How childhood trauma affects health across a lifetime | Nadine Burke Harris | TED

Translator: Phương Dung Nguyễn Reviewer: Hong-Hanh Tran

In the mid-'90s,

Giữa thập kỷ 90,

the CDC and Kaiser Permanente

Trung tâm kiểm soát dịch bệnh Hoa Kỳ và Kaiser Permanente

discovered an exposure that dramatically increased the risk

phát hiện ra một sự tiếp xúc làm gia tăng đáng kể nguy cơ

for seven out of 10 of the leading causes of death in the United States.

dẫn đến bảy trong 10 nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ở Mỹ.

In high doses, it affects brain development,

Với liều cao, nó ảnh hưởng tới sự phát triển của não,

the immune system, hormonal systems,

hệ thống miễn dịch, hệ thống hormone,

and even the way our DNA is read and transcribed.

và thậm chí là cách DNA được đọc và sao chép.

Folks who are exposed in very high doses

Những người tiếp xúc với liều lượng rất lớn

have triple the lifetime risk of heart disease and lung cancer

có nguy cơ mắc bệnh tim và ung thư phổi cao gấp 3 lần cho cả đời

and a 20-year difference in life expectancy.

và tuổi thọ trung bình giảm đi 20 năm.

And yet, doctors today are not trained in routine screening or treatment.

Song, bác sĩ ngày nay chưa được đào tạo để sàng lọc định kỳ hay điều trị

Now, the exposure I'm talking about is not a pesticide or a packaging chemical.

Sự tiếp xúc tôi đang nói tới không phải là thuốc trừ sâu hay gói hóa chất.

It's childhood trauma.

Đó là tổn thương thời thơ ấu.

Okay. What kind of trauma am I talking about here?

Thế thì tổn thương tôi đang nhắc tới ở đây là gì?

I'm not talking about failing a test or losing a basketball game.

Tôi không nói tới việc trượt một bài thi hay thua một trận bóng rổ.

I am talking about threats that are so severe or pervasive

Tôi đang nói đến những mối đe dọa nghiêm trọng và sâu sắc

that they literally get under our skin and change our physiology:

mà thật sự ngấm sâu vào cơ thể và làm thay đổi chức năng sinh lý:

things like abuse or neglect,

những tình trạng như là bị ngược đãi hay bị bỏ rơi,

or growing up with a parent who struggles with mental illness

hay lớn lên với bố/mẹ phải chiến đấu với bệnh tâm thần

or substance dependence.

hay với phụ thuộc vào chất kích thích.

Now, for a long time,

Trong thời gian dài,

I viewed these things in the way I was trained to view them,

tôi nhìn nhận vấn đề theo cách tôi được dạy để nhận diện chúng,

either as a social problem -- refer to social services --

như là một vấn đề xã hội -để nhận dịch vụ xã hội

or as a mental health problem -- refer to mental health services.

hay như là một vấn đề sức khỏe tâm thần- để nhận dịch vụ về sức khỏe tâm thần

And then something happened to make me rethink my entire approach.

Và rồi một điều xảy ra buộc tôi phải xem xét lại toàn bộ cách tiếp cận của mình.

When I finished my residency,

Khi tôi hoàn tất thời gian thực tập,

I wanted to go someplace where I felt really needed,

tôi muốn tới một nơi mà ở đó tôi cảm thấy là mình rất cần thiết,

someplace where I could make a difference.

nơi tôi có thể tạo ra sự thay đổi.

So I came to work for California Pacific Medical Center,

Nên tôi đến làm việc tại California Pacific Medical Center,

one of the best private hospitals in Northern California,

một trong những bệnh viên tư tốt nhất ở miền Bắc California,

and together, we opened a clinic in Bayview-Hunters Point,

và cùng nhau, chúng tôi mở một phòng khám ở Bayview-Hunters Point,

one of the poorest, most underserved neighborhoods in San Francisco.

một trong những khu phụ cận nghèo và ít được chăm sóc y tế nhất ở San Francisco.

Now, prior to that point,

Trước thời điểm đó,

there had been only one pediatrician in all of Bayview

chỉ có một bác sĩ nhi ở cả Bayview

to serve more than 10,000 children,

để chăm sóc hơn 10,000 trẻ em,

so we hung a shingle, and we were able to provide top-quality care

nên chúng tôi treo bảng hiệu và chúng tôi có thể cung cấp dịch vụ chăm sóc hàng đầu

regardless of ability to pay.

bất kể khả năng chi trả (của bệnh nhân).

It was so cool. We targeted the typical health disparities:

Rất tuyệt khi chúng tôi tập trung vào những cách biệt điển hình trong chăm sóc sức khỏe

access to care, immunization rates, asthma hospitalization rates,

mức độ tiếp cận với dịch vụ, tỉ lệ chủng ngừa, tỉ lệ nhập viện vì hen suyễn.

and we hit all of our numbers.

và chúng tôi đạt được tất cả những mục tiêu đề ra.

We felt very proud of ourselves.

Chúng tôi cảm thấy rất tự hào.

But then I started noticing a disturbing trend.

Nhưng sau đó, tôi nhận thấy một xu hướng đáng lo ngại.

A lot of kids were being referred to me for ADHD,

Rất nhiều trẻ giới thiệu đến tôi vì ADHD

or Attention Deficit Hyperactivity Disorder,

hay còn gọi là chứng rối loạn tăng động, giảm tập trung,

but when I actually did a thorough history and physical,

Nhưng sau khi tôi tìm hiểu kỹ lưỡng về lịch sử nhiễm bệnh và khám sức khỏe,

what I found was that for most of my patients,

tôi phát hiện ra rằng phần lớn bệnh nhân của tôi,

I couldn't make a diagnosis of ADHD.

tôi không thể chẩn đoán đó là ADHD.

Most of the kids I was seeing had experienced such severe trauma

Đa phần những trẻ mà tôi khám đã trải qua những tổn thương nghiêm trọng

that it felt like something else was going on.

tới mức dường như có điều gì khác đang diễn ra.

Somehow I was missing something important.

tôi dường như đã bỏ qua điều gì đó quan trọng.

Now, before I did my residency, I did a master's degree in public health,

Trước khi tôi thực tập, tôi đã có bằng Thạc sĩ ngành Sức khỏe cộng đồng.

and one of the things that they teach you in public health school

Một trong những điều mà họ dạy ở trường sức khỏe cộng đồng

is that if you're a doctor

là nếu là bác sĩ

and you see 100 kids that all drink from the same well,

và thấy 100 đứa trẻ uống nước từ cùng một cái giếng,

and 98 of them develop diarrhea,

có tới 98 đứa mắc bệnh tiêu chảy,

you can go ahead and write that prescription

bạn có thể ngay lập tức kê toa thuốc

for dose after dose after dose of antibiotics,

với hết liều kháng sinh này đến liều kháng sinh khác,

or you can walk over and say, "What the hell is in this well?"

hay bạn có thể đi đến và nói "Có cái quái gì trong cái giếng này vậy?"

So I began reading everything that I could get my hands on

Tôi bắt đầu đọc mọi tài liệu mà tôi có thể có được

about how exposure to adversity

về những ảnh hưởng mà nghịch cảnh

affects the developing brains and bodies of children.

tác động lên sự phát triển não bộ và cơ thể của trẻ em.

And then one day, my colleague walked into my office,

Ngày kia, đồng nghiệp của tôi bước vào văn phòng,

and he said, "Dr. Burke, have you seen this?"

anh ta nói: "Bác sĩ Burke, cô xem cái này chưa?"

In his hand was a copy of a research study

Trên tay anh ta là bản sao của một công trình nghiên cứu

called the Adverse Childhood Experiences Study.

gọi là Nghiên cứu về Những trải nghiệm có hại thời Thơ ấu.

That day changed my clinical practice and ultimately my career.

Ngày đó đã thay đổi thực tiễn lâm sàng kéo theo thay đổi sự nghiệp của tôi.

The Adverse Childhood Experiences Study

Nghiên cứu Những trải nghiệm có hại thời Thơ ấu

is something that everybody needs to know about.

là thứ mà mọi người cần phải biết.

It was done by Dr. Vince Felitti at Kaiser and Dr. Bob Anda at the CDC,

Nghiên cứu được thực hiện bởi Tiến sĩ Vince Felitti ở Kaiser và Tiến sĩ Bob Anda ở CDC

and together, they asked 17,500 adults about their history of exposure

Cùng nhau, họ phỏng vấn 17.500 người lớn về lịch sử tiếp xúc

to what they called "adverse childhood experiences," or ACEs.

với cái được gọi là "những trải nghiệm có hại thời thơ ấu" (ACE)

Those include physical, emotional, or sexual abuse;

Bao gồm những ngược đãi về thân thể, cảm xúc hoặc tình dục;

physical or emotional neglect;

bị bỏ rơi về mặt thể xác hay cảm xúc,

parental mental illness, substance dependence, incarceration;

cha mẹ mắc bệnh tâm thần, phụ thuộc vào chất kích thích, đi tù;

parental separation or divorce;

cha mẹ ly thân hoặc ly hôn;

or domestic violence.

hay bạo hành trong gia đình.

For every yes, you would get a point on your ACE score.

Mỗi câu trả lời có, bạn sẽ có một điểm trong thang điểm ACE.

And then what they did

Và sau đó điều họ làm

was they correlated these ACE scores against health outcomes.

là tìm ra mối tương quan giữa điểm số ACE và tình trạng sức khỏe.

What they found was striking.

Kết quả mà họ tìm thấy rất đáng quan tâm.

Two things:

Hai thứ:

Number one, ACEs are incredibly common.

Thứ nhất, ACE phổ biến một cách khó tin.

Sixty-seven percent of the population had at least one ACE,

67% dân số có ít nhất một điểm ACE,

and 12.6 percent, one in eight, had four or more ACEs.

và 12.6%, một trong tám người, có ít nhất bốn điểm ACE.

The second thing that they found

Điều thứ hai họ phát hiện ra

was that there was a dose-response relationship

là mối liên hệ giữa liều lượng và phản ứng

between ACEs and health outcomes:

giữa điểm số ACE và tình trạng sức khỏe:

the higher your ACE score, the worse your health outcomes.

Điểm ACE càng cao, tình trạng sức khỏe càng tệ.

For a person with an ACE score of four or more,

Một người có điểm số ACE bốn hoặc hơn,

their relative risk of chronic obstructive pulmonary disease

có nguy cơ mắc bệnh tắc nghẽn phổi mãn tính (COPD)

was two and a half times that of someone with an ACE score of zero.

cao gấp 2.5 lần một người có số điểm ACE bằng 0.

For hepatitis, it was also two and a half times.

Với bệnh viêm gan, tỉ lệ cũng là 2.5 lần.

For depression, it was four and a half times.

Với trầm cảm, tỉ lệ là 4.5 lần.

For suicidality, it was 12 times.

Với tự sát, tỉ lệ là 12 lần.

A person with an ACE score of seven or more

Một người với số điểm ACE bảy hoặc hơn,

had triple the lifetime risk of lung cancer

có nguy cơ mắc bệnh ung thư phổi cao gấp 3 lần,

and three and a half times the risk of ischemic heart disease,

và 3.5 lần nguy cơ thiếu máu cơ tim,

the number one killer in the United States of America.

là nguy cơ tử vong số một ở Mỹ.

Well, of course this makes sense.

Tất nhiên, những điều này cũng dễ hiểu.

Some people looked at this data and they said, "Come on.

Một vài người xem những số liệu này và nói: "Thôi nào,

You have a rough childhood, you're more likely to drink and smoke

anh có một tuổi thơ dữ dội, có nhiều khả năng anh sẽ uống rượu và hút thuốc

and do all these things that are going to ruin your health.

và làm tất cả những việc như thế này gây tổn hại đến sức khỏe.

This isn't science. This is just bad behavior."

Đây không phải là khoa học. Đây chỉ là hành vi xấu thôi."

It turns out this is exactly where the science comes in.

Nhưng thực ra, đây mới chính là chỗ mà khoa học có giá trị.

We now understand better than we ever have before

Chúng ta bây giờ hiểu rõ hơn bao giờ hết

how exposure to early adversity

về việc gặp phải nghịch cảnh từ sớm ảnh hưởng

affects the developing brains and bodies of children.

tới quá trình phát triển não bộ và cơ thể của trẻ như thế nào.

It affects areas like the nucleus accumbens,

Nó ảnh hưởng tới những khu vực như vùng nhân não,

the pleasure and reward center of the brain

là trung tâm vui vẻ và khen thưởng của não,

that is implicated in substance dependence.

có liên quan tới việc nghiện hút chích.

It inhibits the prefrontal cortex,

nó kìm hãm thùy trán,

which is necessary for impulse control and executive function,

cần thiết cho việc kiểm soát sự bốc đồng và chức năng điều hành,

a critical area for learning.

vùng vô cùng quan trọng cho việc học.

And on MRI scans,

Hình chụp từ máy quét cộng hưởng từ MRI

we see measurable differences in the amygdala,

chúng tôi thấy những khác biệt có thể đo lượng được ở hạch hạnh nhân

the brain's fear response center.

trung tâm phản ứng với sợ hãi của bộ não.

So there are real neurologic reasons

Vậy nên có những lý do thực sự về thần kinh học

why folks exposed to high doses of adversity

cho việc tại sao những cá thể tiếp xúc với nghịch cảnh liều lượng cao

are more likely to engage in high-risk behavior,

có xác suất tham gia vào những hành vi mang tính nguy hiểm cao.

and that's important to know.

Biết được điều đó là rất quan trọng.

But it turns out that even if you don't engage in any high-risk behavior,

Nhưng hóa ra, ngay cả khi không tham gia vào những hành vi mang tính nguy hiểm cao

you're still more likely to develop heart disease or cancer.

bạn vẫn có khả năng bị bệnh tim hoặc ung thư cao.

The reason for this has to do with the hypothalamic–pituitary–adrenal axis,

Lý do cho điều này là việc liên quan tới trục hạ đồi - tuyến yên - thượng thận,

the brain's and body's stress response system

hệ thống phản ứng với căng thẳng của bộ não và cơ thể

that governs our fight-or-flight response.

điều khiển phản ứng đánh - hay - chạy.

How does it work?

Nó làm việc như thế nào?

Well, imagine you're walking in the forest and you see a bear.

Hãy tưởng tượng bạn đang đi trong rừng và nhìn thấy một con gấu.

Immediately, your hypothalamus sends a signal to your pituitary,

Ngay lập tức, trục hạ đồi gửi một tín hiệu tới tuyến yên,

which sends a signal to your adrenal gland that says,

tuyến này gửi tín hiệu tới tuyến thượng thận với nội dung

"Release stress hormones! Adrenaline! Cortisol!"

"Giải phóng hormone căng thẳng! Aerenaline! Cortisol!"

And so your heart starts to pound,

Và tim bạn bắt đầu đập mạnh,

Your pupils dilate, your airways open up,

con ngươi giãn, đường thở mở rộng,

and you are ready to either fight that bear or run from the bear.

và bạn đã sẵn sàng hoặc đánh nhau với con gấu hoặc chạy thoát thân.

And that is wonderful

Và điều đó thật tuyệt diệu

if you're in a forest and there's a bear.

nếu như bạn đang ở trong rừng và có một con gấu.

(Laughter)

(Tiếng cười)

But the problem is what happens when the bear comes home every night,

Nhưng vấn đề là điều gì xảy ra khi con gấu về nhà hàng đêm,

and this system is activated over and over and over again,

và hệ thống này được kích hoạt hết lần này đến lần khác.

and it goes from being adaptive, or life-saving,

Và nó chuyển từ thích nghi, hay cứu mạng sống,

to maladaptive, or health-damaging.

sang không thích nghi tốt, hay phá hủy sức khỏe.

Children are especially sensitive to this repeated stress activation,

Trẻ em đặc biệt nhạy cảm với việc kích hoạt căng thẳng lặp lại này.

because their brains and bodies are just developing.

bởi não bộ và cơ thể chúng mới chỉ đang phát triển.

High doses of adversity not only affect brain structure and function,

Liều lượng nghịch cảnh cao không chỉ ảnh hưởng tới cấu trúc và vận hành não bộ,

they affect the developing immune system,

mà còn ảnh hưởng sự phát triển hệ thống miễn dịch,

developing hormonal systems,

sự phát triển hệ thống hormone,

and even the way our DNA is read and transcribed.

thậm chí là cách DNA được đọc và sao chép.

So for me, this information threw my old training out the window,

Với tôi, thông tin này vứt những gì tôi được học qua cửa sổ.

because when we understand the mechanism of a disease,

Bởi khi hiểu được cơ chế của một căn bệnh,

when we know not only which pathways are disrupted, but how,

khi ta không chỉ biết được lộ trình nào bị gián đoạn, mà còn gián đoạn như thế nào

then as doctors, it is our job to use this science

thì là bác sĩ, công việc của chúng ta là dùng khoa học đó

for prevention and treatment.

để phòng bệnh và chữa bệnh.

That's what we do.

Đó là việc chúng ta làm.

So in San Francisco, we created the Center for Youth Wellness

ở San Francisco, chúng tôi tạo ra Trung tâm vì Sức khỏe Thanh thiếu niên

to prevent, screen and heal the impacts of ACEs and toxic stress.

để ngăn chặn, sàng lọc và chữa lành tác động của ACE và căng thẳng có hại.

We started simply with routine screening of every one of our kids

Chúng tôi bắt đầu bằng việc đơn giản là khám định kỳ cho tất cả trẻ em

at their regular physical,

qua lần thăm khám thường xuyên,

because I know that if my patient has an ACE score of 4,

Bởi tôi biết nếu bệnh nhân của tôi có điểm ACE là 4,

she's two and a half times as likely to develop hepatitis or COPD,

thì em có nguy cơ bị viêm gan hoặc COPD cao gấp 2.5 lần,

she's four and half times as likely to become depressed,

thì em có khả năng bị trầm cảm cao gấp 4.5 lần,

and she's 12 times as likely to attempt to take her own life

và em có nguy cơ tự tử cao hơn 12 lần

as my patient with zero ACEs.

so với bệnh nhân của tôi có điểm ACE là 0.

I know that when she's in my exam room.

Tôi biết điều đó ngay lúc em trong phòng khám của tôi.

For our patients who do screen positive,

Với những bệnh nhân có kết quả sàng lọc dương tính,

we have a multidisciplinary treatment team that works to reduce the dose of adversity

chúng tôi có một nhóm chuyên gia đa ngành làm việc để giảm hậu quả của nghịch cảnh

and treat symptoms using best practices, including home visits, care coordination,

và chữa những triệu chứng bằng cách tốt nhất như thăm hỏi tại nhà, phối hợp chăm sóc,

mental health care, nutrition,

chăm sóc sức khỏe tâm thần, dinh dưỡng,

holistic interventions, and yes, medication when necessary.

can thiệp toàn diện, và vâng, cấp thuốc nếu cần.

But we also educate parents about the impacts of ACEs and toxic stress

Đồng thời chúng tôi cũng giáo dục phụ huynh về ảnh hưởng của ACE và căng thẳng độc hại

the same way you would for covering electrical outlets, or lead poisoning,

giống như cách bạn nói về bọc ổ điện hay nhiễm động chì,

and we tailor the care of our asthmatics and our diabetics

và chúng tôi liệu trình chăm sóc bệnh nhân hen suyễn và tiểu đường

in a way that recognizes that they may need more aggressive treatment,

với tư tưởng là họ có thể cần trị liệu mạnh hơn,

given the changes to their hormonal and immune systems.

tạo những thay đổi cho hệ thống hormone và miễn dịch.

So the other thing that happens when you understand this science

Khía cạnh khác khi hiểu được khoa học này

is that you want to shout it from the rooftops,

là bạn muốn cho tất cả mọi người biết về nó,

because this isn't just an issue for kids in Bayview.

bởi đây không chỉ là vấn đề của trẻ em ở Bayview.

I figured the minute that everybody else heard about this,

Tôi biết là ngay lúc mọi người nghe về điều này,

it would be routine screening, multi-disciplinary treatment teams,

họ sẽ nghĩ là cần sàng lọc định kỳ, các nhóm điều trị đa ngành,

and it would be a race to the most effective clinical treatment protocols.

và sẽ là cuộc đua với những phác đồ điều trị lâm sàng hiệu quả nhất.

Yeah. That did not happen.

Song điều đó đã không xảy ra.

And that was a huge learning for me.

Và đó là một bài học lớn cho tôi.

What I had thought of as simply best clinical practice

Điều tôi từng nghĩ tới đơn giản chỉ là thực tiễn lâm sàng tốt nhất

I now understand to be a movement.

giờ thì tôi hiểu đó là một cuộc vận động.

In the words of Dr. Robert Block,

Như lời Tiến sĩ Rober Block,

the former President of the American Academy of Pediatrics,

cựu chủ tịch của Học viện Nhi khoa Hoa Kỳ,

"Adverse childhood experiences

"Những trải nghiệm có hại thời thơ ấu

are the single greatest unaddressed public health threat

là mối đe dọa đơn lẻ lớn nhất cho sức khỏe cộng đồng mà chưa được quan tâm

facing our nation today."

đang đối mặt với đất nước chúng ta ngày nay."

And for a lot of people, that's a terrifying prospect.

Và với rất nhiều người, đó là một viễn cảnh khủng khiếp.

The scope and scale of the problem seems so large that it feels overwhelming

Phạm vi và quy mô của vấn đề này dường như rộng lớn đến mức cảm thấy

to think about how we might approach it.

mơ hồ khi tìm ra cách tiếp cận nó.

But for me, that's actually where the hopes lies,

Nhưng đối với tôi, đó lại là nơi hy vọng tồn tại.

because when we have the right framework,

Bởi khi chúng ta có được kết cấu đúng đắn,

when we recognize this to be a public health crisis,

khi chúng ta nhìn nhận đây là vấn đề khủng hoảng sức khỏe cộng đồng,

then we can begin to use the right tool kit to come up with solutions.

thì ta có thể bắt đầu sử dụng công cụ phù hợp để tìm ra hướng giải quyết.

From tobacco to lead poisoning to HIV/AIDS,

Từ thuốc lá tới ngộ độc chì, rồi tới HIV/AIDS,

the United States actually has quite a strong track record

nước Mỹ đã có một hệ thống hồ sơ theo dõi khá chặt chẽ

with addressing public health problems,

dành riêng cho những vấn đề về sức khỏe cộng đồng.

but replicating those successes with ACEs and toxic stress

nhưng tái tạo những thành công đó với ACE và căng thẳng có hại

is going to take determination and commitment,

đòi hỏi sự quyết tâm và lời cam kết.

and when I look at what our nation's response has been so far,

và khi nhìn lại phản ứng của đất nước chúng ta cho tới nay,

I wonder,

tôi tự hỏi,

why haven't we taken this more seriously?

vì sao chúng ta vẫn chưa nghiêm túc hơn với nó?

You know, at first I thought that we marginalized the issue

Ban đầu tôi nghĩ là chúng ta đã không đặt nặng vấn đề

because it doesn't apply to us.

vì nó không liên quan đến chúng ta.

That's an issue for those kids in those neighborhoods.

Đó là vấn đề của những đứa trẻ ở những khu vực đó.

Which is weird, because the data doesn't bear that out.

Nhưng thật lạ, bởi dữ liệu không phản ánh như thế.

The original ACEs study was done in a population

Nghiên cứu ACE ban đầu được thực hiện với nhóm dân cư

that was 70 percent Caucasian,

có 70% là người da trắng,

70 percent college-educated.

70% người có trình độ đại học.

But then, the more I talked to folks,

Nhưng rồi càng nói chuyện với nhiều người,

I'm beginning to think that maybe I had it completely backwards.

tôi lại bắt đầu nghĩ rằng có lẽ tôi đã hoàn toàn tụt hậu.

If I were to ask how many people in this room

Nếu tôi hỏi bao nhiêu người trong phòng này

grew up with a family member who suffered from mental illness,

lớn lên với một người thân mắc bệnh tâm thần,

I bet a few hands would go up.

tôi cá là sẽ có vài cánh tay giơ lên.

And then if I were to ask how many folks had a parent who maybe drank too much,

Và rồi nếu tôi hỏi có bao nhiêu người có cha/mẹ uống nhiều rượu,

or who really believed that if you spare the rod, you spoil the child,

hay ai thực sự tin rằng "yêu cho roi cho vọt"

I bet a few more hands would go up.

tôi cá sẽ có thêm vài cánh tay giơ lên.

Even in this room, this is an issue that touches many of us,

Đó! ngay trong phòng này, đây là một vấn đề chạm tới rất nhiều người.

and I am beginning to believe that we marginalize the issue

Tôi bắt đầu tin rằng chúng ta cách ly nó

because it does apply to us.

bởi nó có liên hệ với ta.

Maybe it's easier to see in other zip codes

Có lẽ sẽ dễ thấy vấn đề hơn khi nó ở một vùng khác

because we don't want to look at it.

bởi ta không muốn nhìn thẳng vào nó.

We'd rather be sick.

Chúng ta thà chấp nhận mình bị bệnh.

Fortunately, scientific advances and, frankly, economic realities

May mắn là khoa học phát triển và thực tế kinh tế

make that option less viable every day.

từng ngày làm cho lựa chọn đó trở nên ít khả thi hơn.

The science is clear:

Khoa học chỉ rõ:

Early adversity dramatically affects health across a lifetime.

Nghịch cảnh thời thơ ấu ảnh hưởng rõ rệt tới sức khỏe trong suốt cuộc đời.

Today, we are beginning to understand how to interrupt the progression

Ngày nay, chúng ta bắt đầu hiểu được cách làm gián đoạn tiến trình

from early adversity to disease and early death,

bắt đầu từ nghịch cảnh thời thơ ấu tới bệnh tật và chết sớm.

and 30 years from now,

và 30 năm nữa,

the child who has a high ACE score

đứa trẻ có điểm ACE cao

and whose behavioral symptoms go unrecognized,

và có những triệu chứng hành vi không được phát hiện,

whose asthma management is not connected,

có bệnh hen suyễn không được kiểm soát,

and who goes on to develop high blood pressure

và tiếp tục phát triển bệnh cao huyết áp,

and early heart disease or cancer

và có bệnh tim hay ung thư sớm,

will be just as anomalous as a six-month mortality from HIV/AIDS.

cũng sẽ chết bất thường như một ca tử vong sau 6 tháng mắc HIV/AIDS.

People will look at that situation and say, "What the heck happened there?"

Người ta sẽ nhìn vào trường hợp đó và nói: "Chuyện quái gì đây?"

This is treatable.

Vấn đề này chữa trị được.

This is beatable.

Vấn đề này đánh bại được.

The single most important thing that we need today

Một điều quan trọng duy nhất chúng ta cần làm bây giờ

is the courage to look this problem in the face

là dũng cảm nhìn thẳng vào vấn đề

and say, this is real and this is all of us.

và nói, đây là chuyện có thật và đây là chuyện của tất cả chúng ta.

I believe that we are the movement.

Tôi tin rằng lúc đó chúng ta đang tham gia phong trào.

Thank you.

Cảm ơn.

(Applause)

(Vỗ tay)