Psychedelic Science | Fabian Oefner | TED Talks

Translator: ლელა ხვედელიძე Reviewer: Levan Lashauri

An image is worth more than a thousand words,

ერთი სურათი ათასი სიტყვის ტოლფასია,

so I'm going to start my talk

ამიტომ ჩემს გამოსვლას

by stop talking and show you a few images

ლაპარაკის ნაცვლად იმ სურათების ჩვენებით დავიწყებ,

that I recently captured.

რომლებიც ახლახანს გადავიღე.

So by now, my talk is already 6,000 words long,

აი, ახლა უკვე ჩემი გამოსვლა 6 000 სიტყვიანია

and I feel like I should stop here.

და აჯობებს აქ გავჩერდე.

(Laughter)

(სიცილი)

At the same time, I probably owe you

ამავდროულად, ალბათ

ამ სურათებთან დაკავშირებით

some explanation

about the images that you just saw.

განმარტების გაკეთებაც მმართებს.

What I am trying to do as a photographer,

ჩემი, როგორც ფოტოგრაფისა და ხელოვანის

as an artist, is to bring the world

მთავარი მიზანი,

of art and science together.

ხელოვნებისა და მეცნიერების გაერთიანებაა.

Whether it is an image of a soap bubble

იქნება ეს საპნის ბუშტის სურათი,

რომელიც მისი გახეთქვის მომენტშია გადაღებული,

captured at the very moment where it's bursting,

as you can see in this image,

როგორც ამას ეკრანზე ხედავთ,

whether it's a universe made of tiny little beads

თუ ზეთის საღებავის პატარა ბუშტებით

შექმნილი სამყარო,

of oil paint,

strange liquids that behave in very peculiar ways,

ან უცნაური სითხეები, რომლებსაც განსაკუთრებული თვისებები გააჩნიათ,

or paint that is modeled by centrifugal forces,

ან თუნდაც ცენტრიდანული ძალებით მოდელირებული საღებავი,

ყველა შემთხვევაში ვცდილობ, ამ ორი სფეროს ერთმანეთთან დაკავშირებას.

I'm always trying to link those two fields together.

ყველაზე საინტერესო ისაა,

What I find very intriguing about those two

is that they both look at the same thing:

რომ მათ ერთი რამ აკავშირებთ,

They are a response to their surroundings.

ორივე გარემოცვაზე საპასუხო რეაქციას წარმოადგენს,

And yet, they do it in a very different way.

თუმცა, ეს ორივე სფეროში სხვადასხვანაირად ვლინდება.

If you look at science on one hand,

ერთის მხრივ,

science is a very rational approach

მეცნიერებას გარემოცვაზე

to its surroundings,

რაციონალური მიდგომა ახასიათებს,

whereas art on the other hand

ხოლო ხელოვნებისთვის კი,

is usually an emotional approach to its surroundings.

ემოციური მიდგომაა ბუნებრივი.

What I am trying to do is I'm trying

ჩემი ძალისხმევის არსი კი იმაში მდგომარეობს,

to bring those two views into one

რომ ეს ორი ხედვა ისე გავაერთიანო,

so that my images both speak to the viewer's heart

რომ ჩემი სურათები მნახველის გულამდეც მივიდეს

but also to the viewer's brain.

და გონებამდეც.

Let me demonstrate this based on three projects.

მოდი, ამ ყველაფერს სამი პროექტის მაგალითზე გაჩვენებთ.

The first one has to do with making sound visible.

პირველი, ხმების ვიზუალიზაციას ეხება.

Now as you may know,

როგორც თქვენ იცით,

sound travels in waves,

ხმა ტალღებად ვრცელდება.

so if you have a speaker,

ამიტომ, თუ გაქვთ დინამიკი,

a speaker actually does nothing else

ერთადერთი რასაც ის აკეთებს,

than taking the audio signal,

აუდიო სიგნალის მიღება

transform it into a vibration,

და მისი რხევად გარდაქმნაა,

which is then transported through the air,

რომელიც ჰაერის საშუალებით ვრცელდება,

is captured by our ear,

ჩვენს ყურამდე აღწევს

and transformed into an audio signal again.

და კვლავ აუდიო სიგნალად გარადაიქმნება.

Now I was thinking,

მე დავიწყე ფიქრი,

how can I make those sound waves visible?

თუ როგორ მომეხდინა ამ ტალღების ვიზუალიზაცია

So I came up with the following setup.

და შემდეგ მოწყობილობამდე მივედი.

ავიღე დინამიკი და მის ზემოთ

I took a speaker, I placed a thin foil

of plastic on top of that speaker,

პლასტამასის თხელი ფოლგა დავამაგრე,

შემდეგ კი, დინამიკის ზემოთ

and then I added tiny little crystals

on top of that speaker.

პატარა კრისტალები მოვათავსე.

And now, if I would play a sound through that speaker,

შესაბამისად, თუ ამ დინამიკში ხმა გაისმება,

it would cause the crystals to move up and down.

კრისტალები ზევით-ქვევით მოძრაობენ.

Now this happens very fast,

ეს ძალიან სწრაფად,

in the blink of an eye,

თვალის დახამხამებაში ხდება,

so, together with LG, we captured this motion

ამიტომ LG-სთან ერთად ეს მოძრაობა

with a camera that is able

გადავიღეთ კამერით, რომელსაც წამში

3 000-ზე მეტი კადრის გადაღება შეუძლია.

to capture more than 3,000 frames per second.

Let me show you what this looks like.

მოდი გაჩვენებთ როგორ გამოიყურება.

(მუსიკა: "Teardrop", ჯგუფი Massive Attack)

(Music: "Teardrop" by Massive Attack)

(Applause)

(აპლოდისმენტები)

Thank you very much.

დიდი მადლობა.

I agree, it looks pretty amazing.

გეთანხმებით, ეს შესანიშნავი სანახაობაა.

But I have to tell you a funny story.

მაგრამ ერთ სასაცილო ისტორიასაც მოგიყვებით.

I got an indoor sunburn doing this

ლოს ანჯელესში ამ პროცესის გადაღებისას,

სახლიდან გაუსვლელად მივიღე ნამზეური.

while shooting in Los Angeles.

ცხადია, ლოს ანჯელესის სანაპიროებზე,

Now in Los Angeles, you could get a decent sunburn

just on any of the beaches,

გვარიანი დამწვრობის მიღება შეიძლება,

თუმცა მე ეს სახლიდან გაუსვლელად მოვახერხე.

but I got mine indoors,

and what happened is that,

ეს კი, შემდეგნაირად მოხდა,

if you're shooting at 3,000 frames per second,

თუკი თქვენ წამში 3 000 კადრს იღებთ,

you need to have a silly amount of light, lots of lights.

საოცრად დიდი რაოდენობის განათება გესაჭიროებათ.

So we had this speaker set up,

ჩვენ კი დინამიკი გვქონდა დაყენებული

and we had the camera facing it,

მისკენ მიმართული კამერით

and lots of lights pointing at the speaker,

და უამრავი განათებით,

and I would set up the speaker,

მე კი დინამიკს ვარეგულირებდი,

put the tiny little crystals on top of that speaker,

და მასზე პატარა კრისტალებს ვამაგრებდი.

ეს ძალიან ბევრჯერ გავიმეორეთ

and we would do this over and over again,

and it was until midday that I realized

და თითქმის უკვე შუადღე იყო, როცა მივხვდი,

that I had a completely red face

რომ სახე მთლიანად გამწითლებოდა

განათებისგან რომელიც პირდაპირ დინამიკს ეცემოდა.

because of the lights pointing at the speaker.

კიდევ უფრო სასცილო ისაა,

What was so funny about it was that

the speaker was only coming from the right side,

რომ დინამიკთან სმარჯვენა მხარეს ვიდექი

so the right side of my face was completely red

და სახის მხოლოდ მარჯვენა მხარე მქონდა გაწითლებული.

and I looked like the Phantom of the Opera

მთელი კვირა

for the rest of the week.

"ოპერის აჩრდილს" ვგავდი.

Let me now turn to another project

მოდით, შემდეგ პროექტზე გადავიდეთ,

which involves less harmful substances.

რომლიც ნაკლებად მავნე შემადგენლობისაა.

Has anyone of you heard of ferrofluid?

რომელიმე თგვენგანს სმენია ფერომაგნიტური სითხის შესახებ?

Ah, some of you have. Excellent.

აა, რამდენიმე თქვენგანმა იცის. შესანიშნავია.

გამოვტოვო ეს ნაწილი?

Should I skip that part?

(Laughter)

(სიცილი)

Ferrofluid has a very strange behavior.

ფერომაგნიტურ სითხეს ძალიან უცნაური თვისება აქვს.

It's a liquid that is completely black.

ეს სითხე სრულიად შავია.

It's got an oily consistency.

ზეთოვანი კონსისტენცია აქვს

And it's got tiny little particles of metal in it,

და ძალიან პატარა, ლითონის ნაწილაკებს შეიცავს,

which makes it magnetic.

რომელიც მას მაგნიტურ უნარს სძენს.

ამიტომ, თუ მე ახლა ამ სითხეს მაგნიტურ ველში მოვათავსებ,

So if I now put this liquid into a magnetic field,

it would change its appearance.

ის პირვანდელ სახეს შეიცვლის.

Now I've got a live demonstration over here

აი, აქ მომზადებული მაქვს სადემონსტრაციოდ

to show this to you.

და აქვე გაჩვენებთ ამ პროცესს.

So I've got a camera pointing down at this plate,

კამერას ამ ფირფიტას ვუმიზნებ.

and underneath that plate, there is a magnet.

ფირფიტის ქვემოთ მაგნიტია მოთავსებული.

ახლა კი მაგნიტს,

Now I'm going to add some of that ferrofluid

ცოტა ფერომაგნიტურ სითხეს დავასხამ.

to that magnet.

Let's just slightly move it to the right

სულ ოდნავ გავწიოთ მარჯვნივ

and maybe focus it a little bit more. Excellent.

და უფრო კარგად მოვაქციოთ ფოკუსში. შესანიშნავია.

აი, ახლა ხედავთ,

So what you can see now is that

the ferrofluid has formed spikes.

რომ ფერომაგნიტურმა სითხემ ფორმა შეიცვალა და წვეტები გაუჩნდა.

This is due to the attraction and the repulsion

ეს სითხის შიგნით არსებული ნაწილაკების

მიზიდვის და განზიდვის გამო მოხდა.

of the individual particles inside the liquid.

Now this looks already quite interesting,

მიუხედავად იმისა, რომ ასეც საკმაოდ საინტერესო ჩანს,

but let me now add some watercolors to it.

მოდი მცირეოდენი წყლის საღებავიც დავამატოთ.

Those are just standard watercolors

ეს ჩვეულებრივი წყლის საღებავებია,

that you would paint with.

რომლითაც ვხატავთ.

You wouldn't paint with syringes,

მართალია შპრიცებით არ ხატავთ,

but it works just the same.

თუმცა შედეგი იგივე იქნება.

So what happened now is,

ახლა ავხსნი რაც მოხდა.

when the watercolor was flowing into the structure,

როცა წყლის საღებავი ჩავასხით სტრუქტურაში,

ის ფერომაგნიტურ სითხესთან რეაქციაში არ შევიდა,

the watercolors do not mix with the ferrofluid.

That's because the ferrofluid itself

რადგან ფერომაგნიტური სითხე

is hydrophobic.

ჰიდროფობიურია,

ანუ წყალში არ იხსნება.

That means it doesn't mix with the water.

And at the same time, it tries to maintain its position

ამასთან ერთად, ის მაგნიტის ზემოთ,

თავისი პოზიციის შენარჩუნებას ცდილობს

above the magnet,

and therefore, it creates those amazing-looking

და ამის შედეგად წარმოიქმნება ეს საოცარი

structures of channels and tiny little ponds

წყლის საღებავისგან წარმოქმნილი

არხის სტრუქტურები და პატარა გუბეები.

of colorful water paint.

So that was the second project.

აი, ეს იყო მეორე პროექტი.

Let me now turn to the last project,

ახლა გადავიდეთ ბოლო პროექტზე,

which involves

რომელშიც...

the national beverage of Scotland.

შოტლანდიის ეროვნულ სასმელი მონაწილეობს.

(Laughter)

(სიცილი)

ეს სურათი და აი ესეც,

This image, and also this one,

ვისკის გამოყენებითაა დამზადებული.

were made using whiskey.

Now you might ask yourself,

ალბათ საკუთარ თავს ჰკითხავთ,

how did he do that?

როგორ გააკეთა ეს?

Did he drink half a bottle of whiskey

ნახევარი ბოთლი ვისკი დალია

and then draw the hallucination he got

და შემდეგ სიმთვრალისგან მიღებული

from being drunk onto paper?

ჰალუცინაცია ფურცელზე გადმოიტანა?

მინდა დაგარწმუნოთ,

I can assure you I was fully conscious

რომ ამ სურათების გადაღებისას, სრულიად ფხიზელი ვიყავი.

while I was taking those pictures.

Now, whiskey contains 40 percent of alcohol,

ვისკი 40% ალკოჰოლს შეიცავს,

and alcohol has got some very interesting properties.

ალკოჰოლს კი ძალიან საინტერესო თვისებები აქვს.

Maybe you have experienced

შეიძლება გამოგიცდიათ კიდეც

some of those properties before,

მისი რამდენიმე თვისება,

but I am talking about the physical properties,

თუმცა მე მის ფიზიკურ თვისებებს ვგულისხმობ

not the other ones.

და არა სხვებს.

So when I open the bottle, the alcohol molecules

როცა ამ ბოთლს გავხსნი, ალკოჰოლის მოლეკულები

would spread in the air,

ჰაერში გავცელდება,

რადგანაც ალკოჰოლი აქროლადი ნივთიერებაა.

and that's because alcohol is a very volatile substance.

გარდა ამისა, იგი სწრაფად აალებადიცაა.

And at the same time, alcohol is highly flammable.

And it was with those two properties

სწორედ ამ ორი თვისების საშუალებით შევძელი

that I was able to create the images

ამ სურათების შექმნა,

that you're seeing right now.

რომელსაც ეკრანზე ხედავთ.

Let me demonstrate this over here.

მოდით აქვე მოვახდინოთ ამის დემონსტრირება.

And what I have here is an empty glass vessel.

თან მაქვს ცარიელი მინის ჭურჭელი.

მასში არაფერია.

It's got nothing in it.

And now I'm going to fill it with oxygen

ახლა ამ ჭურჭელს

ჟანგბადითა და ვისკით გავავსებ.

and whiskey.

Add some more.

ცოტაც დავამატოთ.

ახლა რამდენიმე წამი მოვიცადოთ,

Now we just wait for a few seconds

for the molecules to spread inside the bottle.

რომ მოლეკულები ბოთლში გავრცელდეს

And now, let's set that on fire.

და ცეცხლი წავუკიდოთ.

(Laughter)

(სიცილი)

So that's all that happens.

სულ ესაა, რაც ამ დროს ხდება.

It goes really fast, and it's not that impressive.

ეს ძალიან სწრაფი პროცესია და ამიტომ ისეთი თვალწარმტაცი არაა.

I could do it again to show it one more time,

მე შემიძლია კიდევ ერთხელ გაჩვენოთ იგივე,

თუმცა ზოგიერთი თგვენგანი ალბათ შემედავება,

but some would argue that this is a complete waste

of the whiskey, and that I should rather drink it.

რომ ეს ვისკის ფუჭი ხარჯვაა და სჯობს დავლიო.

But let me show you a slow motion

მაგრამ მოდი, რაც აქ ნახეთ,

in a completely darkened room

იგივეს შენებული კადრით გაჩვენებთ,

of what I just showed you in this live demonstration.

სრულიად ბნელ ოთახში.

So what happened is that the flame

ახლა კი ავხსნათ რა მოხდა.

traveled through the glass vessel from top to bottom,

ალი მინის ჭურჭელში,

ზემოდან ქვემოთ გავრცელდა

burning the mix of the air molecules

და ჰაერისა და ალკოჰოლის მოლეკულები დაწვა.

and the alcohol.

So the images that you saw at the beginning,

ასე რომ, სურათები, რომლებიც დასაწყისში გაჩვენეთ

დროში გაჩერებული,

they are actually a flame stopped in time

while it is traveling through the bottle,

ბოთლში მიმავალი ალია.

and you have to imagine

და წარმოიდგინეთ

180 გრადუსით იყო შემობრუნებული..

it was flipped around 180 degrees.

So that's how those images were made.

სწორედ ასე შეიქმნა ეს სურათები.

(Applause)

(აპლოდისმენტები)

Thank you.

გმადლობთ.

ახლა მე თქვენ, სამი პროექტი გაჩვენეთ

So, I have now showed you three projects,

and you might ask yourself, what is it good for?

და ალბათ საკუთარ თავს ჰკითხავთ? მერე რა?

What's the idea behind it?

რა არის ამ პროექტების არსი?

Is it just a waste of whiskey?

ეს მხოლოდ ვისკის ხარჯვაა?

Is it just some strange materials?

თუ მხოლოდ უცნაური ნივთიერებები?

Those three projects, they're based on very simple

ეს სამი პროექტი, ძალიან მარტივ

scientific phenomena,

მეცნიერულ მოვლენებზეა დამყარებული,

such as magnetism, the sound waves,

როგორიცაა მიზიდულობა, ხმის ტალღები

or over here, the physical properties of a substance,

და ნივთირების ფიზიკური თვისებები

and what I'm trying to do

და ჩემი ძალისხმევის არსი ისაა,

რომ ვცდილობ ეს მოვლენები

is I'm trying to use these phenomena

and show them in a poetic and unseen way,

პოეტურ და იქამდე უხილავ ჭრილში ვაჩვენო.

and therefore invite the viewer

სწორედ ამიტომ მოვუწოდებ მაყურებლებს,

to pause for a moment

რომ ერთი წამით მოდუნდით

and think about all the beauty

და იფიქრეთ იმ სილამაზეზე,

that is constantly surrounding us.

რომელიც მუდმივად ჩვენ გარშემოა.

Thank you very much.

დიდი მადლობა.

(Applause)

(აპლოდისმენტები)