Bjorn Lomborg: Global priorities bigger than climate change

Bjorn Lomborg đặt các ưu tiên cho thế giới

Translator: Thach Thao Nguyen Phuc Reviewer: Anh Tran

What I'd like to talk about is really the biggest problems in the world.

Điều mà tôi sắp trình bày thực sự là những vấn đề lớn nhất của thế giới.

I'm not going to talk about "The Skeptical Environmentalist" --

Tôi sẽ không nói về cuốn 'Những nhà môi trường hay nghi ngờ'

probably that's also a good choice.

-- có thể cũng rất hay.

(Laughter)

(Tiếng cười)

But I am going talk about: what are the big problems in the world?

Nhưng tôi sẽ trình bày về: điều gì đang là những vấn đề lớn nhất hiện nay?

And I must say, before I go on, I should ask every one of you

Trước khi tiếp tục, xin được phép mời mọi người

to try and get out pen and paper

lấy giấy bút ra

because I'm actually going to ask you to help me to look at how we do that.

vì tôi sẽ nhờ các bạn giúp đỡ thực hiện công việc này.

So get out your pen and paper.

Vì vậy hãy lấy ra một cái bút và tờ giấy.

Bottom line is, there is a lot of problems out there in the world.

Luận điểm chính là, có rất nhiều vấn đề đang tồn tại trên thế giới.

I'm just going to list some of them.

Tôi sẽ chỉ nêu tên một vài trong số đó.

There are 800 million people starving.

Có 800 triệu người đang chết đói.

There's a billion people without clean drinking water.

Một tỉ người không có nước sạch.

Two billion people without sanitation.

Hai tỉ người không được sống trong môi trường hợp vệ sinh.

There are several million people dying of HIV and AIDS.

Có vài triệu người đang chết vì HIV/AIDS.

The lists go on and on.

Danh sách cứ kéo dài mãi.

There's two billions of people who will be severely affected by climate change -- so on.

Có 2 tỉ người sẽ chịu ảnh hưởng nặng nề từ biến đổi khí hậu -- vân vân.

There are many, many problems out there.

Có rất nhiều, rất nhiều vấn đề ngoài kia.

In an ideal world, we would solve them all, but we don't.

Trong một thế giới lý tưởng, chúng ta sẽ giải quyết hết tất cả, nhưng thực sự thì không thể.

We don't actually solve all problems.

Chúng ta không thật sự giải quyết hết được tất cả các vấn đề.

And if we do not, the question I think we need to ask ourselves --

Và nếu chúng ta không làm được,

and that's why it's on the economy session -- is to say,

tôi cho rằng chúng ta cần tự hỏi --

if we don't do all things, we really have to start asking ourselves,

chúng ta cần tự hỏi,

which ones should we solve first?

vấn đề nào ta sẽ giải quyết trước?

And that's the question I'd like to ask you.

Và đó cũng chính là câu hỏi tôi muốn hỏi các bạn.

If we had say, 50 billion dollars over the next four years to spend

Nếu chúng ta có 50 tỉ đô trong 4 năm tới

to do good in this world, where should we spend it?

để cải thiện thế giới, nên tiêu số tiền đó vào đâu?

We identified 10 of the biggest challenges in the world,

Chúng ta đã xác định được 10 thách thức lớn nhất toàn cầu,

and I will just briefly read them:

và tôi sẽ đọc qua tất cả.

climate change, communicable diseases, conflicts, education,

Biến đổi khí hậu, bệnh dịch, xung đột, giáo dục,

financial instability, governance and corruption,

bất ổn kinh tế, chính quyền và tham nhũng,

malnutrition and hunger, population migration,

suy dinh dưỡng và nạn đói, di cư,

sanitation and water, and subsidies and trade barriers.

nguồn nước và vấn đề vệ sinh, hỗ trợ tài chánh và rào cản thương mại.

We believe that these in many ways

Chúng ta tin rằng danh sách này

encompass the biggest problems in the world.

bao gồm những vấn đề khó khăn nhất toàn cầu.

The obvious question would be to ask,

Câu hỏi rõ ràng là,

what do you think are the biggest things?

bạn nghĩ đâu là vấn đề lớn nhất?

Where should we start on solving these problems?

Chúng ta bắt đầu giải quyết những vấn đề này từ đâu?

But that's a wrong problem to ask.

Nhưng đó là một câu hỏi sai.

That was actually the problem that was asked in Davos in January.

Đó chính xác là câu hỏi xuất hiện tại Davos vào tháng Một.

But of course, there's a problem in asking people to focus on problems.

Tuy nhiên, có vấn đề với việc yêu cầu mọi người tập trung vào các vấn đề.

Because we can't solve problems.

Bởi vì ta không thể giải quyết các vấn đề.

Surely the biggest problem we have in the world is that we all die.

Chắc chắn rằng vấn đề lớn nhất là chúng ta đều sẽ chết.

But we don't have a technology to solve that, right?

Và ta không có công nghệ để giải quyết vấn đề đó, đúng không?

So the point is not to prioritize problems,

Vì vậy, điểm mấu chốt ở đây không phải là ưu tiên các vấn đề,

but the point is to prioritize solutions to problems.

mà là ưu tiên giải pháp cho các vấn đề.

And that would be -- of course that gets a little more complicated.

Tất nhiên sẽ phức tạp hơn.

To climate change that would be like Kyoto.

Giải quyết biến đổi khí hậu sẽ như nghị định thư Kyoto.

To communicable diseases, it might be health clinics or mosquito nets.

Bệnh dịch, có thể là cơ sở khám chữa bệnh hoặc màn chống muỗi.

To conflicts, it would be U.N.'s peacekeeping forces, and so on.

Đối với xung đột, giải pháp sẽ là lực lượng gìn giữ hòa bình Liên Hợp Quốc, vân vân.

The point that I would like to ask you to try to do,

Điều mà tôi muốn các bạn thử thực hiện

is just in 30 seconds -- and I know this is in a sense

đó là chỉ trong 30 giây -- và tôi biết khá bất khả thi --

an impossible task -- write down what you think

viết ra những điều bạn cho rằng

is probably some of the top priorities.

cần được ưu tiên nhất.

And also -- and that's, of course, where economics gets evil --

Và đồng thời viết ra

to put down what are the things we should not do, first.

những điều chúng ta không nên làm trước tiên.

What should be at the bottom of the list?

Điều gì sẽ nằm ở cuối danh sách?

Please, just take 30 seconds, perhaps talk to your neighbor,

Vui lòng, trong 30 giây, có thể trao đổi với người ngồi cạnh,

and just figure out what should be the top priorities

tìm ra những vấn đề chính

and the bottom priorities of the solutions that we have

và những giải pháp chính

to the world's biggest issues.

cho những vấn đề lớn nhất của thế giới.

The amazing part of this process -- and of course, I mean,

Điều tuyệt vời của quá trình này -- tất nhiên

I would love to -- I only have 18 minutes,

tôi cũng rất thích - đó là tôi chỉ có 18 phút,

I've already given you quite a substantial amount of my time, right?

tôi đã cho các bạn một phần thời gian đáng kể của tôi đúng không?

I'd love to go into, and get you to think about this process,

Tôi rất muốn thâm nhập và khơi dậy suy nghĩ của các bạn về quá trình này,

and that's actually what we did.

đó cũng là những gì chúng ta vừa làm.

And I also strongly encourage you,

Tôi đặc biệt khuyến khích các bạn suy nghĩ về,

and I'm sure we'll also have these discussions afterwards,

và chắc chắc chúng ta sẽ thảo luận sau,

to think about, how do we actually prioritize?

về cách chúng ta đặt ưu tiên như thế nào?

Of course, you have to ask yourself,

Tất nhiên, các bạn sẽ phải tự hỏi

why on Earth was such a list never done before?

tại sao từ trước tới nay chưa ai lên một danh sách như thế này?

And one reason is that prioritization is incredibly uncomfortable.

Và một nguyên nhân nằm ở sự khó khăn khi đặt ưu tiên.

Nobody wants to do this.

Không ai muốn làm việc này.

Of course, every organization would love to be on the top of such a list.

Đương nhiên, mọi tổ chức muốn đứng đầu một danh sách như thế.

But every organization would also hate to be not on the top of the list.

Nhưng mọi tổ chức cũng đều không muốn phải xếp sau.

And since there are many more not-number-one spots on the list

Vì có rất nhiều kẻ-đứng-sau trong danh sách

than there is number ones, it makes perfect sense

hơn là số kẻ đứng đầu,

not to want to do such a list.

đó cũng là điều dễ hiểu nếu không ai muốn lập một danh sách như vậy.

We've had the U.N. for almost 60 years,

Liên hợp quốc đã tồn tại được gần 60 năm,

yet we've never actually made a fundamental list

nhưng chúng ta chưa bao giờ thực sự lên một danh sách nền tảng

of all the big things that we can do in the world,

về tất cả những việc lớn ta có thể làm,

and said, which of them should we do first?

hoặc việc nào ta nên làm trước.

So it doesn't mean that we are not prioritizing --

Điều này không có nghĩa là chúng ta không có bất kỳ sự ưu tiên nào --

any decision is a prioritization, so of course we are still prioritizing,

mọi quyết định đều là một ưu tiên, thế nên đương nhiên ta vẫn đang xét ưu tiên

if only implicitly -- and that's unlikely to be as good

ngầm -- và cách này khó có thể sáng suốt

as if we actually did the prioritization,

như khi chúng ta thực sự đặt ra ưu tiên,

and went in and talked about it.

đào sâu và trao đổi về nó.

So what I'm proposing is really to say that we have,

Điều mà tôi đề xuất là

for a very long time, had a situation when we've had a menu of choices.

từ lâu ta đã có rất nhiều lựa chọn.

There are many, many things we can do out there,

Có rất nhiều việc chúng ta có thể làm,

but we've not had the prices, nor the sizes.

nhưng ta không có bảng giá, không có kích cỡ.

We have not had an idea.

Không biết bất cứ điều gì.

Imagine going into a restaurant and getting this big menu card,

Tưởng tưởng bạn đi vào một nhà hàng và thấy một thực đơn rất đồ sộ,

but you have no idea what the price is.

nhưng không biết gì về giá cả.

You know, you have a pizza; you've no idea what the price is.

Nếu bạn gọi pizza và không biết giá của nó,

It could be at one dollar; it could be 1,000 dollars.

nó có thể tốn 1 đô, hoặc 1000 đô.

It could be a family-size pizza;

Có thể là một pizza cỡ gia đình

it could be a very individual-size pizza, right?

hoặc cũng có thể là pizza cho một người ăn.

We'd like to know these things.

Chúng ta muốn biết những thông tin đó.

And that is what the Copenhagen Consensus is really trying to do --

Và đó cũng là điều Hiệp ước Copenhagen đang cố gắng thực hiện --

to try to put prices on these issues.

định giá cho những vấn đề này.

And so basically, this has been the Copenhagen Consensus' process.

Và cơ bản, đó cũng là quá trình của Hiệp ước Copenhagen.

We got 30 of the world's best economists, three in each area.

Chúng ta có 30 nhà kinh tế đứng đầu thế giới, 3 đại diện mỗi khu vực.

So we have three of world's top economists write about climate change.

3 nhà kinh tế hàng đầu thế giới viết về biến đổi khí hậu.

What can we do? What will be the cost

Ta có thể làm gì? Giá cần trả là gì?

and what will be the benefit of that?

Và việc đó đem lại lợi ích gì?

Likewise in communicable diseases.

Tương tự đối với bệnh truyền nhiễm,

Three of the world's top experts saying, what can we do?

Ba trong số các chuyên gia hàng đầu thế giới thảo luận, ta có thể làm gì?

What would be the price?

Giá là gì?

What should we do about it, and what will be the outcome?

Chúng ta nên làm gì để thay đổi điều này, và kết quả sẽ là gì?

And so on.

Và tương tự.

Then we had some of the world's top economists,

Các nhà kinh tế học hàng đầu thế giới,

eight of the world's top economists, including three Nobel Laureates,

tám nhà kinh tế học, bao gồm 3 người đoạt giải Nobel Kinh tế,

meet in Copenhagen in May 2004.

họp tại Copenhagen tháng 5 năm 2004.

We called them the "dream team."

Chúng tôi đặt tên cho họ là nhóm mơ ước.

The Cambridge University prefects decided to call them

Các trưởng khoa Đại học Cambridge quyết định gọi họ là

the Real Madrid of economics.

Real Madrid của ngành kinh tế học.

That works very well in Europe, but it doesn't really work over here.

Điều đó rất có hiệu quả ở châu Âu nhưng không thực sự ở đây.

And what they basically did was come out with a prioritized list.

Họ về cơ bản lập được một danh sách với thứ tự ưu tiên.

And then you ask, why economists?

Có thể bạn sẽ hỏi: tại sao lại là các nhà kinh tế học?

And of course, I'm very happy you asked that question -- (Laughter) --

Và đương nhiên, tôi rất vui vì bạn đã hỏi câu đó -- (Tiếng cười) --

because that's a very good question.

vì nó thực sự là một câu hỏi hay.

The point is, of course, if you want to know about malaria,

Điều đáng nói ở đây là, nếu bạn muốn tìm hiểu về bệnh sốt rét,

you ask a malaria expert.

bạn hỏi một chuyên gia về sốt rét.

If you want to know about climate, you ask a climatologist.

Nếu bạn muốn biết về khí hậu, bạn hỏi một nhà khí tượng.

But if you want to know which of the two you should deal with first,

Nhưng nếu bạn muốn biết nên giải quyết cái nào trước trong hai vấn đề,

you can't ask either of them, because that's not what they do.

bạn không thể hỏi ai trong số hai người vừa rồi -- vì đó không phải là nghề của họ.

That is what economists do.

Đó là việc của các nhà kinh tế học.

They prioritize.

Họ đặt ra thứ tự ưu tiên.

They make that in some ways disgusting task of saying, which one should we do first,

Họ làm cái việc mà chúng ta cho là đáng ghê tởm, quyết định điều gì nên làm trước,

and which one should we do afterwards?

điều gì làm sau.

So this is the list, and this is the one I'd like to share with you.

Và đây chính là danh sách, đây chính là thứ tôi muốn chia sẻ với các bạn.

Of course, you can also see it on the website,

Tất nhiên tất cả các bạn đều có thể xem trên website,

and we'll also talk about it more, I'm sure, as the day goes on.

và chắc chắn chúng ta sẽ tiếp tục trao đổi về nó trong ngày hôm nay.

They basically came up with a list where they said

Họ về cơ bản lập ra một danh sách của những dự án,

there were bad projects -- basically, projects

trong đó có những dự án tồi

where if you invest a dollar, you get less than a dollar back.

mà nếu anh đầu tư 1 đô, anh lấy lại được ít hơn 1 đô.

Then there's fair projects, good projects and very good projects.

Còn có cả các dự án khá, dự án tốt và dự án xuất sắc.

And of course, it's the very good projects we should start doing.

Và tất nhiên, ta nên bắt đầu thực hiện từ những dự án xuất sắc.

I'm going to go from backwards

Tôi sẽ đi ngược lại.

so that we end up with the best projects.

chúng ta đang có những dự án tốt nhất.

These were the bad projects.

Đây là những cái tệ nhất.

As you might see the bottom of the list was climate change.

Như bạn có thể thấy ở đáy danh sách là biến đổi khí hậu.

This offends a lot of people, and that's probably one of the things

Nó làm mất lòng rất nhiều người, và đó có thể là một trong những thứ

where people will say I shouldn't come back, either.

người ta bảo tôi không nên nhắc lại.

And I'd like to talk about that, because that's really curious.

Tôi thì lại rất thích nói về chuyện đó, rất đáng tò mò.

Why is it it came up?

Tại sao nó xuất hiện ở đây?

And I'll actually also try to get back to this

Tôi sẽ quay lai điểm này

because it's probably one of the things

bởi vì nó là một trong những điểm thuộc danh sách của các bạn

that we'll disagree with on the list that you wrote down.

mà chúng ta sẽ không đồng ý với nhau.

The reason why they came up with saying that Kyoto --

Lí do họ cho rằng nghị định thư Kyoto --

or doing something more than Kyoto -- is a bad deal

hay những việc quy mô lớn hơn nghị định thư Kyoto -- là một việc làm không tốt

is simply because it's very inefficient.

là bởi vì nó không hiệu quả.

It's not saying that global warming is not happening.

Không phải không có nóng lên toàn cầu

It's not saying that it's not a big problem.

Không phải nóng lên toàn cầu không là một vấn đề lớn.

But it's saying that what we can do about it

Họ cho rằng những điều chúng ta đang làm

is very little, at a very high cost.

là rất ít ỏi, và phải trả một giá quá cao.

What they basically show us, the average of all macroeconomic models,

Họ cho thấy với các mô hình kinh tế vĩ mô trung bình,

is that Kyoto, if everyone agreed, would cost about 150 billion dollars a year.

nếu mọi người đều đồng ý, nghị định thư Kyoto sẽ tốn khoảng 150 tỉ đô la mỗi năm.

That's a substantial amount of money.

Một số tiền đáng kể.

That's two to three times the global development aid

Gấp 2 đến 3 lần số trợ cấp phát triển

that we give the Third World every year.

ta cung cấp cho các nước Thế giới Thứ ba mỗi năm.

Yet it would do very little good.

Song khoản tiền đó làm được rất ít.

All models show it will postpone warming for about six years in 2100.

Mọi mô hình cho thấy tới năm 2100 nó sẽ đẩy lùi sự nóng lên khoảng 6 năm.

So the guy in Bangladesh who gets a flood in 2100 can wait until 2106.

Vì thế, người dân ở Bangladesh thay vì bị lũ năm 2100 có thể đợi đến 2106.

Which is a little good, but not very much good.

Khá tốt, nhưng không phải rất tốt.

So the idea here really is to say, well, we've spent a lot of money doing a little good.

Chúng ta tốn quá nhiều tiền bạc để đem lại quá ít lợi ích.

And just to give you a sense of reference,

Để cung cấp cho các bạn một sự tham khảo,

the U.N. actually estimate that for half that amount,

Liên hợp quốc ước tính với nửa số tiền đó,

for about 75 billion dollars a year,

khoảng 75 tỉ đô mỗi năm,

we could solve all major basic problems in the world.

chúng ta có thể giải quyết mọi vấn đề cơ bản trên thế giới.

We could give clean drinking water, sanitation, basic healthcare

Ta có thể cung cấp nước sạch, điều kiện vệ sinh, dịch vụ y tế

and education to every single human being on the planet.

và giáo dục tới mọi con người trên hành tinh.

So we have to ask ourselves, do we want to spend twice the amount

Hãy tự hỏi bản thân chúng ta, ta có muốn dành gấp đôi số tiền đó

on doing very little good?

để làm một việc nhỏ bé như thế?

Or half the amount on doing an amazing amount of good?

Hay một nửa khoản tiền đó để làm những điều tốt đẹp khác?

And that is really why it becomes a bad project.

Đó chính là lí do nó trở thành một dự án hỏng.

It's not to say that if we had all the money in the world, we wouldn't want to do it.

Song điều này không có nghĩa là nếu có rất nhiều tiền ta không muốn thực hiện nó.

But it's to say, when we don't, it's just simply not our first priority.

Mà là khi chúng ta không làm, đơn giản là vì nó không thuộc ưu tiên tối cao của ta.

The fair projects -- notice I'm not going to comment on all these --

Những dự án khá -- lưu ý tôi sẽ không nhận xét hết --

but communicable diseases, scale of basic health services -- just made it,

ngoại trừ bệnh truyền nhiễm, quy mô các dịch vụ y tế cơ bản - đưa vào

simply because, yes, scale of basic health services is a great thing.

đơn giản vì quy mô dịch vụ y tế là một điều rất tốt.

It would do a lot of good, but it's also very, very costly.

Nó sẽ rất hữu dụng nhưng cũng rất tốn kém.

Again, what it tells us is suddenly

Một lần nữa, nó nhắc ta rằng

we start thinking about both sides of the equation.

bỗng nhiên ta bắt đầu cân nhắc hai bên của đẳng thức.

If you look at the good projects, a lot of sanitation and water projects came in.

Nếu bạn xem xét, có thể thấy có rất nhiều các dự án tốt về vệ sinh và nước sạch

Again, sanitation and water is incredibly important,

Xin nhắc lại, vấn đề vệ sinh và nước sạch là rất quan trọng,

but it also costs a lot of infrastructure.

nhưng cũng tốn kém về cơ sở hạ tầng.

So I'd like to show you the top four priorities

Giờ tôi muốn trình bày về bốn ưu tiên hàng đầu

which should be at least the first ones that we deal with

những vấn đề nên được giải quyết đầu tiên

when we talk about how we should deal with the problems in the world.

khi ta thảo luận về cách đương đầu với các vấn đề của thế giới.

The fourth best problem is malaria -- dealing with malaria.

Vấn đề thứ 4 là bệnh sốt rét - giải quyết sốt rét.

The incidence of malaria is about a couple of [million] people get infected every year.

Có khoảng vài triệu người mắc bệnh mỗi năm.

It might even cost up towards a percentage point of GDP

Nó có thể tốn kém một số phần trăm GDP

every year for affected nations.

mỗi năm của những nước bị ảnh hưởng.

If we invested about 13 billion dollars over the next four years,

Nếu ta đầu tư 13 tỉ đô trong 4 năm tiếp theo,

we could bring that incidence down to half.

ta có thể giảm mức ảnh hưởng xuống còn một nửa.

We could avoid about 500,000 people dying,

Ta có thể tránh cho 500 nghìn người không phải chết,

but perhaps more importantly, we could avoid about a [million] people

quan trọng hơn, khoảng 1 tỉ người không

getting infected every year.

bị lây nhiễm mỗi năm.

We would significantly increase their ability

Ta có thể tăng đáng kể khả năng

to deal with many of the other problems that they have to deal with --

giải quyết các vấn đề khác của họ.

of course, in the long run, also to deal with global warming.

Tất nhiên, về lâu về dài, sẽ giải quyết sự ấm lên toàn cầu.

This third best one was free trade.

Vấn đề thứ 3 là tự do thương mại.

Basically, the model showed that if we could get free trade,

Về cơ bản, mô hình cho thấy nếu ta có thể có tự do thương mại,

and especially cut subsidies in the U.S. and Europe,

và đặc biệt cắt giảm trợ cấp ở Mỹ và châu Âu,

we could basically enliven the global economy

chúng ta có thể làm vực nền kinh tế toàn cầu.

to an astounding number of about 2,400 billion dollars a year,

lên tới con số đáng kinh ngạc là 2,400 tỉ đô mỗi năm,

half of which would accrue to the Third World.

một nửa trong số đó sẽ đi tới Thế giới Thứ ba.

Again, the point is to say that we could actually pull

Một lần nữa nhắc lại, ta có thể đưa

two to three hundred million people out of poverty,

hai tới ba trăm triệu người thoát nghèo,

very radically fast, in about two to five years.

rất nhanh chóng, trong vòng 2 tới 5 năm.

That would be the third best thing we could do.

Đó là việc hữu ích thứ 3 ta có thể làm.

The second best thing would be to focus on malnutrition.

Việc thứ hai là tập trung vào suy dinh dưỡng.

Not just malnutrition in general, but there's a very cheap way

Không phải suy dinh dưỡng chung chung mà có một cách đỡ tốn kém hơn

of dealing with malnutrition, namely, the lack of micronutrients.

để xử lý suy dinh dưỡng, hay thiếu vi chất dinh dưỡng.

Basically, about half of the world's population is lacking in

Một nửa thế giới đang thiếu

iron, zinc, iodine and vitamin A.

sắt, kẽm, i-ốt và vitamin A.

If we invest about 12 billion dollars,

Nếu đầu tư 12 tỉ đô

we could make a severe inroad into that problem.

chúng ta có thể giải quyết phần lớn vấn đề.

That would be the second best investment that we could do.

Đó là điều hữu ích thứ hai.

And the very best project would be to focus on HIV/AIDS.

Về kế hoạch tốt nhất sẽ tập trung vào HIV/AIDS.

Basically, if we invest 27 billion dollars over the next eight years,

Nếu đầu tư 27 tỉ đô trong vòng 8 năm,

we could avoid 28 new million cases of HIV/AIDS.

ta có thể ngăn chặn 28 triệu ca HIV/AIDS.

Again, what this does and what it focuses on is saying

Điều này tập trung vào việc

there are two very different ways that we can deal with HIV/AIDS.

có hai cách giải quyết HIV/AIDS.

One is treatment; the other one is prevention.

Một là chữa trị, cách còn lại là phòng chống.

And again, in an ideal world, we would do both.

Tại thế giới lý tưởng ta sẽ làm cả hai.

But in a world where we don't do either, or don't do it very well,

Nhưng trong một thế giới mà ta không thể làm cả hai, hoặc không thể làm tốt

we have to at least ask ourselves where should we invest first.

ít nhất chúng ta cần tự hỏi nên đầu tư vào đâu trước.

And treatment is much, much more expensive than prevention.

Điều trị tốn kém hơn phòng tránh rất, rất nhiều.

So basically, what this focuses on is saying, we can do a lot more

Về cơ bản, điều này tập trung vào hiện thực rằng chúng ta có thể làm nhiều hơn

by investing in prevention.

bằng cách đầu tư vào phòng chống bệnh.

Basically for the amount of money that we spend,

Với số tiền chúng ta đang chi tiêu,

we can do X amount of good in treatment,

chúng ta có thể sử dụng chúng hữu ích gấp X lần trong việc điều trị,

and 10 times as much good in prevention.

và 10 lần trong việc phòng chống bệnh.

So again, what we focus on is prevention rather than treatment,

Vì vậy, trước hết chúng ta cần tập trung vào phòng bệnh

at first rate.

hơn là chữa bệnh.

What this really does is that it makes us think about our priorities.

Điều này thực sự gây nhiều suy nghĩ về các ưu tiên của chúng ta.

I'd like to have you look at your priority list and say,

Tôi muốn bạn xem lại danh sách của bản thân và hỏi

did you get it right?

liệu mình đã tìm đúng chưa?

Or did you get close to what we came up with here?

Hay cũng gần gần như những gì chúng ta có ở đây?

Well, of course, one of the things is climate change again.

Dĩ nhiên sẽ tồn tại biến đổi khí hậu.

I find a lot of people find it very, very unlikely that we should do that.

Tôi thấy rất nhiều người cho rằng chúng ta không nên giải quyết cái đó.

We should also do climate change,

Chúng ta nên giải quyết biến đổi khí hậu.

if for no other reason, simply because it's such a big problem.

nếu không vì lí do nào khác thì đơn giản là vì đó là một vấn đề lớn.

But of course, we don't do all problems.

Nhưng tất nhiên, chúng ta không xử lý hết được tất cả.

There are many problems out there in the world.

Có quá nhiều vấn đề thế giới đang phải đối mặt.

And what I want to make sure of is, if we actually focus on problems,

Và tôi muốn chắc chắn rằng, khi chúng ta thực sự tập trung vào các vấn đề,

that we focus on the right ones.

chúng ta tập trung vào đúng thứ cần tập trung.

The ones where we can do a lot of good rather than a little good.

Những thứ mà ta có thể cải thiện đáng kể chứ không chỉ là một chút tiến bộ.

And I think, actually -- Thomas Schelling,

Và tôi cho rằng, thực ra -- Thomas Schelling,

one of the participants in the dream team, he put it very, very well.

một trong số các thành viên của đội mơ ước, ông ta đã nói rất chính xác rằng

One of things that people forget, is that in 100 years,

Một trong những thứ mà mọi người quên mất, đó là trong 100 năm nữa,

when we're talking about most of the climate change impacts will be,

khi mà chúng ta đang bàn luận về các hậu quả của biến đổi khí hậu,

people will be much, much richer.

người ta đã trở nên giàu hơn rất, rất nhiều.

Even the most pessimistic impact scenarios of the U.N.

Ngay cả những viễn cảnh tồi tệ nhất mà LHQ đưa ra

estimate that the average person in the developing world in 2100

ước lượng rằng một người trung bình ở những nước đang phát triển năm 2100

will be about as rich as we are today.

sẽ giàu có như chúng ta bây giờ.

Much more likely, they will be two to four times richer than we are.

Rất có thể họ sẽ giàu hơn chúng ta bây giờ hai đến bốn lần.

And of course, we'll be even richer than that.

Và đương nhiên, chúng ta sẽ còn giàu có hơn thế nữa.

But the point is to say, when we talk about saving people,

Có nghĩa là, khi chúng ta nói về cứu giúp

or helping people in Bangladesh in 2100,

người dân Bangladesh vào năm 2100

we're not talking about a poor Bangladeshi.

chúng ta không nói về một Bangladesh nghèo nàn lạc hậu.

We're actually talking about a fairly rich Dutch guy.

Chúng ta đang nói về những người khá giàu có.

And so the real point, of course, is to say,

Và đương nhiên,

do we want to spend a lot of money helping a little,

chúng ta có muốn giành một số tiền khổng lồ để giúp một phần nhỏ bé

100 years from now, a fairly rich Dutch guy?

cho một đại gia sống sau chúng ta 100 năm?

Or do we want to help real poor people, right now, in Bangladesh,

Hay chúng ta muốn giúp những người thực sự khốn khổ ở Bangladesh bây giờ?

who really need the help, and whom we can help very, very cheaply?

ai đang thực sự cần được giúp đỡ, và ai chúng ta có thể giúp đỡ mà không tốn kém?

Or as Schelling put it, imagine if you were a rich -- as you will be --

Hay theo như Schelling, tưởng tượng nếu bạn trở thành một đại gia -- vì chắc chắn sẽ thành --

a rich Chinese, a rich Bolivian, a rich Congolese, in 2100,

một đại gia người Hoa, người Bolivian, người Congo năm 2100

thinking back on 2005, and saying, "How odd that they cared so much

nghĩ lại về năm 2005 và nói, "Thật kỳ cục khi họ quá quan tâm

about helping me a little bit through climate change,

để giúp đỡ tôi chút đỉnh bằng cách ngăn chặn biến đổi khí hậu,

and cared so fairly little about helping my grandfather

trong khi gần như không đoái hoài giúp đỡ ông cha,

and my great grandfather, whom they could have helped so much more,

tổ tiên của tôi, những người mà họ có thể giúp đỡ nhiều hơn,

and who needed the help so much more?"

và cần giúp đỡ hơn rất nhiều?"

So I think that really does tell us why it is

Điều này giải thích tại sao

we need to get our priorities straight.

chúng ta cần rõ ràng về các ưu tiên trước mắt.

Even if it doesn't accord to the typical way we see this problem.

Ngay cả khi điều đó không tuân theo cách chúng ta nhìn nhận vấn đề.

Of course, that's mainly because climate change has good pictures.

Đương nhiên là bởi vì biến đổi khí hậu có rất nhiều viễn cảnh tươi sáng.

We have, you know, "The Day After Tomorrow" -- it looks great, right?

"Vì một ngày mai tốt đẹp hơn" - rất tuyệt, đúng không?

It's a good film in the sense that

Đây là một cuốn phim tuyệt vời

I certainly want to see it, right, but don't expect Emmerich

tôi chắc chắn muốn xem nó, nhưng không hi vọng Emmerich

to cast Brad Pitt in his next movie

sẽ để Brad Pitt

digging latrines in Tanzania or something. (Laughter)

đi đào hố tiêu ở Tanzania trong bộ phim sắp tới của anh ta. (Tiếng cười)

It just doesn't make for as much of a movie.

Nó đơn giản là không hợp với điện ảnh.

So in many ways, I think of the Copenhagen Consensus

Vì vậy, tôi cho rằng Hiệp ước Copenhagen

and the whole discussion of priorities

và những thảo luận về ưu tiên

as a defense for boring problems.

cũng giống như một cách bào chữa cho những vấn đề không gây hứng thú.

To make sure that we realize it's not about making us feel good.

Phải đảm bảo mọi người hiểu rằng đây không phải chỉ để chúng ta thấy hài lòng

It's not about making things that have the most media attention,

không phải chỉ để thu hút báo chí,

but it's about making places where we can actually do the most good.

mà là làm sao làm được nhiều việc thiện nhất.

The other objections, I think, that are important to say,

Những mối ngăn trở khác, tôi nghĩ cũng nên nói ra,

is that I'm somehow -- or we are somehow -- positing a false choice.

đó là dường như tôi - hay dường như chúng ta - đang lựa chọn sai.

Of course, we should do all things,

Đương nhiên chúng ta nên xử lý tất cả,

in an ideal world -- I would certainly agree.

trong một xã hội lý tưởng -- tôi chắc chắn sẽ đồng ý.

I think we should do all things, but we don't.

Tôi nghĩ chúng ta nên giải quyết mọi vấn đề, nhưng chúng ta không thể.

In 1970, the developed world decided we were going to spend

Năm 1970, các nước phát triển quyết định chi

twice as much as we did, right now, than in 1970, on the developing world.

gấp đôi số tiền chúng ta đang chi bây giờ cho những nước đang phát triển.

Since then our aid has halved.

Từ đó đến nay số trợ cấp đó đã giảm còn một nửa.

So it doesn't look like we're actually on the path

Không phải vì bất thình lình

of suddenly solving all big problems.

mọi vấn đề đều được giải quyết.

Likewise, people are also saying, but what about the Iraq war?

Tương tự, mọi người nói, thế còn chiến tranh Iraq thì sao?

You know, we spend 100 billion dollars --

Chúng ta tốn 100 tỉ đô.

why don't we spend that on doing good in the world?

Tại sao không đem số tiền đó đi cải thiện thế giới?

I'm all for that.

Tôi ủng hộ tất cả những điều đó.

If any one of you guys can talk Bush into doing that, that's fine.

Nếu ai đó có thể thuyết phục Bush đi làm chuyện đó, được thôi.

But the point, of course, is still to say,

Nhưng điểm mấu chốt ở đây vẫn là

if you get another 100 billion dollars,

nếu ta có 100 tỉ đô nữa,

we still want to spend that in the best possible way, don't we?

ta vẫn muốn đem dùng nó một cách hợp lí nhất, đúng không?

So the real issue here is to get ourselves back

Vấn đề cốt lõi nằm ở việc chúng ta tự vấn bản thân

and think about what are the right priorities.

đâu mới là những ưu tiên xác đáng.

I should just mention briefly, is this really the right list that we got out?

Như tôi mới đề cập ở trên, đây có phải là danh sách chính xác không?

You know, when you ask the world's best economists,

Khi bạn hỏi các nhà kinh tế hàng đầu,

you inevitably end up asking old, white American men.

bạn chắc chắn sẽ gặp một người Mỹ da trắng già dặn.

And they're not necessarily, you know,

Và họ không chắc chắn là có cái nhìn

great ways of looking at the entire world.

toàn diện về thế giới.

So we actually invited 80 young people from all over the world

Vì thế, chúng tôi đã mời 80 người từ khắp nơi trên thế giới

to come and solve the same problem.

cùng giải quyết một vấn đề.

The only two requirements were that they were studying at the university,

Hai yêu cầu duy nhất là họ đang nghiên cứu tại đại học

and they spoke English.

và nói tiếng Anh

The majority of them were, first, from developing countries.

Đa số đó đến từ những nước đang phát triển.

They had all the same material but they could go vastly

Họ có vốn tư liệu như nhau nhưng có thể đi rất xa

outside the scope of discussion, and they certainly did,

vượt ngoài tầm của vấn đề thảo luận, và họ chắc chắn đã làm thế,

to come up with their own lists.

để tự thiết lập danh sách của bản thân.

And the surprising thing was that the list was very similar --

Điều đáng ngạc nhiên là các danh sách rất giống nhau --

with malnutrition and diseases at the top

gồm suy dinh dưỡng và bệnh dịch đứng đầu

and climate change at the bottom.

và biến đổi khí hậu cuối cùng.

We've done this many other times.

Chúng tôi đã tiến hành như thể rất nhiều lần

There's been many other seminars and university students, and different things.

với nhiều hội thảo khác, các sinh viên khác và các thứ khác.

They all come out with very much the same list.

Họ đều đưa ra một danh sách không khác nhau là mấy.

And that gives me great hope, really, in saying that I do believe

Điều đó cho phép tôi tin tưởng

that there is a path ahead to get us to start thinking about priorities,

rằng có một cách để chúng ta cùng bắt đầu suy nghĩ về các ưu tiên.

and saying, what is the important thing in the world?

và các vấn đề quan trọng của thế giới.

Of course, in an ideal world, again we'd love to do everything.

Tât nhiên, trong xã hội lý tưởng, chúng ta sẽ muốn giải quyết mọi thứ.

But if we don't do it, then we can start thinking about where should we start?

Nhưng chúng ta không thể, khi đó ta nên bắt đầu nghĩ xem nên bắt đầu từ đâu?

I see the Copenhagen Consensus as a process.

Tôi cho rằng Hiệp ước Copenhagen là một quá trình.

We did it in 2004,

Chúng tôi tiến hành nó năm 2004,

and we hope to assemble many more people,

và chúng tôi muốn kêu gọi nhiều người hơn nữa,

getting much better information for 2008, 2012.

thu thập được nhiều thông tin bổ ích hơn nữa cho năm 2008, 2012.

Map out the right path for the world --

TÌm ra con đường đúng đắn cho thế giới.

but also to start thinking about political triage.

Nhưng để bắt đầu nghĩ về bộ ba chính trị.

To start thinking about saying, "Let's do

Đề bắt đầu nghĩ về việc tuyên bố "Đừng làm

not the things where we can do very little at a very high cost,

những điều cỏn con với giá ngất ngưởng

not the things that we don't know how to do,

hay những điều chúng ta không biết làm,

but let's do the great things where we can do an enormous

mà hãy làm những việc đem lại lợi ích lớn lao

amount of good, at very low cost, right now."

với chi phí rất thấp, ngay bây giờ.

At the end of the day, you can disagree

Cuối ngày hôm nay, các bạn có thể không đồng tình

with the discussion of how we actually prioritize these,

với cuộc thảo luận về các bước lập ưu tiên như thế nào,

but we have to be honest and frank about saying,

nhưng chúng ta đều phải thẳng thắn nói rằng

if there's some things we do, there are other things we don't do.

nếu có điều gì chúng ta thực hiện, thì cũng có những điều khác ta không thực hiện.

If we worry too much about some things,

Nếu chúng ta lo lắng quá nhiều về một số thứ,

we end by not worrying about other things.

chúng ta sẽ chết vì không lo cho những thứ khác.

So I hope this will help us make better priorities,

Tôi mong rằng điều này sẽ giúp chúng ta đặt ưu tiên hiệu quả hơn,

and think about how we better work for the world.

và suy nghĩ về cách xây dựng thế giới tốt đẹp hơn.

Thank you.

Cảm ơn.