Nathan Wolfe: What's left to explore?

Nathan Wolfe: Keşfedilecek ne kaldı?

Translator: Timothy Covell Reviewer: Morton Bast

Çeviri: Deniz Erdoğan Gözden geçirme: Meric Aydonat

Recently I visited Beloit, Wisconsin.

Kısa bir süre önce Wisconsin'da Beloit'u ziyaret ettim.

And I was there to honor a great 20th century explorer,

20. yüzyılın büyük bir kaşifini anmak için oradaydım,

Roy Chapman Andrews.

Roy Chapman Andrews.

During his time at the American Museum of Natural History,

Amerikan Doğa Tarihi Müzesi'nde çalıştığı dönemde,

Andrews led a range of expeditions to uncharted regions,

Andrews, keşfedilmemiş bölgelere seferler düzenlemişti,

like here in the Gobi Desert.

burada Gobi Çölü'nde olduğu gibi.

He was quite a figure.

Etkileyici bir görüntüsü vardı.

He was later, it's said, the basis of the Indiana Jones character.

Söylendiğine göre, sonradan Indiana Jones karakterine ilham kaynağı olmuştu.

And when I was in Beloit, Wisconsin,

Ve ben Wisconsin Beloit'dayken,

I gave a public lecture to a group of middle school students.

bir grup ortaokul öğrencisine bir konferans verdim.

And I'm here to tell you,

Ve size şunu söyleyebilirim,

if there's anything more intimidating than talking here at TED,

burada TED'de konuşmaktan daha ürkütücü bir şey varsa,

it'll be trying to hold the attention

o da, 12 yaşında bin kişilik bir grubun

of a group of a thousand 12-year-olds for a 45-minute lecture.

45 dakikalık bir konferans süresince ilgisini korumaktır.

Don't try that one.

Bunu denemeyin.

At the end of the lecture they asked a number of questions,

Konferansın sonunda çok sayıda soru sordular,

but there was one that's really stuck with me since then.

fakat bir tanesi özellikle aklımda yer etti.

There was a young girl who stood up,

Küçük bir kız ayağa kalktı,

and she asked the question:

ve şöyle sordu:

"Where should we explore?"

"Biz nereyi keşfedelim?"

I think there's a sense that many of us have

Sanıyorum çoğumuzda şöyle bir düşünce var,

that the great age of exploration on Earth is over,

sanki dünyadaki büyük keşif çağı sona ermiş

that for the next generation

ve bir sonraki jenerasyonun

they're going to have to go to outer space or the deepest oceans

kayda değer bir keşifte bulabilmesi için

in order to find something significant to explore.

uzaya veya okyanusların derinliklerine gitmeleri gerekecek.

But is that really the case?

Peki gerçekte böyle mi?

Is there really nowhere significant for us to explore

Dünyada gerçekten keşfedilecek kayda değer

left here on Earth?

hiçbir yer kalmadı mı?

It sort of made me think back

Bu bana biyoloji tarihinde en sevdiğim

to one of my favorite explorers in the history of biology.

kaşiflerden birini anımsattı.

This is an explorer of the unseen world, Martinus Beijerinck.

Martinus Beijerinck, gizli kalmış dünyanın kaşifiydi.

So Beijerinck set out to discover the cause

Beijerinck, tütün mozaik hastalığını,

of tobacco mosaic disease.

araştırmak için yola çıkmıştı.

What he did is he took the infected juice from tobacco plants

Yaptığı da, hastalıklı salgıyı tütün bitkilerinden alıp

and he would filter it through smaller and smaller filters.

gittikçe küçülen filtreler kullanarak filtrelemekti.

And he reached the point

Ve bunların sonunda

where he felt that there must be something out there

öyle bir sonuca vardı ki,

that was smaller than the smallest forms of life that were ever known --

bilinen en küçük yaşam formundan daha da küçük şeyler olmalıydı --

bacteria, at the time.

o zaman için, bu bakteriydi.

He came up with a name for his mystery agent.

Bu gizemli yeni ajanı için bir isim buldu.

He called it the virus --

Ona virüs adını koydu --

Latin for "poison."

Latince "zehir".

And in uncovering viruses,

Ve virüslerin keşfiyle,

Beijerinck really opened this entirely new world for us.

Beijerinck bize bu yepyeni dünyanın kapılarını açtı.

We now know that viruses make up the majority

Artık biliyoruz ki virüsler,

of the genetic information on our planet,

gezegenimizdeki genetik bilginin çoğunluğunu oluşturuyor,

more than the genetic information

diğer tüm yaşam formlarının toplamından

of all other forms of life combined.

daha çok genetik bilgiyi.

And obviously there's been tremendous practical applications

Ve tabii ki bu dünya ile ilgili

associated with this world --

çok büyük uygulamalar yapıldı --

things like the eradication of smallpox,

çiçek hastalığı kökünden çözüldü,

the advent of a vaccine against cervical cancer,

rahim ağzı kanseri için aşı geliştirildi,

which we now know is mostly caused by human papillomavirus.

bu da, artık biliyoruz ki insandaki siğil virüsünden kaynaklanıyormuş.

And Beijerinck's discovery,

Ve Beijerinck'in keşfi,

this was not something that occurred 500 years ago.

500 yıl önce olan birşey de değildi.

It was a little over 100 years ago

100 yıldan biraz daha fazla zaman önce,

that Beijerinck discovered viruses.

Beijerinck virüsleri bulmuştu.

So basically we had automobiles,

Yani, arabalarımız vardı,

but we were unaware of the forms of life

fakat gezegenimizdeki genetik bilginin

that make up most of the genetic information on our planet.

çoğunluğunu oluşturan virüslerden haberimiz yoktu.

We now have these amazing tools

Şimdi bu gizli dünyayı keşfetmek için

to allow us to explore the unseen world --

inanılmaz araçlara sahibiz --

things like deep sequencing,

derin sıralama gibi,

which allow us to do much more than just skim the surface

bize sadece yüzeyi inceleyerek

and look at individual genomes from a particular species,

belirli bir türün birbirinden ayrı genomlarına bakabilmemizden öte,

but to look at entire metagenomes,

tüm metagenomlara,

the communities of teeming microorganisms in, on and around us

her yanımızı kaplayan muazzam sayıdaki mikroorganizmaya bakabilmemizi sağlayan,

and to document all of the genetic information in these species.

ve bu türlerin genetik bilgilerini belgeleyebilmemizi sağlayan araçlar.

We can apply these techniques

Bu teknikleri artık

to things from soil to skin and everything in between.

topraktan deriye her yüzeyde uygulayabiliyoruz.

In my organization we now do this on a regular basis

Organizasyonumda biz bunu artık düzenli olarak yapıyoruz

to identify the causes of outbreaks

ve kaynağı belirsiz salgınların

that are unclear exactly what causes them.

sebeplerini belirlemeye çalışıyoruz.

And just to give you a sense of how this works,

Bunun nasıl işlediği konusunda bir fikir edinebilmeniz için,

imagine that we took a nasal swab from every single one of you.

düşünün ki her birinizin genzinden bir parça örnek aldık.

And this is something we commonly do

Bu, grip gibi solunum virüslerini

to look for respiratory viruses like influenza.

ararken yaptığımız sıradan bir işlem.

The first thing we would see

İlk göreceğimiz şey

is a tremendous amount of genetic information.

inanılmaz miktarda genetik bilgidir.

And if we started looking into that genetic information,

Bu genetik bilgiye bakmaya başlasak,

we'd see a number of usual suspects out there --

bazı şüphelilerle karşılaşırdık --

of course, a lot of human genetic information,

doğal olarak, çok sayıda insan genetik bilgisi,

but also bacterial and viral information,

ama aynı zamanda bakteriyel ve virütik bilgiler,

mostly from things that are completely harmless within your nose.

çoğu burnunuzda tamamen zararsız durumdalar.

But we'd also see something very, very surprising.

Ama aynı zamanda çok şaşırtıcı birşey de görürdük.

As we started to look at this information,

Bu bilgiye bakmaya başladığımızda,

we would see that about 20 percent of the genetic information in your nose

burnunuzdaki bu genetik bilginin yüzde 20'sinin,

doesn't match anything that we've ever seen before --

daha önce gördüğümüz hiçbir şeyle uymadığını görürüz --

no plant, animal, fungus, virus or bacteria.

bitki, hayvan, mantar, virüs, ya da bakteri, hiçbir şeyle.

Basically we have no clue what this is.

Bunun ne olduğuyla ilgili hiçbir fikrimiz de yok.

And for the small group of us who actually study this kind of data,

Ve aramızda bu tip bilgiler üzerinde eğitim görmüş

a few of us have actually begun to call this information

küçük bir grup, çok azımız, bu bilgiye,

biological dark matter.

biyolojik karanlık madde demeye başladı.

We know it's not anything that we've seen before;

Daha önce gördüğümüz birşey olmadığını biliyoruz;

it's sort of the equivalent of an uncharted continent

Sanki kendi genetik bilgimizin içinde

right within our own genetic information.

daha haritalanmamış bir kıta gibi.

And there's a lot of it.

Ve de çok sayıda.

If you think 20 percent of genetic information in your nose is a lot

Eğer burnunuzdaki genetik bilginin yüzde 20'si

of biological dark matter,

fazla karanlık madde gibi geliyorsa,

if we looked at your gut,

midenizenize baktığımızda,

up to 40 or 50 percent of that information is biological dark matter.

oradaki bilginin yüzde 40 ya da 50'si karanlık madde olacaktır.

And even in the relatively sterile blood,

Ve steril kanda bile,

around one to two percent of this information is dark matter --

bu bilginin yaklaşık yüzde bir ya da ikisi karanlık maddedir --

can't be classified, can't be typed or matched with anything we've seen before.

sınıflandırılamayan, daha önce gördüğümüz hiçbir şeyle eşleşmeyen bir madde.

At first we thought that perhaps this was artifact.

Önce bunun yapay olabileceğini düşündük.

These deep sequencing tools are relatively new.

Bu derin sıralama araçları daha yeni.

But as they become more and more accurate,

Fakat verdikleri sonuçlar kusursuzlaşmaya başladıkça,

we've determined that this information is a form of life,

Bu bilginin bir yaşam formu olduğuna,

or at least some of it is a form of life.

ya da en azından bir kısmının yaşam formu olduğuna karar verdik.

And while the hypotheses for explaining the existence of biological dark matter

Ve karanlık maddenin varlığını açıklama hipotezleri

are really only in their infancy,

daha sadece emekleme dönemindeyken,

there's a very, very exciting possibility that exists:

çok ama çok heyecan verici bir olasılık var ki,

that buried in this life, in this genetic information,

o da bu yaşamda, bu genetik bilgide,

are signatures of as of yet unidentified life.

daha tanımlanamamış yaşam işaretleri olduğu olasılığı.

That as we explore these strings of A's, T's, C's and G's,

Bu A, T, C ve G dizilerini incelerken,

we may uncover a completely new class of life

tamamen yeni bir yaşam sınıfını ortaya çıkarabilir

that, like Beijerinck, will fundamentally change

ve Beijerinck gibi, biyolojinin doğası hakkında

the way that we think about the nature of biology.

düşüncelerimizi temelden değiştirebiliriz.

That perhaps will allow us to identify the cause of a cancer that afflicts us

Belki bu bizi etkileyen bir kanserin, ya da daha önce

or identify the source of an outbreak that we aren't familiar with

karşılaşmadığımız bir salgının kaynağını belirlememizi,

or perhaps create a new tool in molecular biology.

ya da moleküler biyolojide yeni bir araç yaratmamızı sağlayacak.

I'm pleased to announce that,

Size memnuniyetle açıklayabilirim ki,

along with colleagues at Stanford and Caltech and UCSF,

Stanford, Caltech ve UCSF'deki mestektaşlarımızla birlikte,

we're currently starting an initiative

yeni yaşam formlarının varlığı için

to explore biological dark matter for the existence of new forms of life.

biyolojik karanlık maddeyi incelemek üzere bir girişim başlatıyoruz.

A little over a hundred years ago,

Yüz yıldan biraz daha zaman önce,

people were unaware of viruses,

insanlar virüslerden habersizdi,

the forms of life that make up most of the genetic information on our planet.

gezegenimizdeki genetik bilginin çoğunu oluşturan yaşam formundan haberimiz yoktu.

A hundred years from now, people may marvel

Bundan yüz yıl sonra, belki de insanlar

that we were perhaps completely unaware of a new class of life

bizim şimdi tam da burnumuzun dibinde duran

that literally was right under our noses.

yeni yaşam sınıflarından bihaber oluşumuza şaşıracaklar.

It's true, we may have charted all the continents on the planet

Doğru, gezegendeki tüm kıtaları keşfetmiş olabiliriz,

and we may have discovered all the mammals that are out there,

ve bulunabilecek tüm memeli türleri ortaya çıkarmış da olabiliriz,

but that doesn't mean that there's nothing left to explore on Earth.

ama bu, dünyada keşfedilecek hiçbir şey kalmadığı anlamına gelmiyor.

Beijerinck and his kind

Beijerinck ve onun gibiler,

provide an important lesson for the next generation of explorers --

yeni nesil kaşifler için önemli bir ders veriyorlar --

people like that young girl from Beloit, Wisconsin.

Wisconsin Beloit'lu o küçük kız gibi insanlar için.

And I think if we phrase that lesson, it's something like this:

Bu ders de bence şu şekilde ifade edilebilir:

Don't assume that what we currently think is out there is the full story.

Her şeyin şu an ortaya çıkarmış olduklarımızdan ibaret olduğunu düşünemeyiz.

Go after the dark matter in whatever field you choose to explore.

Keşfe çıktığınız alan her ne ise, o alandaki karanlık maddemizin peşinden gitmeliyiz.

There are unknowns all around us

Çevremiz bilimezlerle dolu

and they're just waiting to be discovered.

ve keşfetmemiz için bizi bekliyorlar.

Thank you.

Teşekkür ederim.

(Applause)

Alkis