When you're making a deal, what's going on in your brain? | Colin Camerer

Colin Camerer: Nörobilim, oyun teorisi, maymunlar

Transcriber: Joseph Geni Reviewer: Thu-Huong Ha

Çeviri: argun pire Gözden geçirme: Enes Kutuk

I'm going to talk about the strategizing brain.

Strateji geliştiren beynimiz hakkında konuşacağım.

Değer kavramı sınırdayken, insanların nasıl sosyal iletişime geçebildiklerini anlamak için

We're going to use an unusual combination of tools

from game theory and neuroscience

oyun kuramı ve sinir biliminden gelen

to understand how people interact socially when value is on the line.

alışılmadık bir araç kombinasyonu kullanacağız.

So game theory is a branch of, originally, applied mathematics,

Oyun kuramı, özünde, uygulamalı matematiğin bir koludur.

used mostly in economics and political science, a little bit in biology,

Genelde ekonomi ve siyasal bilimlerde, biraz biyolojide kullanılır.

Bizce sosyal yaşamın matematiksel bir sınıflandırmasını yapar.

that gives us a mathematical taxonomy of social life,

and it predicts what people are likely to do

Her bir bireyin diğerinin davranışlarını etkileyeceği bir durumda,

and believe others will do

insanların neye meyilli olduğunu, ve diğerlerinin ne yapacağını

tahmin etmeye çalışır .

in cases where everyone's actions affect everyone else.

Bu çok şeyi kapsar: yarışma, uzlaşma, pazarlık,

That's a lot of things: competition, cooperation, bargaining,

games like hide-and-seek and poker.

saklambaç, poker gibi oyunlar.

Here's a simple game to get us started.

İşte size başlangıç için basit bir oyun:

Everyone chooses a number from zero to 100.

Herkes sıfırla yüz arasında bir sayı seçsin,

We're going to compute the average of those numbers,

bu sayıların ortalamasını hesaplamaya çalışalım,

and whoever's closest to two-thirds of the average wins a fixed prize.

ve bu ortalamanın üçte ikisine en yakın sayıyı tutana bir ödül var.

So you want to be a little bit below the average number

Yani ortalamanın biraz altında bir sayı tutmanız gerekiyor,

but not too far below,

ama çok altında olmamalı, ve eminim

and everyone else wants to be a little bit below the average number as well.

herkes ortalamanın biraz altında bir sayı tutmak istiyor.

Ne seçebileceğinizi bir düşünün bakalım.

Think about what you might pick.

Siz düşünürken, işte size piyasası artan bir borsada

As you're thinking,

this is a toy model of something like selling in the stock market

satışın küçük bir modeli.

during a rising market:

Çok erken bir zamanda satmak istemiyorsunuz, yoksa kârdan olursunuz,

You don't want to sell too early, because you miss out on profits,

ama herkesin satışını tamamlayıp bir kazaya yol açacak bir zamanlamayla

but you don't want to wait too late, to when everyone else sells,

çok geç kalmak da istemiyorsunuz.

triggering a crash.

Bu yarışın azıcık önünde olmak istiyorsunuz, ama çok önünde değil.

You want to be a little bit ahead of the competition, but not too far ahead.

Tamam, işte size herkesin bu meseleyle ilgili ne düşünebileceğine dair iki teori,

OK, here's two theories about how people might think about this,

ve sonra, bir miktar veriye bakacağiz.

then we'll see some data.

Bunlardan bazıları size tanıdık gelecek, çünkü büyük ihtimalle

Some of these will sound familiar

siz de öyle düşünüyor olacaksınız. Ben kendi beyin kuramımı kullanıyorum.

because you probably are thinking that way.

I'm using my brain theory to see.

A lot of people say, "I really don't know what people are going to pick,

Bir çok kişi, "Diğerleri ne seçecek gerçekten bilmiyorum,

dolayısıyla ortalama 50 olacaktır" diyordur.

so I think the average will be 50" -- they're not being strategic at all --

Bu kişiler pek stratejik davranıyor sayılmaz.

and "I'll pick two-thirds of 50, that's 33."

"50'nin üçte ikisini, yani 33'ü, seçeceğim." Bu bir başlangıç.

That's a start.

Biraz daha karmaşık düşünen diğer kişiler,

Other people, who are a little more sophisticated,

biraz daha akıl yürüterek,

using more working memory,

say, "I think people will pick 33,

"Bence insanlar 50 ortalama sayısına göre 33'e yüklenecekler.

because they're going to pick a response to 50,

dolayısıyla ben de 33'ün üçte ikisi olan 22'yi seçerim." diyecektir.

and so I'll pick 22, which is two-thirds of 33."

They're doing one extra step of thinking, two steps.

Bu kişiler bir adım daha sonrasını düşünürler, yani iki adım ilerisini.

That's better.

Bu daha iyi. Ve elbette, prensipte,

Of course, in principle, you could do three, four or more,

üç, dört ve daha fazla adımda düşünülebilir,

but it starts to get very difficult.

ama işler zorlaşmaya başlar.

Just like in language and other domains,

Tıpkı bir dilde veya başka mecralarda olduğu gibi, insanlar için

we know that it's hard for people to parse very complex sentences

tekrarlanan bir yapıda çok karmaşık cümlelerin gramerini incelemek zordur.

with a recursive structure.

Bu arada bu işleme, "bilişsel hiyerarşi kuramı" deniliyor.

This is called the cognitive hierarchy theory,

Benim ve az sayıda başkalarının çalıştığı bir alanı,

something I've worked on and a few other people,

and it indicates a kind of hierarchy,

bazı varsayımlar yaparak hiyerarşik olarak

along with some assumptions about how many people stop at different steps

kaç insan hangi adımlarda hesap yapmayı bıraktığını,

ve bu düşünsel adımların, bir çok ilginç değişkten

and how the steps of thinking are affected

ve farklı insanlardan nasıl etkilendiğini, birazdan göreceğiz.

by lots of interesting variables and variant people,

as we'll see in a minute.

Çok farklı bir kuram, çok daha popüler ve eski bir tanesi,

A very different theory, a much more popular one and an older one,

ağırlıklı olarak John Nash'ın "Akıl Oyunları" şöhretinden kaynaklı

due largely to John Nash of "A Beautiful Mind" fame,

is what's called "equilibrium analysis."

adına "denge analizi" denen kuramdır.

So if you've ever taken a game theory course at any level,

Eğer herhangi bir seviyedeki bir oyun kuramı dersi aldıysanız,

bu mesele hakkında bir miktar bir şeyler öğrenmişsinizdir.

you'll have learned a bit about this.

Denge, her kişinin kendi haricinde kalanların nasıl davranacaklarını

An equilibrium is a mathematical state

in which everybody has figured out exactly what everyone else will do.

tamamen bilebildiği bir matematiksel durumdur.

Çok faydalı bir fikir olmakla birlikte,

It is a very useful concept,

but behaviorally, it may not exactly explain

insanların ilk defa içinde bulundukları

what people do the first time they play these types of economic games

bu tip ekonomik oyunlarda veya meselelerde

or in situations in the outside world.

durumunu tamamen açıklayamayabilir.

In this case, the equilibrium makes a very bold prediction,

Bu tür durumlarda, 'denge' çok abartılı bir tahmin yapar,

which is: everyone wants to be below everyone else,

yani herkes herkesin altında bir sayı tutmak ister,

therefore, they'll play zero.

dolayısıyla herkes sıfırı seçer.

Let's see what happens.

Bakalım gerçekleşen neymiş. Bu deney daha önce defalarca icra edilmiş.

This experiment's been done many, many times.

İlklerden biri ben, Rosemarie Nagel ve başkaları tarafından

Some of the earliest ones were done in the '90s

90'larda yapıldı.

by me and Rosemarie Nagel and others.

Bu, 9,000 kişinin cevaplarından oluşan güzel bir veri.

This is a beautiful data set of 9,000 people

who wrote in to three newspapers and magazines that had a contest.

Bu insalar, bunu bir yarışma şeklinde düzenleyen üç gazete ve dergiye yazarak cevap verdiler.

The contest said, send in your numbers,

Yarışma diyordu ki, bize tuttuğunuz sayıyı gönderin,

and whoever is close to two-thirds of the average will win a big prize.

ve ortalamanın üçte ikisine yakın bir sayı tutana büyük ödül verilecektir.

Ve gördüğünüz gibi, burada oldukça iyi bir veri var. Sivri uçları net bir şekilde görebiliyorsunuzdur.

As you can see, there's so much data here, you can see the spikes very visibly.

33'te bir sivrilik var. Bunlar bir adımlık düşünsel faaliyet gösterenler.

There's a spike at 33 -- those are people doing one step.

There is another spike visible at 22.

22'de başka bir sivri bölüm var.

Ve dikkat edin, bu arada, bir çok insan rakamları bu sivriliklerin etrafında da seçiyorlar.

Notice, by the way, most people pick numbers right around there;

Tam 33 veya 22 sayısını seçmiyorlar.

they don't necessarily pick exactly 33 and 22.

Dolayısıyla etrafında bir miktar kargaşa var.

There's something a bit noisy around it.

Fakat diğer sivri uçları görebiliyorsunuz, onlar şurada.

But you can see those spikes on that end.

Başka bir grup insan da denge analizi meselesini

There's another group of people

iyice yakalamış durumda,

who seem to have a firm grip on equilibrium analysis,

zira ya sıfırı ya da 1'i seçmişler.

because they're picking zero or one.

But they lose, right?

Fakat kaybettiler, değil mi?

Because picking a number that low is actually a bad choice

Çünkü çok küçük bir sayı tutmak da

eğer diğer kişiler de denge analizi yapmıyorsa, kötü bir seçimdir.

if other people aren't doing equilibrium analysis as well.

So they're smart, but poor.

Dolayısıyla bu da akıllıca, ama zayıf.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

Where are these things happening in the brain?

Tüm bunlar beynin neresinde oluyor?

Coricelli ve Nagel tarafından gerçekleştirilen bir çalışma, bu soruya çok net ve ilginç bir cevap veriyor.

One study by Coricelli and Nagel gives a really sharp, interesting answer.

They had people play this game while they were being scanned in an fMRI,

Bu oyunu oynatmışlar

bir yandan da fMRI'lerını çekmişler,

and two conditions:

ve bunu iki farklı koşulda yapmışlar: bir deneyde,

in some trials, they're told,

insanlara başka biriyle birlikte bu oyunu oynadıklarını,

"You're playing another person who's playing right now.

onunkilerle sonuçların karşılaştırılacağını

We'll match up your behavior at the end and pay you if you win."

ve kazanırsan bir miktar para ödeneceğini söylemişler.

Diğerinde ise, bir bilgisayara karşı oynadıklarını söylemişler.

In other trials, they're told, "You're playing a computer,

Bu işi rastgele bir seçimle belirlemişler.

they're just choosing randomly."

Sonunda, beyinde gerçekleşen etkinliklerin

So what you see here is a subtraction of areas

bir insana karşı oynandığında bir bilgisayara kıyasla

in which there's more brain activity when you're playing people

daha fazla olduğu gözlenmiş.

compared to playing the computer.

And you see activity in some regions we've seen today,

Ve belli bölgelerde etkinlikler görebiliyoruz, mesela

medyal prefrontal korteks, dorsomedyal, fakat burada,

medial prefrontal cortex, dorsomedial, up here,

ventromedial prefrontal cortex, anterior cingulate,

ventromedyal prefrontal korteks,

ön cingulate, çelişen davranışlarla ilgilenen

an area that's involved in lots of types of conflict resolution,

bir bölgede ('deve-cüce' oyunundaki gibi)

like if you're playing "Simon Says,"

ve sağ-sol temporoparietal bağlantı gibi.

and also the right and left temporoparietal junction.

And these are all areas which are fairly reliably known to be

Ve bu bölgeler, oldukça kesin bir şekilde

"akıl kuramı" devresi

part of what's called a "theory of mind" circuit

veya "zihinsel devre" olarak biliniyor.

or "mentalizing circuit."

That is, it's a circuit that's used to imagine what other people might do.

Bu devre, diğer insanların ne hayal ettiğini tahmin etmekte kullanılır.

These were some of the first studies to see this tied in to game theory.

Yani bunlar bu devrenin oyun teorisiyle ilgisini

araştıran ilk çalışmalar.

What happens with these one- and two-step types?

Bir- ve iki- adım tipleri ne ifade eder?

Biz insanları neyi seçtiklerine göre sınıflandırırız,

So, we classify people by what they picked,

ve sonra insanla oynayanlar ve bilgisayarla oynayanların

and then we look at the difference between playing humans versus computers,

hangi beyin bölgeleri farklı olarak aktiflenmiş diye

which brain areas are differentially active.

aradaki farka bakarız.

On the top, you see the one-step players.

Yukarda bir-adım oyuncularını görüyorsunuz.

Neredeyse fark yok.

There's almost no difference.

Bunun sebebi onlar diğer insanları bilgisayar olarak algılıyor, tıpkı beyinlerinin yaptığı gibi.

The reason is, they're treating other people like a computer,

Alttaki oyuncuların dorsomedial prefrontal cortex'indeki aktiviteyi görüyorsunuz.

and the brain is too.

The bottom players, you see all the activity in dorsomedial PFC.

Yani biliyoruz ki iki-adımlık oyuncular bir şeyleri farklı yapıyor.

So we know the two-step players are doing something differently.

Şimdi durmuş ve şunu soruyor olabilirsiniz, " Bu bilgiyle ne yapabilirim? "

Now, what can we do with this information?

Beyin aktivitesine bakıp şunu söyleyebilirsiniz,

You might be able to look at brain activity and say,

" Bu adam iyi bir poker oyuncusu olacak, "

"This person will be a good poker player," or "This person's socially naive."

veya " Bu adam sosyal anlamda zayıf, "

ve bu zihinsel devrenin nerede olduğunu bildikten sonra

We might also be able to study things like development of adolescent brains

ergenlerin beyin gelişimi gibi konularda da

çalışmamız daha mümkün olabilir.

once we have an idea of where this circuitry exists.

Tamam. Hazır olun.

OK. Get ready.

I'm saving you some brain activity,

Sizi biraz beyin aktivitesinden kurtaracağım,

because you don't need to use your hair detector cells.

çünkü " hair detector " hücrelerini kullanmaya ihtiyacınız yok.

You should use those cells to think carefully about this game.

Bu hücrelerinizi şu oyun hakkında dikkatle düşünmek için kullanmalısınız.

Bu bir pazarlık oyunu.

This is a bargaining game.

Two players who are being scanned using EEG electrodes

EEG elektrodları kullanılarak taranan iki oyuncu

are going to bargain over one to six dollars.

bir-altı dolar arasındaki bir miktar üzerine pazarlık edecekler.

If they can do it in 10 seconds, they'll earn that money.

Eğer 10 saniye içinde yapabilirlerse, bu parayı gerçekten kazanacaklar.

Eğer 10 saniye geçer ve anlaşma yapamazlarsa, hiçbir şey alamayacaklar.

If 10 seconds go by and they haven't made a deal, they get nothing.

Yani ikisi birlikte batacaklar.

That's kind of a mistake together.

The twist is that one player, on the left,

Esas olay şu, soldaki oyuncu

is informed about how much on each trial there is.

her bir denemede ortada ne kadar para olduğunu hakkında bilgi sahibi.

They play lots of trials with different amounts each time.

Farklı miktarlarla birçok kez oynuyorlar.

In this case, they know there's four dollars.

Bu oyunda, bilgilendirilen ortada dört dolar olduğunu biliyor.

The uninformed player doesn't know, but they know the informed player knows.

Bilgilendirilmemiş oyuncu bilmiyor,

ama o da bilgilendirilmiş oyuncunun bildiğini biliyor.

So the uninformed player's challenge is to say,

Yani bilgilendirilmemiş oyuncunun sorunu şu,

"Is this guy being fair,

" Bu adam gerçekten dürüst mü

or are they giving me a very low offer

veya benim ortada paylaşılacak bir veya iki dolar olduğunu düşünmem amacıyla

in order to get me to think there's only one or two dollars available to split?"

bana çok düşük bir miktar mı öneriyor?

Bu oyunda muhtemelen bir anlaşmaya varamayacaklar.

in which case they might reject it and not come to a deal.

Yani en fazla parayı almak ve diğer oyuncuyu

So there's some tension here between trying to get the most money

size daha fazla vermesi için teşvik etmek arasında heyecanlı bir ilişki mevcut.

but trying to goad the other player into giving you more.

Pazarlık yapma şekli sıfırdan altıya kadar giden

And the way they bargain is to point on a number line

bir numara çizelgesini işaret etmek,

that goes from zero to six dollars.

bu şekilde bilgilendirilmemiş oyuncunun ne kadar alacağı üzerine pazarlık ediyorlar,

They're bargaining over how much the uninformed player gets,

ve bilgili oyuncu da paranın geri kalanını alıyor.

and the informed player will get the rest.

Yani bu şirket tarafından saklı tutulduğu için

So this is like a management-labor negotiation

işçilerin ne kadar kar edildiğini bilmediği

in which the workers don't know

how much profits the privately held company has,

bir işçi-patron ilişkisi gibi.

and they want to maybe hold out for more money,

Böylece işçiler belki daha fazla para koparırız diye direnirler

but the company might want to create the impression

ama şirket onlara verecek çok az parası olduğu izlenimini

yaratmak isteyebilir: "Elimden geldiği kadar fazla para veriyorum".

that there's very little to split: "I'm giving the most I can."

Önce biraz eylem. Böylece bir grup çift yüz yüze oynar.

First, some behavior: a bunch of the subject pairs play face-to-face.

We have other data where they play across computers.

Elimizde bilgisayara karşı oynayanların bilgisi de var.

Tahmin edebileceğiniz gibi arada ilginç bir fark var.

That's an interesting difference, as you might imagine.

Ama bir grup yüz yüze oynayan çift

But a bunch of the face-to-face pairs

parayı her seferinde eşit olarak bölüşmeyi kabul ediyor.

agree to divide the money evenly every single time.

Sıkıcı. Sinirsel olarak ilgi çekici de değil.

Boring. It's just not interesting neurally.

Onlar için iyi tabi. Bir sürü para kazanıyorlar.

It's good for them -- they make a lot of money.

But we're interested in:

Ama bizim ilgilendiğimiz şey, ne zaman anlaşmazlık olup olmadığı hakkında

Can we say something about when disagreements occur versus don't occur?

bir şeyler söyleyebilir miyiz?

So this is the other group of subjects, who often disagree.

Bu genelde anlaşamayan diğer grup.

Çekişme, kabul etmeme ve daha az para kazanma

They bicker and disagree and end up with less money.

ihtimalleri var.

They might be eligible to be on "Real Housewives," the TV show.

"Gerçek Evkadınları" şovunda oynamak için uygun olabilirler.

(Laughter)

Solda gördüğünüz,

You see on the left,

when the amount to divide is one, two or three dollars,

bölüşülen miktar bir, iki veya üç dolar olduğu zaman

they disagree about half the time;

%50 ihtimalle kabul etmiyor,

when it's four, five, six, they agree quite often.

ve miktar dört, beş, altı olduğunda genelde kabul ediyor.

This turns out to be something that's predicted

Bu, çok karmaşık bir oyun teoristi tarafından

by a very complicated type of game theory

önceden tahmin edilebilir bir şeye dönüştürülmüştür.

you should come to graduate school at CalTech and learn about.

CalTech okulundan mezun olmalı ve bu konu hakkında bir şeyler öğrenmelisiniz.

Şu anda açıklamak için biraz karmaşık,

It's a little too complicated to explain right now,

ama teori bu gibi şeylerin meydana gelebileceğini açıklar.

but the theory tells you that this shape should occur.

Önsezileriniz de size bunu açıklayabilir.

Your intuition might tell you that, too.

Now I'm going to show you the results from the EEG recording.

Şimdi size kaydedilen EEG sonuçlarını göstereceğim.

Çok karışık. Sağdaki beyin

Very complicated.

The right brain schematic is the uninformed person,

bilgilendirilmemiş kişiye ait, ve soldaki bilgilendirilmiş kişiye.

and the left is the informed.

İki beyni de aynı anda taradığımızı hatırlayın.

Remember that we scanned both brains at the same time,

so we can ask about time-synced activity

Yani beynin aynı veya farklı alanlarındaki

eş-zamanlı aktivite hakkında soru sorabiliriz,

in similar or different areas simultaneously,

tıpkı bir diyalog üzerinde çalışmak istediğinizde olduğu gibi

just like if you wanted to study a conversation,

and you were scanning two people talking to each other.

ve birbiriyle konuşan iki insanı tararken

onlar gerçekten birbiriyle iletişim haline geçtiğinde

You'd expect common activity in language regions

esas aktivitenin onların konuşma bölgesinde olmasını beklemeniz gibi

when they're listening and communicating.

Oklar aynı anda aktif olan bölgeleri bağlıyor,

So the arrows connect regions that are active at the same time.

ve okların yönü ilk aktiflenen

The direction of the arrows

flows from the region that's active first in time,

bölgeden başlayıp

and the arrowhead goes to the region that's active later.

daha sonra aktif olan bölgeye doğru gidiyor.

Bu durumda, dikkatlice bakarsanız

So in this case, if you look carefully,

most of the arrows flow from right to left.

çoğu ok sağdan sola gitmekte.

Öyle ki, sanki bilgilendirilmemiş beyin aktivitesi

That is, it looks as if the uninformed brain activity

is happening first,

önce oluyor,

and then it's followed by activity in the informed brain.

ve sonra bunu bilgilendirilmiş beyindeki aktivite takip ediyor.

Ve bu arada, bu testlerin anlaşmaları yapılmış.

And by the way, these are trials where their deals were made.

This is from the first two seconds.

Bu ilk iki saniyeden.

We haven't finished analyzing this data, so we're still peeking in,

Bu bilgiyi analiz etmeyi bitirmedik,

bu yüzden gözlemeye devam ediyoruz, ama umudumuz

but the hope is that we can say something in the first couple of seconds

deneklerin anlaşıp anlaşamayacağını

about whether they'll make a deal or not,

ilk birkaç saniyeden tahmin edebilmek,

which could be very useful in thinking about avoiding litigation

bu davalardan kaçınma durumlarında ve kötü boşanma durumlarında

veya bunun gibi şeylerde çok kullanışlı olabilir.

and ugly divorces and things like that.

Bu testlerin tamamında birçok değer

Those are all cases in which a lot of value is lost by delay and strikes.

gecikmeden dolayı kayboldu.

Here's the case where the disagreements occur.

İşte burada anlaşmazlıkların meydana geldiği durum.

You can see it looks different than the one before.

Öncelinden farklı gözüktüğünü fark edebilirsiniz.

Birçok ok var.

There's a lot more arrows.

That means that the brains are synced up more closely

Bu beyinlerin eşzamanlı aktivite döneminde

daha yakın şekilde eşlendiğini gösteriyor,

in terms of simultaneous activity,

and the arrows flow clearly from left to right.

ve oklar açık şekilde soldan sağa gidiyor.

Yani, bilgilendirilmiş beyin karar alıyor gibi gözüküyor,

That is, the informed brain seems to be deciding,

"Büyük ihtimalle anlaşmaya varamayacağız."

"We're probably not going to make a deal here."

And then later, there's activity in the uninformed brain.

Ve sonra bilgilendirilmemiş beyinde aktivite oluşuyor.

Next, I'm going to introduce you to some relatives.

Şimdi size bazi akrabaları tanıtacağım.

Onlar kıllı, kokulu, hızlı ve güçlü.

They're hairy, smelly, fast and strong.

You might be thinking back to your last Thanksgiving.

Son Şükran Günü'nü düşünüyor olabilirsiniz.

(Laughter)

Maybe, if you had a chimpanzee with you.

Belki yanınızda bir şempanze olsaydı.

Charles Darwin and I and you broke off from the family tree from chimpanzees

Charles Darwin, ben ve siz yaklaşık beş milyon yıl önce

aile ağacında şempanzelerden ayrıldık.

about five million years ago.

They're still our closest genetic kin.

Onlar hala bizim en yakın genetik akrabamız.

We share 98.8 percent of the genes.

Genlerimizin yüzde 98.8'ini paylaşıyoruz.

We share more genes with them than zebras do with horses.

Zebralar ve atların paylaştığından daha çok gen paylaşıyoruz şempanzelerle.

And we're also their closest cousin.

Ve ayrıca onların en yakın kuzeniyiz.

They have more genetic relation to us than to gorillas.

Bizimle, gorillerden daha fazla genetik ilişkileri var.

So, how humans and chimpanzees behave differently

Şimdi, insanlar ve şempanzelerin davranışlarının farklı olması

might tell us a lot about brain evolution.

bize beyin evrimi hakkında birçok şey anlatabilir.

This is an amazing memory test

Bu inanılmaz bir hafıza testi

from [Kyoto], Japan, the Primate Research Institute,

Nagoya, Japonya, Primat Araştırma Enstitü'sünden,

where they've done a lot of this research.

Bu araştırmanın birçoğu orada yapıldı.

This goes back a ways. They're interested in working memory.

Bu bayağı geriye gidiyor. Onlar işleyen bellekle ilgileniyorlardı.

Şempanze görecek, dikkatli izleyin,

The chimp will see, watch carefully,

bir, iki, üç, dört, beş rakamlarının

they'll see 200 milliseconds' exposure -- that's fast, eight movie frames --

200 milisaniyelik pozlarını görecekler

of numbers one, two, three, four, five.

.-- oldukça hızlı, ve 200 milisaniyelik poz, sekiz sinema karesine eşdeğer --

Then they disappear and are replaced by squares,

Sonra numaralar kaybolacak ve yerlerine kareler gelecek,

and they have to press the squares

ve şempanzeler ödül olan elmayı alabilmek için

that correspond to the numbers from low to high

numaraları büyükten küçüğüe sıralayacak şekilde

to get an apple reward.

numaralara denk gelen karelere basmak zorunda kalacak..

Bakalım nasıl yapabiliyorlar.

Let's see how they can do it.

This is a young chimp.

Bu genç bir şempanze. Genç olanlar

The young ones are better than the old ones, just like humans.

yaşlılardan daha iyi, tıpkı insanlar gibi.

(Laughter)

Ve oldukça deneyimliler, yani onlar bunu

And they're highly experienced,

binlerce ve binlerce kez yaptılar.

they've done this thousands of times.

Açıkçası burada büyük bir antreman etkisi var, fark edebileceğiniz üzere.

Obviously there's a big training effect, as you can imagine.

(Gülüşmeler)

(Laughter)

You can see they're very blasé and effortless.

Görüyorsunuz oldukça bıkkın ve halsizler.

Not only can they do it very well, they do it in a sort of lazy way.

Sadece bunu başarmakla kalmıyorlar, bunu oldukça tembel yolla yapıyorlar.

(Laughter)

Who thinks you could beat the chimps?

Evet? Kim bir şempanzeyi yenebileceğini düşünüyor?

(Laughter)

Wrong. (Laughter)

Yanlış. (Gülüşmeler)

We can try. We'll try. Maybe we'll try.

Deneyebiliriz. Deneyeceğiz. Belki deneriz.

OK, so the next part of the study I'm going to go quickly through

Tamam, bu çalışmanın sıradaki bölümü

Tetsuro Matsuzawa'nın bir fikri üzerinde temellendi.

is based on an idea of Tetsuro Matsuzawa.

Hızlıca göstereceğim.

He had a bold idea he called the "cognitive trade-off hypothesis."

Cesur bir fikri vardı -- bilişsel takas hipotezi diyordu buna.

Biliyoruz ki şempanzeler hızlı ve güçlü.

We know chimps are faster and stronger; they're also obsessed with status.

Ayrıca statüleriyle çok takıntılılar.

Onun düşüncesi şuydu, belki şempanzelerin beyin aktivitelerini koruyup

His thought was, maybe they've preserved brain activities

aynı zamanda yarışma sırasında stratejik düşünme

and practice them in development

that are really, really important to them to negotiate status and to win,

eylemini, onlar için gerçekten önemli olan

statü ve kazanmak için

which is something like strategic thinking during competition.

geliştirmeye çalışabilirlerdi.

So we're going to check that out

Şimdi iki dokunmatik ekranla

by having the chimps actually play a game

bir oyun oynayan şempanzeleri kullanarak

by touching two touch screens.

bunu kontrol edeceğiz.

The chimps are interacting with each other through the computers.

Şempanzeler gerçekten bilgisayar aracılığıyla birbirleriyle iletişim halindeler.

Sağa veya sola basacaklar.

They'll press left or right.

One chimp is called a matcher; they win if they press left-left,

Bir şempanze eşleyici olarak adlandırılıyor.

Eğer ikisi de sola basarsa eşleyici kazanır,

like a seeker finding someone in hide-and-seek, or right-right.

veya sağa, tıpkı saklambaç oyunundaki ebe gibi.

The mismatcher wants to mismatch;

Uyuşmazcı iki şeklinde birbirine uymamasını istiyor.

O karşı ekrandaki şempanzeyle farklı şekle basmak istiyor.

they want to press the opposite screen of the chimp.

And the rewards are apple cube rewards.

Ve ödül elma küpleri.

So here's how game theorists look at these data.

Şimdi, oyun teorisyenlerinin bu bilgiye nasıl bakıyor?

This is a graph of the percentage of times

X ekseni üzerindeki grafik, eşleyicinin

the matcher picked right on the x-axis

sağ seçtiği zamanların yüzdesi,

and the percentage of times they picked right

ve y ekseni üzerinde uyuşmazcının

sağı tahmin ettiği zamanların yüzdesi.

by the mismatcher on the y-axis.

So a point here is the behavior by a pair of players,

Yani buradaki nokta, biri eşlenmeyi, diğeri eşlenmemeyi

one trying to match, one trying to mismatch.

isteyen bir çift oyuncunun davranışı.

The NE square in the middle -- actually, NE, CH and QRE --

Ortadaki NE karesi -- aslında NE, CH ve QRE

those are three different theories of Nash equilibrium and others,

Nash dengesinin üç farklı teorisi, ve diğerleri

teorinin ne öngördüğünü açıklıyor size,

tells you what the theory predicts,

which is that they should match 50-50,

ki bu da onların %50 oranında eşleşmeleri,

because if you play left too much, for example,

çünkü eşleyici çok fazla sol seçerse, örneğin,

I can exploit that if I'm the mismatcher by then playing right.

eğer uyuşmazcıysam sağı seçerek üstün bir başarı sağlayabilirim.

And as you can see, the chimps -- each chimp is one triangle --

Ve gördüğünüz gibi, şempanzeler, her bir şempanze bir üçgen,

are circled around, hovering around that prediction.

öngörümüz olan karenin etrafında dairelenmişler.

Şimdi ödülü değiştiriyoruz.

Now we move the payoffs.

We're going to make the left-left payoff for the matcher a little higher.

Sol, sol ödülünü eşleyici için bir miktar yükselteceğiz.

Now they get three apple cubes.

Şimdi üç elma küpü alacaklar.

Game theoretically, that should make the mismatcher's behavior shift:

Oyun teorisine göre, bu uyuşmazcının davranışını değiştirmeli,

çünkü buna göre, uyuşmazcı şöyle düşünecek,

the mismatcher will think, "Oh, this guy's going to go for the big reward,

oh, bu adam büyük ödülü almaya çalışacak,

ve bu yüzden ben sağı seçmeliyim, böylece onun kazanamayacağından emin olurum.

so I'll go to the right, make sure he doesn't get it."

Ve gördüğünüz gibi, davranışları Nash dengesinde

And as you can see, their behavior moves up

yapılan değişikliğin yönünde yukarı çıkıyor.

in the direction of this change in the Nash equilibrium.

Finally, we changed the payoffs one more time.

Son olarak ödülleri bir kez daha değiştiriyoruz.

Now it's four apple cubes,

Şimdi ödül dört elma küpü,

and their behavior again moves towards the Nash equilibrium.

ve davranışları yine Nash dengesi yönünde değişiyor.

Çevreye serpilmişler, ama ortalamasını alırsanız,

It's sprinkled around, but if you average the chimps out,

.01'den fazla bir fark oluşmaz, gerçekten çok yakın.

they're really close, within .01.

Onlar aslında gözlediğimiz her türden daha fazla yakınlık gösteriyor.

They're actually closer than any species we've observed.

What about humans? You think you're smarter than a chimpanzee?

İnsanlar ne alemde? Bir şempanzeden daha zeki olduğunuzu düşünüyorsunuz değil mi?

İşte mavi ve yeşil renklerde iki insan grubu.

Here's two human groups in green and blue.

50-50'ye çok yakınlar. Ödüllere çok hassas cevap vermiyorlar,

They're closer to 50-50; they're not responding to payoffs as closely.

And also if you study their learning in the game,

ve ayrıca oyundaki öğrenmeleri üzerinde çalışırsanız,

önceki ödüllere çok duyarlı olmadıklarını göreceksiniz.

they aren't as sensitive to previous rewards.

Şempanzeler oyun teorisine bağlı kalma hissiyle birlikte

The chimps play better than the humans, in terms of adhering to game theory.

insanlardan daha iyi oynuyor.

Ve şurada Japonya ve Afrika'dan iki insan

And these are two different groups of humans, from Japan and Africa;

grubu. İyi bir şekilde tekrarlıyorlar.

they replicate quite nicely.

Hiçbiri şempanzelerin seviyesine yakın değil.

None of them are close to where the chimps are.

Şimdi bugün öğrendiğimiz bazı şeyler.

So, some things we learned:

people seem to do a limited amount of strategic thinking using theory of mind.

İnsanlar aklın teorisini kullanarak stratejik düşünme miktarında

sınırlı gözüküyor.

We have preliminary evidence from bargaining

Pazarlıktan edindiğimiz giriş niteliğinde kanıtlarımız var,

that early warning signs in the brain might be used to predict

bunlar paraya mal olacak kötü bir anlaşmazlık olup olmayacağını

tahmin etmek için kullanılabilecek beyindeki erken uyarı işaretleriydi.

whether there'll be a bad disagreement that costs money,

Ve oyun teorisi ışığında

and chimps are "better" competitors than humans,

şempanzeler insanlardan daha iyi yarışmacı.

as judged by game theory.

Thank you.

Teşekkürler

(Applause)

(Alkış)