When you're making a deal, what's going on in your brain? | Colin Camerer

Transcriber: Joseph Geni Reviewer: Thu-Huong Ha

Translator: Iris Xholi Reviewer: Alisa Xholi

I'm going to talk about the strategizing brain.

Do të flas për organizimin e trurit.

Do të përdorim një kombinim jo të zakonshem të mjeteve

We're going to use an unusual combination of tools

from game theory and neuroscience

që nga teoria e lojës dhe neuroshkenca

to understand how people interact socially when value is on the line.

për të kuptuar se si njerëzit bashkëveprojnë në marrëdhënie shoqërore kur janë në pyetje vlerat.

So game theory is a branch of, originally, applied mathematics,

Pra, teoria e lojës është një degë, fillimisht, e matematikës së aplikuar,

used mostly in economics and political science, a little bit in biology,

më së shumti e përdorur në ekonomi dhe shkenca politike, e pak edhe në biologji

e cila na jep një taksonomi matematikore për jetën sociale

that gives us a mathematical taxonomy of social life,

and it predicts what people are likely to do

dhe parashikon se si ka gjasa të sillen njerëzit

and believe others will do

dhe të besojnë se si te tjerët do të bëjnë

në rast se veprimet e gjithkujt do të ndikonin në gjithkënd tjetër.

in cases where everyone's actions affect everyone else.

Kjo do te thote shumë gjëra: gara, bashkëpunimi, tregtia

That's a lot of things: competition, cooperation, bargaining,

games like hide-and-seek and poker.

lojëra si hapa-dollapa, dhe poker.

Here's a simple game to get us started.

Ja një lojë e thjesht sa për të filluar.

Everyone chooses a number from zero to 100.

Secili duhet të zgjedhe një numër nga zero tek 100,

We're going to compute the average of those numbers,

do të llogarisim mesataren e atyre numrave,

and whoever's closest to two-thirds of the average wins a fixed prize.

dhe kushdo që i afrohet dy të tretave të mesatares fiton një çmim të caktuar.

So you want to be a little bit below the average number

Pra ju doni të jeni pak nën mesataren

but not too far below,

por jo edhe shumë poshtë, dhe, edhe gjithë të tjerët duan të jenë

and everyone else wants to be a little bit below the average number as well.

pak nën numrin mesatar po ashtu.

Mendoni se çfarë do të zgjidhnit.

Think about what you might pick.

Siç mund ta mendoni, kjo është një lojë model i diçkaje

As you're thinking,

this is a toy model of something like selling in the stock market

që po shitet në treg gjatë ngritjes së çmimeve, Apo jo ?

during a rising market:

Nuk do të donit të shisnit shumë herët sepse mund të humbisnit fitimin

You don't want to sell too early, because you miss out on profits,

por edhe nuk doni të prisni shumë vonë

but you don't want to wait too late, to when everyone else sells,

deri kur të gjithë të tjerët shesin, duke shkaktuar përplasje.

triggering a crash.

Doni të jeni pak përpara konkurrencës, por jo edhe shumë përpara.

You want to be a little bit ahead of the competition, but not too far ahead.

Dakord, ja dy teori se si njerëzit mund të mendojnë për këtë,

OK, here's two theories about how people might think about this,

dhe pastaj do të shohim disa të dhëna.

then we'll see some data.

Disa nga to do të tingëllojnë të njohura sepse me siguri ju jeni

Some of these will sound familiar

duke menduar ashtu. Do të përdor teorinë time të trurit për të parë këtë.

because you probably are thinking that way.

I'm using my brain theory to see.

A lot of people say, "I really don't know what people are going to pick,

Shumë njerëz thonë : "Unë vërtet nuk dijë çfarë njerëzit do të zgjedhin,

prandaj mendoj që mesatarja do të jetë 50."

so I think the average will be 50" -- they're not being strategic at all --

Ata nuk janë duke qenë strategjik aspak.

and "I'll pick two-thirds of 50, that's 33."

"Dhe unë do të zgjedh dy të tretat e 50.Që është 33." Ky është njëfarë fillimi.

That's a start.

Njerëz të tjerë, pak më të sofistikuar

Other people, who are a little more sophisticated,

duke përdorur më shumë kujtesën afat shkurtër

using more working memory,

say, "I think people will pick 33,

thonë: " Mendoj që njerëzit do të zgjedhin 33-ën sepse ata do të zgjedhin përgjigjeje kundrejt 50,

because they're going to pick a response to 50,

kështu që, unë do të zgjedh 22, i cili është dy e treta e 33."

and so I'll pick 22, which is two-thirds of 33."

They're doing one extra step of thinking, two steps.

Ata janë duke bërë një hap shtesë kundrejt të menduarit , .. dy hapa.

That's better.

Kjo është më mirë. Dhe sigurisht, në princip,

Of course, in principle, you could do three, four or more,

ju mund të bëni tre, katër apo më shumë,

but it starts to get very difficult.

por fillon të bëhet shumë e vështirë.

Just like in language and other domains,

Sikurse në gjuhë dhe ne fusha te tjera, siç e dimë, është e vështirë për njerëzit të bëjnë analizë gramatikore

we know that it's hard for people to parse very complex sentences

të fjalive shumë komplekse me njëfarë strukture përsëritëse.

with a recursive structure.

Meqë ra fjala, kjo quhet teoria e hierarkisë njohese.

This is called the cognitive hierarchy theory,

Ka diçka në të cilën unë dhe disa njerëz të tjerë kemi punuar

something I've worked on and a few other people,

and it indicates a kind of hierarchy,

dhe tregon njëlloj hierarkie, së bashku me

along with some assumptions about how many people stop at different steps

disa supozime në lidhje me atë se si njerëzit ndalojnë në hapa të ndryshëm

dhe si hapat e të menduarit ndikohen

and how the steps of thinking are affected

nga shumë variacone interesante dhe njerëz të ndryshëm, siç do ta shohim brenda një minute.

by lots of interesting variables and variant people,

as we'll see in a minute.

Një teori krejt tjetër, shumë më e njohur, por edhe e vjetër,

A very different theory, a much more popular one and an older one,

më së shumti për shkak të famës së John Nash nga "A Beautiful Mind",

due largely to John Nash of "A Beautiful Mind" fame,

is what's called "equilibrium analysis."

është ajo e quajtur analiza e ekuilibrit.

So if you've ever taken a game theory course at any level,

Pra, nëse ndonjëherë keni frekuentuar një kurs të teorisë së lojës, të çfarëdo niveli,

ju duhet të keni mësuar pak për këtë (teori).

you'll have learned a bit about this.

Ekuilibri (balancimi) është një gjendje matematikore në të cilën çdokush

An equilibrium is a mathematical state

in which everybody has figured out exactly what everyone else will do.

ka kuptuar saktësisht si çdokush tjetër do të veprojë.

Është një koncept shumë i dobishëm, por persa i përket sjelljes,

It is a very useful concept,

but behaviorally, it may not exactly explain

mund të mos përshkruaj saktësisht si njerëzit do të veprojnë

what people do the first time they play these types of economic games

herën e parë që ata luajnë këto lloj lojërash ekonomike

or in situations in the outside world.

apo në situatat e përditshmërisë.

In this case, the equilibrium makes a very bold prediction,

Në këtë rast, ekuilibri bënë një parashikim shumë të guximshëm,

which is: everyone wants to be below everyone else,

i cili është: të gjithë duan të jenë më poshtë se gjithë tjerët,

therefore, they'll play zero.

prandaj, ata të gjithë do të luajnë zero.

Let's see what happens.

Të shohim se çfarë ndodh. Ky eksperiment është bërë shumë e shumë herë.

This experiment's been done many, many times.

Disa nga eksperimentet më të hershme janë bërë në vitet 90-te

Some of the earliest ones were done in the '90s

nga Unë dhe Rosemarie Nagel dhe të tjerë.

by me and Rosemarie Nagel and others.

Ky është një grumbull i bukur të dhënash të 9,000 njerëzve që u shkruan

This is a beautiful data set of 9,000 people

who wrote in to three newspapers and magazines that had a contest.

tri gazetave dhe revistave të cilat kishin një garë.

The contest said, send in your numbers,

Gara thoshte: dërgoni numrat tuaj

and whoever is close to two-thirds of the average will win a big prize.

dhe kushdo që do të jetë afër dy të tretave të mesatares do të fitojë një çmim të madh.

Dhe, siç mund të shihni, ka aq shumë të dhëna këtu. Mund të shihni majat shumë qartë.

As you can see, there's so much data here, you can see the spikes very visibly.

Ka një majë tek 33. Ata janë njerëzit që bënë një hap.

There's a spike at 33 -- those are people doing one step.

There is another spike visible at 22.

Ka një tjetër majë që duket tek 22.

Vëreni, meqë ra fjala, që shumica e njerëzve kanë zgjedhur numrat pikërisht këtu përreth.

Notice, by the way, most people pick numbers right around there;

Ata, jo domosdo zgjedhin pikërisht 33 apo 22.

they don't necessarily pick exactly 33 and 22.

Ka diçka që zhurmon pak përreth kësaj,

There's something a bit noisy around it.

por ju mund të shihni majat, dhe ato janë atje.

But you can see those spikes on that end.

Ka një grup tjetër njerëzish që duket të jenë

There's another group of people

mbërthyer vendosmërisht në analizën e ekuilibrimit,

who seem to have a firm grip on equilibrium analysis,

sepse ata kanë zgjedhur zero ose një.

because they're picking zero or one.

But they lose, right?

Por ata humbasin, apo jo?

Because picking a number that low is actually a bad choice

Sepse zgjedhja e një numri aq të ulët është zgjedhje e keqe

nëse edhe njerëzit e tjerë s'janë duke bërë analizë ekuilibrimi.

if other people aren't doing equilibrium analysis as well.

So they're smart, but poor.

Pra, ata janë të mençur, por të varfër.

(Laughter)

(Te Qeshura)

Where are these things happening in the brain?

Ku janë duke ndodhur këto gjëra në tru?

Një studim i Coricelli dhe Nagel jep një përgjigje shumë të mprehtë dhe interesante.

One study by Coricelli and Nagel gives a really sharp, interesting answer.

They had people play this game while they were being scanned in an fMRI,

Pra, ata i bënë njerëzit që të luajnë këtë lojë

përderisa po bënin skanimin në një fMRI,

and two conditions:

dhe në të dy gjendjet: në disa prova,

in some trials, they're told,

atyre ju ishte thënë se janë duke luajtur kundrejt një personi tjetër

"You're playing another person who's playing right now.

i cili është duke luajtur tani dhe ne do të krahasojmë

We'll match up your behavior at the end and pay you if you win."

sjelljen tuaj në fund dhe të ju paguajmë,nëse fitoni.

Në provën tjetër,atyre ju ishte thënë që janë duke luajtur kundrejt një kompjuteri,

In other trials, they're told, "You're playing a computer,

që zgjedhjet e tyre janë të rëndomta.

they're just choosing randomly."

Ajo çfarë shihni këtu është një zbritje

So what you see here is a subtraction of areas

e zonave në të cilat ka më shumë aktivitete truri

in which there's more brain activity when you're playing people

kur ata luajnë kundrejt njerëzve krahasuar me atë me kompjuter.

compared to playing the computer.

And you see activity in some regions we've seen today,

Mund të shihni aktivitete në disa pjesë, të cilat i pamë sot;

medial prefrontal korteks,dorsomedial, kurse këtu lartë,

medial prefrontal cortex, dorsomedial, up here,

ventromedial prefrontal cortex, anterior cingulate,

ventromedial prefrontal korteksi,

anterior cingulate, një zonë që është e përfshirë

an area that's involved in lots of types of conflict resolution,

në shumë lloje të zgjedhjes së konflikteve,sikur po të ishin duke luajtur "Simoni thotë,"

like if you're playing "Simon Says,"

dhe po ashtu, kryqëzimi i djathtë dhe i majtë temporoparital.

and also the right and left temporoparietal junction.

And these are all areas which are fairly reliably known to be

Dhe këto të gjitha janë zona mjaft sigurt të njohura

të jenë pjesë e të ashtu quajturës rrethi i "teorisë së mendjes",

part of what's called a "theory of mind" circuit

apo " rrethi i mentalizimit."

or "mentalizing circuit."

That is, it's a circuit that's used to imagine what other people might do.

Kjo është ajo,një qark i përdorur për të imagjinuar si njerëzit mund të veprojnë.

These were some of the first studies to see this tied in to game theory.

Këto ishin studimet e para për të parë

atë të lidhur në teorinë e lojës.

What happens with these one- and two-step types?

Çfarë ndodhë me këto lloj një-dy hapash?

Pra ne klasifikojmë njerëzit në bazë të zgjedhjeve të tyre,

So, we classify people by what they picked,

dhe pastaj shohim diferencën midis

and then we look at the difference between playing humans versus computers,

lojës me njerëz kundrejt lojës me kompjuter,

which brain areas are differentially active.

cilat zona të trurit janë aktivizuar ndryshe.

On the top, you see the one-step players.

Në krye mund të shihni lojtarët e një-hapëshit.

Pothuajse nuk ka diferencë.

There's almost no difference.

Arsyeja është: ata janë duke trajtuar njerëzit e tjerë sikur një kompjuter, dhe truri është duke bërë të njëjtën po ashtu.

The reason is, they're treating other people like a computer,

Lojtarët e fundit, mund të shihni aktivitetin në "dorsomedial PFC".

and the brain is too.

The bottom players, you see all the activity in dorsomedial PFC.

Pra ne e dimë se lojtarët dy-hapësh janë duke bërë diçka më ndryshe.

So we know the two-step players are doing something differently.

Tani nëse bëni një hap prapa dhe pyesni:" Çfarë mund të bëjmë me gjithë këto të dhëna?"

Now, what can we do with this information?

ju mund të shikoni aktivitetet e trurit dhe të thoni:

You might be able to look at brain activity and say,

"Ky person do të jetë një lojtar i mirë pokeri,"

"This person will be a good poker player," or "This person's socially naive."

apo, "Ky person është naiv në marrëdhënie shoqërore,"

dhe po ashtu do të ishim në gjendje të studiojmë gjëra

We might also be able to study things like development of adolescent brains

si zhvillimi i trurit të adoleshentëve,

sapo të kemi një ide se ku ekziston ky qark.

once we have an idea of where this circuitry exists.

Dakord. Bëhuni gati.

OK. Get ready.

I'm saving you some brain activity,

Po ju kursej pak aktivitet truri

because you don't need to use your hair detector cells.

sepse nuk keni nevojë të përdorni qelizat e detektimit të qimeve.

You should use those cells to think carefully about this game.

Ato qeliza duhet t'i përdorni për të menduar me kujdes për këtë lojë.

Kjo është një lojë pazarllëku.

This is a bargaining game.

Two players who are being scanned using EEG electrodes

Dy lojtar të cilët skanohen me elektroda EEG

are going to bargain over one to six dollars.

do të bëjnë pazar rreth një deri në gjashte dollar.

If they can do it in 10 seconds, they'll earn that money.

Nëse arrijnë ta bëjnë atë për 10 sekonda, ata do t'i fitojnë ato para.

Nëse 10 sekonda kalojnë dhe ata nuk arrijnë marrëveshje, ata nuk fitojnë asgjë.

If 10 seconds go by and they haven't made a deal, they get nothing.

Kjo eshte disi gabim.

That's kind of a mistake together.

The twist is that one player, on the left,

Sekreti qendron se nje nga lojtaret, ai ne te majte,

is informed about how much on each trial there is.

eshte ne dijeni se sa ka ne cdo prove.

They play lots of trials with different amounts each time.

Ato bejne disa prova me shume te ndryshme ne cdo prove.

In this case, they know there's four dollars.

Ne kete rast, ata e dine qe ka kater dollare.

The uninformed player doesn't know, but they know the informed player knows.

Lojtari qe i painformuar nuk e ka kete informacion,

por e dine qe lojtari i informuar e ka informacionin.

So the uninformed player's challenge is to say,

Ndaj, sfida e lojtarit te painformuar eshte qe te thoje,

"Is this guy being fair,

"a po tregohet i drejte ky djali

or are they giving me a very low offer

apo jane duke me dhene nje oferte te ulet

in order to get me to think there's only one or two dollars available to split?"

ne menyre qe te me bejne te mendoj se ka vetem nje ose dy dollare per tu ndare?"

Ne kete rast ato mund ta refuzojne dhe mos arrijne ne nje marreveshje.

in which case they might reject it and not come to a deal.

Pra, ka nje fare tensioni ketu ne perpjekjen per te marre sa me shume para

So there's some tension here between trying to get the most money

duke e yshtur lojtarin tjeter qe te te jape me shume.

but trying to goad the other player into giving you more.

Dhe menyra e vetme per te bere pazar eshte qe te pikasin ne nje renditje numrash

And the way they bargain is to point on a number line

qe nis nga zero dhe perfundon ne gjashte dollare,

that goes from zero to six dollars.

dhe bejne pazar mbi shumen qe merr lojtari i painformuar,

They're bargaining over how much the uninformed player gets,

nderkohe qe lojtari i informuar merr ate qe mbetet.

and the informed player will get the rest.

Pra, kjo eshte si nje negocim i manaxhimit te punes

So this is like a management-labor negotiation

ku punetoret nuk e dine se sa fitim

in which the workers don't know

how much profits the privately held company has,

ka kompania private,

and they want to maybe hold out for more money,

dhe ndoshta do te donin te kerkonin paga me te mira,

but the company might want to create the impression

por kompania ndoshta do te krijoje pershtypjen

qe ka shume pak leke ne mes: "Po ju paguaj maksimumin e asaj cka mundem."

that there's very little to split: "I'm giving the most I can."

Si fillim disa sjellje. Nje tufe ciftesh, luajne balle per balle.

First, some behavior: a bunch of the subject pairs play face-to-face.

We have other data where they play across computers.

Kemi disa te dhena te tjera kur ato luajne nepermjet kompjuterave.

Kjo eshte nje diference shume e madhe sikunder dhe mund ta imagjinoni.

That's an interesting difference, as you might imagine.

Por nje grup i cifteve qe luajne balle per balle

But a bunch of the face-to-face pairs

bien dakort per te ndare parat ne menyre te barabarte cdo here.

agree to divide the money evenly every single time.

E merzitshme. Nuk eshte aspak interesante.

Boring. It's just not interesting neurally.

Eshte mire per to. Ato bejne goxha para.

It's good for them -- they make a lot of money.

But we're interested in:

Por ne jemi te interesuar ne ate, mund ta quajme

Can we say something about when disagreements occur versus don't occur?

kur ka mosmarreveshje ne vend te mos paturit?

So this is the other group of subjects, who often disagree.

Pra, keto jane nje tjeter grup te cilet kane mosmarreveshje te shpeshta.

Pra, ata kanë një shans për të - ata grindem dhe nuk bien dakort

They bicker and disagree and end up with less money.

dhe perfundojne me me pak para.

They might be eligible to be on "Real Housewives," the TV show.

Ata mund të jenë perfekt për të qenë në emisionin televiziv "Real Housewives".

(Laughter)

Shikoni në të majtë,

You see on the left,

when the amount to divide is one, two or three dollars,

kur shuma për të ndarë është një, dy ose tre dollarë,

they disagree about half the time;

ata nuk bien dakort rreth gjysmën e kohës,

when it's four, five, six, they agree quite often.

dhe kur shuma është katër, pesë, gjashtë, ata bien me shpesh dakort.

This turns out to be something that's predicted

Kjo rezulton të jetë diçka që është parashikuar

by a very complicated type of game theory

nga një lloj shumë e komplikuar teorie së lojës

you should come to graduate school at CalTech and learn about.

ju duhet të vini për studime pas universitare në Caltech qe të mësoni rreth saj.

Kjo është pak më e komplikuar për tu shpjeguar tani,

It's a little too complicated to explain right now,

por teoria ju tregon se kjo lloj forme duhet të ndodhë.

but the theory tells you that this shape should occur.

Intuita mund t'ju thotë të njejten gje.

Your intuition might tell you that, too.

Now I'm going to show you the results from the EEG recording.

Tani do ju tregojë rezultatet nga regjistrimi EEG.

Shumë e komplikuar. Skematiket e pjeses së djathtë te trurit

Very complicated.

The right brain schematic is the uninformed person,

eshte lojtari i painformuar, dhe majtas eshte ai i informuari.

and the left is the informed.

Mos harroni se ne kemi skanuar trurin e të dy lojtareve në të njëjtën kohë,

Remember that we scanned both brains at the same time,

so we can ask about time-synced activity

kështu që mund të kërkojme për aktivitet ore-sinkronueshem

në fusha të ngjashme ose të ndryshme në të njëjtën kohë,

in similar or different areas simultaneously,

ashtu si kur kërkoni të studioni një bisedë

just like if you wanted to study a conversation,

and you were scanning two people talking to each other.

dhe jeni duke skanuar dy njerëz që bisedojnë me njëri-tjetrin

dhe prisni aktivitet të përbashkët në rajonet gjuhësore

You'd expect common activity in language regions

kur ata janë në fakt nje lloj të dëgjuari dhe të komunikuari.

when they're listening and communicating.

Pra, shigjetat lidhin rajonet që janë aktive në të njëjtën kohë,

So the arrows connect regions that are active at the same time.

dhe drejtimi i shigjetave shkon

The direction of the arrows

flows from the region that's active first in time,

nga rajoni që është aktiv i pari,

and the arrowhead goes to the region that's active later.

dhe koka e shigjetes shkon te rajonit qe eshte aktiv më pas.

Në këtë rast, në qoftë se shikoni me kujdes,

So in this case, if you look carefully,

most of the arrows flow from right to left.

shumica e shigjetave shkon nga e djathta në të majtë.

Duket sikur aktiviteti i painformuar i trurit

That is, it looks as if the uninformed brain activity

is happening first,

ndodh i pari,

and then it's followed by activity in the informed brain.

dhe pastaj ndiqet nga aktiviteti në trurin e informuar.

Dhe me qe ra fjala, këto jane prova ku gjykimet e tyre janë bërë.

And by the way, these are trials where their deals were made.

This is from the first two seconds.

Kjo eshte nga dy sekondat e para.

We haven't finished analyzing this data, so we're still peeking in,

Nuk kemi mbaruar ende se analizuari këto të dhëna,

kështu që ne jemi ende në pergjim, por shpresa është

but the hope is that we can say something in the first couple of seconds

që te mund të themi diçka në të sekondat e para

about whether they'll make a deal or not,

rreth berjes së një marrëveshje apo jo,

which could be very useful in thinking about avoiding litigation

e cila mund të jetë shumë e dobishme tek mendon në lidhje me shmangien gjyqësore

a me divorce e gjera te ketij lloji.

and ugly divorces and things like that.

Keto janë të gjitha rase në të cilat një shumë e vlerës është e humbur

Those are all cases in which a lot of value is lost by delay and strikes.

nga vonesat dhe humbjet.

Here's the case where the disagreements occur.

kështu që ne jemi ende në pergjim, por shpresa ështe

You can see it looks different than the one before.

që mund të themi diçka në sekondat e para

nëse do të arrijnë një marrëveshje apo jo,

There's a lot more arrows.

That means that the brains are synced up more closely

Ata janë raste në të cilat një shumë e vlerës është e humbur

nga vonesa dhe greva.

in terms of simultaneous activity,

and the arrows flow clearly from left to right.

Këtu është rasti ku ndodhin mosmarrëveshjet.

Si mund ta shihni ajo duket e ndryshme nga e para.

That is, the informed brain seems to be deciding,

Ka shumë më tepër shigjeta.

"We're probably not going to make a deal here."

And then later, there's activity in the uninformed brain.

Kjo do të thotë se trute janë sinkronizuar me njeri-tjetrin,

Next, I'm going to introduce you to some relatives.

më ngushtë në aspektin e aktivitetit të njëkohshem,

dhe shigjetat shkojne në mënyrë të qartë nga e majta në të djathtë.

They're hairy, smelly, fast and strong.

You might be thinking back to your last Thanksgiving.

Truri informuar duket të jetë duke vendosur,

(Laughter)

Maybe, if you had a chimpanzee with you.

"Ndoshta nuk do të bëjmë një marrëveshje këtu."

Charles Darwin and I and you broke off from the family tree from chimpanzees

Dhe më vonë ka aktivitet në trurin e painformuar.

Tani do ju prezantoj me disa të afërm.

about five million years ago.

They're still our closest genetic kin.

Ata janë leshtorë, me erë të keqe, të shpejtë dhe të fortë.

We share 98.8 percent of the genes.

Mund të jeni duke menduar për festen e fundit të Falenderimeve.

We share more genes with them than zebras do with horses.

Ndoshta, nëse keni pasur një shimpanze me vete.

And we're also their closest cousin.

Charles Darwin, unë dhe ju jemi ndërprere nga pema familjare

They have more genetic relation to us than to gorillas.

nga shimpanzetë rreth pesë milion vjet më parë.

So, how humans and chimpanzees behave differently

Ata mbeten të afërmit tonë me te afërt gjenetik.

might tell us a lot about brain evolution.

Ne ndajmë 98.8 përqind te gjeneve.

This is an amazing memory test

Ne ndajmë më shumë gjene me ta sesa zebrat ndajnë me kuajt.

from [Kyoto], Japan, the Primate Research Institute,

Ne jemi gjithashtu edhe kushëriri i tyre i afërt.

where they've done a lot of this research.

Ata kanë më shumë lidhje gjenetike me ne sesa me gorillat.

This goes back a ways. They're interested in working memory.

Pra, se si njerëzit dhe shimpanzete sillen ndryshe

mund të na tregojë shumë rreth evolucionit të trurit.

The chimp will see, watch carefully,

Pra, kjo është një provë e mahnitshme memorje

they'll see 200 milliseconds' exposure -- that's fast, eight movie frames --

nga Instituti kerkimor i primateve ne Nagoya, Japoni,

of numbers one, two, three, four, five.

ku ata kanë bërë shumë prej këtij hulumtimi.

Then they disappear and are replaced by squares,

Kjo shkon prapa ne mjaft mënyra. Ata janë të interesuar në kujtesën aktive.

and they have to press the squares

Shimpazete do të shohin, do shikojnë me kujdes,

that correspond to the numbers from low to high

ata do të shohin ekspozim prej 200 milisekondash

to get an apple reward.

- Që është i shpejtë, që është film me tetë korniza -

Let's see how they can do it.

e numrave një, dy, tre, katër, pesë.

Me pas ata zhduken dhe zëvendësohen nga katrore,

This is a young chimp.

dhe ato duhet te shtypin katroret

The young ones are better than the old ones, just like humans.

që korrespondojnë me numrat nga me të ulët ne me të lartë

(Laughter)

për të marrë një molle si shpërblim.

And they're highly experienced,

Le të shohim se si mund ta bëjnë këtë.

they've done this thousands of times.

Kjo është një shimpaze i ri. Të rinjtë,

Obviously there's a big training effect, as you can imagine.

ashtu si njerëzit, janë më të mire se ato të vjetrit.

(Laughter)

You can see they're very blasé and effortless.

Ata kanë shumë eksperience, kështu që ata e kanë bërë këtë

Not only can they do it very well, they do it in a sort of lazy way.

me mijëra e mijëra herë.

(Laughter)

Who thinks you could beat the chimps?

Natyrisht ka një efekt të madh trajnimi, sikunder mund ta imagjinoni.

(Laughter)

Wrong. (Laughter)

(Te qeshura)

We can try. We'll try. Maybe we'll try.

Ju mund të shihni se atyre i vjen shumë natyrshem.

OK, so the next part of the study I'm going to go quickly through

Jo vetëm qe mund ta bëjnë atë shumë mirë, ata e bëjnë atë në një mënyrë disi dembele.

E drejte? Kush mendon se mund të mundë shimpazetë?

is based on an idea of Tetsuro Matsuzawa.

Gabim. (Te qeshura)

He had a bold idea he called the "cognitive trade-off hypothesis."

Ne mund të përpiqemi. Ne do të përpiqemi. Ndoshta do të përpiqemi.

Mirë, kështu që pjesa tjetër e këtij studimi

We know chimps are faster and stronger; they're also obsessed with status.

tek e cila do te ndalem shkurtazi,

është bazuar në një ide të Tetsuro Matsuzawa.

His thought was, maybe they've preserved brain activities

Ai kishte një ide të guximshme- atë që ai e quajti hipoteza njohëse e tregetimit.

and practice them in development

that are really, really important to them to negotiate status and to win,

Ne e dimë qe shimpazetë janë më të shpejtë dhe më të fortë.

Ata janë gjithashtu shumë te obsesionuar me statusin.

which is something like strategic thinking during competition.

Mendimi i tij ishte, se ndoshta ata kanë ruajtur aktivitetet e trurit

So we're going to check that out

dhe i praktikojnë ato në zhvillim

by having the chimps actually play a game

që janë me të vërtetë, me të vërtetë e rëndësishme për ta

by touching two touch screens.

për të negociuar statusin dhe për të fituar,

The chimps are interacting with each other through the computers.

e cila është e ngjashme me të menduarit strategjik gjatë konkurrencës.

Pra, ne do ta kontrollojme kete

They'll press left or right.

One chimp is called a matcher; they win if they press left-left,

duke pasur shimpazetë që luajnë lojën

duke prekur dy ekranet e prekshme.

Shimpazetë, në të vërtetë janë duke ndërvepruar me njëri-tjetrin nëpërmjet kompjuterave.

like a seeker finding someone in hide-and-seek, or right-right.

Ata do shtypin majtas ose djathtas.

The mismatcher wants to mismatch;

Një shimpaze e kemi quajtur perkates.

Ata fitojnë nëse shtypin majtas, majtas,

they want to press the opposite screen of the chimp.

And the rewards are apple cube rewards.

si një kërkues qe gjen dike tek luajne hapa dollapa, ose djathtas, djathtas.

So here's how game theorists look at these data.

Ngatarrestari do te ngaterroj.

This is a graph of the percentage of times

Ata duan të shtypin ekranin e kundërt të shimpazeve.

the matcher picked right on the x-axis

Dhe shpërblimet janë ne formen e kubikeve molle.

and the percentage of times they picked right

Pra, ja se si teoricienë loje interpretojnë këto të dhëna.

Ky është një grafik i përqindjes së kohës,

by the mismatcher on the y-axis.

So a point here is the behavior by a pair of players,

ku kapet e djathta në boshtin x,

one trying to match, one trying to mismatch.

dhe përqindja e kohëve qe ata parashikuan te djathten

The NE square in the middle -- actually, NE, CH and QRE --

nga ngatarrestari mbi boshtin-y.

those are three different theories of Nash equilibrium and others,

Pra, një cështje këtu është sjellja nga një cift lojtarësh,

një qe përpiqet të perputhet, tjetri që të mospërputhjet.

tells you what the theory predicts,

which is that they should match 50-50,

Katrori i NE në mes - në fakt NE, CH dhe QRE -

because if you play left too much, for example,

janë tri teori të ndryshme të ekuilibrit Nash, dhe të tjerët,

I can exploit that if I'm the mismatcher by then playing right.

ju tregon se çfarë parashikon teoria,

And as you can see, the chimps -- each chimp is one triangle --

sepse duhet të përputhen 50-50,

are circled around, hovering around that prediction.

sepse në qoftë se luani majtas shumë, për shembull,

unë mund të shfrytëzojë, se në qoftë se jam ngatarrestari qe deri me atëherë kam luajtur djathtas.

Now we move the payoffs.

We're going to make the left-left payoff for the matcher a little higher.

Dhe sikunder mund të shihni, shimpazetë, secili prej tyre ,

Now they get three apple cubes.

Dhe sikunder mund të shihni, shimpazetë, secili prej tyre

Game theoretically, that should make the mismatcher's behavior shift:

Tani lëvizim shperblimin.

Ne të vërtetë do të bëjmë qe e majta te kete nje fitim pak me te larte per lojtarin.

the mismatcher will think, "Oh, this guy's going to go for the big reward,

Tani ata marrin tre kubike molle.

Loja teorikisht, duhet ta bëjë sjelljen e ngatarrestarit të zhvendoset,

so I'll go to the right, make sure he doesn't get it."

sepse ajo që ndodh është, se ngatarrestari do të mendojë,

And as you can see, their behavior moves up

oh, ky djalë mesa duket do të shkojë për shpërblimin e madh,

in the direction of this change in the Nash equilibrium.

dhe kështu unë po shkoj në të djathtë, sigurohuni që ai nuk e merr atë.

Dhe sikunder mund të shihni, sjellja e tyre lëviz lart

Finally, we changed the payoffs one more time.

në drejtim të këtij ndryshimi në ekuilibrin Nash.

Now it's four apple cubes,

Së fundmi, kemi ndryshuar menyrat e pagesave edhe një herë.

and their behavior again moves towards the Nash equilibrium.

Tani jane katër kubike molle,

dhe sjellja e tyre përsëri lëviz drejt ekuilibrit Nash.

It's sprinkled around, but if you average the chimps out,

Është spërkatur rreth e rrotull, por në qoftë se merrni mesataren e shimpazeve,

ata janë me të vërtetë, me të vërtetë afër, brenda 0,01.

they're really close, within .01.

Ata janë në fakt më afër se çdo specie qe kemi vërejtur.

They're actually closer than any species we've observed.

What about humans? You think you're smarter than a chimpanzee?

Po njerëzit? Ju mendoni se jeni më të zgjuar se një shimpanze?

Këtu ka dy grupe njerezish në të gjelbër dhe blu.

Here's two human groups in green and blue.

Ata janë më afër 50-50. Ata nuk i përgjigjen te paguarit kaq nga afër,

They're closer to 50-50; they're not responding to payoffs as closely.

And also if you study their learning in the game,

dhe gjithashtu nqs ju studioni mësimin e tyre në lojë,

ata nuk janë aq të ndjeshëm ndaj shpërblimeve të mëparshme.

they aren't as sensitive to previous rewards.

Shimpazetë janë duke luajtur më mirë se njerëzit,

The chimps play better than the humans, in terms of adhering to game theory.

më mirë në kuptimin e respektimi të teorisë së lojës.

Këto janë dy grupe të ndryshme njerëzish

And these are two different groups of humans, from Japan and Africa;

nga Japonia dhe Afrika. Ata replikohen mjaft mire.

they replicate quite nicely.

Asnjë prej tyre nuk i afrove me atë ku janë Shimpazete.

None of them are close to where the chimps are.

Pra, këto janë disa gjëra kemi mësuar sot.

So, some things we learned:

people seem to do a limited amount of strategic thinking using theory of mind.

Njerëzit duket se bëjnë një sasi të kufizuar të menduarit strategjik

duke perdorur teorine e mendjes.

We have preliminary evidence from bargaining

Ne kemi disa prova paraprake nga negociatat

that early warning signs in the brain might be used to predict

se shenjat e hershme paralajmëruese në tru mund të përdoren për të parashikuar

nëse do të ketë një mosmarrëveshje te keqe që kushton para,

whether there'll be a bad disagreement that costs money,

dhe shimpazete janë konkurrentë më të mirë se njerëzit,

and chimps are "better" competitors than humans,

sikunder gjykuar nga teoria e lojës.

as judged by game theory.

Thank you.

Faleminderit.

(Applause)

(Duartrokitje)