How we take back the internet | Edward Snowden

Edward Snowden: Interneti Böyle Geri Alacağız

Çeviri: Abdussamet Kandemir Gözden geçirme: ilker gül

Chris Anderson: The rights of citizens,

Chris Anderson: Vatandaşların hakları,

the future of the Internet.

Internetin geleceği.

So I would like to welcome to the TED stage

Sahneye bu devrimlerin arkasındaki

the man behind those revelations,

insanı, Ed Snowden'ı çağırıyorum

Ed Snowden.

ve hoş geldin diyorum.

(Applause)

(Alkışlar)

Ed is in a remote location somewhere in Russia

Ed bu robotu Rusya'da bir noktadan

controlling this bot from his laptop,

dizüstü bilgisayarı ile kontrol ediyor

so he can see what the bot can see.

ve robotun gördüğü her şeyi görebiliyor.

Ed, welcome to the TED stage.

Ed, TED konferansına hoş geldin.

What can you see, as a matter of fact?

Gerçekten, ne görebiliyorsun?

Edward Snowden: Ha, I can see everyone.

Edward Snowden: Herkesi görebiliyorum.

This is amazing.

Bu muhteşem bir şey.

(Laughter)

(Kahkahalar)

CA: Ed, some questions for you.

CA: Ed, sana bazı sorularım olacak.

You've been called many things

Geçmiş birkaç ayda

in the last few months.

sana birçok sıfat yakıştırdılar.

You've been called a whistleblower, a traitor,

Gammazcı, hain ve kahraman olduğun

a hero.

söylendi.

What words would you describe yourself with?

Kendini hangi kelimelerle tanımlıyorsun?

ES: You know, everybody who is involved

ES: Bildiğiniz gibi bu tartışmanın

with this debate

parçası olan herkes

has been struggling over me and my personality

benim ve benim şahsım üzerinden,

and how to describe me.

beni tanımlamak üzerinden tartışma yürütüyor.

But when I think about it,

Ancak bana göre

this isn't the question that we should be struggling with.

cevabını aramamız gereken soru bu değil.

Who I am really doesn't matter at all.

Benim kim olduğum hiçbir şeyi değiştirmez.

If I'm the worst person in the world,

Dünyadaki en kötü insan bensem

you can hate me and move on.

benden nefret eder ve yolunuza devam edersiniz.

What really matters here are the issues.

Asıl önemli olan buradaki meseleler.

What really matters here is the kind of government we want,

Asıl önemli olan bizlerin nasıl bir yönetim istediğimiz,

the kind of Internet we want,

ne tür bir Internet istediğimiz,

the kind of relationship between people

insanlar ve toplumlar arasında nasıl

and societies.

bir ilişki istediğimiz.

And that's what I'm hoping the debate will move towards,

Ve umut ediyorum tartışma bu yöne kayacak

and we've seen that increasing over time.

ve zamanla gördüğümüz de bu.

If I had to describe myself,

Kendimi tanımlasaydım,

I wouldn't use words like "hero."

"kahraman" gibi bir kelime kullanmazdım.

I wouldn't use "patriot," and I wouldn't use "traitor."

Vatansever ya da hain de demezdin.

I'd say I'm an American and I'm a citizen,

Şunu söylerdim, diğer herkes gibi

just like everyone else.

bir Amerikanım ve ben bir vatandaşım.

CA: So just to give some context

CA: Hikayenin tamamını bilmeyenler

for those who don't know the whole story --

için biraz olayları aktaracağım --

(Applause) —

(Alkışlar) —

this time a year ago, you were stationed in Hawaii

geçen sene bu zamanlar, Hawaii'deydin

working as a consultant to the NSA.

ve NSA'da danışman olarak çalışıyordun. (NSA: ABD Ulusal Güvenlik Ajansı)

As a sysadmin, you had access

Sistem yöneticisi olarak

to their systems,

onların sistemine erişimin vardı.

and you began revealing certain classified documents

Gizli belgeleri özenle seçilmiş

to some handpicked journalists

bazı gazetecilere sızdırdın

leading the way to June's revelations.

ve Haziran devriminin önünü açtın.

Now, what propelled you to do this?

Seni buna iten neydi?

ES: You know,

ES: Hawaii'de otururken

when I was sitting in Hawaii,

yıllar öncesinde istihbaratta çalışıyorken

and the years before, when I was working in the intelligence community,

beni rahatsız eden

I saw a lot of things that had disturbed me.

çok fazla şey gördüm.

We do a lot of good things in the intelligence community,

İstihbaratta yapılması gereken

things that need to be done,

ve herkesin faydasına olan

and things that help everyone.

birçok güzel şey yaparız.

But there are also things that go too far.

Ancak çizgiyi aşan şeyler de vardır.

There are things that shouldn't be done,

Yapılmaması gereken şeyler vardır

and decisions that were being made in secret

gizlice alınan kararlar vardır. Bu kararları

without the public's awareness,

kamuoyu bilmez,

without the public's consent,

kamuoyunun izni alınmamıştır,

and without even our representatives in government

hatta hükümetteki temsilcilerimiz

having knowledge of these programs.

dahi bunlardan habersizdirler.

When I really came to struggle with these issues,

Tüm bunlarla cebelleşirken

I thought to myself,

kendi kendime düşündüm

how can I do this in the most responsible way,

bu işleri en sorumlu bir şekilde

that maximizes the public benefit

toplumun çıkarını maksimize edip

while minimizing the risks?

riskleri minimize ederek nasıl yaparım?

And out of all the solutions that I could come up with,

Kongreye gitmek ve aklıma gelen

out of going to Congress,

onca çözümü bir kenara bırakırsak

when there were no laws,

istihbaratta özel ve sözleşmeli

there were no legal protections

çalışan benim gibiler için hiçbir yasa

for a private employee,

hiçbir koruma yokken

a contractor in intelligence like myself,

benim bilgiye boğulma

there was a risk that I would be buried along with the information

ve toplumun bundan habersiz kalması

and the public would never find out.

gibi bir risk vardı.

But the First Amendment of the United States Constitution

Ancak ABD anayasasının değiştirilmiş hali

guarantees us a free press for a reason,

özgür medyayı bir sebeple garanti altına alır.

and that's to enable an adversarial press,

Yasa ile muhalif medya hayata geçebilir

to challenge the government,

ve hükümete meydan okur.

but also to work together with the government,

Ancak aynı zamanda medya, hükümetle

to have a dialogue and debate about how we can

birlikte ulusal güvenliği riske atmadan

inform the public about matters of vital importance

insanları hayati önemdeki konularda nasıl

without putting our national security at risk.

bilgilendireceği hususunda çalışırlar ve tartışırlar.

And by working with journalists,

Yayınlamak hakkındaki kararları

by giving all of my information

benim insiyatifime bırakmak yerine

back to the American people,

gazatecilerle birlikte çalışılsa

rather than trusting myself to make

bilgiler Amarikan halkına geri verilse

the decisions about publication,

herkesin daha çok faydasına

we've had a robust debate

olacak şekilde sonuçlanabilecek

with a deep investment by the government

hükümetin desteklediği

that I think has resulted in a benefit for everyone.

güçlü tartışmalar yapabilirdik.

And the risks that have been threatened,

Tehdit altındaki riskler

the risks that have been played up

hükümet tarafından alınan

by the government

ve oynanan riskler

have never materialized.

asla meydana gelmezdi.

We've never seen any evidence

Bir tek spesifik zarara ait

of even a single instance of specific harm,

hiçbir delil görmedik

and because of that,

ve bu nedenle

I'm comfortable with the decisions that I made.

aldığım kararlarla ilgili vicdanen rahatım.

CA: So let me show the audience

CA: Ortaya sızdırdıklarından birkaç

a couple of examples of what you revealed.

örneği izleyicilere göstermeme müsaade et.

If we could have a slide up, and Ed,

Slaytı gösterebilirsek,

I don't know whether you can see,

Ed, senin görüp göremediğini bilmiyorum,

the slides are here.

işte slaytlar.

This is a slide of the PRISM program,

Bu gördüğünüz PRISM uygulamasından bir slayt

and maybe you could tell the audience

ve Ed, sen seyircilerimize bu uygulamayla

what that was that was revealed.

neyin meydana çıkartıldığını söyleyebilirsin.

ES: The best way to understand PRISM,

ES: PRSIM'le ilgili küçük bir tartışma olduğundan

because there's been a little bit of controversy,

onu anlamanın en iyi yolu

is to first talk about what PRISM isn't.

PRISM'in ne olmadığını konuşmaktan geçer.

Much of the debate in the U.S. has been about metadata.

ABD'deki tartışmaların çoğu üstveri (metadata) hakkında.

They've said it's just metadata, it's just metadata,

Söylene şey o sadece bir üstveri, üstveri....

and they're talking about a specific legal authority

ve Vatanseverlik Yasası Bölüm 215

called Section 215 of the Patriot Act.

adlı bir özel hukuki otoriteden bahsediyorlar.

That allows sort of a warrantless wiretapping,

Bu yasa mahkeme kararı olmadan dinlemelere

mass surveillance of the entire country's

bütün ülkenin telefon kayıtlarının toplu

phone records, things like that --

izlenmesine izin veriyor.

who you're talking to,

Kimle konuştuğunuz,

when you're talking to them,

ne zaman konuştuğunuz,

where you traveled.

nereye seyahat ettiğiniz gibi bilgiler.

These are all metadata events.

Tüm bunlar üstverinin bir parçasıdır.

PRISM is about content.

PRISM ise içerik hakkındadır.

It's a program through which the government could

Bu programla hükümet

compel corporate America,

şirketleri zorlayabilir

it could deputize corporate America

şirketleri vekil tayin edebilir

to do its dirty work for the NSA.

ya da NSA adına kirli işler yaptırabilir.

And even though some of these companies did resist,

Ve bu şirketlerden bazıları buna direndi

even though some of them --

sadece bazıları da olsa --

I believe Yahoo was one of them —

Yahoo direnenlerden birisiydi —

challenged them in court, they all lost,

mahkemeye gittiler ve hepsi kaybetti

because it was never tried by an open court.

çünkü davalar açık mahkemelerde görülmedi.

They were only tried by a secret court.

Davalar gizli mahkemede görüldü.

And something that we've seen,

Burada gördüğümüz şey

something about the PRISM program that's very concerning to me is,

PRISM hakkında gördüğümüz ve beni endişelendiren şey

there's been a talking point in the U.S. government

ABD hükümeti bu konuyu konuştuğunda

where they've said 15 federal judges

şunu söylediler: 15 yargıç programları inceledi

have reviewed these programs and found them to be lawful,

ve programları hukuka uygun buldular

but what they don't tell you

ancak size söylemedikler şey

is those are secret judges

tüm bu insanlar gizli mahkemelerin

in a secret court

gizli yargıçları

based on secret interpretations of law

ve yasanın gizli bir yorumuna dayanarak

that's considered 34,000 warrant requests

33 yıl boyunca 34,000 arama izni

over 33 years,

verildi

and in 33 years only rejected

ve bu 33 yılda sadece 11

11 government requests.

arama izni reddedildi.

These aren't the people that we want deciding

Bu insanlara biz karar vermedik ve

what the role of corporate America

özgür ve açık Internette Amerikan

in a free and open Internet should be.

şirketlerine biçtiğimiz rol bu değil.

CA: Now, this slide that we're showing here

CA: Bu slaytta gördüğümüz ve iddia edilen

shows the dates in which

şey teknoloji firmalarının Internet şirketlerinin

different technology companies, Internet companies,

programa katıldıkları tarihler

are alleged to have joined the program,

ve bu tarihten sonra

and where data collection began from them.

veriler toplanmaya başlandı.

Now, they have denied collaborating with the NSA.

Şimdiyse şirketler NSA ile işbirliği yaptıklarını reddediyorlar.

How was that data collected by the NSA?

NSA verileri nasıl topladı?

ES: Right. So the NSA's own slides

ES: Bunlar NSA'nın kendi sunumları

refer to it as direct access.

ve doğrudan erişime referans var.

What that means to an actual NSA analyst,

Bu bir NSA analistine şunları ifade eder:

someone like me who was working as an intelligence analyst

Benim gibi istihbarat analisti olarak çalışan biri

targeting, Chinese cyber-hackers,

Çinli hackerleri doğrudan onları

things like that, in Hawaii,

sunucularının merkezi merkezi ve

is the provenance of that data

datanın merkezi olan Hawaii'de

is directly from their servers.

hedef almak gibi şeyler.

It doesn't mean

Bu şu anlama gelmez:

that there's a group of company representatives

Bir grup şirket temsilcisi

sitting in a smoky room with the NSA

dumanlı bir NSA odasında oturuyorlar

palling around and making back-room deals

etrafa dolaşıyorlar ve tüm bu işler için

about how they're going to give this stuff away.

arka planda gizli anlaşmalar yapıyor. Böyle bir şey yok.

Now each company handles it different ways.

Her şirket NSA işlerini kendi yöntemiyle yapar.

Some are responsible.

Bazıları sorumluluk sahibidir.

Some are somewhat less responsible.

Bazıları ise daha az sorumludur.

But the bottom line is, when we talk about

Sonuç olarak bilgilerin

how this information is given,

nasıl verileceği konusuna gelirsek

it's coming from the companies themselves.

bilgiler şirketlerden doğrudan geliyor.

It's not stolen from the lines.

Bilgiler hatlardan [Internet,telefon vb.] çalınmıyor.

But there's an important thing to remember here:

Ancak hatırlamamız gereken bir nokta var:

even though companies pushed back,

Şirketler dirense de

even though companies demanded,

bazı taleplerde bulunsalar da

hey, let's do this through a warrant process,

örneğin bu işleri mahkeme izniyle

let's do this

yapmak gibi ya da

where we actually have some sort of legal review,

bir tür yasal incelemeye dayanarak

some sort of basis for handing over

kullanıcıların verilerine

these users' data,

ulaşmak gibi talepler...

we saw stories in the Washington Post last year

Ancak Washington Post'ta geçen yıl

that weren't as well reported as the PRISM story

gördüğümüz PRISM olarak ifade edilmeyen

that said the NSA broke in

hikayedeki gibi NSA, Google ile

to the data center communications

NSA arasındaki ve Yahoo ile NSA

between Google to itself

arasındaki veri merkezlerine

and Yahoo to itself.

sızdı.

So even these companies that are cooperating

Bu şirketler işbirliği yapmalarına rağmen

in at least a compelled but hopefully lawful manner

ve NSA ile işbirliğine yasal açıdan

with the NSA,

zorlanmalarına rağmen

the NSA isn't satisfied with that,

NSA bunla yetinmedi

and because of that, we need our companies

ve bu nedenle şirketlerimizin

to work very hard

kullanıcıların çıkarlarını temsil etmek

to guarantee that they're going to represent

ve kullanıcı haklarını desteklemek için

the interests of the user, and also advocate

ve bunları garanti altına almak için

for the rights of the users.

çok çalışmaları gerekiyor.

And I think over the last year,

Yıl boyunca

we've seen the companies that are named

PRISM sunumlarında ismi geçen

on the PRISM slides

şirketleri gördük.

take great strides to do that,

Bu şirketler kullanıcı hakları için büyük

and I encourage them to continue.

adımlar attılar ve ben onları destekliyorum.

CA: What more should they do?

CA: Şirketler daha fazla ne yapmalılar?

ES: The biggest thing that an Internet company

ES: Amerika'da bir Internet şirketinin yapabileceği

in America can do today, right now,

şu aşamada hukukçularına danışmadan

without consulting with lawyers,

yapabileceği en büyük şey

to protect the rights of users worldwide,

kullanıcılarının haklarını dünya çapında korumaktır.

is to enable SSL web encryption

Bu amaçla da ziyaret edilen her bir sayfayı

on every page you visit.

SSL ile kriptolamalıdırlar.

The reason this matters is today,

Bunun önemli olmasının sebebi

if you go to look at a copy of "1984" on Amazon.com,

Amazon.com'da 1984 romanına bakarsanız

the NSA can see a record of that,

NSA baktığınızın kaydını görebilir,

the Russian intelligence service can see a record of that,

Rus istihbarat servisi bu kaydı görebilir,

the Chinese service can see a record of that,

Çin istihbaratı görebilir,

the French service, the German service,

Fransız istihbaratı, Alman istihbaratı,

the services of Andorra.

Andora istihbaratı vb...

They can all see it because it's unencrypted.

Hepsi görebilir çünkü kayıt kriptolu değil.

The world's library is Amazon.com,

Amazon.com dünyanın kütüphanesi konumunda

but not only do they not support encryption by default,

ancak Amazon kriptolamayı kendiliğinden yapmadığı gibi

you cannot choose to use encryption

sizin de kitaplar arasında gezinirken kriptolama

when browsing through books.

seçeneğiniz yok.

This is something that we need to change,

Bu değiştirmemiz gereken bir şey

not just for Amazon, I don't mean to single them out,

ve burada sadece Amazon'u kastetmiyorum

but they're a great example.

ancak Amazon harika bir örnek.

All companies need to move

Kullanıcılar herhangi bir yöntem

to an encrypted browsing habit by default

ya da bir şey yapmaksızın bütün şirketler

for all users who haven't taken any action

kullanıcıların web ortamındaki gezintilerini

or picked any special methods on their own.

kriptolama alışkanlığını kazanmalılar.

That'll increase the privacy and the rights

Böylece kullanıcıların sahip olduğu

that people enjoy worldwide.

haklar ve gizlilik güçlenecektir.

CA: Ed, come with me to this part of the stage.

CA: Ed, sahnenin bu bölümüne gelir misin?

I want to show you the next slide here. (Applause)

Sana bir sonraki sunumu göstermek istiyorum. (Alkışlar)

This is a program called Boundless Informant.

Bu programın ismi Boundless Informant. [Sınırsız Köstebek]

What is that?

Bu program nedir?

ES: So, I've got to give credit to the NSA

ES: Program için düzgün isim kullandığı

for using appropriate names on this.

için NSA'nın hakkını vermek isterim.

This is one of my favorite NSA cryptonyms.

Bu benim favori NSA kriptolarımdan.

Boundless Informant

Boundless Informant NSA'nın

is a program that the NSA hid from Congress.

Kongre'den sakladığı bir program.

The NSA was previously asked by Congress,

Kongre NSA'ya bir soru sordu.

was there any ability that they had

Soruda Amerika'da sızılan

to even give a rough ballpark estimate

ve bilgi toplanan iletişimlerin

of the amount of American communications

miktarının kabaca tahmininin

that were being intercepted.

mümkünlüğü soruluyordu.

They said no. They said, we don't track those stats,

NSA mümkün değil dedi ve bu istatistiklerin

and we can't track those stats.

tutulmadığını ve tutulamayacağını söyledi.

We can't tell you how many communications

Ayrıca dünya çapında kaç haberleşmeye

we're intercepting around the world,

sızdıklarını söyleyemeceklerini

because to tell you that would be

çünkü bunu söylemenin

to invade your privacy.

gizliliğin ihlali olacağını söylediler.

Now, I really appreciate that sentiment from them,

NSA'nın ifadelerini gerçekten takdir ediyorum

but the reality, when you look at this slide is,

ancak bu sunumda hakikati görüyorsunuz.

not only do they have the capability,

NSA sadece bunu yapma

the capability already exists.

yeteneğine sahip değil, yetenek halihazırda mevcut.

It's already in place.

Bu özellik zaten devrede.

The NSA has its own internal data format

NSA kendine özel veri formatına sahip.

that tracks both ends of a communication,

Haberlerleşmelerin her iki ucuda izleniyor.

and if it says,

Bugün itibariyle diyelim ki Amerikadan

this communication came from America,

gelen haberleşmelerden

they can tell Congress how many of those communications

kaçına sızdıklarını Kongreye

they have today, right now.

şu an itibariyle söyleyebilirler.

And what Boundless Informant tells us

Boundless Informant bizlere şunu söylüyor:

is more communications are being intercepted

Rusya'daki Rusların haberleşmelerinden

in America about Americans

ziyade daha çok ABD'deki Amerikalıların

than there are in Russia about Russians.

haberleşmelerine sızılıyor ve bilgi toplanıyor.

I'm not sure that's what an intelligence agency

Bir istihbarat servisinin amacı

should be aiming for.

bu mu olmalı, çok emin değilim.

CA: Ed, there was a story broken in the Washington Post,

CA: Washington Post'ta yine senin verilerine

again from your data.

dayanan bir hikaye vardı.

The headline says,

Başlıkta şunu diyor:

"NSA broke privacy rules

"NSA, her yıl binlerce kez

thousands of times per year."

gizlilik kurallarını ihlal ediyor."

Tell us about that.

Bunun hakkında ne dersin.

ES: We also heard in Congressional testimony last year,

ES: Kongre'deki ifadelerde de geçen sene duyduk.

it was an amazing thing for someone like me

NSA'dan gelen, gerçek belgeleri görmüş,

who came from the NSA

belgeler içerisinde ne olduğunu bilen

and who's seen the actual internal documents,

benim gibi birisi için bile

knows what's in them,

yemin altında ifade veren resmi görevlileri

to see officials testifying under oath

görmek ve hiçbir suistimal olmaması

that there had been no abuses,

NSA'nın kurallarının çiğnenmemiş olması

that there had been no violations of the NSA's rules,

bu olayın geldiğini bilmek

when we knew this story was coming.

hayret vericiydi.

But what's especially interesting about this,

Ancak bu olayda asıl enteresan olan

about the fact that the NSA has violated

gerçek şu ki NSA kendi kurallarını

their own rules, their own laws

kendi yasalarını bir tek yıl içerisinde

thousands of times in a single year,

binlerce kez çiğnedi

including one event by itself,

bu olay 2,776 toplam olaydan

one event out of those 2,776,

sadece bir tanesi olmasına rağmen

that affected more than 3,000 people.

3,000'den fazla kişiyi etkiledi.

In another event, they intercepted

Başka bir olayda, kazara

all the calls in Washington, D.C., by accident.

Washington D.C.'deki bütün konuşmaları dinlediler.

What's amazing about this,

Bu raporla ilgili şaşırtıcı

this report, that didn't get that much attention,

olan şey fazla ilgi görmemiş olması

is the fact that not only were there 2,776 abuses,

ve suistimallerin 2,776 ile sınırlı olmaması.

the chairman of the Senate Intelligence Committee,

Senato İstihbarat Komisyonu başkanı

Dianne Feinstein, had not seen this report

Dianne Feinstein, Washington Post'un kendisinden

until the Washington Post contacted her

rapor hakkında yorum istediği zaman kadar

asking for comment on the report.

raporu görmemişti bile.

And she then requested a copy from the NSA

Ardından NSA'dan

and received it,

bir kopyasını istedi ve aldı

but had never seen this before that.

fakat öncesinde kesinlikle görmemişti.

What does that say about the state of oversight

Senato İstihbarat Komisyonu başkanı

in American intelligence

kuralların yıl boyunca

when the chairman of the Senate Intelligence Committee

binlerce kez ihlal edildiğini bilmiyorsa

has no idea that the rules are being broken

bu durum bize ABD istihbaratının kusurları

thousands of times every year?

hakkında ne fikir verecektir?

CA: Ed, one response to this whole debate is this:

CD: Ed, tüm bu tartışmalara verilen bir cevap şu:

Why should we care about

Bu takipleri, dinlemeleri, sızmaları hakikaten

all this surveillance, honestly?

neden umursamalıyız ki?

I mean, look, if you've done nothing wrong,

Yanlış bir şey yapmıyorsan

you've got nothing to worry about.

endişelenecek bir şey yoktur demek istiyorum.

What's wrong with that point of view?

Bu bakış açısındaki sorun ne?

ES: Well, so the first thing is,

ES: Her şeyden önce

you're giving up your rights.

haklarını bir kenara bırakıyorsun.

You're saying hey, you know,

Aslında şunu diyorsun:

I don't think I'm going to need them,

Haklara ihtiyaç duyacağımı düşünmüyorum

so I'm just going to trust that, you know,

ve ben bu insanlara güveniyorum

let's get rid of them, it doesn't really matter,

hakları bir kenara bırakalım, onlar önemli değil

these guys are going to do the right thing.

istihbaratçılar doğru şeyi yapacaktır.

Your rights matter

Haklarınız önemli çünkü

because you never know when you're going to need them.

onlara ne zaman ihtiyaç duyacağınızı asla bilemezsiniz.

Beyond that, it's a part of our cultural identity,

Bunun da ötesinde bu bizim kültürel kimliğimizin

not just in America,

bir parçası, sadece Amerikanın değil

but in Western societies

batılı toplumların ve

and in democratic societies around the world.

dünyadaki demokratik toplumların kültülerinin.

People should be able to pick up the phone

İnsanlar telefonlarını kaldırıp ailelerini

and to call their family,

arayabilmeli,

people should be able to send a text message

sevdiklerine mesaj

to their loved ones,

gönderebilmeli,

people should be able to buy a book online,

online kitap alabilmeli,

they should be able to travel by train,

trenle seyahat edebilmeli,

they should be able to buy an airline ticket

uçak bileti alabilmeli. Ve tüm bunları yaparken

without wondering about how these events

bu olayların bir

are going to look to an agent of the government,

muhtemelen sizin ülkenizden olaman bir ajana

possibly not even your government

nasıl görüneceğini yıllar boyunca

years in the future,

nasıl farklı yorumlanabileceği

how they're going to be misinterpreted

ve niyenitizin ne olduğu konusunda neler düşünecekleri

and what they're going to think your intentions were.

husunda insanlar endişe duymamalı.

We have a right to privacy.

Bizler mahremiyet hakkına sahibiz.

We require warrants to be based on probable cause

Mahkeme izni istiyoruz çünkü muhtemel bazı sebeplere

or some kind of individualized suspicion

ya da bir tür bireysel şüphelere sahibiz

because we recognize that trusting anybody,

çünkü biliyoruz ki birilerine ya da devlet otoritesine

any government authority,

tüm haberleşmeleri

with the entirety of human communications

gizlice ve kusursuzca emanet

in secret and without oversight

edilebileceğini

is simply too great a temptation to be ignored.

çok fazla görüyoruz ve bu inkar edilemez.

CA: Some people are furious at what you've done.

CA: Bazı insanlar yaptıkların hakkında çok sinirliler.

I heard a quote recently from Dick Cheney

Dick Cheney'nin senin hakkında dediklerini duydum.

who said that Julian Assange was a flea bite,

Diyor ki; Julian Assange pire ısırığıydı,

Edward Snowden is the lion that bit the head off the dog.

Edward Snowden ise köpeğin başını ısırıp koparan bir aslan.

He thinks you've committed

Ona göre sen

one of the worst acts of betrayal

Amerikan tarihindeki en kötü

in American history.

ihanetlerden birisini yaptın.

What would you say to people who think that?

Bu şekilde düşünenlere ne demek istersin?

ES: Dick Cheney's really something else.

ES: Dick Cheney gerçekten ayrı bir alem.

(Laughter) (Applause)

(Gülüşmeler) (Alkışlar)

Thank you. (Laughter)

Teşekkür ederim. (Gülüşmeler)

I think it's amazing, because at the time

Dedikleri hayret verici çünkü

Julian Assange was doing some of his greatest work,

Julian Asange harika işler çıkarırken

Dick Cheney was saying

Dick Cheney diyordu ki

he was going to end governments worldwide,

Assange dünyada devlet bırakmayacak

the skies were going to ignite

gökyüzü yanacak

and the seas were going to boil off,

denizler kaynacak

and now he's saying it's a flea bite.

ve şimdi diyor ki Assange bir pire ısırığı.

So we should be suspicious about the same sort of

Bu tür resmi şahıslardan

overblown claims of damage to national security

ulusal güvenliğe zarar verildiğini iddia ettikleri

from these kind of officials.

abartılı konuşmalardan şüphe duymalıyız.

But let's assume that these people really believe this.

Ancak varsayılım ki bu insanlar dediklerine gerçekten inanıyorlar.

I would argue that they have kind of

Bu insanların çok dar bir ulusal güvenlik

a narrow conception of national security.

anlayışına sahip olduklarını kanıtlamak istiyorum.

The prerogatives of people like Dick Cheney

Dick Cheney gibi imtiyazlı insanlar

do not keep the nation safe.

ulusumuzu güvende tutmuyorlar.

The public interest is not always the same

Kamusal çıkar aynı ulusal çıkar da olduğu gibi

as the national interest.

her zaman aynı değildir.

Going to war with people who are not our enemy

Bizim düşmanımız olmayan bize tehdit oluşturmayan

in places that are not a threat

yerlerde insanlarla savaşa girmek

doesn't make us safe,

bizi güvenli kılmıyor.

and that applies whether it's in Iraq

Bunu ister Irak olarak düşünün

or on the Internet.

ister Internet olarak.

The Internet is not the enemy.

Internet bizim düşmanımız değil.

Our economy is not the enemy.

Ekonomimiz bizim düşmanımız değil.

American businesses, Chinese businesses,

Amerikan şirketleri, Çin şirketleri

and any other company out there

ya da dışarıdaki herhangi bir şirket

is a part of our society.

toplumumuzun bir parçası.

It's a part of our interconnected world.

İçiçe geçmiş dünyamızın bir parçası.

There are ties of fraternity that bond us together,

Bunlar bizi birbirimize kenetleyen kardeşliğin bağları

and if we destroy these bonds

ve biz bu bağları yok edersek

by undermining the standards, the security,

diğer ulusların ve halkların

the manner of behavior,

bizden uymamızı bekledikleri

that nations and citizens all around the world

standartların, güvenliğin ve davranış şeklinin

expect us to abide by.

altını oymuş olacağız.

CA: But it's alleged that you've stolen

CA: Fakat senin 1.7 milyon belgeyi çaldığın

1.7 million documents.

iddia ediliyor.

It seems only a few hundred of them

Anlaşılan bugüne kadar gazetecilerle

have been shared with journalists so far.

sadece yüzlercesini paylaştın.

Are there more revelations to come?

Daha fazla belge yolda mı?

ES: There are absolutely more revelations to come.

ES: Kesinlikle daha fazlası gelecek.

I don't think there's any question

En önemli raporlardan

that some of the most important reporting

bazılarının henüz yayınlanmadığı konusunda

to be done is yet to come.

şüphe olduğunu düşünmüyorum.

CA: Come here, because I want to ask you

CA: Buraya gelebilir misin çünkü bu

about this particular revelation.

sızıntının özelinde sormak istiyorum.

Come and take a look at this.

Gel ve şuna bir bak.

I mean, this is a story which I think for a lot of the techies in this room

Bence bu salonu dolduran teknik insanlar için

is the single most shocking thing

son bir kaç ayda duydukları şeyler arasından

that they have heard in the last few months.

en şok edici şey bu hikayede.

It's about a program called "Bullrun."

"Bullrun" isimli bir program.

Can you explain what that is?

Bu programı açıklayabilir misin?

ES: So Bullrun, and this is again

ES: Bullrun için

where we've got to thank the NSA for their candor,

NSA'ya samimiyetleri ve şeffaflıkları için teşekkür ediyorum

this is a program named after a Civil War battle.

bu program bir iç savaş sonrası isimlendirildi.

The British counterpart is called Edgehill,

Britanya'daki karşlılığı ise

which is a U.K. civil war battle.

Edgehill adlı Britanya iç savaşı.

And the reason that I believe they're named this way

Ve bence programa bu ismi

is because they target our own infrastructure.

vermelerinin nedeni toplumsal yapımızı hedef almaları.

They're programs through which the NSA

Bu programlarla NSA bilinçli olarak

intentionally misleads corporate partners.

işbirliği yaptığı şirketleri yanlış yönlendirebiliyor.

They tell corporate partners that these

İşbirliği yaptıkları şirketlere bunların

are safe standards.

güvenli standartlar olduğunu söylüyorlar.

They say hey, we need to work with you

NSA'nın dediği şu:

to secure your systems,

Sistemlerinizin güvenliği için birlikte çalışmalıyız

but in reality, they're giving bad advice

ama aslında bu bir kötü tavsiye veriyor

to these companies that makes them

çünkü

degrade the security of their services.

şirketlerin güvenliği azalıyor.

They're building in backdoors that not only

Bir tür arka kapılar inşa ediyorlar

the NSA can exploit,

böylece sadece NSA sızmıyor

but anyone else who has time and money

araştırmaya ve bulmaya zamanı ve parası

to research and find it

olan herkes

can then use to let themselves in

bu arka kapılardan

to the world's communications.

dünyanın iletişimine sızabilir.

And this is really dangerous,

Bu gerçekten çok tehlikeli

because if we lose a single standard,

çünkü bir tek standardı bile kaybedersek

if we lose the trust of something like SSL,

SSL'e olan güvenimizi kaybedersek -

which was specifically targeted

ve Bullrun uygulaması

by the Bullrun program,

özellikle SSL'i hedef alıyor -

we will live a less safe world overall.

daha az güvenli bir dünyada yaşayacağız.

We won't be able to access our banks

İletişimlerimizi izleyen insanların varlığının

and we won't be able to access commerce

ya da bu iletişimleri kendi çıkarları için kullanabilecekleri endişesiyle

without worrying about people monitoring those communications

bankalarımıza erişemeyeceğiz

or subverting them for their own ends.

ya da ticari faaliyette bulunmayacağız.

CA: And do those same decisions also potentially

CA: Ve bu kararlar aslında Amerikayı

open America up to cyberattacks

farklı potansiyel kaynaklardan

from other sources?

siber ataklara açık kılıyor, değil mi?

ES: Absolutely.

ES: Kesinlikle doğru.

One of the problems,

Problemlerden bir tanesi,

one of the dangerous legacies

11 Eylül sonrası gördüğümüz

that we've seen in the post-9/11 era,

tehlikeli yasalardan birisi

is that the NSA has traditionally worn two hats.

NSA'ya iki zıt geleneksel görevi yükledi.

They've been in charge of offensive operations,

NSA hackleme dediğimiz saldırı operasyonlarından

that is hacking,

sorumlu olduğu gibi

but they've also been in charge of defensive operations,

savunma operasyonlarından da sorumlular.

and traditionally they've always prioritized

Ve geleneksel olarak Amerikan sırları

defense over offense

daha önemli olduğundan

based on the principle

hücumdan ziyade savunmaya

that American secrets are simply worth more.

öncelik veriliyor.

If we hack a Chinese business

Amerikan halkı için Çinlilerin bizim

and steal their secrets,

sırlarımıza erişememesi

if we hack a government office in Berlin

bizim Çin iş dünyasının hackleyip

and steal their secrets,

bilgilerini çalmaktan

that has less value to the American people

ya da Berlin'deki hükümet ofislerini hackleyip

than making sure that the Chinese

sırlarını çalmaktan

can't get access to our secrets.

çok daha önemli.

So by reducing the security of our communications,

Bu sebeple NSA bizim haberleşmemizin güvenliğini

they're not only putting the world at risk,

azaltarak sadece dünyayı riske atmıyor

they're putting America at risk in a fundamental way,

Amerika'yı da en temelden riske atıyor

because intellectual property is the basis,

çünkü zayıf güvenlikle riske atarak

the foundation of our economy,

ülkemiz ekonomisinin temeli olan

and if we put that at risk through weak security,

entelektüel birikim riske atılıyor.

we're going to be paying for it for years.

Bunun bedelini yıllarca ödeyeceğiz.

CA: But they've made a calculation

CA: Fakat onların hesabına göre

that it was worth doing this

Amerika'nın terorizme karşı savunmasının

as part of America's defense against terrorism.

bir parçası olarak bunları yapmaya değer.

Surely that makes it a price worth paying.

Ödenen fiyata değer.

ES: Well, when you look at the results

ES: O halde bu programların terörizmi

of these programs in stopping terrorism,

durdurup durduramadığına bakalım.

you will see that that's unfounded,

Böyle bir şeyin olmadığını göreceksiniz

and you don't have to take my word for it,

ve bana inanmayabilirsiniz.

because we've had the first open court,

Ancak bu konuda ilk defa açık bir duruşmada

the first federal court that's reviewed this,

federal mahkeme bunu inceledi

outside the secrecy arrangement,

gizlilik anlaşmaları bir kenara bırakıldı.

called these programs Orwellian

İncelenen programın adı Orwellian

and likely unconstitutional.

ve muhtemelen de anayasaya aykırı.

Congress, who has access

Bu konularda brifing almaya yetkili

to be briefed on these things,

olan Kongre şimdilerde

and now has the desire to be,

bu konuda bütçe reformu

has produced bills to reform it,

yapma isteğinde,

and two independent White House panels

Beyaz Saray'da yapılan iki bağımsız panelde

who reviewed all of the classified evidence

gizli olan bütün deliller incelendi

said these programs have never stopped

ve denilen şu: bu programlar

a single terrorist attack

olmak üzere olan

that was imminent in the United States.

hiçbir terörist saldırıyı önlemedi.

So is it really terrorism that we're stopping?

Durdurmaya çalıştığımız terörizm bu mu?

Do these programs have any value at all?

Bu programların gerçekten bir değeri var mı?

I say no, and all three branches

Benim cevabım hayır. Ve hükümetin

of the American government say no as well.

üç kanadı da aynı cevabı veriyor.

CA: I mean, do you think there's a deeper motivation

CA: Terörizmle savaştan öte

for them than the war against terrorism?

daha derin amaçlar olduğunu düşünüyor musun?

ES: I'm sorry, I couldn't hear you, say again?

ES: Affedersin, seni duyamadım, tekrarlar mısın?

CA: Sorry. Do you think there's a deeper motivation

CA: Terörizmle savaştan öte

for them other than the war against terrorism?

daha derin amaçlar olduğunu düşünüyor musun?

ES: Yeah. The bottom line is that terrorism

ES: Evet. Sonuç olarak istihbarat

has always been what we in the intelligence world

dünyası terörizmi başka şeylerin

would call a cover for action.

üstünü örtmek için kullanır.

Terrorism is something that provokes

Terörizm öyle bir şey ki

an emotional response that allows people

insanların normal zamanda vermeyecekleri

to rationalize authorizing powers and programs

tepkileri onları tahrik ederek verdirtiyor,

that they wouldn't give otherwise.

güç kullanımını ve bu programları mantıksal hale getiriyor.

The Bullrun and Edgehill-type programs,

Bullrun ve Edgehill tipindeki

the NSA asked for these authorities

programlar için NSA ta 1990'larda

back in the 1990s.

izin istemişti.

They asked the FBI to go to Congress and make the case.

FBI'dan bunu Kongreye sunmasını istediler.

The FBI went to Congress and did make the case.

FBI Kongreye gitti ve başvuruda bulundu.

But Congress and the American people said no.

Ancak Kongre ve Amerikan halkı hayır dedi.

They said, it's not worth the risk to our economy.

Ekonomimizi riske atmaya değmez, dediler.

They said it's worth too much damage

Bundan gelecek fayda

to our society to justify the gains.

toplumuza gelecek zararı karşılamaz, dediler.

But what we saw is, in the post-9/11 era,

Fakat 11 Eylül sonrası dönemde

they used secrecy and they used the justification of terrorism

programları kullanmak için terörizm üzerinden

to start these programs in secret

haklılaştırmayı ve gizliliği kullandılar.

without asking Congress,

Hem de Kongreye sormadan

without asking the American people,

Amerikan halkına sormadan

and it's that kind of government behind closed doors

ve işte gizli kapılar arkasında iş yapan ve kendimizi

that we need to guard ourselves against,

korumamız gereken hükümet biçimi bu.

because it makes us less safe,

Çünkü bunlar hiçbir fayda sağlamadan

and it offers no value.

güvenliğimizi azaltıyorlar.

CA: Okay, come with me here for a sec,

CA: Okey, bir saniyeliğine benimle gel

because I've got a more personal question for you.

çünkü sana daha özel bir sorum var.

Speaking of terror,

Terörizmden konuşurken

most people would find the situation you're in right now

çoğunluk senin Rusya'daki durumunu

in Russia pretty terrifying.

oldukça korkutucu bulacaktır.

You obviously heard what happened,

Kesinlikle haberin olmuştur,

what the treatment that Bradley Manning got,

Bradley Manning'in yaptığı anlaşmaya

Chelsea Manning as now is,

şimdilerde ise Chelsea Manning'e

and there was a story in Buzzfeed saying that

ve Buzzfeed'de dolaşan bir hikayeye göre

there are people in the intelligence community

istihbarat dünyasınında senin ölmeni

who want you dead.

isteyenler var.

How are you coping with this?

Bunla nasıl başa çıkıyorsun?

How are you coping with the fear?

Bu korkuyla nasıl baş ediyorsun?

ES: It's no mystery

ES: Bazı ülkelerin benim ölmemi

that there are governments out there that want to see me dead.

istemeleri bir sır değil.

I've made clear again and again and again

Bunu defalarca anlaşılır şekilde söyledim:

that I go to sleep every morning

Her sabah uyumaya giderken

thinking about what I can do for the American people.

Amerikan halkı için ne yapabilirim diye düşünüyorum.

I don't want to harm my government.

Hükümetimize zarar vermek istemem.

I want to help my government,

Hükümete yardım etmek istiyorum.

but the fact that they are willing to

ancak onlar bunu inkar ediyor

completely ignore due process,

ve beni mahkemede

they're willing to declare guilt

yargılamadan suçlu

without ever seeing a trial,

ilan etmek istiyorlar.

these are things that we need to work against

Toplum olarak mücadele etmemiz gereken

as a society, and say hey, this is not appropriate.

ve "hey bu doğru değil" dememiz gereken şeyler bunlar.

We shouldn't be threatening dissidents.

Muhalifleri tehdit etmemeliyiz.

We shouldn't be criminalizing journalism.

Gazeteciliği suçmuş gibi göstermemeliyiz.

And whatever part I can do to see that end,

Sonunda ne olursa olsun ve risklere rağmen

I'm happy to do despite the risks.

yaptıklarımla mutluyum.

CA: So I'd actually like to get some feedback

CA: Aslında bu noktada

from the audience here,

dinleyicilerimizin görüşünü duymak isterim

because I know there's widely differing reactions

çünkü biliyorum ki Edward Snowden için farklı

to Edward Snowden.

reaksiyonlara sahipsiniz.

Suppose you had the following two choices, right?

İki seçeneğiniz olduğunu varsayalım.

You could view what he did

İlk bakış açısı Edward'ın yaptıklarının

as fundamentally a reckless act

sorumsuzca olduğu

that has endangered America

ve Amerika'yı tehlike soktuğu.

or you could view it as fundamentally a heroic act

2. bakış açısı Edward'ın yaptıklarının

that will work towards America and the world's

kahramanca olduğu ve uzun vadede ABD ve dünyanın

long-term good?

çıkarına olduğu.

Those are the two choices I'll give you.

Seçenekleriniz bunlar.

I'm curious to see who's willing to vote with

Kimlerin Edward'ın sorumsuzca davrandığı

the first of those,

yönündeki 1. bakış açısına

that this was a reckless act?

sahip olduğunu merak ediyorum.

There are some hands going up.

Kalkan eller görüyorum.

Some hands going up.

Bazı eller kalkıyor.

It's hard to put your hand up

Edward burdayken

when the man is standing right here,

el kaldırmak zor olsa da

but I see them.

kalkan eller var.

ES: I can see you. (Laughter)

ES: Görebiliyorum. (Kahkahalar)

CA: And who goes with the second choice,

CA: Kimler Edward'ın kahramanca

the fundamentally heroic act?

davrandığını düşünüyor.

(Applause) (Cheers)

(Alkışlar) (Tezahüratlar)

And I think it's true to say that there are a lot of people

İtiraf etmek gerekir ki

who didn't show a hand and I think

bazıları hiç el kaldırmadı ve konu hakkında

are still thinking this through,

düşünmeye devam ediyorlar

because it seems to me that the debate around you

çünkü senin hakkındaki tartışma geleneksel

doesn't split along traditional political lines.

politik çizgilerin hiçbirine oturmuyor.

It's not left or right, it's not really about

Ne sol ne de sağ,

pro-government, libertarian, or not just that.

ne devletçi ne liberteryen.

Part of it is almost a generational issue.

Tartışmanın bir kısmı neredeyse bir kuşaktır var.

You're part of a generation that grew up

Sen Internetle büyüyen kuşaktansın

with the Internet, and it seems as if

ve öyle görünüyor ki

you become offended at almost a visceral level

Internete zarar verebilecek bir şey

when you see something done

gördüğünde

that you think will harm the Internet.

fazlaca sinirleniyorsun.

Is there some truth to that?

Bunda doğruluk payı var mı?

ES: It is. I think it's very true.

ES: Bence tamamen doğru.

This is not a left or right issue.

Bu sağ sol meselesi değil.

Our basic freedoms, and when I say our,

Bizlerin en temel hakları ve

I don't just mean Americans,

bizler derken sadece

I mean people around the world,

Amerikalıları değil tüm insanları kastediyorum.

it's not a partisan issue.

Bu partizanca bir mesele değil.

These are things that all people believe,

Bunlara tüm insanlar inanıyor

and it's up to all of us to protect them,

ve bunları korumak hepimizin görevi

and to people who have seen and enjoyed

ve bunlar açık ve özgür Interneti

a free and open Internet,

seven insanların meselesi.

it's up to us to preserve that liberty

Gelecek nesillerin de Interneti kullanabilmesi

for the next generation to enjoy,

bizim bu özgürlüğü korumamıza bağlı

and if we don't change things,

ve bir şeyleri değiştirmezsek

if we don't stand up to make the changes

bir şeyleri değiştirmek için hareket etmezsek

we need to do to keep the Internet safe,

Interneti kaybedeceğiz ve büyük bir kayıp olacak.

not just for us but for everyone,

Interneti güven altında tutmalıyız

we're going to lose that,

sadece bizim

and that would be a tremendous loss,

için değil

not just for us, but for the world.

tüm dünya için.

CA: Well, I have heard similar language recently

CA: Benzer bir dili geçenlerde

from the founder of the world wide web,

şu anda burada olan

who I actually think is with us, Sir Tim Berners-Lee.

www'nın kurucusu Tim Berners-Lee'den de duydum.

Tim, actually, would you like to come up and say,

Tim buraya gelip bir şeyler söylemek ister misin?

do we have a microphone for Tim?

Tim için mikrofonumuz var mı?

(Applause)

(Alkışlar)

Tim, good to see you. Come up there.

Tim seni görmek güzel, gelsene.

Which camp are you in, by the way,

Bu arada sen hangi tarafı tutuyorsun:

traitor, hero? I have a theory on this, but --

kahraman mı hain mi? Bu konuda bir teorim var fakat --

Tim Berners-Lee: I've given much longer

Tim Berners-Lee: Soruna çok uzun

answers to that question, but hero,

bir cevap verirdim ancak iki şık arasından

if I have to make the choice between the two.

birisini seçmek zorundaysam kahraman diyorum.

CA: And Ed, I think you've read

CA: Ed, Sir Tim'in Interneti kurtarmak

the proposal that Sir Tim has talked about

için önerdiği yeni Magna Carta'yı

about a new Magna Carta to take back the Internet.

okumuşsundur.

Is that something that makes sense?

Öneri sence mantıklı mı?

ES: Absolutely. I mean, my generation, I grew up

ES: Kesinlikle. Benim nesilim Internet

not just thinking about the Internet,

hakkında sadece düşünürek büyümedi

but I grew up in the Internet,

aynı zamanda Internette büyüdü.

and although I never expected to have the chance

Her ne kadar Interneti doğrudan ve pratikçe

to defend it in such a direct and practical manner

savunma şansına ve onu sıradışı

and to embody it in this unusual,

ve tanrısal şekilde sunma şanınsa

almost avatar manner,

sahip olmayı beklemesem de

I think there's something poetic about the fact that

bence hakikatin destansı bir yanı var.

one of the sons of the Internet

Politik ifadelerinin sonucu olarak

has actually become close to the Internet

Internetin çocuklarından birisi

as a result of their political expression.

Internete yakınlaştı.

And I believe that a Magna Carta for the Internet

Internet için Magna Carta'nın tam olarak ihtiyacımız

is exactly what we need.

olan şey olduğuna inanıyorum.

We need to encode our values

Değerlerimizi sadece yazıya

not just in writing but in the structure of the Internet,

dökmemeli onu Internetin mimarisine işlemeliyiz

and it's something that I hope,

ve bu konuda umutluyum.

I invite everyone in the audience,

Sadece burada Vancouver'deki değil

not just here in Vancouver but around the world,

tüm dünyadaki izleyicilerimizi katılmaya

to join and participate in.

ve katkıda bulunmaya davet ediyorum.

CA: Do you have a question for Ed?

CA: Ed'e sorun var mı?

TBL: Well, two questions,

TBL: İki sorum var,

a general question —

genel bir sorun —

CA: Ed, can you still hear us?

CA: Ed, bizi duyabiliyor musun?

ES: Yes, I can hear you. CA: Oh, he's back.

ES: Evet, duyabiliyorum. CA: Geri geldi.

TBL: The wiretap on your line

TBD: Senin hattındaki gizli dinleme

got a little interfered with for a moment.

kısa süreliğine bozuldu.

(Laughter)

(Kahkahalar)

ES: It's a little bit of an NSA problem.

ES: NSA'nın kendi problemi.

TBL: So, from the 25 years,

TBL: 25 yıl öncesine

stepping back and thinking,

geri gidip düşündüğümüzde

what would you think would be

sence Internet

the best that we could achieve

hakkındaki tüm bu tartışmalardan

from all the discussions that we have

sonra yapabileceğimiz

about the web we want?

en iyi şey ne olurdu?

ES: When we think about

ES: Nereye kadar gidebileceğimiz

in terms of how far we can go,

açısından düşündüğümüzde

I think that's a question that's really only limited

bence Internetin sınırı belirleyen bizim onu

by what we're willing to put into it.

nelerden oluşmasını istediğimizle ilgilidir.

I think the Internet that we've enjoyed in the past

Geçmişte keyifle kullandığımız sadece

has been exactly what we as not just a nation

milletçe değil tüm dünya olarak Interneti

but as a people around the world need,

adeta şampiyon haline getiren şey

and by cooperating, by engaging not just

işbirliğiydi, toplumların sadece

the technical parts of society,

teknik yönleriyle değil

but as you said, the users,

sizin de dediğiniz gibi

the people around the world who contribute

dünya genelinde insanların Internet ve sosyal medya

through the Internet, through social media,

üzerinden katkıda bulunmalarıydı

who just check the weather,

ya da sadece hava durumu

who rely on it every day as a part of their life,

kontrol etmeli ve insanların onu

to champion that.

günlük yaşamlarının bir parçası yapmalarıydı.

We'll get not just the Internet we've had,

Geçmişteki Internetimizin de ötesinde

but a better Internet, a better now,

daha iyi Internete sahip olacağız.

something that we can use to build a future

Öyle bir gelecek inşa edebiliriz ki

that'll be better not just than what we hoped for

beklentilerimizin de ötesinde

but anything that we could have imagined.

hayal ettiklerimizi bile aşabilir.

CA: It's 30 years ago that TED was founded, 1984.

CA: Bundan 30 yıl önce 1984'te TED kuruldu.

A lot of the conversation since then has been

O günden beri birçok konuşmada

along the lines that

George Orwell'ın yanıldığını

actually George Orwell got it wrong.

duyduk.

It's not Big Brother watching us.

Büyük Birader bizleri izlemiyor.

We, through the power of the web,

Web'in gücü ve şeffaflık sayesinde

and transparency, are now watching Big Brother.

biz Büyük Biraderi izliyoruz.

Your revelations kind of drove a stake

Senin ifşa ettiklerin bu optimistik

through the heart of that rather optimistic view,

bakış açısının kalbine hançer sapladı.

but you still believe there's a way of doing something

Fakat sen yine de yapılabilecek bir şeylerin

about that.

olduğuna inanıyorsun.

And you do too.

Ve bir şeyler de yapıyorsun.

ES: Right, so there is an argument to be made

ES: Doğru. Bu noktada bir argüman ortaya çıkıyor:

that the powers of Big Brother have increased enormously.

Büyük Biraderin gücü olağanüstü arttı.

There was a recent legal article at Yale

Yale'deki yeni bir makale

that established something called the Bankston-Soltani Principle,

Bankston-Soltani İlkesi adlı bir şeyi tanımlıyor.

which is that our expectation of privacy is violated

İlkeye göre devletin izleme yetenekleri katlanarak

when the capabilities of government surveillance

ucuz hale geldiğinden mahremiyet

have become cheaper by an order of magnitude,

beklentilerimiz ihlal ediliyor.

and each time that occurs, we need to revisit

İhlaller her olduğunda, mahremiyet haklarımızı

and rebalance our privacy rights.

gözden geçirmeli ve tekrar denge kurmalıyız.

Now, that hasn't happened since

Bunları yapmadığımızdan beri

the government's surveillance powers

devletin izleme gücü

have increased by several orders of magnitude,

katlana katlana artıyor.

and that's why we're in the problem that we're in today,

Bugün yaşadığımız sorunda tam olarak bu

but there is still hope,

ancak hala umut var

because the power of individuals

çünkü teknoloji sayesinde

have also been increased by technology.

bireylerin gücü de arttı.

I am living proof

Ben bunun yaşayan örneğiyim.

that an individual can go head to head

Bir birey dünyanın en güçlü rakiplerine

against the most powerful adversaries

en güçlü istihbarat örgütlerine karşı

and the most powerful intelligence agencies

kafa kafaya mücadele edebilir

around the world and win,

bu mücadeleyi kazanabilir.

and I think that's something

Umutlanmamızı sağlayan

that we need to take hope from,

şeyin bu olduğunu düşünüyorum.

and we need to build on

Ve bunu öyle inşa

to make it accessible not just to technical experts

etmeliyiz ki sadece teknik uzmanlar değil

but to ordinary citizens around the world.

sıradan insanlar da erişebilmeli.

Journalism is not a crime,

Gazetecilik suç değildir,

communication is not a crime,

iletişim suç değildir

and we should not be monitored in our everyday activities.

ve günlük faaliyetlerimiz birileri tarafından izlenmemeli.

CA: I'm not quite sure how you shake the hand of a bot,

CA: Bir bilgisayar programıyla nasıl tokalaşılır bilmiyorum

but I imagine it's, this is the hand right here. TBL: That'll come very soon.

ancak o elin tam burada olduğunu hayal ediyorum. TBL: Çok yakında gelecek.

ES: Nice to meet you,

ES: Tanıştığıma memnun oldum

and I hope my beam looks as nice

ve ben de umarım sizin burada

as my view of you guys does.

göründüğünüz gibi harika görünüyorumdur.

CA: Thank you, Tim.

CA: Teşekkürler Tim.

(Applause)

(Alkışlar)

I mean, The New York Times recently called for an amnesty for you.

New York Times senin affedilmen için çağrıda bulundu.

Would you welcome the chance to come back to America?

Amerika'ya geri dönme şansını memnuniyetle karşılar mısın?

ES: Absolutely. There's really no question,

ES: Kesinlikle. Şunu kesinlikle söyleyebilirim:

the principles that have been the foundation

Bu projenin temelini oluşturan

of this project

ilkeler

have been the public interest

kamusal çıkarlardır

and the principles that underly

ve ABD ve tüm dünyadaki

the journalistic establishment in the United States

gazeteciliğin temelini oluşturan

and around the world,

ilkelerdir.

and I think if the press is now saying,

Ve bence basın bunları diyorsa

we support this,

biz de destekleriz.

this is something that needed to happen,

Geçmişte de yapılması gereken buydu.

that's a powerful argument, but it's not the final argument,

Bu çok güçlü bir argüman fakat nihai argüman değil.

and I think that's something that public should decide.

Ve argümanın ne olacağına toplum karar vermeli.

But at the same time,

Eş zamanlı olarak

the government has hinted that they want

hükümet benle anlaşma yapmanın

some kind of deal,

bazı ipüclarını gösterdi.

that they want me to compromise

Hükumet geri dönüş için çalıştığım

the journalists with which I've been working,

gazetecilere karşı ödün vermemi

to come back,

istedi.

and I want to make it very clear

Bir noktayı açığa kavuşturmak istiyorum,

that I did not do this to be safe.

ben bunu güvenlik nedeniyle reddetmedim.

I did this to do what was right,

Yaptığım şeyi doğru olduğu için yaptım

and I'm not going to stop my work

ve toplumun çıkarı için yaptığım şeylerden

in the public interest

kendime çıkar sağlamak için

just to benefit myself.

vazgeçmeyeceğim ve durmayacağım.

(Applause)

(Alkışlar)

CA: In the meantime,

CA: Bu arada

courtesy of the Internet and this technology,

Internet ve teknolojinin sayesinde

you're here, back in North America,

şu an Kuzey Amerika'dasın

not quite the U.S., Canada, in this form.

ABD olmasa da Kanadadasın.

I'm curious, how does that feel?

Merak ediyorum, bu nasıl bir duygu?

ES: Canada is different than what I expected.

ES: Kanada beklediğimden farklı.

It's a lot warmer.

Çok daha sıcak.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

CA: At TED, the mission is "ideas worth spreading."

CA: TED'in misyonu yaymaya değerli fikirler.

If you could encapsulate it in a single idea,

Tek bir fikirde özetlersen

what is your idea worth spreading

sence şu anda

right now at this moment?

senin yaymaya değerli bulduğun fikir ne?

ES: I would say the last year has been a reminder

ES: Şunu söylerdim: Geçtiğimiz yıl bize bir şeyi hatırlattı.

that democracy may die behind closed doors,

Demokrasi kapalı kapılar ardında ölebilir.

but we as individuals are born

Ve aynı kapalı kapılar ardında

behind those same closed doors,

dünyaya gözlerini açan bireyler olarak

and we don't have to give up

iyi bir devlete sahip olabilmek için

our privacy to have good government.

mahremiyetten vazgeçmemeliyiz.

We don't have to give up our liberty

Güvenlik için özgürlükten

to have security.

ödün vermemeliyiz.

And I think by working together

Ve bence birlikte çalışırsak

we can have both open government

hem açık bir yönetime hem özel

and private lives,

hayatlara sahip oluruz.

and I look forward to working with everyone

Ve ben bunun olmasını görmek için

around the world to see that happen.

dünyada herkesle çalışmaya hazırım.

Thank you very much.

Çok teşekkür ederim.

CA: Ed, thank you.

CA: Ed, teşekkürler.

(Applause)