Guy-Philippe Goldstein: How cyberattacks threaten real-world peace

Translator: Elisabeth Buffard Reviewer: Veronica Martinez Starnes

Translator: Çelik Nimani Reviewer: Helena Bedalli

Good afternoon.

Mirëmbrëma.

If you have followed

Nëse keni ndjekur

diplomatic news in the past weeks,

lajmet diplomatike në javët e kaluara,

you may have heard of a kind of crisis

ju ndoshta keni ndëgjuar për një lloj krize

between China and the U.S.

mes Kinës dhe SHBA'së

regarding cyberattacks

në lidhje me sulme kompjuterike

against the American company Google.

kundër kompanisë Amerikane Google.

Many things have been said about this.

Shumë gjëra janë thënë rreth kësaj.

Some people have called a cyberwar

Disa njerëz e quajtën luftë kompjuterike

what may actually be

gjë që në fakt mund të jetë

just a spy operation --

vetëm një operacion spiunimi -

and obviously, a quite mishandled one.

dhe dukshëm, një i keqshfrytëzuar.

However, this episode reveals

Megjithatë, ky episod shpalos

the growing anxiety in the Western world

ankthin në rritje në botën perëndimore

regarding these emerging cyber weapons.

në lidhje me këto armë të reja kompjuterike.

It so happens that these weapons are dangerous.

Është fakt që këto armë janë të rrezikshme.

They're of a new nature:

Ato janë të një natyre të re:

they could lead the world

Ato mund të udhëheqin botën

into a digital conflict

drejt një konflikti digjital

that could turn into an armed struggle.

që mund të kthehet në një betejë të armatosur.

These virtual weapons can also destroy the physical world.

Këto armë virtuale gjithashtu mund të shkatërrojnë botën fizike.

In 1982, in the middle of the Cold War

Në vitin 1982, në mes të Luftës së ftohtë

in Soviet Siberia,

në Siberinë Sovjetike,

a pipeline exploded with a burst of 3 kilotons,

një tubacion shpërtheu me një fuqi prej 3 kiloton

the equivalent of a fourth of the Hiroshima bomb.

ekuivalent i një të katërtës së bombës së Hiroshimës.

Now we know today -- this was revealed

Tani sot e dime - kjo ishte shpalosur

by Thomas Reed,

nga Thomas Reed,

Ronald Reagan's former U.S. Air Force Secretary --

ish Sekretari i Forcave Ajrore Amerikane të Ronald Regan

this explosion was actually the result

se shpërthimi në fakt ishte rezultat

of a CIA sabotage operation,

i një operacioni sabotazhi të CIA's

in which they had managed

përmes së cilit ata menaxhuan

to infiltrate the IT management systems

të infiltrojnë sistemet e menaxhmentit të IT's

of that pipeline.

të atij tubacioni.

More recently, the U.S. government revealed

Së fundi, qeveria amerikane shpalosi

that in September 2008, more than 3 million people

se në shtator të vitit 2008, më shumë se 3 milion njerëz

in the state of Espirito Santo in Brazil

në shtetin e Espirito Santo në Brazil

were plunged into darkness,

ranë në errësirë,

victims of a blackmail operation from cyber pirates.

si viktima të operacionit të shantazhimit nga piratët kompjuterik.

Even more worrying for the Americans,

Edhe më shqetësues për Amerikanët,

in December 2008 the holiest of holies,

në dhjetor të vitit 2008 i shenjti i më të shenjtëve,

the IT systems of CENTCOM,

të sistemit informatik, CENTCOM,

the central command

komanda qendrore

managing the wars in Iraq and Afghanistan,

që menaxhonte luftën në Irak dhe Afganistan

may have been infiltrated by hackers

mund të jetë infiltruar nga hakerët

who used these:

që kanë përdorur këto:

plain but infected USB keys.

vendosjen e USB çelësave të infektuar.

And with these keys, they may have been able

Dhe me këta çelësa, ata mund të kenë qenë në gjendje

to get inside CENTCOM's systems,

të futen brenda sistemeve CENTCOM

to see and hear everything,

për të shikuar dhe dëgjuar çdo gjë,

and maybe even infect some of them.

dhe ndoshta duke infektuar edhe disa prej tyre.

As a result, the Americans take the threat very seriously.

Si rezultat, Amerikanët morën kërcënimin shumë seriozisht.

I'll quote General James Cartwright,

Unë do të citoj Gjeneralin James Cartwright.

Vice Chairman of the Joint Chiefs of Staff,

Zëvendës Drejtor të Shefave të Përbashkët të Stafit,

who says in a report to Congress

i cili thot në një raport para Kongresit

that cyberattacks could be as powerful as

se sulmet kompjuterike mund të kenë qenë po aq të fuqishme

weapons of mass destruction.

sa armët e shkatërrrimit në masë.

Moreover, the Americans have decided

Përveç kësaj, Amerikanët kanë vendosur

to spend over 30 billion dollars

të shpenzojnë më shumë se 30 miliard dollarë

in the next five years

në pesë vitet e ardhshme

to build up their cyberwar capabilities.

për të ndërtuar aftësitë e tyre për luftëra kompjuterike.

And across the world today, we see

Dhe përgjatë botës ne shohim sot,

a sort of cyber arms race,

një lloj gare të armëve kompjuterike,

with cyberwar units

me njësi të armatave kompjuterike

built up by countries like North Korea

të krijuara nga shtete si Korea Veriore

or even Iran.

apo edhe Irani.

Yet, what you'll never hear

Por, ajo që kurre nuk do të dëgjoni

from spokespeople

nga zëdhëns

from the Pentagon or the French Department of Defence

të Pentagonit apo Departamentit të Mbrojtjes së Francës

is that the question isn't really

është se pyetja nuk qëndron

who's the enemy, but actually

se kush është armiku, por në fakt

the very nature of cyber weapons.

cila është natyra e armëve kompjuterike.

And to understand why, we must look at how,

Dhe për të kuptuar pse, ne duhet të shohim si,

through the ages, military technologies

përgjatë viteve, teknologjitë ushtarake

have maintained or destroyed

kanë mirëmbajtur apo shkatërruar

world peace.

paqen e botës.

For example,

Për shembull,

if we'd had TEDxParis

nëse do të kishim TEDxParis

350 years ago,

para 350 viteve,

we would have talked about the military innovation of the day --

ne do të kishim folur rreth inovacionit ushtarak të asaj dite -

the massive Vauban-style fortifications --

fortifikatat masive të stilit Vauban -

and we could have predicted

dhe ne do të kishim mundur të parashikonim

a period of stability in the world or in Europe.

një periudhë stabiliteti në botë apo Evropë

which was indeed the case in Europe

që ishte një fakt në Evropë

between 1650 and 1750.

mes viteve 1650 dhe 1750

Similarly, if we'd had this talk

Ngjashëm, nëse do të kishim këtë bisedë

30 or 40 years ago, we would have seen

para 30 apo 40 viteve, ne do të shihnim

how the rise of nuclear weapons,

zhvillimin e armëve berthamore,

and the threat of mutually assured destruction they imply,

dhe kërcënimin e shkatërrimit të ndërsjelltë që ato sjellin në skenë,

prevents a direct fight between the two superpowers.

duke parandaluar një luftë mes dy superfuqive.

However, if we'd had this talk 60 years ago,

Megjithatë, nëse do të kishim këtë bisedë para 60 viteve,

we would have seen how the emergence

ne do të shihnim sesi zhvillimi

of new aircraft and tank technologies,

i teknologjive të reja fluturese dhe të tankeve,

which give the advantage to the attacker,

që i dhan avantazhin sulmuesit,

make the Blitzkrieg doctrine very credible

do ta bënin doktrinën Blitzkrieg shumë te besueshme

and thus create the possibility of war in Europe.

dhe rrjedhimisht do të krijonin mundësinë e luftës në Evropë.

So military technologies

Pra teknologjitë ushtarake

can influence the course of the world,

mund të ndikojnë lëvizjen e botës,

can make or break world peace --

mund të bëjnë apo shkatërrojnë paqen botërore -

and there lies the issue with cyber weapons.

dhe pastaj është çështja e armëve kompjuterike.

The first issue:

Çështja e parë:

Imagine a potential enemy announcing

Imagjinoni një armik potencial që po paralajmëron

they're building a cyberwar unit,

se po krijon një njësi për luftë kompjuterike,

but only for their country's defense.

por vetëm për mbrojtjen e shtetit të tyre.

Okay, but what distinguishes it

Në rregull, por çka e dallon atë

from an offensive unit?

nga një njësi luftarake sulmuese?

It gets even more complicated

Gjërat komplikohen edhe më shumë

when the doctrines of use become ambiguous.

kur doktrina e shfrytëzimit bëhet ambicioze.

Just 3 years ago, both the U.S. and France

Vetëm para 3 viteve, edhe SHBA edhe Franca

were saying they were investing militarily in cyberspace,

kishin thënë se po investojnë elemente ushtarake në hapësirën kompjuterike

strictly to defend their IT systems.

thjesht për të ruajtur IT sistemet e tyre.

But today both countries say

Por sot shtetet thonë

the best defense is to attack.

se mbrojtja më e mirë është sulmi.

And so, they're joining China,

Dhe kësisoj, ato po i bashkohen Kinës,

whose doctrine of use for 15 years has been

doktrina e së cilës që është përdorur për 15 vite

both defensive and offensive.

ka qenë edhe sulmuese edhe mbrojtëse.

The second issue:

Çështja e dytë:

Your country could be under cyberattack

Shteti juaj mund të jetë nën një sulm kompjuterik

with entire regions plunged into total darkness,

me regjione të tëra të rëna në errësirë totale,

and you may not even know

dhe ju ndoshta as që mund ta kuptoni

who's attacking you.

se kush po ju sulmon.

Cyber weapons have this peculiar feature:

Armët kompjuterike kanë këtë veçori të çuditshme:

they can be used

ato mund të shfrytëzohen

without leaving traces.

pa lënë gjurmë.

This gives a tremendous advantage to the attacker,

Kjo i jep sulmuesit një avantazh të jashtëzakonshëm,

because the defender

për shkak se ai që po mbrohet

doesn't know who to fight back against.

nuk e di sesi të kundër sulmojë.

And if the defender retaliates against the wrong adversary,

Dhe nëse ai që po mbrohet bënë një sulm të ngjashëm kundër një sulmuesi të gabuar,

they risk making one more enemy

ata rrezikojnë shfaqjen e një armiku tjetër

and ending up diplomatically isolated.

dhe përfundimin në një fazë të izolimit diplomatik.

This issue isn't just theoretical.

Kjo çështje nuk është thjeshtë teorike.

In May 2007, Estonia was the victim of cyberattacks,

Në maj të vitit 2007, Estonia ishte viktimë e sulmeve kompjuterike,

that damaged its communication

që dëmtoi komunikimin e saj

and banking systems.

dhe sistemet bankare.

Estonia accused Russia.

Estonia akuzoi Rusinë.

But NATO, though it defends Estonia,

Por NATO, edhe pse mbron Estoninë,

reacted very prudently. Why?

reagoi shumë butësisht. Pse?

Because NATO couldn't be 100% sure

Sepse NATO nuk mund të ishte 100% e sigurtë

that the Kremlin was indeed behind these attacks.

se Kremlini ishte vërtetë prapa këtyre sulmeve.

So to sum up, on the one hand,

Pra për ta përmbledhur, në njërën anë,

when a possible enemy announces

kur një armik i mundshëm paralajmëron

they're building a cyberwar unit,

se po ndërton një njësi për luftë kompjuterike,

you don't know whether it's for attack

ju nuk e dini nësë është për sulm

or defense.

apo mbrojtje.

On the other hand,

Në anën tjetër,

we know that these weapons give an advantage to attacking.

ne e dime se këto armë japin avantazhin e të sulmuarit.

In a major article published in 1978,

Në një aritkull të gjatë të publikuar në vitin 1978,

Professor Robert Jervis of Columbia University in New York

Profesor Rober Jervis nga Universiteti Columbia në Nju Jork,

described a model to understand

përshkroi një model për të kuptuar

how conflicts could arise.

sesi mund të shfaqen konfliktet.

In this context,

Në këtë kontekst,

when you don't know if the potential enemy

kur ju nuk e dini nëse armiku potencial

is preparing for defense or attack,

po përgatit mbrojtje apo sulm,

and if the weapons give an advantage to attacking,

dhe nëse armët i japin një anvantazh për të sulmuar,

then this environment is

atëherë ky ambient

most likely to spark a conflict.

ka gjasa të nxis konflikt.

This is the environment that's being created

Ky është ambineti që krijohet

by cyber weapons today,

nga armët kompjuterike sot,

and historically it was the environment in Europe

dhe historikisht ka qenë ambienti në Evropë

at the onset of World War I.

në fillim të Luftës së Parë Botërore.

So cyber weapons

Pra armët kompjuterike

are dangerous by nature,

janë të rrezikshme sipas natyrës,

but in addition, they're emerging

por përveç kësaj, ato po zhvillohen

in a much more unstable environment.

në një ambient shumë më jo stabil.

If you remember the Cold War,

Nëse ju kujtohet Lufta e Ftohtë,

it was a very hard game,

ajo ishte një lojë shumë e vështirë,

but a stable one played only by two players,

por një e qëndrueshme dhe e luajtur nga vetëm dy lojtar,

which allowed for some coordination between the two superpowers.

të cilët lejuan një lloj koordinimi mes dy super fuqive.

Today we're moving to a multipolar world

Sot ne po lëvizim në një botë shumë polare

in which coordination is much more complicated,

në të cilën gjërat janë shumë më komplikuar,

as we have seen at Copenhagen.

ashtu siç edhe e pam në Kopenhagen.

And this coordination may become even trickier

Dhe ky koordinim mund të jetë më mashtrues

with the introduction of cyber weapons.

me paraqitjen e armëve kompjuterike.

Why? Because no nation

Pse? Sepse asnjë shtet

knows for sure whether its neighbor

nuk e di sigurt nëse fqinji i saj

is about to attack.

po bëhet gati për sulm.

So nations may live under the threat

Pra shtetet mund të jetojnë në kërcënimin

of what Nobel Prize winner Thomas Schelling

e asaj që Fituesi i Çmimit Nobel Thomas Schelling

called the "reciprocal fear of surprise attack,"

e quajti "frikë reciproke ndaj një sulmi të befasishëm",

as I don't know if my neighbor

pasi që nuk dihet nëse fqinji im

is about to attack me or not --

është gati për të më sulmuar apo jo -

I may never know --

Unë kurr mund të mos e kuptoj -

so I might take the upper hand

kështu që unë po e bëjë hapin

and attack first.

dhe po sulmoj i pari.

Just last week,

Vetëm javën e kaluar,

in a New York Times article dated January 26, 2010,

në një artikull në New York Times me datë 26 janar, 2010,

it was revealed for the first time that

ishte shpalosur se për herë të parë

officials at the National Security Agency

zyrtarë pranë Agjencisë Nacionale të Sigurisë

were considering the possibility of preemptive attacks

ishin duke konsideruar mundësinë e sulmeve parandaluese

in cases where the U.S. was about

në rastet kur SHBA ishte gati

to be cyberattacked.

për tu sulmuar në formë kompjuterike.

And these preemptive attacks

Dhe këto sulme parandaluese

might not just remain

mund të mos mbesin në

in cyberspace.

hapësirën kompjuterike

In May 2009, General Kevin Chilton,

Në maj të vitit 2009, Gjenerali Kevin Chilton,

commander of the U.S. nuclear forces,

komandant i forcave nukelare amerikane,

stated that in the event of cyberattacks against the U.S.,

deklaroi se në rast të një sulmi kompjuterik kundër SHBA's,

all options would be on the table.

të gjitha opsionet do të ishin në tavolinë.

Cyber weapons do not replace

Armët kompjuterike nuk zëvendësojnë

conventional or nuclear weapons --

armët e zakonshme apo nukelare -

they just add a new layer to the existing system of terror.

ato vetëm shtojnë një shtresë të re mbi sistemin ekzisutes të terrorit.

But in doing so, they also add their own risk

Por duke vepruar kështu, ato shtojn edhe rriskun e vet

of triggering a conflict --

për të nxitur një konflikt -

as we've just seen, a very important risk --

dhe ne e kemi parë, se është një rrezik i rëndësishëm -

and a risk we may have to confront

dhe një rrezik që ndoshta duhet ta konfrontojmë

with a collective security solution

me një zgjidhje përmbledhëse të sigurisë

which includes all of us:

që përfshin të gjithë ne:

European allies, NATO members,

Aleatët Evropian, anëtarët e NATO's

our American friends and allies,

miqt dhe aleatët tanë Amerikan,

our other Western allies,

aleatët tanë perëndimor,

and maybe, by forcing their hand a little,

dhe ndoshta, duke detyruar paksa edhe,

our Russian and Chinese partners.

partnerët tanë Rus dhe Kinez.

The information technologies

Teknologjitë informative

Joël de Rosnay was talking about,

për të cilat po fliste Joël de Rosnay,

which were historically born from military research,

e që ishin historikisht të lindura nga hulumtime ushtarake,

are today on the verge of developing

sot janë në prag të zhvillimit

an offensive capability of destruction,

të një aftësie sulmuese shkatërruese

which could tomorrow, if we're not careful,

që nesër, nëse nuk kihet kujdes,

completely destroy world peace.

mund të shkatërrojnë plotësisht paqen botërore.

Thank you.

Ju faleminderit.

(Applause)

(Duartrokitje)