanistan down here.

Spójrzcie: nadal mamy tu Afganistan,

We have Liberia. We have Congo.

Liberię, Kongo.

So we have countries living there.

Są to kraje, które nadal tam tkwią.

So the problem I had

Mój problem polegał na tym,

is that the worldview that my students had

że światopogląd moich studentów

corresponds to reality in the world

odpowiadał rzeczywistości

the year their teachers were born.

z roku, gdy urodzili się ich nauczyciele--i my.

(Laughter)

(Śmiech)

(Applause)

(Brawa)

And we, in fact, when we have played this over the world.

Kiedy mówiłem o tym w ubiegłym tygodniu

I was at the Global Health Conference here in Washington last week,

na Światowej Konferencji Zdrowia, tu, w Waszyngtonie,

and I could see the wrong concept

widziałem, że w takim błędnym przekonaniu

even active people in United States had,

tkwią nawet aktywni ludzie w Stanach Zjednoczonych--

that they didn't realize the improvement

Że nie zdają sobie sprawy z tego, jaki postęp

of Mexico there, and China, in relation to United States.

w stosunku do Stanów Zjednoczonych zrobiły Meksyk czy Chiny.

Look here when I move them forward.

Spójrzcie co się stanie, gdy przesunę czas do przodu.

Here we go.

Proszę bardzo.

They catch up. There's Mexico.

Nadrabiają straty. To jest Meksyk.

It's on par with United States in these two social dimensions.

Dorównuje Stanom Zjednoczonym w tych dwóch wymiarach społecznych.

There was less than five percent

Niecałe pięć procent

of the specialists in Global Health that was aware of this.

specjalistów w dziedzinie zdrowia na świecie zdawało sobie z tego sprawę.

This great nation, Mexico,

Ten wspaniały meksykański naród

has the problem that arms are coming from North,

ma problem z bronią przewożoną z północy,

across the borders, so they had to stop that,

przez granicę. Musieli więc z tym skończyć.

because they have this strange relationship to the United States, you know.

Bo, wiecie, oni mają takie dziwne relacje ze Stanami Zjednoczonymi.

But if I would change this axis here,

Ale gdybym zmienił tę oś, tu, popatrzcie,

I would instead put income per person.

gdybym uwzględnił na niej dochód na osobę.

Income per person. I can put that here.

Dochód na osobę. Zmieniamy to tu...

And we will then see

Teraz zobaczymy zupełnie inny wykres.

a completely different picture.

Teraz zobaczymy zupełnie inny wykres.

By the way, I'm teaching you

Pokazuję przy okazji,

how to use our website, Gapminder World,

jak korzystać z naszej witryny, Gapminder World,

while I'm correcting this,

kiedy nanoszę te poprawki.

because this is a free utility on the net.

Jest to dramowe narzędzie w sieci.

And when I now finally got it right,

I teraz, gdy w końcu dobrze to ustawiłem,

I can go back 200 years in history.

mogę cofnąć się o 200 lat

And I can find United States up there.

i znaleźć Stany Zjednoczone tu w górze.

And I can let the other countries be shown.

Mogę pokazać też inne kraje.

And now I have income per person on this axis.

Na tej osi mamy dochód na osobę.

And United States only had some, one, two thousand dollars at that time.

Stany Zjednoczone miały wtedy zaledwie jakieś 2000 dolarów na głowę,

And the life expectancy was 35 to 40 years,

a średnia długość życia wynosiła 35 do 40 lat,

on par with Afghanistan today.

tak jak dziś w Afganistanie.

And what has happened in the world, I will show now.

Teraz pokażę, jakie zmiany zaszły na świecie.

This is instead of studying history

Zamiast studiować historię na uniwersytecie przez cały rok

for one year at university.

Zamiast studiować historię na uniwersytecie przez cały rok

You can watch me for one minute now and you'll see the whole thing.

posłuchajcie mnie przez chwilę, a wszystko stanie się jasne.

(Laughter)

(Śmiech)

You can see how the brown bubbles, which is west Europe,

Widzicie, jak Europa Zachodnia--brązowe bąbelki--

and the yellow one, which is the United States,

i Stany Zjednoczone--ten żółty--

they get richer and richer and also

stają się coraz bogatsze,

start to get healthier and healthier.

a także coraz zdrowsze.

And this is now 100 years ago,

Tu mamy sytuację sprzed 100 lat,

where the rest of the world remains behind.

kiedy reszta świata pozostaje w tyle.

Here we come. And that was the influenza.

Dochodzimy do tego miejsca. Epidemia grypy.

That's why we are so scared about flu, isn't it?

To dlatego tak bardzo boimy się grypy. Widzicie?

It's still remembered. The fall of life expectancy.

Ciągle się o niej pamięta. Zmniejszenie średniej długości życia.

And then we come up. Not until

Później sytuacja poprawia się, aż do Wojny o Niepodległość.

independence started.

Później sytuacja poprawia się, aż do Wojny o Niepodległość.

Look here You have China over there,

Zobaczcie, tu są Chiny,

you have India over there,

a tu Indie.

and this is what has happened.

Oto, co się stało:

Did you note there, that we have Mexico up there?

Zwróćcie uwagę, że tu mamy Meksyk.

Mexico is not at all on par with the United States,

Meksyk w żadnym razie nie jest na równi ze Stanami Zjednoczonymi,

but they are quite close.

ale jest dość blisko.

And especially, it's interesting to see

Warto się przyjrzeć

China and the United States

Chinom i Stanom Zjednoczonym

during 200 years,

na przestrzeni tych 200 lat.

because I have my oldest son now working for Google,

Mój najstarszy syn pracuje teraz w Google,

after Google acquired this software.

odkąd firma ta przejęła to oprogramowanie.

Because in fact, this is child labor. My son and his wife sat in a closet

Ten projekt to w zasadzie dziecko mojego syna i jego żony--

for many years and developed this.

spędzili wiele lat pracując nad nim

And my youngest son, who studied Chinese in Beijing.

razem z moim najmłodszym synem, który studiował w Pekinie.

So they come in with the two perspectives I have, you know?

Oni mają zupełnie inne punkty widzenia, wiecie?

And my son, youngest son who studied in Beijing,

Mój najmłodszy syn, który studiował w Pekinie,

in China, he got a long-term perspective.

w Chinach, patrzy z perspektywy długoterminowej.

Whereas when my oldest son, who works for Google,

Natomiast mój najstarszy syn, który pracuje w Google

he should develop by quarter, or by half-year.

powinien robić postępy co kwartał albo co pół roku.

Or Google is quite generous, so he can have one or two years to go.

Google jest dosyć hojny, więc być może daje na to rok lub dwa.

But in China they look generation after generation

W Chinach patrzą na rozwój w skali pokoleń,

because they remember

ponieważ pamiętają bardzo wstydliwy okres,

the very embarrassing period, for 100 years,

ponieważ pamiętają bardzo wstydliwy okres,

when they went backwards.

kiedy przez 100 cofali się.

And then they would remember the first part

I pamiętają pierwszą część

of last century, which was really bad,

poprzedniego stulecia, gdy było naprawdę źle.

and we could go by this so-called Great Leap Forward.

To natomiast jest tak zwany wielki skok do przodu.

But this was 1963.

Ale to dopiero w 1963.

Mao Tse-Tung eventually brought health to China,

Mao Tse-Tung w poprawił koniec końców stan zdrowia Chińczyków,

and then he died, and then Deng Xiaoping started

a po jego śmierci Deng Xiaoping zapoczątkował

this amazing move forward.

ten zdumiewający postęp.

Isn't it strange to see that the United States

Czyż nie jest dziwne, że Stany Zjednoczone

first grew the economy, and then gradually got rich?

najpierw rozwijały gospodarkę a później poprawiały średnią długość życia,

Whereas China could get healthy much earlier,

a Chiny znacznie wcześniej zadbały o zdrowie,

because they applied the knowledge of education, nutrition,

wykorzystując wiedzę na temat kształcenia, żywienia,

and then also benefits of penicillin

a także dobrodziejstwo penicyliny

and vaccines and family planning.

i szczepionek, oraz planowanie rodziny.

And Asia could have social development

Azja doczekała się rozwoju społecznego

before they got the economic development.

zanim nastąpił rozwój gospodarczy.

So to me, as a public health professor,

Więc mnie, jako profesora ochrony zdrowia,

it's not strange that all these countries grow so fast now.

nie dziwi, że wszystkie te kraje tak szybko się rozwijają.

Because what you see here, what you see here

Bo to, co widzicie tu i tu,

is the flat world of Thomas Friedman,

to płaski świat Thomasa Friedmana.

isn't it.

Czyż nie?

It's not really, really flat.

Tak naprawdę wcale nie jest płaski.

But the middle income countries --

Kraje o przeciętnym

and this is where I suggest to my students,

W tym miejscu mówię moim studentom:

stop using the concept "developing world."

Zarzućcie pojęcie "krajów rozwijających się",

Because after all, talking about the developing world

bo w gruncie rzeczy, mówienie o "krajach rozwijających się"

is like having two chapters in the history of the United States.

przypomina sprowadzanie historii Stanów Zjednoczonych do dwóch rozdziałów.

The last chapter is about present, and president Obama,

Drugi rozdział to teraźniejszość i prezydent Obama.

and the other is about the past,

A pierwszy to przeszłość.

where you cover everything from Washington

Tam mieści się wszystko, od Waszyngtona

to Eisenhower.

do Eisenhowera.

Because Washington to Eisenhower,

Bo okres od Waszyngtona do Eisenhowera

that is what we find in the developing world.

odpowiada temu, co znajdujemy w krajach rozwijających się.

We could actually go to Mayflower

W zasadzie jest to historia od Mayflower

to Eisenhower,

do Eisenhowera

and that would be put together into a developing world,

i to wszystko mieściłoby się w pojęciu świata rozwijającego się.

which is rightly growing its cities in a very amazing way,

Który rzeczywiście rozwija swoje miasta w zdumiewającym tempie,

which have great entrepreneurs,

który ma swoich wielkich przedsiębiorców,

but also have the collapsing countries.

ale w którym mieszczą się także upadające kraje.

So, how could we make better sense about this?

Jakie więc byłoby bardziej sensowne podejście do tego zagadnienia?

Well, one way of trying is to see whether we could

Można by podjąć próbę

look at income distribution.

spojrzenia na rozkład dochodów.

This is the income distribution of peoples in the world,

To jest rozkład dochodów narodów świata,

from $1. This is where you have food to eat.

od jednego dolara, kiedy ludzie mają co jeść.

These people go to bed hungry.

Ci kładą się spać głodni.

And this is the number of people.

A to jest liczba ludności.

This is $10, whether you have a public or a private

Tu jest 10 dolarów, kiedy istnieje już system prywatnej lub publicznej

health service system. This is where you can

służby zdrowia, kiedy możecie

provide health service for your family and school for your children,

zapewnić rodzinie opiekę zdrowotną, a dzieciom szkołę.

and this is OECD countries:

To są kraje Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju,

Green, Latin America, East Europe.

Zielony to Ameryka Łacińska, Europa Wschodnia.

This is East Asia, and the light blue there is South Asia.

To jest Azja Wschodnia. A tu, błękitna, Azja południowa.

And this is how the world changed.

Oto jak zmienił się świat.

It changed like this.

Zmienił się tak.

Can you see how it's growing? And how hundreds of millions

Czy widzicie ten rozwój? Jak setki milionów

and billions is coming out of poverty in Asia?

i miliardy ludzi wychodzą z biedy w Azji?

And it goes over here?

I dochodzimy tu.

And I come now, into projections,

I przechodzę teraz do prognoz.

but I have to stop at the door of Lehman Brothers there, you know, because --

Ale muszę zatrzymać się u wrót Lehmans Brothers. Bo, wiecie...

(Laughter)

(Śmiech)

that's where the projections are not valid any longer.

Teraz te prognozy nie są już nic warte.

Probably the world will do this.

Prawdopodobnie świat cofnie się,

and then it will continue forward like this.

a potem ruszy naprzód.

But more or less, this is what will happen,

Stanie się mniej więcej coś takiego.

and we have a world which cannot be looked upon as divided.

Mamy przed sobą świat, na który nie powinniśmy patrzeć jak na podzielony.

We have the high income countries here,

Tu mamy kraje o wysokim dochodzie

with the United States as a leading power;

ze Stanami Zjednoczonymi jako supermocarstwem.

we have the emerging economies in the middle,

Pośrodku mamy rynki wschodzące,

which provide a lot of the funding for the bailout;

które dostarczają wiele środków na dopłaty rządowe.

and we have the low income countries here.

A tu mamy kraje o niskim dochodzie.

Yeah, this is a fact that from where the money comes,

Tak, to prawda, to właśnie stąd pochodzą pieniądze.

they have been saving, you know, over the last decade.

Wiecie, oni oszczędzali przez ostatnią dekadę.

And here we have the low income countries

Tu mamy kraje o niskim dochodzie

where entrepreneurs are.

gdzie jest wielu przedsiębiorców.

And here we have the countries in collapse and war,

Tu mamy kraje pogrążone w kryzysie i wojnie,

like Afghanistan, Somalia, parts of Congo, Darfur.

jak Afganistan, Somalia, część Konga, Darfur.

We have all this at the same time.

Mamy wszystko to jednocześnie.

That's why it's so problematic to describe what has happened

Dlatego tak trudno opisać, co się stało

in the developing world.

w krajach rozwijających się.

Because it's so different, what has happened there.

Bo to, co tam zaszło, jest zupełnie inne.

And that's why I suggest

Dlatego sugeruję

a slightly different approach of what you would call it.

nieco inne podejście i inną nazwę.

And you have huge differences within countries also.

W poszczególnych krajach też są ogromne różnice.

I heard that your departments here were by regions.

Słyszałem, że macie tu wydziały z podziałem na regiony.

Here you have Sub-Saharan Africa, South Asia,

Tu macie Afrykę Subsaharyjską, Południową Azję,

East Asia, Arab states,

Wschodnią Azję, kraje arabskie,

East Europe, Latin America, and OECD.

Europę Wschodnią, Amerykę Łacińską i kraje Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju.

And on this axis, GDP.

A na tej osi Produkt Krajowy Brutto.

And on this, heath, child survival,

A na tej, zdrowie, przeżywalność dzieci.

and it doesn't come as a surprise

I nie dziwi fakt,

that Africa south of Sahara is at the bottom.

że Afryka, na południe od Sahary, plasuje się na dole.

But when I split it, when I split it

Ale kiedy ją rozbiję, gdy rozbiję ją

into country bubbles,

na bąbelki reprezentujące kraje,

the size of the bubbles here is the population.

gdzie wielkość bąbelków odzwierciedla liczbę ludności,

Then you see Sierra Leone and Mauritius, completely different.

zobaczycie, że Sierra Leone i Mauritius różnią się ogromnie.

There is such a difference within Sub-Saharan Africa.

W ramach Afryki Subsaharyjskiej występują wielkie różnice.

And I can split the others. Here is the South Asian,

Inne też mogę rozbić. Tu jest świat południowoazjatycki,

Arab world.

a tu arabski.

Now all your different departments.

Tu wasze poszczególne wydziały,

East Europe, Latin America, and OECD countries.

Europa Wschodnia, Ameryka Łacińska, kraje Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju.

And here were are. We have a continuum in the world.

Dochodzimy do sedna. Świat to continuum.

We cannot put it into two parts.

Nie możemy go podzielić na dwie części.

It is Mayflower down here. It is Washington here,

Tu mamy Mayflower a tu Waszyngtona,

building, building countries.

który buduje, buduje kraj.

It's Lincoln here, advancing them.

A tu Lincoln, rozwija je.

It's Eisenhower bringing modernity into the countries.

A tu Eisenhower, wprowadza do krajów nowoczesność.

And then it's United States today, up here.

A tu mamy dzisiejsze Stany Zjednoczone.

And we have countries all this way.

I na całej tej drodze mamy kraje.

Now, this is the important thing

To jest właśnie ważne

of understanding how the world has changed.

w rozumieniu przemian, jakim poddał się świat.

At this point I decided to make a pause.

W tym miejscu chciałbym coś przekazać.

(Laughter)

(Śmiech)

And it is my task, on behalf of the rest of the world,

Moją powinnością jest, w imieniu reszty świata,

to convey a thanks to the U.S. taxpayers,

złożyć podziękowanie amerykańskim podatnikom,

for Demographic Health Survey.

za DHS, Ankiety Demograficzne i Zdrowotne.

Many are not aware of -- no, this is not a joke.

Wiele osób nie zdaje sobie z tego sprawy - nie, to nie jest żart.

This is very serious.

To bardzo poważna sprawa.

It is due to USA's continuous sponsoring

To dzięki temu, że USA od 25 lat nieustannie finansują

during 25 years of the very good methodology

bardzo dobrą metodologię.

for measuring child mortality

w celu mierzenia umieralności dzieci,

that we have a grasp of what's happening in the world.

mamy dziś pojęcie o tym, co dzieje się na świecie.

(Applause)

(Brawa)

And it is U.S. government at its best,

To jest Rząd Amerykański w najlepszym wydaniu:

without advocacy, providing facts,

bezstronny, dostarczający informacje,

that it's useful for the society.

które służą ludziom

And providing data free of charge

i udostępniający je bezpłatnie,

on the internet, for the world to use. Thank you very much.

w Internecie, dla dobra nas wszystkich. Wielkie dzięki!

Quite the opposite of the World Bank,

W całkowitym przeciwieństwie do Banku Światowego,

who compiled data with government money,

który skompilował informacje za rządowe pieniądze,

tax money, and then they sell it to add a little profit,

pieniądze z podatków, a teraz sprzedaje je z niewielkim zyskiem,

in a very inefficient, Gutenberg way.

bardzo mało wydajną metodą Guttenberga.

(Applause)

(Brawa)

But the people doing that at the World Bank

Ale ludzie, którzy zajmują się tym w Banku Światowym

are among the best in the world.

należą do najlepszych na świecie.

And they are highly skilled professionals.

Są wysoko kwalifikowanymi zawodowcami.

It's just that we would like to upgrade our international agencies

Chcielibyśmy, żeby nasze agencje międzynarodowe zmodernizowały się,

to deal with the world in the modern way, as we do.

by zajmowały się światem w nowoczesny sposób, tak jak my.

And when it comes to free data and transparency,

A jeśli chodzi o swobodny dostęp do informacji i przejrzystość,

United States of America is one of the best.

Stany Zjednoczone Ameryki są jednymi z najlepszych.

And that doesn't come easy from the mouth of a Swedish public health professor.

Niełatwo przechodzi to przez usta szwedzkiego profesora ochrony zdrowia.

(Laughter)

(Śmiech)

And I'm not paid to come here, no.

I nie płacą mi, bym tu przyjechał, o nie.

I would like to show you what happens with the data,

Chciałbym Wam pokazać, co dzieje się z tymi danymi,

what we can show with this data.

co możemy za pomocą tych danych pokazać.

Look here. This is the world.

Zobaczcie. To jest świat.

With income down there and child mortality.

Z dochodem tu, i umieralnością dzieci tu.

And what has happened in the world?

Co się stało z tym światem?

Since 1950, during the last 50 years

Od roku 1950, na przestrzeni ostatnich 50 lat

we have had a fall in child mortality.

odnotowujemy spadek umieralności dzieci.

And it is the DHS that makes it possible to know this.

I wiemy to właśnie dzięki DHS.

And we had an increase in income.

Mieliśmy wzrost dochodu.

And the blue former developing countries

Niebieskie kraje dawniej rozwijające się

are mixing up with the former industrialized western world.

mieszają się z dawnymi krajami zachodniej cywilizacji przemysłowej

We have a continuum. But we still have, of course,

i mamy continuum. Ale nadal mamy, oczywiście,

Congo, up there. We still have as poor countries

Kongo, o tu. Nadal mamy kraje tak biedne,

as we have had, always, in history.

jakie zawsze mieliśmy w przeszłości.

And that's the bottom billion, where we've heard today

To jest ten miliard na dole, o którym dziś usłyszeliśmy,

about a completely new approach to do it.

że wymaga zupełnie nowego podejścia.

And how fast has this happened?

Jak szybko to się stało?

Well, MDG 4.

Milenijne Cele Rozwoju MDG 4.

The United States has not been so eager

Stany Zjednoczone nie były zbyt chętne

to use MDG 4.

by stosować MDG 4.

But you have been the main sponsor that has enabled us to measure it,

Ale jesteście głównym sponsorem, który pozwolił nam to zmierzyć.

because it's the only child mortality that we can measure.

Ponieważ jest to jedyny wskaźnik umieralności dzieci, jaki możemy analizować.

And we used to say that it should fall four percent per year.

Mawialiśmy, że powinna spadać o cztery procent rocznie.

Let's see what Sweden has done.

Sprawdźmy, jak wyglądało to w Szwecji.

We used to boast about fast social progress.

Zawsze chwaliliśmy się szybkim rozwojem społecznym.

That's where we were, 1900.

Tu byliśmy w roku 1900.

1900, Sweden was there.

Rok 1900, Szwecja była tu.

Same child mortality as Bangladesh had, 1990,

Taka sama umieralność dzieci jak w Bangladeszu w roku 1990.

though they had lower income.

Mimo, że oni mieli niższy dochód.

They started very well. They used the aid well.

Zaczęli bardzo dobrze. Dobrze korzystali z pomocy.

They vaccinated the kids. They get better water.

Zaszczepili dzieciaki. Zyskali dostęp do czystej wody.

And they reduced child mortality,

Zmniejszyli umieralność dzieci

with an amazing 4.7 percent per year. They beat Sweden.

o niesamowite 4,7 procenta rocznie. Pokonali Szwecję.

I run Sweden the same 16 year period.

Ten sam okres 16 lat dla Szwecji.

Second round, it's Sweden, 1916,

Druga runda, Szwecja w roku 1916,

against Egypt, 1990.

przeciw Egiptowi w roku 1990.

Here we go. Once again the USA is part of the reason here.

Zaczynamy. Jeszcze raz zasługa leży też po stronie USA.

They get safe water, they get food for the poor,

Dostają bezpieczną wodę. Dostają żywność dla ubogich.

and they get malaria eradicated.

Likwidują malarię.

5.5 percent. They are faster than the millennium development goal.

5,5 procenta. Są szybsi niż Milenijny Cel Rozwoju.

And third chance for Sweden, against Brazil here.

I trzecia szansa dla Szwecji, tym razem w starciu z Brazylią.

Brazil here has amazing social improvement

I tu Brazylia robi nieprawdopodobny postęp społeczny

over the last 16 years,

na przestrzeni ostatnich 16 lat.

and they go faster than Sweden.

I idą szybciej niż Szwecja.

This means that the world is converging.

To oznacza, że świat się ujednolica.

The middle income countries,

Kraje o średnim dochodzie,

the emerging economy, they are catching up.

wschodzące gospodarki, nadrabiają straty.

They are moving to cities,

Przenoszą się do miast,

where they also get better assistance for that.

gdzie uzyskają jeszcze większą pomoc.

Well the Swedish students protest at this point.

W tym momencie Szwedzi protestują.

They say, "This is not fair,

Mówią: "To nie jest fair.

because these countries had vaccines and antibiotics

Te kraje miały szczepionki i antybiotyki,

that were not available for Sweden.

które nie były dostępne w Szwecji.

We have to do real-time competition."

Musimy przeprowadzić zawody w czasie rzeczywistym."

Okay. I give you Singapore, the year I was born.

Okey. Dam Wam Singapur w roku, w którym się urodziłem.

Singapore had twice the child mortality of Sweden.

Singapur miał dwa razy wyższą umieralność dzieci niż Szwecja.

It's the most tropical country in the world,

Jest to najbardziej tropikalny kraj na świecie.

a marshland on the equator.

Moczary na równiku.

And here we go. It took a little time for them to get independent.

Zaczynamy. Trochę czasu zajęło im uzyskanie niepodległości,

But then they started to grow their economy.

ale szybko zaczęli rozwijać gospodarkę,

And they made the social investment. They got away malaria.

zainwestowali w społeczeństwo: pozbyli się malarii,

They got a magnificent health system

stworzyli znakomity system ochrony zdrowia,

that beat both the U.S. and Sweden.

który zostawił w tyle zarówno USA jak i Szwecję.

We never thought it would happen that they would win over Sweden!

Nigdy nie przypuszczaliśmy, że dojdzie do tego, że pokonają Szwecję!

(Applause)

(Brawa)

All these green countries are achieving millennium development goals.

Wszystkie te zielone kraje osiągnęły Milenijne Cele Rozwoju.

These yellow are just about to be doing this.

Tym żółtym prawie się to udaje.

These red are the countries that doesn't do it, and the policy has to be improved.

Tym czerwonym krajom się nie udaje i potrzebna jest zmiana strategii,

Not simplistic extrapolation.

a nie upraszczająca ekstrapolacja.

We have to really find a way

Naprawdę musimy znaleźć sposób,

of supporting those countries in a better way.

by lepiej wspierać te kraje.

We have to respect the middle income countries

Winni jesteśmy szacunek krajom o średnim dochodzie

on what they are doing.

za to, co robią.

And we have to fact-base the whole way we look at the world.

Cały nasz ogląd świata powinniśmy opierać na faktach.

This is dollar per person. This is HIV in the countries.

To jest dolar na osobę. To jest wirus HIV w tych krajach.

The blue is Africa.

Kolor niebieski to Afryka.

The size of the bubbles is how many are HIV affected.

Wielkość bąbelków oznacza ilość nosicieli HIV.

You see the tragedy in South Africa there.

Widzicie tu tragedię w Afryce Południowej.

About 20 percent of the adult population are infected.

Zarażone jest około 20 procent dorosłej populacji.

And in spite of them having quite a high income,

Mimo, że mają dość wysoki dochód,

they have a huge number of HIV infected.

mają ogromną liczbę zarażonych wirusem HIV.

But you also see that there are African countries down here.

Ale widzicie także, że i tu mamy kraje afrykańskie.

There is no such thing as an HIV epidemic in Africa.

Nie ma czegoś takiego, jak epidemia HIV w Afryce.

There's a number, five to 10 countries in Africa

Jest sporo, 5 do 10, krajów w Afryce,

that has the same level as Sweden and United States.

gdzie poziom jest taki sam jak w Szwecji i Stanach Zjednoczonych,

And there are others who are extremely high.

a w innych jest bardzo wysoki.

And I will show you that what has happened

Pokażę Wam, co się stało

in one of the best countries, with the most vibrant economy

w jednym z najlepszych krajów, o najprężniejszej gospodarce

in Africa and a good governance, Botswana.

w Afryce, i dobrze rządzonym, w Botswanie.

They have a very high level. It's coming down.

Mają bardzo wysoki poziom. Tu spada.

But now it's not falling,

Chociaż teraz nie spada.

because there, with help from PEPFAR,

Bo tam, dzięki amerykańskiemu programowi PEPFAR

it's working with treatment. And people are not dying.

uruchomiono leczenie. I ludzie nie umierają.

And you can see it's not that easy,

I widzicie: nie wystarczy, powiedzieć,

that it is war which caused this.

że powodem jest wojna.

Because here, in Congo, there is war.

Bo tu, w Kongu, jest wojna.

And here, in Zambia, there is peace.

A tu, w Zambii, jest pokój.

And it's not the economy. Richer country has a little higher.

Nie jest to kwestia gospodarki. Bogatsze kraje mają trochę wyższy wskaźnik,

If I split Tanzania in its income,

A gdy rozbiję Tanzanię według dochodu,

the richer 20 percent in Tanzania

to bogatsze 20 procent Tanzanii

has more HIV than the poorest one.

ma więcej HIV niż najbiedniejsza część.

And it's really different within each country.

Różni się to bardzo w skali kraju.

Look at the provinces of Kenya. They are very different.

Spójrzcie na prowincje Kenii. Bardzo się różnią.

And this is the situation you see.

I tak to wygląda.

It's not deep poverty. It's the special situation,

Nie chodzi o biedę. Chodzi o konkretną sytuację.

probably of concurrent sexual partnership

Prawdopodobnie o liczne relacje seksualne

among part of the heterosexual population

wśród części heteroseksualnej populacji

in some countries, or some parts of countries,

w niektórych krajach, lub częściach krajów

in south and eastern Africa.

w południowej i wschodniej Afryce.

Don't make it Africa. Don't make it a race issue.

Nie uogólniajcie tego jako Afryki. Nie róbcie z tego problemu rasowego.

Make it a local issue. And do prevention at each place,

Traktujcie to jako sprawę lokalną. I stosujcie prewencję w każdym miejscu,

in the way it can be done there.

w możliwy do zastosowania tam sposób.

So to just end up,

I na koniec:

there are things of suffering

wśród tego miliarda najuboższych jest mnóstwo cierpienia, o którym nie wiemy.

in the one billion poorest, which we don't know.

wśród tego miliarda najuboższych jest mnóstwo cierpienia, o którym nie wiemy.

Those who live beyond the cellphone,

To ci, dla których nieosiągalny jest telefon komórkowy,

those who have yet to see a computer,

którzy jeszcze nie widzieli komputera

those who have no electricity at home.

i nie mają w domu elektryczności.

This is the disease, Konzo, I spent 20 years

To jest Konzo, choroba, którą przez 20 lat

elucidating in Africa.

badałem w Afryce.

It's caused by fast processing of toxic cassava root in famine situation.

Wywołuje ją spożywanie niedostatecznie przetworzonego korzenia manioku w czasie głodu.

It's similar to the pellagra epidemic in Mississippi in the '30s.

Jest podobna do epidemii pelagry w Missisipi w latach 30-tych.

It's similar to other nutritional diseases.

Jest podobna do innych chorób wywołanych złym odżywianiem.

It will never affect a rich person.

Nigdy nie dotyka bogatych.

We have seen it here in Mozambique.

Widzieliśmy ją tu w Mozambiku.

This is the epidemic in Mozambique. This is an epidemic in northern Tanzania.

To jest epidemia w Mozambiku. To jest epidemia w północnej Tanzanii.

You never heard about the disease.

Nigdy nie słyszeliście o tej chorobie.

But it's much more than Ebola

Jest gorsza niż ebola

that has been affected by this disease.

gdy się na nią zapadnie.

Cause crippling throughout the world.

Powoduje kalectwo na całym świecie.

And over the last two years,

Na przestrzeni ostatnich dwóch lat

2,000 people has been crippled

okaleczyła 2 000 ludzi

in the southern tip of Bandundu region.

na południowym krańcu regionu Bandunda.

That used to be the illegal diamond trade,

Tam odbywał się nielegalny handel diamentami.

from the UNITA-dominated area in Angola.

Od czasu gdy UNITA opanowała ten rejon Angoli

That has now disappeared,

już go tam nie ma.

and they are now in great economic problem.

Ale mają obecnie wielkie problemy gospodarcze.

And one week ago, for the first time,

A tydzień temu, po raz pierwszy,

there were four lines on the Internet.

wprowadzono cztery łącza internetowe.

Don't get confused of the progress of the emerging economies

Niech nie myli Was postęp na wschodzących rynkach

and the great capacity

i ogromny potencjał ludzi z krajów o średnim dochodzie

of people in the middle income countries

i ogromny potencjał ludzi z krajów o średnim dochodzie

and in peaceful low income countries.

i spokojnych krajach o niskim dochodzie.

There is still mystery in one billion.

W tym miliardzie nadal tkwi wielka tajemnica

And we have to have more concepts

i potrzebny nam jest większy wachlarz pojęć

than just developing countries and developing world.

niż tylko "kraje rozwijające się" i "trzeci świat".

We need a new mindset. The world is converging,

Potrzebny jest nam nowy sposób myślenia. Świat się ujednolica.

but -- but -- but not the bottom billion.

Ale, ale, ale nie ten dolny miliard.

They are still as poor as they've ever been.

Oni nadal są tak biedni jak zawsze byli.

It's not sustainable, and it will not happen around one superpower.

Nie jest to trwały stan. Zmiana nie dokona się za sprawą jednej superpotęgi.

But you will remain

Ale Wy pozostaniecie

one of the most important superpowers,

jedną z najważniejszych superpotęg.

and the most hopeful superpower, for the time to be.

I jedną z superpotęg budzących największe nadzieje na przyszłość.

And this institution

To ta instytucja

will have a very crucial role,

odegra najbardziej kluczową rolę,

not for United States, but for the world.

nie tylko dla Stanów Zjednoczonych, lecz dla świata.

So you have a very bad name,

Więc macie bardzo kiepską nazwę,

State Department. This is not the State Department.

Departament Stanu. To nie jest Departament Stanu.

It's the World Department.

To jest Departament Świata.

And we have a high hope in you. Thank you very much.

Pokładamy w Was wielką nadzieję. Bardzo Wam dziękuję.

(Applause)

(Brawa)