Nathan Wolfe: What's left to explore?

Nathan Wolfe : Còn gì để khám phá?

Translator: Timothy Covell Reviewer: Morton Bast

Translator: Ha Thu Hai Reviewer: duc duy

Recently I visited Beloit, Wisconsin.

Gần đây tôi có đến Beloit Wisconsin.

And I was there to honor a great 20th century explorer,

tôi đến đó để tôn vinh nhà thám hiểm vĩ đại của thế kỉ 20

Roy Chapman Andrews.

Roy Chapman Andrews.

During his time at the American Museum of Natural History,

Trong suốt khoảng thời gian ông ở Bảo tàng lịch sử thiên nhiên Hoa Kì,

Andrews led a range of expeditions to uncharted regions,

Andrew đã dẫn đầu những hành trình đến với những vùng đất chưa có dấu chân người

like here in the Gobi Desert.

như sa mạc Gobi

He was quite a figure.

Ông là quả là một danh nhân lớn

He was later, it's said, the basis of the Indiana Jones character.

Sau đó người ta cho ông là hình mẫu cơ bản của nhân vật Indiana Jones

And when I was in Beloit, Wisconsin,

Và khi tôi ở tại Beloit,Wisconsin

I gave a public lecture to a group of middle school students.

tôi thuyết giảng cho một nhóm học sinh trung học

And I'm here to tell you,

và tôi xin nói với các bạn rằng

if there's anything more intimidating than talking here at TED,

nếu có một thứ nào đó đầy thử thách hơn thuyết trình tại TED

it'll be trying to hold the attention

đó sẽ là việc phải thu hút sự chú ý

of a group of a thousand 12-year-olds for a 45-minute lecture.

của một nghìn đứa trẻ 12 tuổi trong 45 phút thuyết giảng

Don't try that one.

Đừng thử là việc đó

At the end of the lecture they asked a number of questions,

Vào cuối bài giảng, chúng hỏi tôi vài câu hỏi,

but there was one that's really stuck with me since then.

nhưng có một câu vẫn còn vướng mắc trong tôi từ đó

There was a young girl who stood up,

Có một cô bé đã đứng lên

and she asked the question:

và nói:

"Where should we explore?"

"chúng em nên khám phá ở đâu?"

I think there's a sense that many of us have

tôi nghĩ rằng việc nhiều người trong chúng ta cho rằng

that the great age of exploration on Earth is over,

thời kì huy hoàng đi khám phá Trái đất đã qua,

that for the next generation

rằng thế hệ tiếp theo

they're going to have to go to outer space or the deepest oceans

họ sẽ phải đi ra ngoài không gian hay sâu vào biển

in order to find something significant to explore.

để tìm kiếm một cái gì đó có ý nghĩa để khám phá

But is that really the case?

Nhưng có thật sự là như thế?

Is there really nowhere significant for us to explore

có thật sự không còn nơi nào

left here on Earth?

đáng để chúng ta khám phá trên trái đất này?

It sort of made me think back

Nó khiến tôi nhớ lại

to one of my favorite explorers in the history of biology.

một trong những nhà thám hiểm trong lịch sử sinh học mà tôi yêu thích

This is an explorer of the unseen world, Martinus Beijerinck.

Đó là một nhà thám hiểm của thế giới không được nhìn thấy, Martinus Beijerinck.

So Beijerinck set out to discover the cause

Beijerinck khởi hành đi khám phá nguyên nhân

of tobacco mosaic disease.

của bệnh khảm cây thuốc lá.

What he did is he took the infected juice from tobacco plants

Điều ông ấy làm là chiết ra dung dịch nhiễm khuẩn từ những cây thuốc lá

and he would filter it through smaller and smaller filters.

và lọc nó qua nhiều màng lọc.

And he reached the point

Và ông đạt đến một điểm

where he felt that there must be something out there

mà ông cảm thấy có một cái gì đó

that was smaller than the smallest forms of life that were ever known --

nhỏ hơn cả dạng sự sống nhỏ nhất từng được biết đến

bacteria, at the time.

tại thời điểm đó-vi khuẩn.

He came up with a name for his mystery agent.

Ông ta đã nghĩ ra một cái tên cho sinh vật bí ẩn đó.

He called it the virus --

Ông gọi nó là vi rút--

Latin for "poison."

tiếng Latin nghĩa là "chất độc".

And in uncovering viruses,

Với việc khám phá ra vi rút

Beijerinck really opened this entirely new world for us.

Beijerinck thật sự đã mở ra một thế giới hoàn toàn mới cho chúng ta.

We now know that viruses make up the majority

Ngày nay chúng ta biết rằng vi rút cung cấp phần lớn

of the genetic information on our planet,

thông tin di truyền trên hành tinh chúng ta,

more than the genetic information

nhiều hơn thông tin di truyền

of all other forms of life combined.

của tất cả các dạng sinh vật sống khác cộng lại.

And obviously there's been tremendous practical applications

Và rõ ràng là có rất nhiều những ứng dụng to lớn trong thực tiễn

associated with this world --

liên quan đến thế giới này--

things like the eradication of smallpox,

những thứ như là việc khử trừ bệnh đậu mùa

the advent of a vaccine against cervical cancer,

sáng chế ra vác-xin chống ung thư đốt sống cổ,

which we now know is mostly caused by human papillomavirus.

mà chúng ta biết là thường do vi rút papillomavirus gây ra.

And Beijerinck's discovery,

Và khám phá của Beijerinck

this was not something that occurred 500 years ago.

không phải đã xảy ra 500 năm trước.

It was a little over 100 years ago

Mà chỉ mới xảy ra hơn 100 năm trước

that Beijerinck discovered viruses.

Beijerinck đã khám phá ra vi rút

So basically we had automobiles,

Thế nên đơn giản là chúng ta có xe hơi

but we were unaware of the forms of life

nhưng lại không hề biết đến những dạng sự sống

that make up most of the genetic information on our planet.

chiếm phần lớn thông tin di truyền trên hành tinh của chúng ta.

We now have these amazing tools

Giờ đây chúng ta có những công cụ thật tuyệt vời

to allow us to explore the unseen world --

cho phép chúng ta khám phá thế giới chưa được khám phá--

things like deep sequencing,

những thứ như những chuỗi liên kết

which allow us to do much more than just skim the surface

cho phép chúng ta làm nhiều hơn là chỉ lướt qua bề mặt

and look at individual genomes from a particular species,

và nhìn vào từng cá thể gien từ những sinh vật nhất định

but to look at entire metagenomes,

để nhìn thấy được tổng thể một thế hệ,

the communities of teeming microorganisms in, on and around us

một tập thể những vi trùng chi chít xung quanh chúng ta

and to document all of the genetic information in these species.

và thu thập tài liệu về những thông tin di truyền trong những sinh vật này.

We can apply these techniques

chúng ta có thể áp dụng phương pháp này

to things from soil to skin and everything in between.

vào những thứ từ đất cát đến da mặt hay những thứ như vậy

In my organization we now do this on a regular basis

Trong tổ chức của tôi,chúng tôi đang thực hiện việc này

to identify the causes of outbreaks

để tìm ra nguyên nhân của sự bộc phát

that are unclear exactly what causes them.

mà nguyên nhân không được xác định chính xác

And just to give you a sense of how this works,

để các bạn có thể có được khái niệm điều này hoạt động như thế nào,

imagine that we took a nasal swab from every single one of you.

hãy tưởng tượng chúng tôi lấy nước mũi của mỗi người trong các bạn

And this is something we commonly do

và điều chúng tôi thường làm

to look for respiratory viruses like influenza.

là tìm vi rút hô hấp như vi rút cảm cúm

The first thing we would see

thứ đầu tiên chúng tôi thấy

is a tremendous amount of genetic information.

sẽ là một số lượng kinh khủng những thông tin di truyền

And if we started looking into that genetic information,

và nếu chúng tôi nghiên cứu thông tin di truyền đó

we'd see a number of usual suspects out there --

chúng tôi sẽ thấy một số khả nghi

of course, a lot of human genetic information,

tất nhiên ,rất nhiều thông tin di truyền của con người

but also bacterial and viral information,

cũng như thông tin vi khuẩn

mostly from things that are completely harmless within your nose.

hầu hết từ những thứ vô hại trong mũi bạn

But we'd also see something very, very surprising.

Nhưng chúng tôi cũng sẽ thấy vài thứ rất rất thú vị .

As we started to look at this information,

và chúng tôi bắt đầu nhìn vào thông tin này,

we would see that about 20 percent of the genetic information in your nose

chúng tôi thấy 20% trong mũi bạn là thông tin di truyền

doesn't match anything that we've ever seen before --

không khớp với bất cứ thứ gì chúng tôi từng thấy

no plant, animal, fungus, virus or bacteria.

không cây cối,động vật, vi trùng hay vi rút.

Basically we have no clue what this is.

Đơn giản là chúng tôi không có manh mối nào.

And for the small group of us who actually study this kind of data,

và một nhóm nhỏ trong chúng tôi thực sự nghiên cứu dữ liệu này

a few of us have actually begun to call this information

một vài trong chúng tôi bắt đầu gọi thông tin này là

biological dark matter.

vùng tối sinh học

We know it's not anything that we've seen before;

Chúng tôi biết đó không phải là thứ chúng tôi chưa từng thấy

it's sort of the equivalent of an uncharted continent

nó dạng như một vùng chưa được thám hiểm

right within our own genetic information.

ngay trong thông tin di truyền của chính chúng ta

And there's a lot of it.

và có rất nhiều những vùng như thế

If you think 20 percent of genetic information in your nose is a lot

nếu bạn nghĩ 20% thông tin di truyền trong mũi của bạn là nhiểu

of biological dark matter,

trong vùng tối sinh học

if we looked at your gut,

nếu bạn nhìn vào ruột của mình

up to 40 or 50 percent of that information is biological dark matter.

phải co từ 40~50 lượng thông tin là vùng tối sinh học

And even in the relatively sterile blood,

và ngay cả nơi khô cằn máu nhất

around one to two percent of this information is dark matter --

cũng có khoảng 1~2% là vùng tối

can't be classified, can't be typed or matched with anything we've seen before.

chưa được phân loại, và đối xứng với bất cứ thứ gì chúng ta từng thấy.

At first we thought that perhaps this was artifact.

Đầu tiên chúng tôi nghĩ có lẽ đó là nhân tạo

These deep sequencing tools are relatively new.

Những công cụ chuỗi sâu này tương đối mới

But as they become more and more accurate,

Nhưng chúng có thể trở nên ngày càng chính xác

we've determined that this information is a form of life,

chúng tôi tin chắc rằng thông tin này là một dạng sự sống

or at least some of it is a form of life.

hay ít ra là một vài trong đó là một dạng sự sống

And while the hypotheses for explaining the existence of biological dark matter

trong khi những giả thuyết để giải thích sự tồn tại của vùng tối sinh học

are really only in their infancy,

thực ra chỉ là mới ở dạng sơ sinh

there's a very, very exciting possibility that exists:

còn rất rất nhiều điều thú vị

that buried in this life, in this genetic information,

ẩn trong sự sống này,thông tin di truyền này

are signatures of as of yet unidentified life.

là dấu hiệu của một sinh vật chưa được khám phá

That as we explore these strings of A's, T's, C's and G's,

Như chúng ta khám phá ra chuỗi A, T, C,G

we may uncover a completely new class of life

chúng ta có thể khám phá ra một lớp sống mới

that, like Beijerinck, will fundamentally change

như Beijerinck đã thay đổi cơ bản

the way that we think about the nature of biology.

cách chúng ta nghĩ về bản chất của sinh học.

That perhaps will allow us to identify the cause of a cancer that afflicts us

đó có lẽ sẽ cho phép chúng ta

or identify the source of an outbreak that we aren't familiar with

hay xác định nguyên nhân của những cơn bộc phát mà chúng ta không quen thuộc

or perhaps create a new tool in molecular biology.

hay có lẽ tạo ra một công cụ mới trong sinh học vi mô

I'm pleased to announce that,

tôi vui mừng thông báo rằng

along with colleagues at Stanford and Caltech and UCSF,

cùng với những đồng nghiệp tại Stanford và Caltech và UCSF

we're currently starting an initiative

chúng tôi đang bắt đầu

to explore biological dark matter for the existence of new forms of life.

khám phá vùng tối sinh học để tìm ra sự tồn tại của những dạng sự sống mới

A little over a hundred years ago,

Trước đây tầm 100 năm

people were unaware of viruses,

người ta không biết đến vi rút

the forms of life that make up most of the genetic information on our planet.

những dạng sự sống chiếm hầu hết thông tin di truyền của hành tinh này

A hundred years from now, people may marvel

Và 100 năm sau con người có lẽ sẽ sửng sốt

that we were perhaps completely unaware of a new class of life

rằng chúng ta có lẽ đã hoàn toàn không biết gì đến một dạng sự sống mới

that literally was right under our noses.

tồn tại ngay dưới mũi chúng ta

It's true, we may have charted all the continents on the planet

Đúng là chúng ta đã khám phá tất cả các lãnh địa trên hành tinh này

and we may have discovered all the mammals that are out there,

và chúng ta có lẽ đã khám phá tất cả những động vật có vú

but that doesn't mean that there's nothing left to explore on Earth.

nhưng điều đó không có nghĩa là không còn gì để khám phá trên trái đất này

Beijerinck and his kind

Beijerinck và những con người như ông

provide an important lesson for the next generation of explorers --

đem đến một bài học quan trọng cho thế hệ sau của những con người khám phá

people like that young girl from Beloit, Wisconsin.

những người giống như cô bé từ Beloit ,Wisconsin

And I think if we phrase that lesson, it's something like this:

và tôi nghĩ chúng ta có thể nói rằng bài học chúng ta học được là:

Don't assume that what we currently think is out there is the full story.

Đừng mặc định rằng chúng ta cái chúng ta nghĩ là toàn bộ câu chuyên.

Go after the dark matter in whatever field you choose to explore.

Hãy đuổi theo những vùng tối ở bất kì lĩnh vực nào mà bạn muốn

There are unknowns all around us

có những điều chưa được biết đến xung quanh chúng tạ

and they're just waiting to be discovered.

và chỉ đợi được chúng ta khám phá.

Thank you.

Xin cảm ơn

(Applause)

(vỗ tay)