Jay Walker: A library of human imagination

Thư viện trí tưởng tượng con người của Jay Walker

Translator: Viet Dung Pham Reviewer: Trang Le

These rocks have been hitting our earth for about three billion years,

Những viên đá này rơi xuống Trái đất cách đây khoảng 3 tỉ năm,

and are responsible for much of what’s gone on on our planet.

và chịu trách nhiệm cho hầu hết những gì đã mất trên hành tinh chúng ta.

This is an example of a real meteorite,

Đây là ví dụ một mẫu thiên thạch thực,

and you can see all the melting of the iron

và mọi người có thể nhìn thấy sự tan chảy của sắt

from the speed and the heat when a meteorite hits the earth,

từ tốc độ và nhiệt độ khi thiên thạch va chạm với Trái đất,

and just how much of it survives and melts.

và chỉ bấy nhiêu đó còn lại và tan chảy.

From a meteorite from space,

Từ một thiên thạch từ không gian,

we’re over here with an original Sputnik.

Chúng ta đang ở đây với bản gốc của một chiếc Sputnik (Vệ tinh nhân tạo đầu tiên được phóng lên quỹ đạo Trái đất).

This is one of the seven surviving Sputniks that was not launched into space.

Đây là một trong bảy chiêc Sputnik còn lại không được phóng vào không gian.

This is not a copy.

Đây không phải là một bản sao.

The space age began 50 years ago in October,

Thời kỳ không gian đã bắt đầu cách đây 50 năm vào Tháng 10,

and that’s exactly what Sputnik looked like.

và đó chính xác là hình dạng của một chiếc Sputnik.

And it wouldn’t be fun to talk about the space age

Và sẽ chẳng có gì thú vị khi nói về thời kỳ không gian

without seeing a flag that was carried

mà không để tâm đến lá cờ được mang

to the moon and back, on Apollo 11.

lên Mặt trăng và đưa trở về, trên chiếc Apollo 11

The astronauts each got to carry

Mỗi phi hành gia mang theo

about ten silk flags in their personal kits.

khoảng 10 lá cờ lụa trong hộp dụng cụ cá nhân của họ.

They would bring them back and mount them.

Họ phải đem về và gắn chúng lại.

So this has actually been carried to the moon

Vật này đã được đem lên Mặt Trăng

and back.

và đưa trở về.

So that’s for fun.

Điều đó chỉ là để giải trí thôi.

The dawn of books is, of course, important.

Phần mở đầu của các cuốn sách, tất nhiên, rất quan trọng.

And it wouldn’t be interesting to talk about the dawn of books

Và sẽ không có gì thú vị khi nói về phần mở đầu của các cuốn sách

without having a copy of a Guttenberg Bible.

mà không có một bản sao của cuốn Thánh kinh Guttenberg.

You can see how portable and handy it was to have your own Guttenberg

Các bạn có thể thấy sự tiện lợi khi có riêng một cuốn Guttenberg

in 1455.

vào năm 1455.

But what’s interesting about the Guttenberg Bible, and the dawn of this technology,

Nhưng điều thú vị về cuốn Thánh kinh Guttenberg, và ánh bình minh của công nghệ này,

is not the book.

không phải về sách.

You see, the book was not driven by reading.

Các bạn thấy đấy, cuốn sách không bị dẫn dắt bởi việc đọc.

In 1455, nobody could read.

Vào năm 1455, không có ai biết đọc.

So why did the printing press succeed?

Vậy tại sao việc in ấn sách báo lại thành công?

This is an original page of a Guttenberg Bible.

Đây là một trang gốc của cuốn Thánh kinh Guttenberg.

So you’re looking here at one of the first printed books

Các bạn đang được nhìn thấy một trong những cuốn sách đầu tiên được in

using movable type in the history of man,

sử dụng cách thức chuyển động trong lịch sử loài người,

550 years ago.

550 năm trước.

We are living at the age here at the end of the book,

Chúng ta đang sống ở thời kỳ này, phía cuối cuốn sách,

where electronic paper will undoubtedly replace it.

thời kỳ mà giấy điện tử chắc chắn sẽ thay thế.

But why is this so interesting? Here’s the quick story.

Nhưng tại sao nó lại thú vị? Một câu chuyện ngắn như sau.

It turns out that in the 1450s,

Vào những năm 1450,

the Catholic Church needed money,

Giáo hội Công giáo cần một khoản tiền,

and so they

và nên họ

actually hand-wrote these things called indulgences,

thực tế họ đã viết tay những điều được gọi là ân xá,

which were forgiveness’s on pieces of paper.

sự tha thứ lên lên các tờ giấy.

They traveled all around Europe

Họ đã đi vòng quanh khắp Châu Âu

and sold by the hundreds or by the thousands.

và đã bán cả trăm cả ngàn.

They got you out of purgatory faster.

Chúng đưa bạn ra khỏi luyện ngục nhanh hơn.

And when the printing press was invented

Và khi in ấn sách báo được phát minh

what they found was they could print indulgences,

điều mà họ nhận ra đó là họ có thể in chúng,

which was the equivalent of printing money.

tương tự như việc in tiền.

And so all of Western Europe started buying printing presses in 1455 --

Và toàn bộ Tây Âu bắt đầu mua các bản in vào năm 1455 --

to print out thousands,

in ra hàng nghìn,

and then hundreds of thousands,

và hàng trăm nghìn,

and then ultimately millions

và tiếp đó là hàng triệu

of single, small pieces of paper

bản đơn lẻ

that got you out of middle hell and into heaven.

mà giúp đưa bạn ra khỏi địa ngục và lên thiên đàng.

That is why the printing press succeeded,

Đó là lý do tại sao ngành in ấn đã thành công,

and that is why Martin Luther

và đó là lý do tại sao Martin Luther

nailed his 90 theses to the door:

treo 90 cuốn luận án của mình lên cửa:

because he was complaining that the Catholic Church had gone amok

Vì ông cho rằng Giáo hội Công Giáo đã phát cuồng

in printing out indulgences and selling them

trong việc in ấn và bán các bản ân xá

in every town and village and city in all of Western Europe.

ở các thị trấn, các ngôi làng, các thành phố ở các nước Tây Âu.

So the printing press, ladies and gentlemen,

Nên, in ấn sách báo, thưa các quý ông quý bà,

was driven entirely by the printing of forgivenesses

được hoàn toàn thúc đẩy bởi việc in ấn các bản xá tội

and had nothing to do with reading.

và chẳng liên quan gì đến việc đọc.

More tomorrow. I also have pictures coming of the library

Thêm nữa vào ngày mai. Tôi sẽ có những bức tranh của thư viện

for those of you that have asked for pictures.

những bức tranh theo yêu cầu của các bạn ở đây.

We’re going to have some tomorrow.

Chúng ta sẽ có một số cái vào ngày mai.

(Applause)

(Vỗ tay)

Instead of showing an object from the stage

Thay vì giới thiệu một thứ trên sân khấu

I’m going to do something special for the first time.

Tôi sẽ làm một điều đặc biệt ngay đầu tiên.

We are going to show, actually, what the library looks like, OK?

Chúng ta sẽ đến với, thực sự, hình dung về một thư viện, Đúng chưa?

So, I am married to the most wonderful woman in the world.

Tôi đã kết hôn với người phụ nữ tuyệt vời nhất trên thế giới.

You’re going to find out why in a minute,

Các bạn sẽ biết tại sao trong vài phút nữa,

because when I went to see Eileen,

vì khi tôi gặp Eileen,

this is what I said I wanted to build.

đây chính là cái mà tôi nói rằng tôi muốn dựng lên.

This is the Library of Human Imagination.

Đây chính là Thư viện của Trí tưởng tượng con người.

The room itself is three stories tall.

Nó cao ba tầng với các câu truyện.

In the glass panels are 5,000 years of human imagination

Trong các tấm kính là 5000 năm của trí tưởng tượng con người

that are computer controlled.

mà được điều khiển bởi máy tính.

The room is a theatre. It changes colors.

Căn phòng chính là nhà hát. Nó thay đổi mau sắc.

And all throughout the library are different objects, different spaces.

Và xuyên suốt toàn bộ thư viện là những đối tượng, những không gian khác nhau.

It’s designed like an Escher print.

Nó được thiết kế giống như một bản in Escher.

Here is some of the lower level of the library,

Đây là một trong những tầng thấp của thư viện,

where the exhibits constantly change.

nơi mà các cuộc triển lãm liên tục thay đổi.

You can walk through. You can touch.

Bạn có thể đi qua. Có thể chạm vào.

You can see exactly how many of these types of items would fit in a room.

Bạn có thể nhìn thấy chính xác có bao nhiêu thứ thích hợp với căn phòng.

There’s my very own Saturn V.

Đây là Saturn V của tiêng tôi.

Everybody should have one, OK? (Laughter)

Mỗi người nên có một cái, phải vậy không? (Cười)

So you can see here in the lower level of the library

Các bạn có thể nhìn thấy ở đây, dưới tầng thấp của thư viện

the books and the objects.

những cuốn sách và những vật thể.

In the glass panels all along is sort of the history of imagination.

Trên các tấm kính là sự sắp xếp của lịch sử trí tưởng tượng.

There is a glass bridge that you walk across

Đây là chiếc cầu thủy tinh mà các bạn có thể đi qua

that’s suspended in space.

nó lơ lửng trong không gian.

So it’s a leap of imagination.

Một bước nhảy vọt của trí tưởng tượng.

How do we create?

Chúng ta tạo ra nó như thế nào?

Part of the question that I have answered is,

Một phần của câu hỏi mà tôi đã trả lời là,

is we create by surrounding ourselves with stimuli:

chúng ta tạo ra các tác nhân bao quanh chính mình:

with human achievement, with history,

với thành quả, lịch sử,

with the things that drive us and make us human --

với những điều dẫn dắt chúng ta và làm chúng ta trở thành con người --

the passionate discovery, the bones of dinosaurs long gone,

khám phá đam mê, những chiếc xương khủng long hóa thạch,

the maps of space that we’ve experienced,

bản đồ không gian, những thứ mà chúng ta đã trải nghiệm,

and ultimately the hallways that stimulate our mind and our imagination.

và cuối cùng là hành lang kích thích tâm trí và trí tưởng tượng của chúng ta.

So hopefully tomorrow I’ll show

Nên hy vọng vào ngày mai tôi sẽ giới thiệu

one or two more objects from the stage,

trên sân khấu một hoặc hai đối tượng,

but for today I just wanted to say thank you

nhưng tôi chỉ muốn cảm ơn các bạn cho ngày hôm nay

for all the people that came and talked to us about it.

những người đã đến và nói với chúng ta về điều này.

And Eileen and I are thrilled to open our home

Eileen và tôi sẵn lòng mở cửa

and share it with the TED community.

và chia sẻ chúng với cộng đồng TED.

(Applause)

(Vỗ tay)

TED is all about patterns in the clouds.

TED là tất cả các mô hình trong những đám mây.

It’s all about connections.

Nó là tất cả các kết nối.

It’s all about seeing things

Nó là tất cả những điều nhìn thấy

that everybody else has seen before

những thứ mà mọi người đã từng nhìn thấy trước đây

but thinking about them in ways that nobody has thought of them before.

nhưng nghĩ theo cách mà chưa có ai từng nghĩ.

And that’s really what discovery and imagination is all about.

Và đó thực sự chính là điều về khám phá và tưởng tượng.

For example, we can look

Ví dụ, chúng ta quan sát

at a DNA molecule model here.

một mẫu phân tử DNA.

None of us really have ever seen one,

Chưa có ai thực sự từng nhìn thấy một cái,

but we know it exists because we’ve been taught

nhưng chúng ta biết nó tồn tại vì chúng ta đã được dạy

to understand this molecule.

để hiểu phân tử này.

But we can also look at an Enigma machine

Nhưng chúng ta cũng có thể quan sát một chiếc máy Enigma

from the Nazis in World War II

của Phát xít Đức trong Thế chiến II

that was a coding and decoding machine.

chiếc máy mã hóa và giải mã.

Now, you might say, what does this have to do with this?

Bây giờ, các bạn có thể nói, cái này thì phải làm gì với cái này?

Well, this is the code for life,

Vâng, đây là mã cho cuộc sống,

and this is a code for death.

và đây là mã cho cái chết.

These two molecules

Hai phân tử này

code and decode.

mã và giải mã.

And yet, looking at them, you would see a machine and a molecule.

Tuy nhiên, nhìn vào chúng, bạn sẽ thấy một cái máy và một phân tử.

But once you’ve seen them in a new way,

Nhưng một khi bạn nhìn chúng theo một cách mới,

you realize that both of these things really are connected.

bạn nhận ra rằng chúng thực sự được kết nối với nhau.

And they’re connected primarily because of this here.

Và chúng kết nối chủ yếu bởi thứ này.

You see, this is a human brain model, OK?

Các bạn thấy, đây là một mô hình về bộ não con người, Đúng chưa?

And it’s rare, because we never really get to see a brain.

Và nó thật hiếm có, vì chúng ta chưa bao giờ thực sự nhìn thấy một bộ não.

We get to see a skull. But there it is.

Chúng ta nhìn thấy một cái đầu lâu. Nhưng nó đây.

All of imagination -- everything that we think,

Tất cả các hình ảnh – mọi thứ mà chúng ta nghĩ,

we feel, we sense -- comes through the human brain.

cảm giác, ý thức – xảy đến thông qua não bộ.

And once we create new patterns in this brain,

Và một khi chúng ta tạo ra những mô hình mới trong bộ não này,

once we shape the brain in a new way,

một khi chúng ta hình thành bộ não theo một cách mới,

it never returns to its original shape.

nó không bao giờ quay trở lại được hình mẫu ban đầu nữa.

And I’ll give you a quick example.

Tôi sẽ đưa ra cho các bạn một ví dụ nhanh.

We think about the Internet;

Chúng ta nghĩ về kết nối mạng,

we think about information that goes across the Internet.

chúng ta nghĩ về thông tin được lưu chuyển trên mạng.

And we never think about the hidden connection.

Và chúng ta không bao giờ nghĩ về kết nối ẩn giấu.

But I brought along here a lump of coal --

Nhưng tôi có mang theo đây một cục than --

right here, one lump of coal.

ngay đây, một cục than.

And what does a lump of coal have to do with the Internet?

Và một cục than thì có vai trò gì với mạng internet?

You see, it takes the energy in one lump of coal

Các bạn thấy đấy, chúng tiêu thụ năng lượng trong một cục than

to move one megabyte of information across the net.

để lưu chuyển một đơn vị thông tin thông tin trên mạng.

So every time you download a file,

Nên mỗi lần bạn tải một tệp thông tin,

each megabyte is a lump of coal.

mỗi đơn vị thông tin chính là một cục than.

What that means is, a 200-megabyte file

Nghĩa là, một tệp thông tin 200 đơn vị

looks like this, ladies and gentlemen. OK?

trông như thế này, thưa quý ông quý bà. Chuẩn chứ?

So the next time you download a gigabyte,

Do đó, lần tới các bạn tải về 1 gigabyte,

or two gigabytes, it’s not for free, OK?

hay 2 gigabyte, sẽ không được miễn phí nữa đúng không nào?

The connection is the energy it takes to run the web ,

Kết nối chính là năng lượng để trang mạng hoạt động,

and to make everything we think possible, possible.

và để làm cho mọi thứ chúng ta nghĩ rằng có thể, có thể.

Thanks, Chris.

Cảm ơn Chris.

(Applause)

(Vỗ tay)