How childhood trauma affects health across a lifetime | Nadine Burke Harris | TED

Çeviri: Gülsüm Öztürk Gözden geçirme: Suleyman Cengiz

In the mid-'90s,

90'lı yılların ortalarında,

the CDC and Kaiser Permanente

CDC ve Kaiser Permanente,

discovered an exposure that dramatically increased the risk

ABD'de önde gelen 10 ölüm nedeninin 7'sinde

for seven out of 10 of the leading causes of death in the United States.

çarpıcı bir artışa yol açan bir faktör keşfettiler.

In high doses, it affects brain development,

Yüksek dozlarda maruz kalındığında, beyin gelişimini,

the immune system, hormonal systems,

bağışıklık sistemini, hormonal sistemleri

ve hatta DNA'mızın okunma ve kaydedilme şeklini etkiliyor.

and even the way our DNA is read and transcribed.

Folks who are exposed in very high doses

Çok yüksek dozda maruz kalanlarda,

have triple the lifetime risk of heart disease and lung cancer

yaşam boyu kalp hastalığı ve akciğer kanseri riskini üç katına çıkarırken

and a 20-year difference in life expectancy.

yaşam beklentisinde 20 yıl azalmaya yol açıyor.

And yet, doctors today are not trained in routine screening or treatment.

Lakin, günümüz doktorları rutin tarama veya tedavi konusunda eğitilmemişlerdir.

Now, the exposure I'm talking about is not a pesticide or a packaging chemical.

Burada bir böcek ilacı ya da ambalaj kimyasalından bahsetmiyorum.

It's childhood trauma.

Bahsettiğim şey çocukluk travması.

Okay. What kind of trauma am I talking about here?

Pekâlâ, burada ne tür bir travmadan bahsediyorum?

I'm not talking about failing a test or losing a basketball game.

Sınavda başarısız olmaktan veya basketbol maçını kaybetmekten bahsetmiyorum.

I am talking about threats that are so severe or pervasive

Kelimenin tam anlamıyla derimizin altına nüfuz eden ve fizyolojimizi değiştiren,

that they literally get under our skin and change our physiology:

çok şiddetli ve yaygın bir tehditten söz ediyorum:

things like abuse or neglect,

İstismar veya ihmal edilme gibi şeylerden

or growing up with a parent who struggles with mental illness

veya akıl hastalığı veya madde bağımlılığının

or substance dependence.

pençesindeki ebeveynlerden.

Now, for a long time,

Şimdi, uzun süredir,

I viewed these things in the way I was trained to view them,

bu tür şeyleri incelemek için eğitildiğim şekilde inceledim,

either as a social problem -- refer to social services --

ya bir sosyal sorun olarak - sosyal hizmetlere göndererek-

or as a mental health problem -- refer to mental health services.

ya da zihinsel bir sağlık sorunu olarak -akıl sağlığı servislerine göndererek.

Ve sonra tüm yaklaşımımı tekrar düşündürecek bir şey oldu.

And then something happened to make me rethink my entire approach.

When I finished my residency,

İhtisas dönemimi tamamladığımda,

I wanted to go someplace where I felt really needed,

gerçekten ihtiyaç duyulduğumu hissettiğim bir yere gitmek istedim,

someplace where I could make a difference.

farklılık yapabileceğim bir yere.

So I came to work for California Pacific Medical Center,

Bu yüzden, çalışmak için California Pacific Tıp Merkezi'ne geldim,

one of the best private hospitals in Northern California,

ki burası Kuzey Kaliforniya'daki en iyi özel hastanelerden biri

and together, we opened a clinic in Bayview-Hunters Point,

ve onlarla birlikte, San Francisco'nun en fakir ve en az hizmet alan bölgesi olan

Bayview-Hunters Point'te bir klinik açtık.

one of the poorest, most underserved neighborhoods in San Francisco.

Now, prior to that point,

Şimdi, o noktadan önce,

tüm Bayview'de 10 binden fazla çocuğa

there had been only one pediatrician in all of Bayview

to serve more than 10,000 children,

hizmet eden sadece bir çocuk doktoru vardı,

so we hung a shingle, and we were able to provide top-quality care

bu yüzden bir tabela astık ve ödeme gücüne bakmaksızın

yüksek kalite bakım hizmeti verebildik.

regardless of ability to pay.

It was so cool. We targeted the typical health disparities:

Bu harikaydı. Sağlık konusundaki tipik eşitsizlikleri hedefledik:

access to care, immunization rates, asthma hospitalization rates,

bakıma erişim, aşı oranları, astımın hastanede tedavi oranları gibi

ve tüm hedeflerimize ulaştık.

and we hit all of our numbers.

We felt very proud of ourselves.

Kendimizle gurur duyduk.

But then I started noticing a disturbing trend.

Ama sonra, tedirgin edici bir eğilimi fark etmeye başladım.

A lot of kids were being referred to me for ADHD,

Buradaki birçok çocuk bana DEHB ya da Dikkat Eksikliği

or Attention Deficit Hyperactivity Disorder,

Hiperaktivite Bozukluğu hastası olarak gönderiliyordu,

but when I actually did a thorough history and physical,

ancak geçmişlerine bakıp muayene ettiğimde,

what I found was that for most of my patients,

hastalarımın çoğuna

I couldn't make a diagnosis of ADHD.

DEHB teşhisi koyamadım.

Most of the kids I was seeing had experienced such severe trauma

Çalıştığım çocukların çoğu oldukça şiddetli travmalara maruz kalmışlardı

that it felt like something else was going on.

ve bu durumun altında başka şeyler olabileceğini hissediyordum.

Somehow I was missing something important.

Nasıl olduysa önemli bir noktayı kaçırıyordum.

Now, before I did my residency, I did a master's degree in public health,

İhtisasımı bitirmeden önce halk sağlığı üzerine master yapmıştım.

and one of the things that they teach you in public health school

Halk sağlığı okulunda size öğrettikleri şeylerden biri,

is that if you're a doctor

bir doktorsanız

and you see 100 kids that all drink from the same well,

ve 100 çocuğun 100'ününde aynı çeşmeden içtiğini görüyorsanız

ve bunlardan 98'i ishalse,

and 98 of them develop diarrhea,

you can go ahead and write that prescription

işe koyulup art arda antibiyotik dozları içeren

for dose after dose after dose of antibiotics,

reçeteleri yazabilirsiniz

ya da kolayca ''Bu su kaynağının içinde ne var?'' diyebilirsiniz.

or you can walk over and say, "What the hell is in this well?"

So I began reading everything that I could get my hands on

Ben de, olumsuz durumların çocukların beyin gelişimi

about how exposure to adversity

ve vücut gelişimini nasıl etkilediğine dair

affects the developing brains and bodies of children.

elime ne geçerse okudum.

And then one day, my colleague walked into my office,

Bir gün iş arkadaşım ofisime geldi

and he said, "Dr. Burke, have you seen this?"

ve ''Dr. Burke, bunu gördünüz mü?'' diye sordu.

In his hand was a copy of a research study

Elinde "Olumsuz Çocukluk Deneyimleri" adlı

called the Adverse Childhood Experiences Study.

çalışmanın bir kopyası vardı.

That day changed my clinical practice and ultimately my career.

O gün, benim hem klinik uygulamalarımı hem de tüm kariyerimi değiştirdi.

"Olumsuz Çocukluk Deneyimleri" çalışması,

The Adverse Childhood Experiences Study

is something that everybody needs to know about.

herkesin bilmesi gereken bir çalışma.

It was done by Dr. Vince Felitti at Kaiser and Dr. Bob Anda at the CDC,

Çalışma, Kaiser'deki Dr. Vince Felitti ve CDC'deki Dr. Bob Anda tarafından yapıldı

ve hep birlikte 17.500 yetişkine, "olumsuz çocukluk deneyimleri"

and together, they asked 17,500 adults about their history of exposure

to what they called "adverse childhood experiences," or ACEs.

veya ACE dedikleri şeye maruz kalma öykülerini sordular.

Those include physical, emotional, or sexual abuse;

Bunların içinde şunlar var: Fiziksel, duygusal ve cinsel istismar,

physical or emotional neglect;

fiziksel ya da duygusal ihmal,

ebeveynsel akıl hastalığı, madde bağımlılığı, hapsedilme,

parental mental illness, substance dependence, incarceration;

parental separation or divorce;

ebeveyn ayrılığı veya boşanması

or domestic violence.

ya da aile içi şiddet.

Verdiğiniz her bir evet cevabı için, ACE puanında bir puan elde edersiniz.

For every yes, you would get a point on your ACE score.

And then what they did

Ve sonra yaptıkları şey,

bu ACE puanlarını sağlık sonuçları ile ilişkilendirmek.

was they correlated these ACE scores against health outcomes.

What they found was striking.

Buldukları şey, çarpıcıydı.

Two things:

İki şey:

Number one, ACEs are incredibly common.

Birincisi, ACE'lerin akıl almaz derecede yaygın olması.

Sixty-seven percent of the population had at least one ACE,

Nüfusun yüzde 67'sinde en az bir ACE var

ve yüzde 12,6'sı, yani sekizde biri, dört veya daha fazlasında ACE var.

and 12.6 percent, one in eight, had four or more ACEs.

The second thing that they found

Bulduklari ikinci şey,

was that there was a dose-response relationship

ACE'ler ve sağlık sonuçları arasında

between ACEs and health outcomes:

bir doz-davranış ilişkisi olmasıydı:

ACE puanınız ne kadar yüksekse, sağlık sonuçlarınız o kadar kötüdür.

the higher your ACE score, the worse your health outcomes.

For a person with an ACE score of four or more,

ACE puanı dört veya daha fazla olan kişinin

their relative risk of chronic obstructive pulmonary disease

kronik obstrüktif akciğer hastalığı ile ilgili

was two and a half times that of someone with an ACE score of zero.

ACE puanı sıfır olandan iki buçuk kat daha fazla göreceli riski var.

Hepatit için, iki buçuk katı daha fazla,

For hepatitis, it was also two and a half times.

For depression, it was four and a half times.

depresyon için ise, dört buçuk katı daha fazla risk var.

For suicidality, it was 12 times.

İntihar eğilimi için, bu risk 12 kat daha fazla.

A person with an ACE score of seven or more

ACE puanı yedi veya daha fazla olan bir kişinin ise,

had triple the lifetime risk of lung cancer

hayat boyu üç kat daha fazla akciğer kanseri riski varken,

and three and a half times the risk of ischemic heart disease,

iskemik kalp hastalığında da üç buçuk kat daha fazla riski var,

the number one killer in the United States of America.

ki bu, ABD'de bir numaralı öldürücü hastalık demek.

Tabii, bu bir anlam ifade ediyor.

Well, of course this makes sense.

Some people looked at this data and they said, "Come on.

Bazı insanlar bu veriye bakıp dediler ki: "Hadi ama,

You have a rough childhood, you're more likely to drink and smoke

zor bir çocukluk geçiriyorsun, muhtemelen daha fazla içki ve sigara içiyorsun

and do all these things that are going to ruin your health.

ve sağlığını bozacak tüm bu şeyleri yapıyorsun.

This isn't science. This is just bad behavior."

Bu bilim değil. Sadece kötü davranış."

It turns out this is exactly where the science comes in.

İşte tam burada bilim devreye giriyor.

We now understand better than we ever have before

Şimdi, ilk sıkıntıların, çocuklarımızın gelişen beyinlerini

how exposure to early adversity

ve bedenlerini nasıl etkilediğini

affects the developing brains and bodies of children.

eskisinden çok daha iyi anlıyoruz.

It affects areas like the nucleus accumbens,

Akkumbens çekirdeğini,

the pleasure and reward center of the brain

beynin zevk ve ödül merkezini etkiliyor,

ki bu alan, madde bağımlılığını da içeriyor.

that is implicated in substance dependence.

It inhibits the prefrontal cortex,

Dürtü kontrolü ve yürütme fonksiyonu için gerekli olan

which is necessary for impulse control and executive function,

prefrontal korteksi engelliyor,

a critical area for learning.

ki bu alan, öğrenme için kritik bir alandır.

And on MRI scans,

MR taramalarında,

we see measurable differences in the amygdala,

beynin korku merkezi olan amigdaladaki

the brain's fear response center.

ölçülebilen farklılıkları görüyoruz.

So there are real neurologic reasons

Bu yüzden yüksek dozda sıkıntıya maruz kalan insanların

why folks exposed to high doses of adversity

neden yüksek riskli davranışlarda bulunduğuyla ilgili

are more likely to engage in high-risk behavior,

gerçek nörolojik sebepler var

and that's important to know.

ve bunları bilmek önemli.

But it turns out that even if you don't engage in any high-risk behavior,

Ancak, eğer herhangi bir yüksek riskli davranışlarla iç içe değilseniz bile,

yine de kalp hastalığı veya kanser olma ihtimaliniz var.

you're still more likely to develop heart disease or cancer.

Bunun sebebinin, beynin ve bedenin stres yanıt sistemi olan

The reason for this has to do with the hypothalamic–pituitary–adrenal axis,

hipotalamus-hipofiz-adrenal aks ile ilgisi olmalı

the brain's and body's stress response system

that governs our fight-or-flight response.

ki bu sistem 'savaş-ya da-kaç' tepkimizi yönetiyor.

How does it work?

Peki bu nasıl çalışıyor?

Well, imagine you're walking in the forest and you see a bear.

Bir ormanda yürüdüğünüzü hayal edin ve bir ayı görüyorsunuz.

Acilen, hipotalamus'unuz hipofiz bezinize sinyal gönderir,

Immediately, your hypothalamus sends a signal to your pituitary,

which sends a signal to your adrenal gland that says,

o da böbreküstü bezinize sinyal göndererek şöyle der:

"Release stress hormones! Adrenaline! Cortisol!"

"Stres hormonlarını sal! Adrenalin! Kortizol!"

And so your heart starts to pound,

ve kalbiniz çarpmaya başlar,

göz bebekleriniz büyür, hava yollarınız açılır

Your pupils dilate, your airways open up,

and you are ready to either fight that bear or run from the bear.

ve artık ya ayı ile savaşmaya ya da ayıdan kaçmaya hazırsınız.

And that is wonderful

Bu harika,

if you're in a forest and there's a bear.

eğer bir ormandaysanız ve bir ayı varsa.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

But the problem is what happens when the bear comes home every night,

Ancak problem, ayı her gece eve gelirse

and this system is activated over and over and over again,

ve bu sistem tekrar tekrar etkinleştiğinde ne olacağı

and it goes from being adaptive, or life-saving,

ve bu, uyumsal ya da hayat kurtarıcı olmaktan,

to maladaptive, or health-damaging.

uyumsuz olmaya veya sağlığa zarar verici olmaya kadar gider.

Çocuklar, bu tekrarlanan stres aktivasyonuna karşı özellikle hassastır,

Children are especially sensitive to this repeated stress activation,

çünkü beyinleri ve bedenleri henüz gelişiyor.

because their brains and bodies are just developing.

Yüksek dozda sıkıntı onların sadece beyin yapılarını ve fonksiyonlarını etkilemez,

High doses of adversity not only affect brain structure and function,

gelişen bağışıklık sistemlerini,

they affect the developing immune system,

developing hormonal systems,

gelişen hormonal sistemlerini

ve hatta DNA'mızın okunma ve kopyalanma şeklini de etkiler.

and even the way our DNA is read and transcribed.

Bu nedenle, bana göre, bu bilgi, bana öğretilenleri bir kenara attı,

So for me, this information threw my old training out the window,

because when we understand the mechanism of a disease,

çünkü bir hastalığın mekanizmasını anladığımızda,

when we know not only which pathways are disrupted, but how,

sadece hangi yolların bozulduğunu değil, nasıl bozulduğunu bildiğimiz takdirde,

then as doctors, it is our job to use this science

o zaman doktorlar olarak, bu bilimi,

önlem ve tedavi için kullanmak bizim işimiz.

for prevention and treatment.

That's what we do.

Yaptığımız şey bu.

So in San Francisco, we created the Center for Youth Wellness

Bu yüzden, San Francisco'da Genç Sağlığı Merkezi oluşturduk,

to prevent, screen and heal the impacts of ACEs and toxic stress.

ACE'lerin ve toksik stresin etkilerini önlemek, taramak ve iyileştirmek için.

We started simply with routine screening of every one of our kids

Çocuklarımızın her birinin düzenli muayenelerinde,

basitçe bir rutin tarama ile başladık,

at their regular physical,

because I know that if my patient has an ACE score of 4,

çünkü eğer hastamın 4 ACE puanı varsa,

iki buçuk kat daha fazla hepatit ya da COPD geliştirme riski olduğunu,

she's two and a half times as likely to develop hepatitis or COPD,

she's four and half times as likely to become depressed,

dört buçuk kez daha fazla depresyona girme riski olduğunu

and she's 12 times as likely to attempt to take her own life

ve sıfır ACE'li hastamdan 12 kez daha fazla

as my patient with zero ACEs.

kendi hayatına son verme riski olduğunu biliyorum.

I know that when she's in my exam room.

Ben bunu hastam odamdayken biliyorum.

Taraması pozitif çıkan hastalarımız için,

For our patients who do screen positive,

en iyi uygulamaları kullanarak sıkıntı dozunu azaltmak ve semptomları

we have a multidisciplinary treatment team that works to reduce the dose of adversity

tedavi etmek için çalışan multidisipliner bir tedavi takımımız var.

and treat symptoms using best practices, including home visits, care coordination,

Bununla birlikte ev ziyaretleri, bakım koordinasyonu, zihin sağlığı bakımı,

mental health care, nutrition,

beslenme, holistik müdahele ve evet, gerektiğinde ilaç tedavisi de var.

holistic interventions, and yes, medication when necessary.

But we also educate parents about the impacts of ACEs and toxic stress

Ayrıca ebeveynleri, ACE'lerin ve toksik stresin etkileri hakkında eğitiyoruz,

the same way you would for covering electrical outlets, or lead poisoning,

sizin elektrik prizlerini kapatmak veya kurşun zehirlenmesini önlediğiniz şekilde

and we tailor the care of our asthmatics and our diabetics

ve astımlı ve diyabetli hastalarımızın bakımını uygun hâle getiriyoruz.

in a way that recognizes that they may need more aggressive treatment,

Hormonal ve bağışıklık sistemlerindeki değişiklikler dikkate alındığında,

given the changes to their hormonal and immune systems.

daha girişken bir tedaviye ihtiyaç duyma ihtimallerini onaylayıcı bir şekilde.

So the other thing that happens when you understand this science

Bu, bilimi anladığınızda olan diğer şey,

is that you want to shout it from the rooftops,

çatı tepelerinden bağırmak isteyecek olmanız,

because this isn't just an issue for kids in Bayview.

çünkü bu sadece Bayview'deki çocukların meselesi değil.

I figured the minute that everybody else heard about this,

Herkesin bunu duyduğu anı hayal ettim,

it would be routine screening, multi-disciplinary treatment teams,

rutin tarama, multidisipliner tedavi takımları olurdu

and it would be a race to the most effective clinical treatment protocols.

ve en etkili klinik tedavi protokollerine bir yarış olurdu.

Evet. Bu olmadı.

Yeah. That did not happen.

Benim için çok büyük bir öğrenme idi.

And that was a huge learning for me.

En iyi klinik uygulaması olarak düşündüğüm şeyin

What I had thought of as simply best clinical practice

şimdi bir eylem olduğunu anlıyorum.

I now understand to be a movement.

Amerikan Pediatri Akademisi'nin eski başkanı,

In the words of Dr. Robert Block,

the former President of the American Academy of Pediatrics,

Dr. Robert Block'un dediği gibi:

"Olumsuz çocukluk deneyimleri

"Adverse childhood experiences

bugün ulusumuzun karşı karşıya kaldığı en büyük değinilmemiş

are the single greatest unaddressed public health threat

toplum sağlığı tehdidir."

facing our nation today."

And for a lot of people, that's a terrifying prospect.

Pek çok insan için, bu korkunç bir beklenti.

Sorunun kapsam ve ölçeği o kadar geniş ki

The scope and scale of the problem seems so large that it feels overwhelming

nasıl yaklaşabileceğimizi düşünmek bunaltıcı.

to think about how we might approach it.

Ancak bana göre, burası aslında ümidin olduğu yer,

But for me, that's actually where the hopes lies,

because when we have the right framework,

çünkü doğru çerçeveye sahip olduğumuzda,

when we recognize this to be a public health crisis,

bunun bir toplum sağlığı krizi olduğunu tanımladığımızda,

then we can begin to use the right tool kit to come up with solutions.

o zaman çözüme götürecek doğru alet takımını kullanmaya başlayacağız.

From tobacco to lead poisoning to HIV/AIDS,

Tütünden, kurşun zehirlenmesine ve HIV/AIDS'e kadar,

the United States actually has quite a strong track record

ABD aslında, toplum sağlığı problemlerine değinen

with addressing public health problems,

güçlü bir geçmiş performans kaydına sahip,

but replicating those successes with ACEs and toxic stress

ama bu başarıları ACE'lerle ve toksik stres ile yenilemek

is going to take determination and commitment,

azim ve bağlılık gerektirecek

and when I look at what our nation's response has been so far,

ve ulusumuzun şimdiye kadarki yanıtına baktığımda,

I wonder,

merak ediyorum,

why haven't we taken this more seriously?

bunu neden daha fazla ciddiye almadık?

Biliyorsunuz, başlangıçta meseleyi dışladığımızı düşünmüştüm,

You know, at first I thought that we marginalized the issue

because it doesn't apply to us.

çünkü bize uymuyordu.

That's an issue for those kids in those neighborhoods.

Bu, o mahallelerdeki çocukların meselesi.

Which is weird, because the data doesn't bear that out.

Bu garip, çünkü veriler bunu doğrulamıyor.

Orijinal ACE çalışması, yüzde 70'i

The original ACEs study was done in a population

that was 70 percent Caucasian,

beyaz olan bir topluluk için yapıldı,

70 percent college-educated.

yüzde 70 üniversite eğitimli kesim.

Ancak sonra, insanlarla konuştukça,

But then, the more I talked to folks,

I'm beginning to think that maybe I had it completely backwards.

belki de tamamen geriye doğru yaptığımı düşünmeye başlıyorum.

If I were to ask how many people in this room

Bu odada kaç kişinin mental hastalığa sahip bir aile ferdiyle

grew up with a family member who suffered from mental illness,

büyüdüğünü sorsaydım,

I bet a few hands would go up.

birkaç el kalkardı.

Ve sonra kaç kişinin çok fazla içen ya da kızını dövmeyen dizini döver

And then if I were to ask how many folks had a parent who maybe drank too much,

or who really believed that if you spare the rod, you spoil the child,

lafına inanan bir ebeveyne sahip olduğunu sorsaydım,

eminim birkaç el daha kalkardı.

I bet a few more hands would go up.

Even in this room, this is an issue that touches many of us,

Bu odada bile, pek çoğumuza dokunan bir mesele var

and I am beginning to believe that we marginalize the issue

ve ben bu meseleyi dışladığımıza inanmaya başlıyorum,

because it does apply to us.

çünkü bizi ilgilendirmiyor.

Maybe it's easier to see in other zip codes

Başka posta kodlarında görmek daha kolay,

çünkü bakmak istemiyoruz.

because we don't want to look at it.

Hasta olmayı tercih ederiz.

We'd rather be sick.

Neyse ki, bilimsel ilerlemeler ve açıkçası, ekonomik gerçekler

Fortunately, scientific advances and, frankly, economic realities

make that option less viable every day.

bu seçeneği her gün daha az uygulanabilir kılıyor.

The science is clear:

Bilim nettir:

Early adversity dramatically affects health across a lifetime.

İlk sıkıntılar sağlığı hayat süresince dramatik olarak etkiler.

Today, we are beginning to understand how to interrupt the progression

Bugün, biz erken olumsuzluklardan, hastalığa ve erken ölüme giden ilerlemeyi

from early adversity to disease and early death,

nasıl durduracağımızı anlamaya başlıyoruz

and 30 years from now,

ve bundan 30 yıl sonra,

the child who has a high ACE score

yüksek ACE puanı olan

and whose behavioral symptoms go unrecognized,

ve davranışsal semptomları belirlenmemiş,

astım yönetimi bağlantılanmamış,

whose asthma management is not connected,

and who goes on to develop high blood pressure

yüksek tansiyona müsait

and early heart disease or cancer

ve erken kalp hastalığı ya da kanser olan bir çocuk

will be just as anomalous as a six-month mortality from HIV/AIDS.

HIV/AIDS'den altı aylık ölen kadar anormal olacak.

People will look at that situation and say, "What the heck happened there?"

İnsanlar bu duruma bakıp "Neler olmuş burada?" diyecek.

This is treatable.

Bu, tedavi edilebilir.

This is beatable.

Bu, alt edilebilir.

The single most important thing that we need today

Bugün ihtiyacımız olan tek şey,

is the courage to look this problem in the face

bu sorunla yüzleşip

bu gerçek ve bu biziz deme cesareti.

and say, this is real and this is all of us.

Hareketin biz olduğuna inanıyorum.

I believe that we are the movement.

Thank you.

Teşekkür ederim.

(Applause)

(Alkışlar)