Psychedelic Science | Fabian Oefner | TED Talks

Fabian Oefner: Psikedelik bilim

Çeviri: Ayşe Parlak Gözden geçirme: Bilâl Akyüz

An image is worth more than a thousand words,

Bir resim bin kelimeden daha çok anlam ifade eder,

so I'm going to start my talk

bu yüzden konuşmama

by stop talking and show you a few images

konuşmayı keserek ve yakın zamanda çektiğim

that I recently captured.

birkaç fotoğrafı göstererek devam edeceğim.

So by now, my talk is already 6,000 words long,

Şu ana kadar konuşmam neredeyse 6,000 kelimeye ulaştı

and I feel like I should stop here.

ve ben artık burada durmam gerektiğini hissediyorum.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

At the same time, I probably owe you

Aynı zamanda, size büyük ihtimalle

some explanation

az önce gördüğünüz fotoğraflarla ilgili

about the images that you just saw.

bir açıklama borçluyum.

What I am trying to do as a photographer,

Bir fotoğrafçı, bir sanatçı olarak yapmaya çalıştığım,

as an artist, is to bring the world

sanat ve bilim dünyasını

of art and science together.

bir araya getirmektir.

Whether it is an image of a soap bubble

İster tam patladığı anda fotoğrafı çekilen

captured at the very moment where it's bursting,

bir sabun köpüğü olsun,

as you can see in this image,

ister, bu fotoğrafta gördüğünüz gibi,

whether it's a universe made of tiny little beads

küçük boncuklardan yapılmış bir evrenin

of oil paint,

yağlı boya tablosu,

strange liquids that behave in very peculiar ways,

farklı şekillerde hareket eden garip sıvılar,

or paint that is modeled by centrifugal forces,

ya da merkezkaç kuvvetleriyle oluşturulmuş bu resim olsun,

I'm always trying to link those two fields together.

ben daima bu iki alanı birleştirmeye çalışıyorum.

What I find very intriguing about those two

Bu ikisi hakkında çok ilgi çekici bulduğum şey,

is that they both look at the same thing:

her ikisinin de aynı şeye bakmasıdır:

They are a response to their surroundings.

Her ikisi de çevrelerine karşı bir tepkidir.

And yet, they do it in a very different way.

Aynı zamanda bunu farklı bir yolla yaparlar.

If you look at science on one hand,

Bir tarafta bilime bakarsanız,

science is a very rational approach

bilim çevresindekilere

to its surroundings,

oldukça mantıklı bir açıdan yaklaşır,

whereas art on the other hand

oysa ki sanat

is usually an emotional approach to its surroundings.

çevresindekilere karşı duygusal bir yaklaşım içindedir.

What I am trying to do is I'm trying

Benim yapmaya çalıştığım,

to bring those two views into one

bu iki bakış açısını bire indirgeyip

so that my images both speak to the viewer's heart

fotoğraflarımın bakanın hem kalbine

but also to the viewer's brain.

hem de beynine hitap etmesini sağlamaktır.

Let me demonstrate this based on three projects.

Bunu üç proje üstünden açıklamama izin verin.

The first one has to do with making sound visible.

Bunlardan ilki sesi görünür kılmakla ilgilidir.

Now as you may know,

Bildiğiniz gibi

sound travels in waves,

ses dalgalar halinde hareket eder,

so if you have a speaker,

eğer bir hoparlörünüz varsa,

a speaker actually does nothing else

hoparlör, ses sinyalini alıp

than taking the audio signal,

onu bir titreşime dönüştürmekten başka

transform it into a vibration,

bir şey yapmaz.

which is then transported through the air,

Ki bu titreşim sonrasında havada taşınır,

is captured by our ear,

kulağımız tarafından yakalanır

and transformed into an audio signal again.

ve tekrar ses sinyaline dönüştürülür.

Now I was thinking,

Bu ses dalgalarını

how can I make those sound waves visible?

nasıl görünür yapabileceğimi düşünüyordum.

So I came up with the following setup.

Bahsedeceğim kurulumu tasarladım.

I took a speaker, I placed a thin foil

Bir hoparlör aldım, hoparlörün üzerini

of plastic on top of that speaker,

plastik folyoyla kapladım

and then I added tiny little crystals

ve hoparlörün üzerine

on top of that speaker.

küçük kristaller ekledim.

And now, if I would play a sound through that speaker,

Ve şimdi, eğer bu hoparlörle bir ses çıkarırsam,

it would cause the crystals to move up and down.

kristallerin aşağı yukarı hareket etmesine sebep olurdu.

Now this happens very fast,

Bu olay çok hızlı,

in the blink of an eye,

göz açıp kapayıncaya kadar gerçekleşir

so, together with LG, we captured this motion

LG'nin de yardımıyla, saniyede 3000 kare yakalayabilen

with a camera that is able

bir kamerayla

to capture more than 3,000 frames per second.

bu hareketi yakaladık.

Let me show you what this looks like.

Size nasıl göründüğünü göstereyim.

(Music: "Teardrop" by Massive Attack)

(Şarkı: "Teardrop"- Massive Attack)

(Applause)

(Alkış)

Thank you very much.

Çok teşekkür ederim.

I agree, it looks pretty amazing.

Katılıyorum, gerçekten çok güzel gözüküyor.

But I have to tell you a funny story.

Ama size eğlenceli bir hikaye anlatmalıyım.

I got an indoor sunburn doing this

Los Angeles'ta bu çekimi yaparken

while shooting in Los Angeles.

kapalı mekanda güneş yanığım oldu.

Now in Los Angeles, you could get a decent sunburn

Los Angeles'ta herhangi bir plajda

just on any of the beaches,

ciddi bir güneş yanığınız olabilir,

but I got mine indoors,

ancak benimki kapalı mekanda oldu

and what happened is that,

bu da şöyle gerçekleşti:

if you're shooting at 3,000 frames per second,

Eğer saniyede 3000 kare çekerseniz

you need to have a silly amount of light, lots of lights.

ciddi manada çok fazla ışığa ihtiyaç duyarsınız

So we had this speaker set up,

Hoparlörü kurduk

and we had the camera facing it,

kamerayı ona çevirdik

and lots of lights pointing at the speaker,

ve hoparlöre çok miktarda ışık verdik

and I would set up the speaker,

ve ben hoparlörü kurdum,

put the tiny little crystals on top of that speaker,

küçük kristal parçalarını hoparlörün üstüne yerleştirdim

and we would do this over and over again,

ve bunu sürekli tekrar ettim

and it was until midday that I realized

ve hoparlöre yansıttığımız ışıkların

that I had a completely red face

suratımı kızarttığını fark ettiğimde

because of the lights pointing at the speaker.

öğlen olmuştu.

What was so funny about it was that

Peki bunun neresi komik diyeceksiniz.

the speaker was only coming from the right side,

hoparlöre vuran ışık yalnızca sağ taraftan geliyordu

so the right side of my face was completely red

bu yüzden suratımın sadece sağ tarafı kızarmıştı

and I looked like the Phantom of the Opera

ve ben hafta boyunca

for the rest of the week.

Opera'daki Hayalet gibi gezdim.

Let me now turn to another project

Şimdi de daha az zararlı içeriği olan

which involves less harmful substances.

diğer bir projeye bakalım.

Has anyone of you heard of ferrofluid?

Daha önce ferrofluid diye bir şey duyan var mı?

Ah, some of you have. Excellent.

Bazılarınız duymuş. Harika.

Should I skip that part?

Bu kısmı atlayayım mı?

(Laughter)

(Gülüşmeler)

Ferrofluid has a very strange behavior.

Ferrofluid'in çok değişik bir davranışı vardır.

It's a liquid that is completely black.

Tamamı simsiyah olan bir sıvıdır.

It's got an oily consistency.

Yağsı bir kıvamı vardır.

And it's got tiny little particles of metal in it,

Ve içinde manyetik etki veren

which makes it magnetic.

küçük metal parçacıkları vardır.

So if I now put this liquid into a magnetic field,

Yani bu sıvıyı manyetik bir alana koyarsam,

it would change its appearance.

görüntüsü değişir.

Now I've got a live demonstration over here

Şimdi bunu size göstereceğim

to show this to you.

canlı bir gösterim var.

So I've got a camera pointing down at this plate,

Bu levhaya bakan bir kamera yerleştirdim,

and underneath that plate, there is a magnet.

ve bu levhanın altında bir magnet var.

Now I'm going to add some of that ferrofluid

Şimdi bu magnete

to that magnet.

biraz ferrofluid dökeceğim.

Let's just slightly move it to the right

Biraz sağa doğru hareket ettirirsek

and maybe focus it a little bit more. Excellent.

ve biraz da odaklarsak. İşte harika!

So what you can see now is that

İşte şu an gördüğünüz

the ferrofluid has formed spikes.

ferrofluidin oluşturduğu çiviler.

This is due to the attraction and the repulsion

Bunu ortaya çıkaran şey, sıvının içindeki herbir parçacığın

of the individual particles inside the liquid.

birbirini çekme ve itmesidir.

Now this looks already quite interesting,

Şu an bu gerçekten ilginç görünüyor

but let me now add some watercolors to it.

ama buna biraz sulu boya ekleyelim.

Those are just standard watercolors

Bunlar resim yaptığınız

that you would paint with.

standard sulu boyalar.

You wouldn't paint with syringes,

Tabi siz şırıngayla resim yapmıyorsunuz

but it works just the same.

ancak sonuç olarak aynı işe yarıyor.

So what happened now is,

Şimdi görüğünüz,

when the watercolor was flowing into the structure,

sulu boya yapıya doğru aktığında

the watercolors do not mix with the ferrofluid.

ferrofluid ile karışmamasıdır.

That's because the ferrofluid itself

Bunun sebebi ferrofloid'in

is hydrophobic.

hidrofobik olmasıdır.

That means it doesn't mix with the water.

Bu, ferrofluid'in suyla karışmaması anlamına gelir.

And at the same time, it tries to maintain its position

Ve aynı zamanda, magnet üzerinde

above the magnet,

pozisyonunu korumaya çalışır.

and therefore, it creates those amazing-looking

böylece, renkli boyalardan oluşan kanallar ve küçük havuzlardan

structures of channels and tiny little ponds

oluşan muhteşem görünüşlü yapılar

of colorful water paint.

meydana gelir.

So that was the second project.

Bu da ikinci projeydi.

Let me now turn to the last project,

Şimdi de sırada

which involves

İskoçya'nın milli içeceğini içeren

the national beverage of Scotland.

son projemiz var.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

This image, and also this one,

Bu resim ve ayrıca bu

were made using whiskey.

viski kullanılarak yaratıldı.

Now you might ask yourself,

Şimdi kendinize şunu sorabilirsiniz,

how did he do that?

bunu nasıl yaptı?

Did he drink half a bottle of whiskey

Bir şişe viskinin yarısını içip

and then draw the hallucination he got

gördüğü halisünasyonu

from being drunk onto paper?

kağıda mı çizdi?

I can assure you I was fully conscious

Sizi temin ederim ki bu fotoğrafları çekerken

while I was taking those pictures.

bilincim tamamıyla yerindeydi.

Now, whiskey contains 40 percent of alcohol,

Viski %40 oranında alkol içerir

and alcohol has got some very interesting properties.

ve alkol çok ilginç bazı özelliklere sahiptir.

Maybe you have experienced

Belki daha önce bu özelliklerin bazılarını

some of those properties before,

tecrübe etmişsinizdir.

but I am talking about the physical properties,

Ancak benim şu an bahsettiğim fiziksel özellikler,

not the other ones.

diğerleri değil.

So when I open the bottle, the alcohol molecules

Şişeyi açtığımda alkol molekülleri

would spread in the air,

havaya karışır

and that's because alcohol is a very volatile substance.

ve bunun sebebi alkolün oldukça uçucu bir yapıya sahip olmasıdır.

And at the same time, alcohol is highly flammable.

Ve aynı zamanda alkol yüksek oranda yanıcıdır.

And it was with those two properties

Bu iki özellikle

that I was able to create the images

şu an gördüğünüz fotoğrafları

that you're seeing right now.

yarattım.

Let me demonstrate this over here.

Bunu burada göstermeme izin verin.

And what I have here is an empty glass vessel.

Burada cam bir kabımız var.

It's got nothing in it.

İçinde hiçbir şey yok.

And now I'm going to fill it with oxygen

Şimdi bunu oksijen

and whiskey.

ve viskiyle dolduracağım.

Add some more.

Biraz daha ekliyorum.

Now we just wait for a few seconds

Moleküllerin şişenin içinde dağılmasını

for the molecules to spread inside the bottle.

birkaç saniye bekliyoruz

And now, let's set that on fire.

Ve şimdi bunu ateşe veriyoruz.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

So that's all that happens.

Bütün olan bu.

It goes really fast, and it's not that impressive.

Çok çabuk biter ve o kadar da etkileyici değil.

I could do it again to show it one more time,

Aynı şeyi bir kere daha göstermek için tekrar yapabilirim.

but some would argue that this is a complete waste

Ama bunun viskiyi ziyan edeceğini söyleyenler olabilir

of the whiskey, and that I should rather drink it.

ve tabi ki onu içmeyi tercih ederim.

But let me show you a slow motion

Ama az önceki canlı gösterimde size ne gösterdiğimi

in a completely darkened room

tamamen karanlık bir odada

of what I just showed you in this live demonstration.

yavaş çekimde göstermeme izin verin.

So what happened is that the flame

Aslında burada gerçekleşen şey

traveled through the glass vessel from top to bottom,

alevin alkol ve hava moleküllerinin karışımını yakarak

burning the mix of the air molecules

cam kabın içinde

and the alcohol.

baştan sona kadar ilerlemesiydi..

So the images that you saw at the beginning,

Başta gördüğünüz fotoğraflar

they are actually a flame stopped in time

aslında şişenin içinde gezerken

while it is traveling through the bottle,

zamanda duran bir alevin görüntüleriydi.

and you have to imagine

ve aklınızda bu fotoğrafın aslında

it was flipped around 180 degrees.

180 derece döndürüldüğünü canlandırın.

So that's how those images were made.

İşte bu fotoğraflar aslında böyle yaratıldı.

(Applause)

(Alkış)

Thank you.

Teşekkür ederim.

So, I have now showed you three projects,

Size üç tane proje gösterdim

and you might ask yourself, what is it good for?

ve kendinize şunu sorabilirsiniz, bu ne işe yarıyor?

What's the idea behind it?

Bunun arkasındaki fikir nedir?

Is it just a waste of whiskey?

Bu sadece bir viski israfı mıydı?

Is it just some strange materials?

Bunlar sadece birkaç garip madde miydi?

Those three projects, they're based on very simple

Bu üç proje, çok basit bilimsel fenomenlere

scientific phenomena,

dayanmaktadır.

such as magnetism, the sound waves,

Manyetizma, ses dalgaları ya da

or over here, the physical properties of a substance,

bir maddenin fiziksel özellikleri gibi.

and what I'm trying to do

Ve benim yapmaya çalıştığım şey

is I'm trying to use these phenomena

bu fenomenleri kullanmaya çalışmak

and show them in a poetic and unseen way,

ve bunları şiirsel ve görünmeyen yanlarını göstermek

and therefore invite the viewer

ve böylece izleyiciyi

to pause for a moment

bir dakika duraksayıp

and think about all the beauty

bizi çevreleyen güzellikleri

that is constantly surrounding us.

görmesini sağlamaktı.

Thank you very much.

Çok teşekkür ederim.

(Applause)

(Alkış)