Hunting for Peru's lost civilizations -- with satellites | Sarah Parcak

Çeviri: Laura Messner Gözden geçirme: Yunus ASIK

In July of 1911,

Temmuz 1911'de,

a 35-year-old Yale graduate and professor set out from his rainforest camp

35 yaşında ve Yale mezunu bir profesör,

ekibiyle yağmur ormanındaki kampından yola çıktı.

with his team.

After climbing a steep hill

Sarp bir tepeyi çıktıktan

and wiping the sweat from his brow,

ve alnındaki teri sildikten sonra,

he described what he saw beneath him.

altındaki manzarada gördüklerini betimledi.

He saw rising from the dense rainforest foliage

Yağmur ormanının gür yapraklarının arasından,

this incredible interlocking maze of structures

granitten yapılma binaların

muazzam bir labirent oluşturduğunu gördü.

built of granite,

beautifully put together.

What's amazing about this project

Bu projenin ilginç özelliği,

National Geographic'in desteklediği ilk proje olması

is that it was the first funded by National Geographic,

ve 1912'de derginin kapak fotoğrafı olmasıdır.

and it graced the front cover of its magazine in 1912.

This professor used state-of-the-art photography equipment

Bahsettiğim profesör, bölgeyi çekmek için

çağdaş fotoğrafçılık kullandı ve

to record the site,

böylece keşiflere karşı bakış açımızı değiştirdi.

forever changing the face of exploration.

Bölgenin ismi Machu Picchu,

The site was Machu Picchu,

discovered and explored by Hiram Bingham.

keşfedip ortaya çıkaran ise Hiram Bingham.

When he saw the site, he asked,

Bölgeyi ilk gördüğünde

"Bu, imkânsız bir hayal gibi,

"This is an impossible dream.

neresi acaba?" diye sordu.

What could it be?"

So today,

Bugün,

yani 100 yıl sonra,

100 years later,

hepinizi, benimle -37 yaşında ve Yale mezunu bir profesörle-

I invite you all on an incredible journey with me,

a 37-year-old Yale graduate and professor.

müthiş bir yolculuğa davet ediyorum.

(Cheers)

(Alkışlar)

We will do nothing less than use state-of-the-art technology

En gelişmiş teknolojiyi kullanıp

bütün bir ülkenin haritasını çıkaracağız.

to map an entire country.

This is a dream started by Hiram Bingham,

Bu, Hiram Bingham'in başlatmış olduğu bir amaç

ve biz, arkeolojik keşfi önceden mümkün olmamış

but we are expanding it to the world,

making archaeological exploration more open, inclusive,

bir şekilde detaylandırıp

ve serbestleştirip dünyaya yayıyoruz.

and at a scale simply not previously possible.

İşte ben bu yüzden, bugün,

This is why I am so excited

çok heyecanlıyım, çünkü

to share with you all today

2016 TED Ödülü platformunu,

that we will begin the 2016 TED Prize platform

Latin Amerika'da, Peru'da,

in Latin America,

more specifically Peru.

başlatacağımızı size duyurmaktan onur duyuyorum.

(Applause)

(Alkışlar)

Thank you.

Teşekkür ederim.

We will be taking Hiram Bingham's impossible dream

Hiram Bingham'in imkânsız hayalini

beraber paylaşabileceğimiz,

and turning it into an amazing future

mükemmel bir geleceğe dönüştüreceğiz.

that we can all share in together.

So Peru doesn't just have Machu Picchu.

Tabii ki Peru'nun sadece Machu Picchu'su yok.

It has absolutely stunning jewelry,

Aynı zamanda göz kamaştırıcı mücevherleri de var.

like what you can see here.

Örneğin şurada görebildiğiniz gibi.

It has amazing Moche pottery of human figures.

İnanılmaz Moche denilen, insan figürlü çömlekleri var.

It has the Nazca Lines

Nazca çizgileri

ve inanılmaz dokumaları var.

and amazing textiles.

So as part of the TED Prize platform,

TED Ödül platformu olarak

we are going to partnering with some incredible organizations,

bazı organizayonlarla işbirliği yapacağız.

first of all with DigitalGlobe, the world's largest provider

İlk olarak, yüksek çözünürlüklü

ticari uydu görüntüsü tedarikçisi DigitalGlobe ile.

of high-resolution commercial satellite imagery.

They're going to be helping us build out

Bize kitle kaynağı platformu

this amazing crowdsourcing platform they have.

oluşturmada yardımcı olacaklar.

MH370 uçak kazasında uçağı araştırmak için

Maybe some of you used it

with the MH370 crash and search for the airplane.

belki bazılarınız bu teknolojiyi daha önceden kullanmıştır.

Of course, they'll also be providing us with the satellite imagery.

Tabii ki, bize uydu görüntüsü de sağlayacaklar.

National Geographic will be helping us with education and of course exploration.

National Geographic, eğitimde ve

araştırmada bize yardımcı olacak.

As well, they'll be providing us with rich content for the platform,

Aynı zamanda, biraz önce gördüğünüz

including some of the archival imagery like you saw at the beginning of this talk

arşivlenmiş fotoğraflar ve belgesellerden oluşan

and some of their documentary footage.

geniş bir içerik sağlayacak.

We've already begun to build and plan the platform,

Çok heyecanlıyım, çünkü

şimdiden platformu oluşturmaya başladık.

and I'm just so excited.

So here's the cool part.

Şimdi harika kısıma geldik.

My team, headed up by Chase Childs,

Chase Childs önderliğindeki ekibim,

is already beginning to look at some of the satellite imagery.

uydu görüntülerine bakmaya başladı.

Of course, what you can see here is 0.3-meter data.

Şu anda gördüğünüz 0,3 metrelik bir veri.

This is site called Chan Chan in northern Peru.

Bu, Kuzey Peru'daki Chan Chan isimli bölge.

It dates to 850 AD.

Milattan sonra 850'ye dayanıyor.

It's a really amazing city, but let's zoom in.

Gerçekten çok ilginç bir şehir ve şimdi yakınlaştıralım.

This is the type and quality of data that you all will get to see.

Bu, hepinizin görüp anlayabileceği kalitede bir veri.

You can see individual structures, individual buildings.

Birbirinden ayrı binalar görebilirsiniz.

And we've already begun to find previously unknown sites.

Şimdiden, önceden keşfedilmemiş yerler bulduk.

What we can say already is that as part of the platform,

Size şimdiden söyleyebilirim, bu platform sayesinde

you will all help discover thousands of previously unknown sites,

önceden keşfedilmemiş yerler keşfedeceksiniz.

like this one here,

Örneğin, bunun gibi

and this potentially large one here.

ve oldukça büyük olan bunun gibi.

Unfortunately, we've also begun to uncover large-scale looting at sites,

Maalesef, büyük ölçüde yağmalanmış yerler de bulmaya başladık,

like what you see here.

burada gördüğünüz gibi.

So many sites in Peru are threatened,

Peru'da birçok bölge tehdit altında,

but the great part is that all of this data

ancak iyi haber, bütün bu verilerin,

is going to be shared with archaeologists on the front lines

bunun gibi yerleri korumaya çalışan

of protecting these sites.

arkeologlarla paylaşılacak olması.

So I was just in Peru, meeting with their Minister of Culture

Kısa zaman önce Peru'daydım,

Kültür Bakanı ve UNESCO ile görüştüm.

as well as UNESCO.

We'll be collaborating closely with them.

Beraber sıkı bir işbirliği içinde olacağız.

Just so you all know,

Tahmin edebileceğiniz gibi,

the site is going to be in both English and Spanish,

site İngilizce ve İspanyolca olacak.

which is absolutely essential to make sure

Böylece Peru'da ve bütün Latin Amerika'daki

that people in Peru and across Latin America can participate.

insanların da katılımını sağlayabileceğiz.

Our main project coprincipal investigator is the gentleman you see here,

Projemizin yöneticilerinden ve araştırmacılarından biri de,

burada gördüğünüz Dr. Luis Jaime Castillo,

Dr. Luis Jaime Castillo,

professor at Catholic University.

Catholic Üniversitesi'nde profesör.

As a respected Peruvian archaeologist and former vice-minister,

Perulu itibarlı bir arkeolog ve eski başkan yardımcısı olarak,

Dr. Castillo will be helping us coordinate and share the data with archaeologists

Dr. Castillo, verileri arkeologlarla paylaşmakta bize yardımcı olacak.

so they can explore these sites on the ground.

Böylece onlar da bu bölgeleri, kendi başlarına keşfedebilecek.

He also runs this amazing drone mapping program,

Kendisi, mükemmel bir drone (insansız uçak)

haritacılığı programını da yönetmekte.

some of the images of which you can see behind me here and here.

Programın bazı fotoğraflarını görmektesiniz.

And this data will be incorporated into the platform,

Bu veriler, platformumuza dâhil edilecek ve

and also he'll be helping to image some of the new sites you help find.

keşfedebilmeniz için bölgeleri görüntülememize yardımcı olacak.

Our on-the-ground partner

Eğitim, kitlelere ulaşma ve bölgeleri koruma konusunda

who will be helping us with education, outreach,

bize yardımcı olacak daimi partnerimiz,

as well as site preservation components,

Dr. Larry Coben önderliğindeki,

is the Sustainable Preservation Initiative,

Sustainable Preservation Initiative (Sürdürülebilir Koruma Girişimi).

led by Dr. Larry Coben.

Some of you may not be aware

Belki bazılarınız farkında olmayabilir

that some of the world's poorest communities

ama dünyanın en sefil toplumları,

coexist with some of the world's most well-known archaeological sites.

en ünlü arkeolojik bölgelerle iç içe yaşamakta.

What SPI does

SPI'nin yaptığı,

is it helps to empower these communities,

bu toplumları ve özellikle kadınları

in particular women,

yeni ekonomik bakış açılarıyla

with new economic approaches and business training.

ve iş eğitimiyle güçlendirmek.

So it helps to teach them to create beautiful handicrafts

Bunun için onları, turistlere satılacak olan

which are then sold on to tourists.

el sanatı ürünleri konusunda eğitmekte.

This empowers the women to treasure their cultural heritage

Bu, kadınların kültürel miraslarına sahip çıkma

ve korumaları konusunda teşvik ediyor.

and take ownership of it.

I had the opportunity to spend some time with 24 of these women

Lima'nın yakınlarındaki ünlü arkeolojik bölge Pachacamac'da,

at a well-known archaeological site called Pachacamac, just outside Lima.

bu kadınların 24'ü ile zaman geçirme fırsatına sahip oldum.

These women were unbelievably inspiring,

Bu kadınlar inanılmaz derecede ilham verici.

and what's great is that SPI will help us transform communities

Mükemmel olansa, SPI'nin, sizin keşfedeceğiniz bölgelerin

yakınlarındaki toplumları geliştirip dönüştüreceği.

near some of the sites that you help to discover.

Peru is just the beginning.

Peru sadece bir başlangıç.

We're going to be expanding this platform to the world,

Bu platformu dünyaya yayacağız.

but already I've gotten thousands of emails

Şimdiden bize yardımcı olmaya can atan,

from people all across the world -- professors, educators, students,

dünyanın her tarafındaki insanlardan -- profesörlerden, eğitimcilerden,

and other archaeologists -- who are so excited to help participate.

öğrencilerden, arkeologlardan -- binlerce e-posta aldım.

In fact, they're already suggesting amazing places for us to help discover,

Doğrusu, şimdiden bize keşfetmemiz için mükemmel yerler öneriyorlar,

including Atlantis.

Atlantis de dâhil.

I don't know if we're going to be looking for Atlantis,

Atlantis'i inceleyeceğimizden emin değilim

ama asla bilemezsiniz.

but you never know.

So I'm just so excited to launch this platform.

Bu platformu başlattığımız için çok heyecanlıyım.

It's going to be launched formally by the end of the year.

Bu yılın sonuna resmi olarak başlatılmış olacak.

And I have to say,

Söylemek istediğim, benim ekibimin geçen haftalarda

if what my team has already discovered in the past few weeks are any indication,

keşfetmiş olduğu, bütün insanların keşfedeceklerinin,

what the world discovers is just going to be beyond imagination.

hayal gücümüzün ötesinde olacağının göstergesidir.

Make sure to hold on to your alpacas.

Alpacas yünlerinizi giymeyi unutmayın.

Thank you very much.

Çok teşekkür ederim.

(Applause)

(Alkışlar)

Thank you.

Teşekkür ederim.

(Applause)

(Alkışlar)