Carter Emmart demos a 3D atlas of the universe

Carter Emmart trình chiếu bản đồ mẫu 3D của vũ trụ

Translator: Ha Tran Reviewer: Le Vu

It's a great honor today

Tôi thấy rất vinh dự ngày hôm nay

to share with you

được chia sẻ với các bạn

The Digital Universe,

Vũ Trụ Số,

which was created for humanity

được tạo ra để con người

to really see where we are

để thấy thật sự nơi chúng ta ở

in the universe.

trong vũ trụ.

And so I think we can roll the video that we have.

Và vì thế tôi nghĩ chúng ta có thể chiếu video chúng ta có.

[The Himalayas.]

[đỉnh Hymalaya.]

(Music)

(Âm nhạc)

The flat horizon that we've evolved with

Carter Emmart: Chân trời phẳng mà chúng ta tiến tới

has been a metaphor for the

là hình ảnh ẩn dụ cho

infinite: unbounded resources

các nguồn tài nguyện vô hạn

and unlimited capacity

và khả năng vô hạn

for disposal of waste.

của nước thải.

It wasn't until we really

Đã không phải cho tới khi chúng ta thực sự

left Earth,

rời trái đất,

got above the atmosphere

từ bên trên bầu khí quyển

and had seen the horizon

nhìn thấy chân trời

bend back on itself,

gập lại

that we could understand our planet

thì lúc đó chúng ta mới có thể hiểu được rằng hành tinh của chúng ta

as a limited condition.

là 1 điều kiện có giới hạn.

The Digital Universe Atlas

Atlas Vũ Trụ Số

has been built

được xây dựng

at the American Museum of Natural History

tại Bảo tàng Lịch Sử Tự Nhiên Mỹ

over the past 12 years.

suốt hơn 12 năm qua.

We maintain that,

Chúng tôi duy trì nó,

put that together

lắp ráp chúng lại với nhau

as a project

như 1 dự án

to really chart the universe

nhằm vẽ biểu đồ vũ trụ

across all scales.

ở mọi tỉ lệ xích.

What we see here are satellites around the Earth

Những gì chúng ta thấy ở đây là các vệ tinh xung quanh trái đất,

and the Earth in proper registration

và trái đất trong sự đăng ký chính xác

against the universe, as we see.

khác với vũ trụ, như các bạn thấy.

NASA supported this work

NASA đã ủng hộ công trình này

12 years ago

cách đây 12 năm,

as part of the rebuilding

là 1 phần trong việc tái xây dựng

of the Hayden Planetarium

đài thiên văn Hayden

so that we would share this with the world.

để chúng tôi có thể chia sẻ cùng thế giới này.

The Digital Universe is the basis

Vũ Trụ Số là nền tảng cơ bản

of our space show productions that we do --

của các sản phẩm biểu diễn không gian mà chúng ta làm --

our main space shows in the dome.

không gian chính của chúng ta nằm trong hình vòm.

But what you see here

Nhưng cái bạn đang thấy đây

is the result of, actually, internships

là kết quả thực tập thực sự

that we hosted with Linkoping University

mà chúng tôi tổ chức cùng trường Đại học Linkoping

in Sweden.

tại Thụy Điển.

I've had 12 students work on this

12 sinh viên làm việc cùng tôi trên công trình này

for their graduate work,

cho đề tài tốt nghiệp của họ.

and the result has been this software called Uniview

Và kết quả cho ra đời phần mềm có tên Uniview

and a company called SCISS in Sweden.

và 1 công ty có tên SCISS ở Thụy Điển.

This software

Phần mềm này

allows interactive use,

cho phép sử dụng tương tác.

so this actual flight path

Nên thực tế, đường bay này

and movie that we see here

và bộ phim chúng ta đang xem

was actually flown live.

là chuyến bay trực tiếp.

I captured this live from my laptop

Tôi đã thu trực tiếp từ laptop của mình

in a cafe called Earth Matters

trong 1 quán cà phê có tên Các Vật Thể Trái Đất

on the Lower East Side of Manhattan, where I live,

ở L.E.S, Manhattan, nơi tôi sống.

and it was done

Và được thực hiện

as a collaborative project

trong 1 dự án hợp tác

with the Rubin Museum of Himalayan Art

với Bảo tàng Nghệ Thuật Rubin ở Himalaya

for an exhibit

cho 1 cuộc triển lãm

on comparative cosmology.

về vũ trụ học và thuyết tương đối.

And so as we move out,

Và khi ra ngoài,

we see continuously from our planet

chúng tôi thấy liên tiếp từ hành tinh của chúng ta

all the way out into the realm of galaxies, as we see here,

mọi con đường tới các ngân hà thực như chúng ta thấy ở đây,

light-travel time, giving you a sense of how far away we are.

thời gian di chuyển của ánh sáng, tạo cho bạn cảm giác thật xa xôi.

As we move out,

Khi ra ngoài,

the light from these distant galaxies

ánh sáng từ những ngân hà cách xa chúng ta

have taken so long,

mất rất nhiều thời gian,

we're essentially backing up into the past.

chúng tôi chủ yếu là quay lại quá khứ.

We back so far up

Chúng tôi lùi lại

we're finally seeing a containment around us --

cho tới khi nhìn thấy giới hạn không gian giam hãm chúng ta --

the afterglow of the Big Bang.

phát quang còn dư sau vụ nổ Big Bang.

This is the WMAP

Đây là WMAP (tàu vũ trụ vi sóng bất đẳng hướng Wilkinson)

microwave background

chúng ta thấy

that we see.

nền vi sóng.

We'll fly outside it here, just to see this sort of containment.

Chúng ta sẽ bay bên ngoài nó để thấy sự kìm hãm không gian này.

If we were outside this,

Nếu chúng ta ở bên ngoài cái này,

it would almost be meaningless, in the sense as before time.

thì gần như vô nghĩa, theo cảm giác trước thời gian.

But this our containment of the visible universe.

Nhưng sự kìm hãm không gian của chúng ta là trong vũ trụ hữu hình.

We know the universe is bigger than that which we can see.

Chúng ta biết vũ trụ thực ra lớn hơn, vượt qua khả năng nhìn của con người,

Coming back quickly,

Trở lại một cách nhanh chóng,

we see here the radio sphere that we jumped out of in the beginning,

chúng ta thấy ở đây phạm vi ảnh hưởng sóng vô tuyến mà lúc đầu chúng ta nhảy ra khỏi.

but these are positions,

Nhưng các vị trí này,

the latest positions of exoplanets

các vị trí của các hành tinh bên ngoài hệ Mặt Trời

that we've mapped,

mà chúng tôi đã lập bản đồ.

and our sun here, obviously, with our own solar system.

Và mặt trời của chúng ta ở đây có hệ Mặt Trời riêng.

What you're going to see -- we're going to have to jump in here pretty quickly

Cái chúng ta sắp thấy -- các bạn sẽ phải nhảy vào đây thật nhanh

between several orders of magnitude

giữa vài bậc độ sáng

to get down to where we see the solar system --

để xuống nơi chúng ta nhìn thấy hệ Mặt Trời.

these are the paths of

Đây là các đường đi của

Voyager 1, Voyager 2, Pioneer 11 and Pioneer 10,

tàu Voyager 1,2 ; Pinoneer 11 và 10,

the first four spacecraft to have left the solar system.

4 tàu vũ trụ đầu tiên rời hệ Mặt Trời.

Coming in closer,

Đến gần hơn,

picking up Earth,

rọi vào trái đất.

orbit of the Moon, and we see the Earth.

Quỹ đạo của mặt trăng và chúng ta thấy trái đất.

This map can be updated,

Bản đồ này có thể được cập nhập.

and we can add in new data.

Và chúng tôi có thể bổ sung dữ liệu mới.

I know Dr. Carolyn Porco is the camera P.I.

Tôi biết Dr. Carolyn Porco là camera P.I

for the Cassini mission.

cho tàu vũ trụ Cassini.

But here we see the complex trajectory

Nhưng chúng ta thấy ở đây đường bay phức tạp

of the Cassini mission

của tàu Cassini

color coded for different mission phases,

mã hóa màu sắc cho các chặng sứ mệnh khác nhau,

ingeniously developed so that

khéo léo phát triển để

45 encounters with the largest moon, Titan,

45 lần chạm trán với mặt trăng lớn nhất, hành tinh Titan,

which is larger that the planet Mercury,

lớn hơn cả hành tình Mercury,

diverts the orbit into different parts of mission phase.

làm chệch hướng quỹ đạo thành các phần khác nhau của hành trình sứ mạng.

This software allows us to come close

Phần mềm này cho phép chúng ta đến gần hơn

and look at parts of this.

và nhìn thấy các phần của nó.

This software can also be networked between domes.

Phần mềm có thể kết nối mạng giữa các vòm.

We have a growing user base of this,

Chúng tôi có nền tảng phát triển người dùng cho phần mềm này.

and we network domes.

Và chúng tôi lập mạng lưới các vòm.

And we can network between domes and classrooms.

Và chúng tôi có thể lập mạng lưới giữa các vòm và phòng học.

We're actually sharing tours of the universe

Chúng tôi đang chia sẻ các chuyến thăm quan vũ trụ

with the first sub-Saharan

với trạm thiên văn tiểu Sahara đầu tiên

planetarium in Ghana

ở Ghana

as well as

cũng như

new libraries that have been built

các thư viện mới đã được xây dựng

in the ghettos in Columbia

ở các khu người Do Thái ở Columbia

and a high school

và 1 trường trung học

in Cambodia.

ở Campuchia.

And the Cambodians have

Người Campuchia đã

actually controlled the Hayden Planetarium from their high school.

điều khiển trạm thiên văn Hayden từ trường trung học của họ.

This is an image from Saturday,

Đây là hình ảnh từ hôm thứ 7,

photographed by the Aqua satellite, but through the Uniview software.

do vệ tinh Aqua chụp được, thông qua phần mềm Uniview.

So you're seeing the edge of the Earth.

Và bạn đang thấy đường viền của trái đất.

This is Nepal.

Đây là Nepal.

This is, in fact, right here is the valley of Lhasa,

Thực ra, ngay ở đây là thung lũng Lhasa,

right here in Tibet.

ở Tibet.

But we can see the haze

Nhưng chúng ta có thể thấy khói mù

from fires and so forth in the Ganges valley

từ lửa ... ở thung lũng Ganges

down below in India.

phía dưới Ấn Độ.

This is Nepal and Tibet.

Đây là Nepal và Tibet.

And just in closing,

Và để kết thúc,

I'd just like to say this beautiful world that we live on --

tôi muốn nói thế giới xinh đẹp chúng ta đang sống --

here we see a bit of the snow

Đây chúng ta thấy 1 chút tuyết

that some of you may have had to brave in coming out --

đang rơi.

so I'd like to just say

Và tôi muốn nói rằng

that what the world needs now

điều mà thế giới cần bây giờ

is a sense of being able to

là cảm giác có thể

look at ourselves in this much larger condition now

nhìn vào chính chúng ta trong điều kiện lớn hơn nhiều bây giờ

and a much larger sense of what home is.

và tầm hiểu biết vĩ mô hơn về khái niệm "Nhà".

Because our home is the universe,

Vì nhà của chúng ta là vũ trụ,

and we are the universe, essentially.

và chúng ta là vũ trụ.

We carry that in us.

Chúng ta mang vũ trụ trong mình.

And to be able to see our context

Và để có thể thấy môi trường của chúng ta

in this larger sense at all scales

ở tầm vĩ mô hơn

helps us all, I think, in understanding

giúp tất cả chúng ta hiểu được

where we are and who we are in the universe.

chúng ta đang ở đâu và là ai trong vũ trụ này.

Thank you.

Xin cảm ơn.

(Applause)

(Vỗ tay)