Maria Bezaitis: The surprising need for strangeness

Maria Bezaitis: Yabancılığa şaşırtıcı ihtiyaç

Translator: Joseph Geni Reviewer: Morton Bast

Çeviri: Aysel SÜS Gözden geçirme: Burcak Avci

"Don't talk to strangers."

‘’Yabancılarla konuşma.’’

You have heard that phrase uttered

Bu söylemi,

by your friends, family, schools and the media for decades.

arkadaşlarınızdan, ailenizden, medyadan ve okuldan yıllardır duyuyorsunuz.

It's a norm. It's a social norm.

Bu, bir kural. Bu, toplumsal bir kural.

But it's a special kind of social norm,

Fakat bu, özel bir toplumsal kural.

because it's a social norm that wants to tell us

Bu, kiminle görüşebileceğimiz ve kiminle olmamamız gerektiğini

who we can relate to and who we shouldn't relate to.

gerektiğini söylemek isteyen toplumsal bir kural.

"Don't talk to strangers" says,

‘’Yabancılarla konuşma’’ derler,

"Stay from anyone who's not familiar to you.

‘’Tanımadığın insanlardan uzak dur’’

Stick with the people you know.

‘’Bildiğin insanlarla vakit geçir’’

Stick with people like you."

‘’Senin gibilerle.’’

How appealing is that?

Kulağa çok mantıklı gibi gelmiyor mu?

It's not really what we do, is it, when we're at our best?

Bunu iyi olduğumuzda yapmayız değil mi?

When we're at our best, we reach out to people

Böyle zamanlarda bizim gibi olmayan

who are not like us,

insanlarla bir araya geliriz

because when we do that, we learn from people

Çünkü bunu yaptığımızda, bizim gibi

who are not like us.

olmayanlardan öğreniriz

My phrase for this value of being with "not like us"

‘’Bizim gibi olmayan insanlardan’’ kastım

is "strangeness,"

‘’tanışmadıklarımız’’

and my point is that in today's digitally intensive world,

söylemeye çalıştığım şey, günümüzün böylesine dijitalleşmiş dünyasında,

strangers are quite frankly not the point.

yabancılar asıl konumuz değil.

The point that we should be worried about is,

Endişelenmemiz gereken esas mesele,

how much strangeness are we getting?

ne kadar yabancılaştığımız?

Why strangeness? Because our social relations

Peki neden bu konu? Çünkü sosyal ilişkilerimiz

are increasingly mediated by data,

gitgide internetle içiçe hale geliyor

and data turns our social relations into digital relations,

ve bu da sosyal ilişkilerimizi internet ilişkilerine çeviriyor,

and that means that our digital relations

bunun anlamı da internet ilişkilerimizin

now depend extraordinarily on technology

artık beklenmedik bir biçimde teknolojiye bağlı olması,

to bring to them a sense of robustness,

güven hissi vermesi,

a sense of discovery,

keşif hissi,

a sense of surprise and unpredictability.

şaşırtma ve öngörülemezlik hissi vermesi demek.

Why not strangers?

Peki niye yabancılar olmasın ki?

Because strangers are part of a world

Çünkü yabancılar gerçekten sınırlarla çevrilmiş

of really rigid boundaries.

bir dünyanın parçası.

They belong to a world of people I know

Onlar tanıdıklarım ve tanımadıklarımın

versus people I don't know,

yer değiştirdiği yere aitler.

and in the context of my digital relations,

ve sanal ilişkiler bağlamında,

I'm already doing things with people I don't know.

tanımadığım insanlarla zaten bir şeyler yapıyorum.

The question isn't whether or not I know you.

Sorun seni tanıyıp tanımamam değil.

The question is, what can I do with you?

Sorun, seninle ne yapacağım?

What can I learn with you?

Senden ne öğreneceğim?

What can we do together that benefits us both?

İkimizin yararına birlikte ne yapabiliriz?

I spend a lot of time thinking about

Sosyal durumun nasıl değiştiğini,

how the social landscape is changing,

yeni teknolojilerin insanlara nasıl kısıtlamalar,

how new technologies create new constraints

ve fırsatlar getirdiğini düşünerek

and new opportunities for people.

çok zamanımı harcıyorum.

The most important changes facing us today

Bugünlerde yüzleştiğimiz en önemli değişiklikler

have to do with data and what data is doing

internetle olmak zorunda ve onun yaptığı şey

to shape the kinds of digital relations

gelecekte bizim için mümkün olacak

that will be possible for us in the future.

dijital ilişkileri şekillendirmektir.

The economies of the future depend on that.

Geleceğin ekonomisi buna bağlı.

Our social lives in the future depend on that.

Geleceğin sosyal hayatı buna bağlı,

The threat to worry about isn't strangers.

Endişelenmemiz gereken tehdit yabancılar değil.

The threat to worry about is whether or not

Endişelenmemiz gereken şey, yabancılığın

we're getting our fair share of strangeness.

adil paylaşımını yapıp yapmadığımızdır.

Now, 20th-century psychologists and sociologists

Şimdi, yirminci yüzyıl psikologları ve sosyologları

were thinking about strangers,

yabancılar hakkında düşünmektedir;

but they weren't thinking so dynamically about human relations,

fakat önceden insan ilişkileri hakkında o kadar dinamik düşünmüyorlardı,

and they were thinking about strangers

yabancıları, sadece etkileri olan

in the context of influencing practices.

eylemler bağlamında düşünüyorlardı.

Stanley Milgram from the '60s and '70s,

60'larda, 70'lerde küçük dünya deneylerini

the creator of the small-world experiments,

yaratmış, sonrasında ayrımın 6 haliyle

which became later popularized as six degrees of separation,

ünlenmiş Stanley Milgram

made the point that any two arbitrarily selected people

rastgele seçilmiş iki insanın

were likely connected from between five to seven intermediary steps.

ortalama beş ile yedi arası adımda ilişki kurabilme ihtimallerinin üzerinde durmuştur.

His point was that strangers are out there.

Yabancıların orada olduğunu vurgulamıştır.

We can reach them. There are paths

Onlara ulaşabiliriz. Onlara ulaşmamızı,

that enable us to reach them.

sağlayacak yollar var.

Mark Granovetter, Stanford sociologist, in 1973

Stanford sosyoloğu, Mark Granovetter, 1973'te yayınladığı

in his seminal essay "The Strength of Weak Ties,"

çığır açan makalesi ''Güçsüz Bağların Gücü''nde

made the point that these weak ties

sosyal ağımızı oluşturan bu güçsüz bağların

that are a part of our networks, these strangers,

ve buna ek olarak yabancıların, aslında bilgiyi

are actually more effective at diffusing information to us

yaymada bizim güçlü bağlarımızdan yani, bize yakın insanlardan

than are our strong ties, the people closest to us.

daha etkili olduğunu önemle vurgulamıştır.

He makes an additional indictment of our strong ties

Ek olarak bir iddiada bulunmuştur; bizim güçlü bağlarımız,

when he says that these people who are so close to us,

yani aslında bize yakın olan tüm bu insanlar,

these strong ties in our lives,

aslında bizim üzerimizde,

actually have a homogenizing effect on us.

tekdüze, homojenize bir etkiye sahip.

They produce sameness.

Tanıdıklarımız benzerlik üretiyor.

My colleagues and I at Intel have spent the last few years

Meslektaşlarım ve ben son bir kaç yılımızı Intel'de digital

looking at the ways in which digital platforms

platformların günlük hayatımızı yeniden şekillendirişini

are reshaping our everyday lives,

ve bundan sonra ne gibi yeni

what kinds of new routines are possible.

alışkanlıkların olabileceğini arayarak geçirdik.

We've been looking specifically at the kinds

Özellikle de istediklerimizi, ki bunlar

of digital platforms that have enabled us

bize ve arkadaşlarımıza bağlı şeylerdir,

to take our possessions, those things that used to be

elde etmemizi sağlayan ve tüm bunları tanımadığımız

very restricted to us and to our friends in our houses,

insanlar içinde uygun hale getiren

and to make them available to people we don't know.

yeni çeşit dijital platformları araştırdık.

Whether it's our clothes, whether it's our cars,

İster kıyafetlerimiz olsun, ister arabalarımız,

whether it's our bikes, whether it's our books or music,

ister bisikletlerimiz, isterse kitaplarımız ya da müziğimiz,

we are able to take our possessions now

şimdi tüm sahip olduklarımızı alabilir ve onları

and make them available to people we've never met.

hiç tanışmadığımız insanlar için kullanılabilir hale getirebiliriz.

And we concluded a very important insight,

Ve şu anlayışa varırız sonuç olarak,

which was that as people's relationships

tüm bu eşyalara karşı bakış açımız değiştikçe,

to the things in their lives change,

insanlarla olan

so do their relations with other people.

ilişkilerimiz de değişiyor.

And yet recommendation system

Fakat yine de öneri yöntemi,

after recommendation system continues to miss the boat.

yani önerilerden sonra, sistem fırsatları tepmeye devam etti.

It continues to try to predict what I need

Kim olduğuma ve ne yapmış olduğuma dair

based on some past characterization of who I am,

geçmişteki bazı tanımlara dayanarak,

of what I've already done.

neye ihtiyacım olduğunu tahmin etmeye devam ediyor.

Security technology after security technology

Güvenlik teknolojisi,

continues to design data protection

tehditler ve saldırılar bağlamında

in terms of threats and attacks,

internet koruması dizayn etmeye,

keeping me locked into really rigid kinds of relations.

ve beni katı ilişkilerin içine hapsetmeye devam ediyor.

Categories like "friends" and "family"

''Arkadaşlar'' ve ''aile''

and "contacts" and "colleagues"

ve ''ilişkiler'' ve ''meslektaşlar'' gibi gruplar

don't tell me anything about my actual relations.

benim gerçek ilişkilerim hakkında hiç bir şey söylemiyor.

A more effective way to think about my relations

İlişkilerim hakkında düşünmenin etkili yolu belki de

might be in terms of closeness and distance,

herhangi bir zamanda, herhangi bir kişiyle

where at any given point in time, with any single person,

olan yakınlığıma ve uzaklığıma bakmaktır.

I am both close and distant from that individual,

Fakat bir insana, işlevsel olarak, o an

all as a function of what I need to do right now.

ne kadar ihtiyacım varsa o kadar yakın ve uzağım.

People aren't close or distant.

Yani insanlar yakın ya da uzak değildir.

People are always a combination of the two,

İnsanlar her zaman ikisinin bir birleşimidir,

and that combination is constantly changing.

ve bu birleşim sürekli değişir.

What if technologies could intervene

Bu ilişkiler ya teknolojinin

to disrupt the balance of certain kinds of relationships?

araya girmesiyle bozulursa?

What if technologies could intervene

Ya da belki teknoloji

to help me find the person that I need right now?

şu an tam ihtiyacım olan kişiyi bulmamı sağlayabilir.

Strangeness is that calibration

Yabancılık:

of closeness and distance

samimiyet, ilham, merak güdülerimi destekleyecek

that enables me to find the people that I need right now,

olan ve şu anda tam ihtiyacım olan

that enables me to find the sources of intimacy,

insanı bulmamı sağlayacak; uzaklık

of discovery, and of inspiration that I need right now.

ve yakınlığın ince ayarıdır.

Strangeness is not about meeting strangers.

Yabancılık yabancılarla buluşmak demek değildir.

It simply makes the point that we need

Tanıdığımız çevrevi kurcalamamız

to disrupt our zones of familiarity.

gerekliliğini vurgular.

So jogging those zones of familiarity is one way to think about strangeness,

Tanıdığımız çevreyi canlandırmak, yabancılık hakkında düşünmenin yollarından biridir,

and it's a problem faced not just by individuals today,

ve bu sadece bireylerin değil, aynı zamanda

but also by organizations,

yeni olasılıklara kucak açan

organizations that are trying to embrace massively new opportunities.

organizasyonların da problemidir.

Whether you're a political party

İster, kendi zararınıza da olsa,

insisting to your detriment on a very rigid notion

size dahil olan veya olmayan kişilerle ilgili

of who belongs and who does not,

katı bir görüşte ısrar eden siyasi bir parti olun,

whether you're the government

ister, evlilik gibi sosyal kurumları koruyan

protecting social institutions like marriage

ve bu gibi kurumları sadece küçük bir kesim

and restricting access of those institutions to the few,

için ulaşılabilir kılan bir hükümet olun,

whether you're a teenager in her bedroom

ister, odasında, ailesiyle

who's trying to jostle her relations with her parents,

olan ilişkisini düzeltmeye çalışan bir ergen olun,

strangeness is a way to think about how we pave the way

yabancılık: nasıl yeni ilişkiler kurduğumuzu

to new kinds of relations.

anlamanın yoludur.

We have to change the norms.

Kuralları değiştirmek zorundayız.

We have to change the norms in order to enable

Kuralları değiştirelim ki, yeni iş

new kinds of technologies

alanları için gerekli

as a basis for new kinds of businesses.

yeni teknolojiyi erişilebilir kılalım.

What interesting questions lie ahead for us

Bizim için ne gibi ilginç sorular olabilir ki

in this world of no strangers?

yabancıların olmadığı bu dünyada?

How might we think differently about our relations with people?

İnsanlarla olan ilişkimiz hakkında farklı şekilde nasıl düşünebiliriz?

How might we think differently about our relations

Bizim için ne gibi ilginç sorular olabilir ki

with distributed groups of people?

dağınık gruplarla olan ilişkimiz hakkında?

How might we think differently about our relations with technologies,

Farklı şekilde nasıl düşünebiliriz,

things that effectively become social participants

kendi kendine etkili bir şekilde sosyal katılımcılar haline gelen

in their own right?

teknolojiyle olan ilişkimiz hakkında?

The range of digital relations is extraordinary.

Dijital ilişkilerin çeşitliliği oldukça olağanüstü.

In the context of this broad range of digital relations,

Dijital ilişkilerin bu genel çeşitliliği bağlamında

safely seeking strangeness might very well be

güvenli bir şekilde ‘’yabancılığı’’ aramak bu yenilik için

a new basis for that innovation.

çok iyi bir temel olacaktır.

Thank you.

Teşekkürler.

(Applause)

(Alkışlar)