Maria Bezaitis: The surprising need for strangeness

Translator: Joseph Geni Reviewer: Morton Bast

Tłumaczenie: Rysia Wand Korekta: A. Konstancja Wiszniewska

"Don't talk to strangers."

"Nie rozmawiaj z nieznajomymi".

You have heard that phrase uttered

To zdanie od najmłodszych lat

by your friends, family, schools and the media for decades.

słyszymy od rodziny, znajomych, w szkole i mediach.

It's a norm. It's a social norm.

To społeczna norma.

But it's a special kind of social norm,

Ale norma specjalnego rodzaju,

because it's a social norm that wants to tell us

ponieważ mówi nam,

who we can relate to and who we shouldn't relate to.

z kim się zadawać, a z kim nie.

"Don't talk to strangers" says,

"Nie rozmawiaj z nieznajomymi" znaczy

"Stay from anyone who's not familiar to you.

"Trzymaj się z dala od obcych.

Stick with the people you know.

Trzymaj się ludzi, których znasz.

Stick with people like you."

Trzymaj z podobnymi do siebie".

How appealing is that?

Zachęcające?

It's not really what we do, is it, when we're at our best?

Nie zachowujemy się tak, gdy jesteśmy w świetnej formie.

When we're at our best, we reach out to people

Wtedy staramy się dotrzeć do ludzi,

who are not like us,

którzy nie są tacy jak my,

because when we do that, we learn from people

ponieważ wtedy

who are not like us.

uczymy się od innych.

My phrase for this value of being with "not like us"

Odpowiednikiem wyrażenia "nie tacy jak my"

is "strangeness,"

jest dla mnie "obcość",

and my point is that in today's digitally intensive world,

i uważam, że w dzisiejszym intensywnie cyfrowym świecie,

strangers are quite frankly not the point.

obcy nie stanowią zagrożenia.

The point that we should be worried about is,

Raczej powinno nas niepokoić,

how much strangeness are we getting?

czy dostajemy dosyć obcości,

Why strangeness? Because our social relations

bo w naszych relacjach społecznych

are increasingly mediated by data,

coraz bardziej pośredniczą dane,

and data turns our social relations into digital relations,

które zmieniają je w relacje cyfrowe,

and that means that our digital relations

co oznacza, że nasze relacje cyfrowe

now depend extraordinarily on technology

zależą w ogromnej mierze od technologii,

to bring to them a sense of robustness,

i technologia decyduje, czy są solidne,

a sense of discovery,

odkrywcze,

a sense of surprise and unpredictability.

zaskakujące i nieprzewidywalne.

Why not strangers?

Dlaczego nie obcy?

Because strangers are part of a world

Bo obcy należą do świata

of really rigid boundaries.

naprawdę sztywnych granic.

They belong to a world of people I know

Świat ludzi, których znamy

versus people I don't know,

kontra ludzie, których nie znamy,

and in the context of my digital relations,

W kontekście swoich cyfrowych relacji

I'm already doing things with people I don't know.

już zadaję się z ludźmi, których nie znam.

The question isn't whether or not I know you.

Nie chodzi o to, czy się znamy.

The question is, what can I do with you?

Chodzi o to, co możemy razem zrobić.

What can I learn with you?

Czego możemy się nauczyć?

What can we do together that benefits us both?

Co możemy zrobić dla obopólnej korzyści?

I spend a lot of time thinking about

Dużo myślę o tym,

how the social landscape is changing,

jak zmienia się krajobraz społeczny,

how new technologies create new constraints

jak nowe technologie tworzą nowe ograniczenia

and new opportunities for people.

i nowe możliwości.

The most important changes facing us today

Najważniejsze zmiany, przed którymi stoimy

have to do with data and what data is doing

dotyczą danych i tego,

to shape the kinds of digital relations

jak ukształtują relacje cyfrowe

that will be possible for us in the future.

możliwe w przyszłości.

The economies of the future depend on that.

Od tego zależy przyszłość gospodarki,

Our social lives in the future depend on that.

przyszłe życie społeczne.

The threat to worry about isn't strangers.

Zagrożeniem, które powinno nas martwić, nie są obcy.

The threat to worry about is whether or not

Powinniśmy zacząć się martwić,

we're getting our fair share of strangeness.

czy dostajemy dostateczną ilość obcości.

Now, 20th-century psychologists and sociologists

Psychologowie i socjologowie XX wieku

were thinking about strangers,

zastanawiali się nad obcymi,

but they weren't thinking so dynamically about human relations,

ale nie myśleli tak dynamicznie o stosunkach międzyludzkich,

and they were thinking about strangers

nie rozważali również obcych

in the context of influencing practices.

w kontekście ich wpływu na normy.

Stanley Milgram from the '60s and '70s,

Praca Stanleya Milgrama z lat 60. i 70.,

the creator of the small-world experiments,

twórcy eksperymentu "świat jest mały",

which became later popularized as six degrees of separation,

spopularyzowanego później jako "sześć stopni oddalenia",

made the point that any two arbitrarily selected people

zakłada, że dwie dowolnie wybrane nieznające się osoby

were likely connected from between five to seven intermediary steps.

może dzielić od pięciu do siedmiu stopni pośrednictwa.

His point was that strangers are out there.

Tym samym stwierdził, że obcy istnieją,

We can reach them. There are paths

a my możemy do nich dotrzeć.

that enable us to reach them.

Są ścieżki, które to umożliwiają.

Mark Granovetter, Stanford sociologist, in 1973

W 1973 roku Mark Granovetter, socjolog ze Stanford,

in his seminal essay "The Strength of Weak Ties,"

w swojej przełomowej pracy "Siła słabych więzi"

made the point that these weak ties

stwierdza, że "słabe więzi"

that are a part of our networks, these strangers,

że "słabe więzi" są częścią naszej sieci,

are actually more effective at diffusing information to us

ci obcy są bardziej skuteczni w przekazywaniu nam informacji

than are our strong ties, the people closest to us.

niż nasze silne więzi, osoby nam najbliższe.

He makes an additional indictment of our strong ties

Oskarża również nasze silne więzi,

when he says that these people who are so close to us,

twierdząc, że ludzie, którzy są blisko nas,

these strong ties in our lives,

te silne więzi w naszym życiu,

actually have a homogenizing effect on us.

w rzeczywistości działają homogenizująco.

They produce sameness.

Wytwarzają identyczność.

My colleagues and I at Intel have spent the last few years

Od kilku lat ja i moi współpracownicy w Intel

looking at the ways in which digital platforms

przyglądamy się,

are reshaping our everyday lives,

jak platformy cyfrowe zmieniają codzienne życie,

what kinds of new routines are possible.

jakie powstają nowe zwyczaje.

We've been looking specifically at the kinds

Przyglądamy się zwłaszcza tym platformom,

of digital platforms that have enabled us

które pozwalają wziąć naszą własność,

to take our possessions, those things that used to be

coś, co kiedyś zarezerwowane było

very restricted to us and to our friends in our houses,

wyłącznie dla nas i naszych przyjaciół we własnych domach,

and to make them available to people we don't know.

i udostępnić nieznajomym.

Whether it's our clothes, whether it's our cars,

Czy to chodzi o nasze ubrania, samochody,

whether it's our bikes, whether it's our books or music,

rowery, książki czy muzykę,

we are able to take our possessions now

możemy to co do nas należy

and make them available to people we've never met.

udostępnić ludziom, których nigdy nie spotkaliśmy.

And we concluded a very important insight,

Doszliśmy do bardzo ważnego wniosku.

which was that as people's relationships

Z chwilą kiedy relacje ludzi i przedmiotów

to the things in their lives change,

zaczynają się zmieniać,

so do their relations with other people.

zmieniają się również relacje z innymi ludźmi.

And yet recommendation system

Jednak systemy teleinformatyczne

after recommendation system continues to miss the boat.

personalizowanych rekomendacji wciąż zawodzą.

It continues to try to predict what I need

Dalej próbują przewidzieć, czego nam trzeba

based on some past characterization of who I am,

na podstawie wcześniejszego opisu tego, kim jestesmy

of what I've already done.

lub co do tej pory zrobilismy.

Security technology after security technology

Technologie zabezpieczeń

continues to design data protection

w dalszym ciągu tworzą ochronę danych,

in terms of threats and attacks,

bazując na zagrożeniach i atakach,

keeping me locked into really rigid kinds of relations.

ograniczając rodzaje relacji do sztywnych ram.

Categories like "friends" and "family"

Kategorie typu "przyjaciele" i "rodzina",

and "contacts" and "colleagues"

"kontakty" i "koledzy"

don't tell me anything about my actual relations.

nie mówią nic o rzeczywistych relacjach.

A more effective way to think about my relations

Łatwiej myśleć o naszych relacjach

might be in terms of closeness and distance,

w kategoriach "bliskość" i "dystans",

where at any given point in time, with any single person,

gdzie w danym momencie jestem z kimś

I am both close and distant from that individual,

zarówno w bliskiej jak i dalszej relacji,

all as a function of what I need to do right now.

w zależności od tego, czego wtedy potrzeba.

People aren't close or distant.

Ludzie nie są nam albo bliscy, albo dalecy.

People are always a combination of the two,

Zawsze stanowią kombinację obu,

and that combination is constantly changing.

i to połączenie ciągle się zmienia.

What if technologies could intervene

A jeśli technologia mogłaby intrerweniować

to disrupt the balance of certain kinds of relationships?

i zakłócić równowagę niektórych relacji?

What if technologies could intervene

A jeśli technologia mogłaby pomóc

to help me find the person that I need right now?

znaleźć osobę, której obecnie potrzebuję?

Strangeness is that calibration

Obcość jest skalowaniem bliskości i dystansu,

of closeness and distance

Obcość jest skalowaniem bliskości i dystansu,

that enables me to find the people that I need right now,

które pozwala znaleźć ludzi, jakich potrzebuję teraz,

that enables me to find the sources of intimacy,

pozwala znaleźć źródła intymności,

of discovery, and of inspiration that I need right now.

odkrywczości i inspiracji, jakich potrzebuję teraz.

Strangeness is not about meeting strangers.

Obcość nie polega na spotykaniu obcych.

It simply makes the point that we need

Wskazuje na to, że potrzebujemy

to disrupt our zones of familiarity.

że potrzebujemy zaburzania strefy swojskości.

So jogging those zones of familiarity is one way to think about strangeness,

Niepokojenie tej strefy jest jednym ze sposobów myślenia o obcości

and it's a problem faced not just by individuals today,

i jest to problem nie tylko jednostek,

but also by organizations,

ale również organizacji,

organizations that are trying to embrace massively new opportunities.

które starają się wykorzystać nowe możliwości.

Whether you're a political party

Czy to chodzi o partię polityczną

insisting to your detriment on a very rigid notion

ze szkodą dla siebie stosującą sztywne kryteria

of who belongs and who does not,

odnośnie tego, kto może należeć, a kto nie,

whether you're the government

czy to chodzi o rząd,

protecting social institutions like marriage

chroniący instytucje społeczne, takie jak małżeństwo,

and restricting access of those institutions to the few,

ograniczając do nich dostęp,

whether you're a teenager in her bedroom

czy o nastolatki zamknięte w swoim pokoju,

who's trying to jostle her relations with her parents,

próbujące wywalczyć coś w stosunkach z rodzicami.

strangeness is a way to think about how we pave the way

Obcość to nowy sposób

to new kinds of relations.

torowania drogi do nowego typu relacji.

We have to change the norms.

Musimy zmienić normy.

We have to change the norms in order to enable

Musimy zmienić normy,

new kinds of technologies

żeby umożliwić nowym technologiom

as a basis for new kinds of businesses.

stworzenie podstaw nowego rodzaju biznesu.

What interesting questions lie ahead for us

Jakie ciekawe zagadnienia

in this world of no strangers?

czekają w świecie, w którym nie ma obcych?

How might we think differently about our relations with people?

Jak inaczej możemy postrzegać swoje stosunki z ludźmi?

How might we think differently about our relations

Jak inaczej możemy postrzegać swoje stosunki

with distributed groups of people?

z rozproszonymi grupami ludzi?

How might we think differently about our relations with technologies,

Jak inaczej możemy postrzegać swoje relacje z technologią,

things that effectively become social participants

która staje się integralnym uczestnikiem społecznym

in their own right?

na swoich własnych prawach?

The range of digital relations is extraordinary.

Zakres relacji cyfrowych jest niesamowity.

In the context of this broad range of digital relations,

W kontekście rozbudowanych relacji cyfrowych,

safely seeking strangeness might very well be

bezpieczne szukanie obcości

a new basis for that innovation.

może stać się podstawą innowacji.

Thank you.

Dziękuję.

(Applause)

(Brawa)