Wael Ghonim: Inside the Egyptian revolution

Mısır'daki Devrimin İç Yüzü

Çeviri: YELDA ERISKEN Gözden geçirme: osman oguz ahsen

This is Revolution 2.0.

Bunun adı Devrim 2.0.'dır.

No one was a hero. No one was a hero.

Hiç kimse kahraman değildi. Hiç kimse kahraman değildi.

Because everyone was a hero.

Çünkü herkes birer kahramandı.

Everyone has done something.

Herkes bir şeyler yaptı.

We all use Wikipedia.

Hepimiz Vikipedi'yi kullanıyoruz.

If you think of the concept of Wikipedia

Herkesin içeriğine katkıda bulunduğu

where everyone is collaborating on content,

'Vikipedi' kavramını düşündüğünüzde

and at the end of the day

dünyadaki en geniş ansiklopedinin

you've built the largest encyclopedia in the world.

oluşturulduğunu görüyorsunuz.

From just an idea that sounded crazy,

Çok çılgın gibi görünen bir fikirden

you have the largest encyclopedia in the world.

dünyadaki en büyük ansiklopediyi oluşturuyorsunuz.

And in the Egyptian revolution,

Ve Mısır Devriminde de,

the Revolution 2.0,

Devrim 2.0'da da,

everyone has contributed something,

herkes birşeyler yaptı.

small or big. They contributed something --

İnsanlık tarihinin devrimlerle ilgili

to bring us

en ilham verici hikayelerinden birini

one of the most inspiring stories

bize kazandırmak için,

in the history of mankind

herkes, az ya da çok, bir şekilde

when it comes to revolutions.

katkıda bulundu.

It was actually really inspiring

Tüm Mısırlıların tamamen değiştiğini görmek

to see all these Egyptians completely changing.

gerçekten ilham vericiydi.

If you look at the scene,

Manzaraya bakacak olursanız,

Egypt, for 30 years, had been in a downhill --

Mısır, son 30 yıldır, bir düşüşteydi.

going into a downhill.

Yokuş aşağı gidiyordu.

Everything was going bad.

Herşey kötüye gidiyordu.

Everything was going wrong.

Her şey ters gidiyordu.

We only ranked high when it comes to poverty,

Fakirliğe, yolsuzluğa,

corruption,

ifade özgürlüğü eksikliğine,

lack of freedom of speech,

siyasi eylemsizliğe gelince

lack of political activism.

hep üst sıralardaydık.

Those were the achievements

Bunlar bizim

of our great regime.

mükemmel rejimimizin başarılarıydı!

Yet, nothing was happening.

Oysa hiçbir şey olmuyordu.

And it's not because people were happy

İnsanlar mutlu olduklarından ya da

or people were not frustrated.

hayal kırıklıkları yaşamadıklarından değil.

In fact, people were extremely frustrated.

Aslında insanlar fazlasıyla bezmişti.

But the reason why everyone was silent

Ancak herkesin sessiz kalmalarının sebebi

is what I call the psychological barrier of fear.

benim 'psikolojik korku bariyeri' dediğim şeydi.

Everyone was scared.

Herkes korkuyordu.

Not everyone. There were actually a few brave Egyptians

Yok, herkes değil. Cesaretlerinden dolayı

that I have to thank for being so brave --

teşekkür etmem gereken bazı Mısırlılar var-

going into protests as a couple of hundred,

protestolarda dövülüp tutuklanan

getting beaten up and arrested.

yüzlerce Mısırlı.

But in fact, the majority were scared.

Ama aslında çoğunluk korkuyordu.

Everyone did not want really

Hiç kimse

to get in trouble.

başını derde sokmak istemiyordu.

A dictator cannot live without the force.

Diktatörler baskı yapmadan yaşayamaz.

They want to make people live in fear.

İnsanları korku içinde yaşatmak isterler.

And that psychological barrier of fear

Ve bu psikolojik korku bariyeri

had worked for so many years,

çok uzun yıllar işe yaradı.

and here comes the Internet,

Ancak şimdi İnternet, teknoloji,

technology, BlackBerry, SMS.

Blackberry, SMS çıktı ortaya.

It's helping all of us to connect.

Birbirimizle bağlantı kurmamızı sağlıyorlar.

Platforms like YouTube, Twitter, Facebook

YouTube, Twitter, Facebook gibi platformlar

were helping us a lot

bizim işimize yarıyordu,

because it basically gave us the impression that, "Wow, I'm not alone.

çünkü bize "Vay be yalnız değilim, bu baskıdan usanmış

There are a lot of people who are frustrated."

bir sürü insan var" duygusunu veriyordu.

There are lots of people who are frustrated.

Baskıdan bıkmış, usanmış bir sürü insan var.

There are lots of people who actually share the same dream.

Aynı ideali paylaşan bir sürü kişi var.

There are lots of people who care about their freedom.

Özgürlüklerini önemseyen bir sürü kişi var.

They probably have the best life in the world.

Belki de dünya üzerindeki en iyi hayata sahipler.

They are living in happiness. They are living in their villas.

Mutluluk içindeler. Villalarda yaşıyorlar.

They are happy. They don't have problems.

Mutlular, sorunları yok.

But they are still feeling the pain of the Egyptian.

Ancak yine de, Mısırlıların acısını hissediyorlar.

A lot of us, we're not really happy

Aslında çoğumuz,

when we see a video of an Egyptian man

birileri ülkenin servetinden

who's eating the trash

milyarlarca Lira aşırırken,

while others are stealing

çöplükten beslenen Mısırlının

billions of Egyptian pounds

görüntüsünü görünce

from the wealth of the country.

mutlu olamıyoruz.

The Internet has played a great role,

İnternet, bu insanların fikirlerini çekinmeden söylemelerinde,

helping these people to speak up their minds,

işbirliği yapmalarında, birlikte düşünmeye başlamalarında

to collaborate together, to start thinking together.

büyük rol oynadı.

It was an educational campaign.

Bu bir eğitim kampanyasıydı.

Khaled Saeed was killed

Khaled Saeed

in June 2010.

2010 Haziran ayında öldürüldü.

I still remember the photo.

O resmi hala hatırlıyorum.

I still remember every single detail of that photo.

En ince detayına kadar hatırlıyorum.

The photo was horrible.

Resim korkunçtu.

He was tortured,

İşkence ediliyordu,

brutally tortured to death.

acımasızca ölümüne bir işkence.

But then what was the answer of the regime?

Peki, baştakiler bunu nasıl açıkladı?

"He choked on a pile of hash" --

"Esrar içerken öldü", dediler.

that was their answer:

Açıklamaları şuydu:

"He's a criminal.

"O bir suçludur.

He's someone who escaped from all these bad things."

Bütün bu kötü alışkanlıklardan kurtuldu."

But people did not relate to this.

Fakat insanlar bunu anlayamadı.

People did not believe this.

Buna inanmadılar.

Because of the Internet, the truth prevailed

Gerçekler İnternet sayesinde ortaya çıktı;

and everyone knew the truth.

herkes gerçeği öğrendi.

And everyone started to think that "this guy could be my brother."

Ve herkes "bu benim kardeşim de olabilirdi", diye düşünmeye başladı.

He was a middle-class guy.

O orta sınıftan biriydi.

His photo was remembered by all of us.

Resmini hiçbirimiz unutmadık.

A page was created.

İnternette bir sayfa oluşturuldu.

An anonymous administrator

İsmi meçhul bir yönetici

was basically inviting people to join the page,

herkesi sayfaya katılmaları için davet ediyordu;

and there was no plan.

herhangi bir amaç yoktu.

"What are we going to do?" "I don't know."

"Peki bundan sonra ne yapacağız?" "Bilmiyorum."

In a few days, tens of thousands of people there --

Birkaç gün içinde, binlerce öfkeli Mısırlı

angry Egyptians

orada bir araya geldi ve

who were asking the ministry of interior affairs,

İçişleri Bakanına:

"Enough.

"Yeter.

Get those who killed this guy.

O adamı öldürenleri

To just bring them to justice."

mahkemeye getirin", dediler.

But of course, they don't listen.

Ama tabiki dinlemezler.

It was an amazing story --

Herkesin sayfayı sahiplenmesi

how everyone started feeling the ownership.

hayret vericiydi.

Everyone was an owner in this page.

Bu sayfa herkesindi.

People started contributing ideas.

İnsanlar fikirlerini yazmaya başladılar.

In fact, one of the most ridiculous ideas

Hatta en saçma fikirlerden birisi de

was, "Hey, let's have a silent stand.

sessiz kalmaktı.

Let's get people to go in the street,

Herkes siyahlar içinde sokağa çıksın,

face the sea, their back to the street,

caddeye sırtını verip denize doğru dönsün,

dressed in black, standing up silently for one hour,

ve bir dakika sessizce durduktan sonra,

doing nothing and then just leaving,

hiçbir şey yapmadan

going back home."

çekip evine geri dönsün.

For some people, that was like, "Wow, silent stand.

Bazıları, bu fikirle "Vay be, sessiz kalacakmışız.

And next time it's going to be vibration."

Bir dahaki sefere de ileri geri sallanalım bari",

People were making fun of the idea.

diye dalga geçiyorlardı.

But actually when people went to the street --

Ancak, insanlar gerçekten de sokağa döküldüğünde-

the first time it was thousands of people

ki ilkinde binlerce insan

in Alexandria --

İskenderiye'de yaptı bunu-

it felt like -- it was amazing. It was great

hayret vericiydi, muhteşemdi.

because it connected people from the virtual world,

Çünkü, sanal alemde aynı ideali,

bringing them to the real world,

aynı hayal kırıklıklarını,

sharing the same dream,

aynı öfkeyi ve aynı özgürlük arzusunu paylaşan insanlar

the same frustration, the same anger,

bir araya getirilerek,

the same desire for freedom.

gerçek hayata taşınıyordu.

And they were doing this thing.

Peki onlar bunu yaparken,

But did the regime learn anything? Not really.

yönetimdekiler bir şey öğrendi mi? Pek değil.

They were actually attacking them.

İşin doğrusu onlara saldırıyorlardı.

They were actually abusing them,

Bu insanlar barışçıl olmalarına,

despite the fact of how peaceful these guys were --

protesto bile etmemelerine rağmen,

they were not even protesting.

onlara kötü muamele ediyorlardı.

And things had developed

Ve olaylar Tunus'taki

until the Tunisian revolution.

devrime kadar gitti.

This whole page was, again,

İnsanlar Facebook'ta

managed by the people.

yine bir sayfa oluşturdu.

In fact, the anonymous admin job

Aslında bu ismi meçhul yöneticinin işi

was to collect ideas,

fikir toplamak,

help people to vote on them

önerileri tartışmaya açmak

and actually tell them what they are doing.

ve yapılanlar hakkında bilgi aktarmaktı.

People were taking shots and photos;

İnsanlar görüntü alıyor, fotoğraf çekiyor,

people were reporting violations of human rights in Egypt;

Mısır'da insan haklarının nasıl ihlal edildiğini anlatıyor,

people were suggesting ideas,

fikir öneriyor,

they were actually voting on ideas,

bilfiil fikirleri tartışmaya açıyor

and then they were executing the ideas; people were creating videos.

ve sonra da bu fikirleri uygulamaya koyuyorlardı.

Everything was done by the people to the people,

Herşey insanlara, insanlar tarafından yapılmıştı

and that's the power of the Internet.

ve bu da İnternetin gücüydü.

There was no leader.

Liderleri yoktu.

The leader was everyone on that page.

O sayfadaki herkes liderdi.

The Tunisian experiment, as Amir was saying,

Amir'in de dediği gibi Tunus'ta olanlar

inspired all of us, showed us that there is a way.

hepimize ilham oldu ve bir çıkış yolu olduğunu gösterdi.

Yes we can. We can do it.

Evet yapabiliriz. Biz bunu yapabiliriz.

We have the same problems;

Bizim de benzer problemlerimiz var.

we can just go in the streets.

Yapmamız gereken şey sadece sokağa çıkmak.

And when I saw the street on the 25th,

Ve Ocak ayının 25'inde sokakları gördüğümde

I went back and said,

sayfaya girip, dedim ki:

"Egypt before the 25th

"25'inden önceki Mısır ile,

is never going to be Egypt after the 25th.

25'inden sonraki Mısır hiçbir zaman aynı olmayacak.

The revolution is happening.

Devrim gerçekleşiyor.

This is not the end,

Bu bir son değil,

this is the beginning of the end."

sonun başlangıcıdır."

I was detained on the 27th night.

27 Ocak gecesi göz altına alındım.

Thank God I announced the locations and everything.

Allahtan yerimi falan bildirmiştim.

But they detained me.

Ama beni göz altına aldılar.

And I'm not going to talk about my experience, because this is not about me.

Başımdan geçenleri anlatmayacağım, çünkü bu konuşma benimle ilgili değil.

I was detained for 12 days,

12 gün gözlerim bağlı, ellerim kelepçeli

blindfolded, handcuffed.

gözaltında tutuldum.

And I did not really hear anything. I did not know anything.

Ve hiçbir şey duymadım; hiçbir şeyden haberim olmadı.

I was not allowed to speak with anyone.

Kimseyle konuşmama müsaade edilmedi.

And I went out.

Ve çıktım.

The next day I was in Tahrir.

Ertesi günü Tahrir Meydanındaydım.

Seriously, with the amount of change I had noticed in this square,

Bu meydandaki değişikliği görünce

I thought it was 12 years.

12 yıl geçmiş gibi geldi.

I never had in my mind

Böyle bir Mısırlıyı,

to see this Egyptian,

bu inanılmaz Mısırlıyı göreceğimi

the amazing Egyptian.

hiç düşünmemiştim.

The fear is no longer fear.

Artık korkuları kalmamıştı.

It's actually strength -- it's power.

Yerine bir güç, bir kuvvet gelmişti.

People were so empowered.

İnsanlar öylesine güçlenmişlerdi ki...

It was amazing how everyone was so empowered

Herkesin böylesine güçlenmesi ve

and now asking for their rights.

haklarını araması müthişti.

Completely opposite.

Herşey tamamen tersine dönmüştü.

Extremism became tolerance.

Aşırılık hoşgörüye dönüşmüştü.

Who would [have] imagined before the 25th,

25'inden önce size, yüzbinlerce Hıristiyanın

if I tell you that hundreds of thousands of Christians are going to pray

dua edeceğini ve onbinlerce Müslümanın

and tens of thousands of Muslims are going to protect them,

onları koruyacağını ve yüzbinlerce Müslümanın dua edip,

and then hundreds of thousands of Muslims are going to pray

onbinlerce Hıristiyanın onları koruyacağını söylesem

and tens of thousands of Christians are going to protect them --

bana kim inanırdı?

this is amazing.

Bu inanılmaz bir şey!

All the stereotypes

Yöneticilerin sözde propagandaları

that the regime was trying to put on us

ya da büyük basın kuruluşları aracılığıyla

through their so-called propaganda, or mainstream media,

bize yüklemeye çalıştıkları

are proven wrong.

tüm basmakalıpların yanlışlığı kanıtlandı.

This whole revolution showed us

Tüm bu devrim bize

how ugly such a regime was

böyle bir rejimin ne kadar korkunç olduğunu

and how great and amazing

ve bir Mısırlı erkeğin ya da kadının

the Egyptian man, the Egyptian woman,

bir hedefi olduğunda

how simple and amazing these people are

ne kadar alçakgönüllü ve

whenever they have a dream.

takdire şayan olabileceğini gösterdi.

When I saw that,

Bunu anladığımda

I went back and I wrote on Facebook.

gidip Facebook'ta yazdım.

And that was a personal belief,

Ve bu tüm olanlardan,

regardless of what's going on,

ayrıntılardan bağımsız

regardless of the details.

kişisel bir görüştür.

I said that, "We are going to win.

Dedim ki: "Kazanacağız.

We are going to win because we don't understand politics.

Kazanacağız, çünkü biz politikadan anlamıyoruz.

We're going to win because we don't play their dirty games.

Kazanacağız, çünkü biz onların kirli oyunlarını oynamıyoruz.

We're going to win because we don't have an agenda.

Kazanacağız, çünkü bizim gizli planlarımız yok.

We're going to win because the tears that come from our eyes

Kazanacağız, çünkü bizim gözümüzdeki yaşlar

actually come from our hearts.

aslında kalbimizden gelen yaşlardır.

We're going to win because we have dreams.

Kazanacağız, çünkü bizim hayallerimiz var.

We're going to win because we are willing to stand up for our dreams."

Kazanacağız, çünkü hayallerimiz için mücadeleye hazırız."

And that's actually what happened. We won.

Ve böyle de oldu. Biz kazandık.

And that's not because of anything,

Ve bu başka bir sebepten dolayı değil,

but because we believed in our dream.

sadece hayalimize inandığımız için oldu.

The winning here is not

Burada kazanan,

the whole details of what's going to happen in the political scene.

siyasi arenada olabilecekler değil,

The winning is the winning of the dignity

her bir Mısırlının

of every single Egyptian.

itibarıdır.

Actually, I had this taxi driver telling me,

Bana bir taksi şöförü şöyle dedi:

"Listen, I am breathing freedom.

"Bak, ben hürriyeti soluyorum.

I feel that I have dignity

Çok uzun yıllar önce kaybettiğim

that I have lost for so many years."

onurumun geri geldiğini hissediyorum."

For me that's winning,

Benim için kazanmak budur;

regardless of all the details.

detaylar mühim değil.

My last word to you is a statement I believe in,

Size söylemek istediğim son söz,

which Egyptians have proven to be true,

inandığım ve Mısırlıların doğruluğunu ispatladığı bir şey:

that the power of the people

"İnsanların gücü iktidardakilerin gücünden

is much stronger than the people in power.

çok daha kuvvetlidir."

Thanks a lot.

Çok teşekkürler.

(Applause)

Alkış