Hanna Rosin: New data on the rise of women

Translator: Dita Bytyci Reviewer: Helena Bedalli

We are now going through an amazing and unprecedented moment

Tani ne jemi duke kaluar nëpër një moment të jashtëzakonshëm

where the power dynamics between men and women

ku dinamikat e fuqisë mes meshkujve dhe femrave

are shifting very rapidly,

po ndryshojnë shumë shpejt.

and in many of the places where it counts the most,

Dhe në shumë vende, ku kjo po ndodh më së shpeshti,

women are, in fact, taking control of everything.

femrat, faktikisht, janë duke marrë kontrollin mbi gjithçka.

In my mother's day, she didn't go to college.

Në kohën e nënës time, ajo nuk ka shkuar në universitet.

Not a lot of women did.

Jo shumë femra kanë shkuar.

And now, for every two men who get a college degree,

Dhe tani, për çdo dy meshkuj që diplomohen nga universiteti,

three women will do the same.

tre femra do të bëjnë të njejtën.

Women, for the first time this year,

Femrat, për hërë të parë këtë vit,

became the majority of the American workforce.

përbëjnë shumicën e fuqisë punëtore në Amerikë.

And they're starting to dominate lots of professions --

Dhe kanë filluar të dominojnë shumë profesione si –

doctors, lawyers,

doktorë, juristë,

bankers, accountants.

bankierë, kontabilistë.

Over 50 percent of managers are women these days,

Aktualisht, më shumë se 50 përqind të menaxherëve janë femra.

and in the 15 professions

Dhe nga 15 profesionet

projected to grow the most in the next decade,

që parashikohet të zhvillohen më së shumti gjatë dekadës tjetër,

all but two of them are dominated by women.

vetëm dy prej tyre nuk dominohen nga femrat.

So the global economy is becoming a place

Pra, ekonomia globale është duke u bërë një vend

where women are more successful than men,

ku femrat janë më të suksesshme se meshkujt,

believe it or not,

besoni apo jo,

and these economic changes

dhe këto ndryshime ekonomike

are starting to rapidly affect our culture --

po fillojnë të kenë ndikim në kulturën tonë --

what our romantic comedies look like,

se si duken komeditë romantike,

what our marriages look like,

se si duken martesat tona,

what our dating lives look like,

se si duken takimet tona të dashurisë,

and our new set of superheroes.

si dhe superheronjtë tanë të ardhshëm.

For a long time, this is the image of American manhood that dominated --

Për një kohë të gjatë, ky ka qenë imazhi i burrërisë që ka dominuar në Amerikë --

tough, rugged,

i ashpër, i fortë,

in control of his own environment.

në kontroll të mjedisit të tij.

A few years ago, the Marlboro Man was retired

Para disa viteve, Marlboro Man është pensionuar

and replaced by this

dhe zëvendësuar nga

much less impressive specimen,

një personazh më pak impresiv,

who is a parody of American manhood,

që është parodi e burrërisë Amerikane.

and that's what we have in our commercials today.

Dhe kjo është ajo që kemi në reklama sot.

The phrase "first-born son"

Shprehja “fëmija i parë djalë”

is so deeply ingrained in our consciousness

është aq e rrënjosur në vetëdijen tonë

that this statistic alone shocked me.

saqë vetëm kjo statistikë më ka shokuar.

In American fertility clinics,

Në klinikat e fertilitetit në Amerikë,

75 percent of couples

75 përqind e çifteve

are requesting girls and not boys.

kërkojnë vajza dhe jo djem.

And in places where you wouldn't think,

Dhe në vendet ku nuk do ta besonit,

such as South Korea, India and China,

si Korea e Jugut, India dhe Kina,

the very strict patriarchal societies

shoqëritë e rrepta patriarkale,

are starting to break down a little,

kanë filluar të zbuten pak,

and families are no longer

dhe familjet jo gjithmonë

strongly preferring first-born sons.

tani preferojnë që fëmija i parë të jetë djalë.

If you think about this, if you just open your eyes to this possibility

Nëse e mendoni për këtë, nëse vetëm ia hapni sytë kësaj mundësie

and start to connect the dots,

dhe të filloni të bashkoni pikat,

you can see the evidence everywhere.

atëherë mund të shihni faktet gjithandej.

You can see it in college graduation patterns,

Mund ta shihni tek struktura e të diplomuarve në fakultet,

in job projections,

në parashikimet për punë,

in our marriage statistics,

në statistikat e martesave,

you can see it in the Icelandic elections, which you'll hear about later,

mund ta shihni në zgjedhjet në Islandë, për të cilat do të dëgjoni më vonë,

and you can see it on South Korean surveys on son preference,

dhe mund ta shihni tek studimet në Korenë Jugore mbi preferencat për djalë,

that something amazing and unprecedented

që një gjë e mahnitshme dhe e paparë

is happening with women.

është duke ndodhur me gjininë femërore.

Certainly this is not the first time that we've had great progress with women.

Sigurisht, kjo nuk është hera e parë që kemi pasur progres kaq të madh të femrës.

The '20s and the '60s also come to mind.

Vitet e 20-ta dhe 60-ta gjithashtu mund të përmenden.

But the difference is that, back then,

Por dallimi është se atëherë,

it was driven by a very passionate feminist movement

ka qenë një lëvizje e pasionuar feministe

that was trying to project its own desires,

që provonte të paraqiste dëshirat e veta,

whereas this time, it's not about passion,

kurse tani, nuk ka të bëjë me passion,

and it's not about any kind of movement.

e as me ndonjë lëvizje.

This is really just about the facts

Kjo realisht është vetëm për faktet

of this economic moment that we live in.

e këtij momenti ekonomik në të cilin po jetojmë.

The 200,000-year period

Periudha 200,000 vjeçare

in which men have been top dog

ku mashkulli gjithnjë ka qenë në rolin kryesor

is truly coming to an end, believe it or not,

është më të vërtetë duke marrë fund, besoni apo jo,

and that's why I talk about the "end of men."

dhe ja përse unë flas për fundin e gjinisë mashkullore.

Now all you men out there,

Tani të gjithë ju meshkujve atje,

this is not the moment where you tune out or throw some tomatoes,

nuk është momenti të distancoheni

because the point is that this

sepse çështja është se kjo

is happening to all of us.

është duke na ndodhur të gjithëve.

I myself have a husband and a father

Une vetë kam burrin, babanë

and two sons whom I dearly love.

dhe dy djem të cilët i dua shumë.

And this is why I like to talk about this,

Dhe kjo është arsyeja pse kam dëshirë të flas për këtë,

because if we don't acknowledge it,

sespse nëse nuk e pranojmë këtë,

then the transition will be pretty painful.

atëherë tranzicioni do të jetë mjaft i vështirë.

But if we do take account of it,

Por nëse e marrim parasysh këtë,

then I think it will go much more smoothly.

mendoj se do ta kalojmë shumë më lehtë.

I first started thinking about this about a year and a half ago.

Për herë të parë fillova të mendoj për këtë para një viti e gjysëm.

I was reading headlines about the recession just like anyone else,

Po lexoja tituj për krizën ekonomike sikurse të gjitë të tjerët,

and I started to notice a distinct pattern --

dhe fillova të vërej diçka të veçantë --

that the recession was affecting men

se kriza po prekte më shumë meshkujt

much more deeply than it was affecting women.

se femrat.

And I remembered back to about 10 years ago

Dhe m’u kujtua para 10 viteve

when I read a book by Susan Faludi

kur kam lexuar librin e Susan Faludi

called "Stiffed: The Betrayal of the American Man,"

të quajtur “Stiffed: The Betrayal of the American Man” ("Të shtanguar: Tradhtia ndaj mashkullit Amerikan')

in which she described how hard the recession had hit men,

ku ajo përshkruan se sa rëndë kriza kishte goditur meshkujt.

and I started to think about

Dhe fillova të mendoj

whether it had gotten worse this time around in this recession.

nëse tani kriza kishte goditur më rëndë këtë herë.

And I realized that two things were different this time around.

Dhe kuptova se dy gjëra ishin më ndryshe kësaj here.

The first was that

E para ishte se

these were no longer just temporary hits

këto më nuk ishin vetëm goditje të perkohshme

that the recession was giving men --

që recesioni po u bënte mashkujve --

that this was reflecting a deeper

por ishte një reflektim i një ndryshimi të thellë

underlying shift in our global economy.

e të vazhdueshëm në ekonominë tonë globale.

And second, that the story was no longer

Dhe e dyta, se kjo nuk kishte më të bëjë

just about the crisis of men,

me një krizë se çfarë u bëri meshkujve,

but it was also about what was happening to women.

por poashtu se çfarë po ndodhte me femrat.

And now look at this second set of slides.

Dhe tani shikoni grupin e dytë të sllajdeve.

These are headlines about what's been going on with women in the next few years.

Këta janë titujt që tregojnë se çfarë do ndodhë me femrën në vitet në vijim.

These are things we never could have imagined a few years ago.

Këto janë gjëra për të cilat vite më parë as që kemi imagjinuar.

Women, a majority of the workplace.

Femra, shumicë e fuqisë punëtore.

And labor statistics: women take up most managerial jobs.

Dhe statistikat e punës: femrat i marrin shumicën e pozitave menaxheriale.

This second set of headlines --

Ky grup i dytë i titutjve:

you can see that families and marriages are starting to shift.

mund të shihni se familjet dhe martesat po fillojnë të ndryshojnë.

And look at that last headline --

Dhe shikoni titullin e fundit:

young women earning more than young men.

femrat e reja fitojnë më shumë se meshkujt e rinj.

That particular headline comes to me from a market research firm.

Pikërisht ky titull vjen nga një firmë e hulumtimeve.

They were basically asked by one of their clients

Ata ishin pyetur nga njëri prej klientëve të tyre

who was going to buy houses in that neighborhood in the future.

se kush do të blente shtëpi në atë lagje në të ardhmen.

And they expected that it would be young families,

Dhe kishin pritur se do të ishin familjet e reja,

or young men, just like it had always been.

ose meshkujt e rinj, sikur që ka qenë gjithmonë.

But in fact, they found something very surprising.

Por në fakt, ata gjetën diçka shumë befasuese.

It was young, single women

Ishin femrat e reja beqare

who were the major purchasers of houses in the neighborhood.

ato që po blenin shtëpi në atë lagje.

And so they decided, because they were intrigued by this finding,

Dhe kështu ata vendosën, pasi ishin të intriguar nga ky rezultat,

to do a nationwide survey.

të bënin një studim mbarëkombëtar.

So they spread out all the census data,

Kështu ata shpërndanë gjithë hulumtimin,

and what they found, the guy described to me as a shocker,

dhe çfarë gjetën, njëri ma përshkroi si shokuese,

which is that in 1,997

që është se në 1,997

out of 2,000 communities,

prej 2,000 komuniteteve,

women, young women,

femrat, femrat e reja,

were making more money than young men.

kishin më shumë të ardhura se meshkujt e rinj.

So here you have a generation of young women

Dhe ja ku e keni një gjeneratë të femrave

who grow up thinking of themselves

të cilat rriten duke menduar për veten e tyre

as being more powerful earners

se janë gjeneruese më të mëdha të te ardhurave

than the young men around them.

se meshkujt e rinj,

Now, I've just laid out the picture for you,

Tani, unë vetëm u dhashë një pasqyrë,

but I still haven't explained to you why this is happening.

por ende nuk ua kam sqaurar përse po ndodh kjo.

And in a moment, I'm going to show you a graph,

Dhe tani do t’u tregoj një grafik,

and what you'll see on this graph --

dhe ajo që do të shihni në grafik --

it begins in 1973,

fillon në vitin 1973,

just before women start flooding the workforce,

vetëm pak para se femrat të vërshonin fuqinë punëtore,

and it brings us up to our current day.

dhe vazhdon deri të ditët e sotme.

And basically what you'll see

Dhe çfarë do të shihni

is what economists talk about

është ajo që ekonomistat e quajnë

as the polarization of the economy.

polarizim të ekonomisë.

Now what does that mean?

Tani, çfarë do të thotë kjo?

It means that the economy is dividing into high-skill, high-wage jobs

Do të thotë që ekonomia është duke u ndarë në punë më aftësi të lartë, rroga të larta,

and low-skill, low-wage jobs --

dhe punë më aftësi të vogla, rroga të vogla --

and that the middle, the middle-skill jobs,

dhe mesi, punët më aftësi mesatare,

and the middle-earning jobs, are starting to drop out of the economy.

dhe punët me rroga mesatare po fillojnë të largohen nga ekonomia.

This has been going on for 40 years now.

Kjo ka vazhduar të ndodhë për 40 vjet.

But this process is affecting men

Por ky proces është duke ndikuar ndryshe tek meshkujt

very differently than it's affecting women.

në krahasim me femrat.

You'll see the women in red, and you'll see the men in blue.

Do të shihni femra në të kuqe, dhe meshkujt në të kaltër.

You'll watch them both drop out of the middle class,

Do t’i shikoni të dy tek largohen nga klasa e mesme,

but see what happens to women and see what happens to men.

po shikoni çfarë u ndodh femrave e çfarë u ndodh meshkujve.

There we go.

Ja ku është.

So watch that. You see them both drop out of the middle class.

Pra shikoni atë. Ju e shihni se si të dy largohen nga klasa e mesme.

Watch what happens to the women. Watch what happens to the men.

Shikoni se çfarë ndodh me femra. Shikoni se çfarë ndodh më meshkuj.

The men sort of stagnate there,

Meshkujt disi rrijnë në ate pikë,

while the women zoom up in those high-skill jobs.

kurse femrat ngjiten drejt punëve më aftësi më të larta.

So what's that about?

Pra çfarë do të thotë kjo?

It looks like women got some power boost on a video game,

Duket sikur femrat kanë marrë fuqi nga ndonjë video lojë,

or like they snuck in some secret serum into their birth-control pills

apo kanë futur fshehtësisht ndonjë serum sekret në pilulat e tyre kundër shtatëzanisë

that lets them shoot up high.

që u jep fuqi të ngrihen lart.

But of course, it's not about that.

Por natyrisht, nuk është kjo.

What it's about is that the economy has changed a lot.

Ajo çfarë është, është se ekonomia ka ndryshuar shumë.

We used to have a manufacturing economy,

Më herët kemi pasur ekonomi prodhimi,

which was about building goods and products,

që ka pasur të bëjë më prodhimin e produkteve dhe mallrave,

and now we have a service economy

kurse sot kemi ekonomi të shërbimeve

and an information and creative economy.

dhe ekonomi informative dhe krijuese.

Those two economies require very different skills,

Këto dy ekonomi kërkojnë aftësi shumë të ndryshme.

and as it happens, women have been much better

Dhe siç ndodh, femrat janë treguar më të mira

at acquiring the new set of skills than men have been.

sesa meshkujt në përvetësimin e aftësive të reja.

It used to be that you were

Dikur nëse ishe mashkull

a guy who went to high school

dhe kishe përfunduar shkollën e mesme

who didn't have a college degree,

po jo universitetin,

but you had a specific set of skills,

dhe kishe aftësi të veçanta,

and with the help of a union,

atëherë me ndihmën e sindikatës,

you could make yourself a pretty good middle-class life.

shumë lehtë i siguroje vetes një jetë të mirë si klasë e mesme.

But that really isn't true anymore.

Por tani më nuk është ashtu.

This new economy is pretty indifferent

Ekonomia e re është mjaft indiferente

to size and strength,

ndaj forces dhe madhësisë,

which is what's helped men along all these years.

çka edhe i ka ndihmuar meshkujt gjatë gjithë këtyre viteve.

What the economy requires now

Çfarë ekonomia kërkon tani

is a whole different set of skills.

është një lloj krejt tjetër i aftësive të punës.

You basically need intelligence,

Parimisht duhet ta keni intelegjencën,

you need an ability to sit still and focus,

ju nevojitet aftësia për të qëndruar të qetë dhe të fokusuar,

to communicate openly,

të komunikoni lirshëm

to be able to listen to people

dhe të dëgjoni të tjerët,

and to operate in a workplace that is much more fluid than it used to be,

dhe të veproni në një vend pune që është shumë më dinamik se ç’ka qenë më parë.

and those are things that women do extremely well,

Dhe këto janë gjërat më të cilat femrat po tregohen shumë të sukseshme,

as we're seeing.

siç po e shohim.

If you look at management theory these days,

Nëse keni parasysh teorinë e menaxhmentit,

it used to be that our ideal leader

sipas saj udhëheqës ideal i yni

sounded something like General Patton, right?

ishte dikush si Gjeneral Patton.

You would be issuing orders from above.

Ju do të lëshonit urdhëra nga lartë.

You would be very hierarchical.

Do të ishit shumë hierarkik.

You would tell everyone below you what to do.

Ju do t’i tregonit çdokujt nën juve se çfarë të bënte.

But that's not what an ideal leader is like now.

Por një udheheqës i sotshëm nuk do të tingëllonte i tillë.

If you read management books now,

Nëse lexoni libra mbi menaxhmentin,

a leader is somebody who can foster creativity,

një udhehëqes i mirë është ai që nxit krijimtarine,

who can get his -- get the employees -- see, I still say "his" --

që mund të kuptojë – t’i kuptojë punëtorët e tij – a po e vëreni, ende them “tij” –

who can get the employees to talk to each other,

që mund të bëjë punëtorët të flasin me njëri tjetrin,

who can basically build teams and get them to be creative.

të krijojë ekipe, dhe t’i bëjë ata krijuesë.

And those are all things that women do very well.

Dhe të gjitha këto femrat i kryejnë me shumë sukses.

And then on top of that, that's created a kind of cascading effect.

Dhe në maje të kësaj, është krijuar një lloj efekti i proceseve të njëpasnjëshme.

Women enter the workplace at the top,

Femrat hyjnë në fuqinë punëtore në maje,

and then at the working class,

dhe pastaj tek klasa punëtore,

all the new jobs that are created

të gjitha punët e reja që krijohen

are the kinds of jobs that wives used to do for free at home.

janë punë që femrat i kanë bërë më herët pa kompensim në shtëpi.

So that's childcare,

Siç janë kujdesi për fëmijë,

elder care and food preparation.

kujdesi për të moshuarit dhe përgatitja e ushqimit.

So those are all the jobs that are growing,

Këto lloje pune janë në rritje të vazhdueshme,

and those are jobs that women tend to do.

dhe këto janë punët që femrat kanë tendencë t’i kryejnë.

Now one day it might be

Tani mund të vijë një ditë

that mothers will hire an out-of-work,

kur nënat do të punësojnë një të papunë,

middle-aged, former steelworker guy

mesatarisht të moshuar, ish-punëtor fabrike,

to watch their children at home,

për t’u kujdesur për fëmijët e tyre në shtëpi,

and that would be good for the men, but that hasn't quite happened yet.

dhe do të ishte e dobishme për meshkujt, por kjo ende nuk është duke ndodhur.

To see what's going to happen, you can't just look at the workforce that is now,

Për të kuptuar se çfarë do të ndodhë, nuk mund të shikoni vetëm fuqinë punëtorë të sotme,

you have to look at our future workforce.

por duhet të shikoni edhe atë të së ardhmes.

And here the story is fairly simple.

Dhe ja sa e thjeshtë është historia.

Women are getting college degrees

Femrat po diplomohen nga universitetet

at a faster rate than men.

më shpejtë se meshkujt.

Why? This is a real mystery.

Përse? Ky është një mister i vërtetë.

People have asked men, why don't they just go back to college,

I kanë pyetur meshkujt, pse nuk i kthehen studimeve,

to community college, say, and retool themselves,

ose të themi në kolegjet e komuniteteve, të rimarrin veten,

learn a new set of skills?

të mësojnë aftësi të reja pune.

Well it turns out that they're just very uncomfortable doing that.

Por del që ata nuk ndihen rehat ta bëjnë atë.

They're used to thinking of themselves as providers,

Ata janë mësuar të shohin veten si kryefamiljarë,

and they can't seem to build the social networks

dhe duket sikur nuk mund të krijojnë rrethe shoqërore

that allow them to get through college.

që u mundësojnë ta përfundojnë kolegjin.

So for some reason

Pra për çfarëdo arsye

men just don't end up going back to college.

meshkujt përfundojnë duke mos u kthyer në studime.

And what's even more disturbing

Dhe çfarë është edhe më shqetësuese

is what's happening with younger boys.

është se çfarë po ndodh më djemtë e rinj.

There's been about a decade of research

Pothuajse një dekade hulumtimesh janë bërë

about what people are calling the "boy crisis."

për atë që njerzit po e quajnë krizë e djemve.

Now the boy crisis is this idea

Tani kriza e djemve është ideja

that very young boys, for whatever reason,

që djem shumë të rinjë, për çfarëdo arsye,

are doing worse in school than very young girls,

po bëjnë më keq në shkollë se vajzat shumë të reja.

and people have theories about that.

Dhe njerëzit kanë teori për këtë.

Is it because we have an excessively verbal curriculum,

A është sepse kemi kurikulumin shumë verbal,

and little girls are better at that than little boys?

dhe për këtë vajzat janë shumë më të mira se djemtë?

Or that we require kids to sit still too much,

Apo ne kërkojmë nga fëmijët të qëndrojnë të ulur gjatë,

and so boys initially feel like failures?

dhe kjo fillimisht i bën djemtë të ndihen të dështuar?

And some people say it's because,

Dhe disa të tjerë thonë se arsyeja është

in 9th grade, boys start dropping out of school.

se në klasë të 9-të, djemtë fillojnë ta braktisin shkollën.

Because I'm writing a book about all this, I'm still looking into it,

Pasi unë po shkruaj një libër për gjithë këtë, ende jam duke kërkuar,

so I don't have the answer.

dhe nuk kam gjetur përgjigjen.

But in the mean time, I'm going to call on the worldwide education expert,

Por ndërkohë, do të ftoj eksperten mbarëbotërore për edukim,

who's my 10-year-old daughter, Noa,

që është vajza ime 10 vjeçare, Noah,

to talk to you about

t’u tregojë se përse

why the boys in her class do worse.

djemtë në klasë shkojnë më keq se vajzat.

(Video) Noa: The girls are obviously smarter.

(Video) Noah: Siç po shihet, vajzat janë më të mençura.

I mean they have much larger vocabulary.

Dua të them se ato kanë fjalor më të pasur.

They learn much faster.

Mësojnë shumë më shpejtë.

They are more controlled.

Janë më të kontrolluara.

On the board today for losing recess tomorrow, only boys.

Kurse djemtë bëhen problem sot dhe humbin pushimin nesër.

Hanna Rosin: And why is that?

Hanna Rosin: Dhe pse ndodh kështu?

Noa: Why? They were just not listening to the class

Noah: Pse? Ata thjeshtë nuk kanë qenë duke dëgjuar në klasë

while the girls sat there very nicely.

ndërsa vajzat kanë qëndruar shumë mirë.

HR: So there you go.

HR: Dhe ja pra.

This whole thesis really came home to me

E tërë kjo tezë më bëri të kuptoj

when I went to visit a college in Kansas City --

kur vizitova një kolegj në Kanzas City --

working-class college.

kolegj i klasës punëtore.

Certainly, when I was in college, I had certain expectations about my life --

Sigurisht kur unë isha në kolegj, kisha pritje të caktuara në lidhje me jetën time--

that my husband and I would both work,

ku burri im dhe unë do të punonim,

and that we would equally raise the children.

dhe që do t’i rrisnim fëmijët tanë së bashku.

But these college girls

Por këto vajza kolegji

had a completely different view of their future.

kishin krejt mendim krejt tjetër për të ardhmen e tyre.

Basically, the way they said it to me is

Siç ma thanë mua,

that they would be working 18 hours a day,

ato do të punojnë nga 18 orë në ditë,

that their husband would maybe have a job,

burrat e tyre ndoshta do të kenë një punë,

but that mostly he would be at home taking care of the kiddies.

por në shumicën e rasteve ai do të jetë në shtëpi duke u kujdesur për të vegjëlit.

And this was kind of a shocker to me.

Kjo ishte disi shokuese për mua.

And then here's my favorite quote from one of the girls:

Dhe ja citimi im preferues prej njërës nga vajzat:

"Men are the new ball and chain."

“Meshkujt janë “topi dhe zingjiri” i ri.

(Laughter)

(Të qeshura)

Now you laugh,

Ju po qesheni tani,

but that quote has kind of a sting to it, right?

por kjo shprehje ka një thumb.

And I think the reason it has a sting

Dhe unë mendoj se arsyeja që ka thumbin

is because thousands of years of history

është sepse mijëra vite histori

don't reverse themselves

nuk zhduken vetvetiu

without a lot of pain,

pa shumë dhimbje.

and that's why I talk about

Dhe ja pse unë them

us all going through this together.

që të gjithë duhet të kalojmë së bashku nëpër këtë.

The night after I talked to these college girls,

Një natë pasi bisedova me këto vajza kolegji,

I also went to a men's group in Kansas,

shkova poashtu tek një grup meshkujsh në Kanzas.

and these were exactly the kind of victims of the manufacturing economy

Dhe këta janë pikërisht ato viktima të ekonomisë së prodhimit,

which I spoke to you about earlier.

për të cilën ju tregova më herët.

They were men who had been contractors,

Ata ishin meshkuj që kanë qenë punëtorë të kontraktuar,

or they had been building houses

apo që kanë ndërtuar shtëpi

and they had lost their jobs after the housing boom,

dhe i kanë humbur vendet e tyre të punës pas ‘bumit’ të shtëpive,

and they were in this group because they were failing to pay their child support.

dhe ata ishin në këtë grup pasi nuk mund të paguanin për fëmijët e tyre.

And the instructor was up there in the class

Dhe në klasë ishte instruktori

explaining to them all the ways

që u shpjegonte të gjitha mënyrat

in which they had lost their identity in this new age.

se si meshkujt kishin humbur identitetin e tyre në këtë epokë të re.

He was telling them they no longer had any moral authority,

Ai po u thoshte se ata nuk kishin më një autoritet moral,

that nobody needed them for emotional support anymore,

se askush më nuk kishte nevojë për mbështetje emocionale nga ata,

and they were not really the providers.

dhe realisht ata nuk ishin kryefamiljarët.

So who were they?

Pra kush ishin ata?

And this was very disheartening for them.

Dhe kjo ishte shumë zemërthyese për ta.

And what he did was he wrote down on the board

Dhe ajo çfarë bëri ai është se në tabelë

"$85,000,"

$85,000

and he said, "That's her salary,"

dhe tha, “Kjo është pagesa e saj.”

and then he wrote down "$12,000."

Dhe pastaj shkroi $12,000.

"That's your salary.

“Kjo është pagesa juaj.

So who's the man now?" he asked them.

Pra kush është burri tani?” i pyeti ata.

"Who's the damn man?

“Kush është burri tani?

She's the man now."

Tani është ajo është burri.”

And that really sent a shudder through the room.

Dhe kjo më të vërtetë shkaktoi një rrënqethje në dhomë.

And that's part of the reason I like to talk about this,

Dhe kjo është një pjesë e arsyes pse unë kam dëshirë të flas për këtë,

because I think it can be pretty painful,

sepse mendoj që mund të jetë mjaft e dhimbshme,

and we really have to work through it.

dhe ne me të vërtetë duhet të kalojmë nëpër këtë.

And the other reason it's kind of urgent

Dhe arsyeja tjetër pse është urgjente

is because it's not just happening in the U.S.

është sepse nuk është duke ndodhur vetëm në SH.B.A.

It's happening all over the world.

Është duke ndodhur në gjithë botën.

In India, poor women are learning English

Në Indi, femrat e varfëra janë duke mësuar gjuhën angleze

faster than their male counterparts

më shpejt se meshkujt

in order to staff the new call centers

në mënyrë që të mbulojnë me staf qendrat e thirrjeve

that are growing in India.

që po shtohen vazhdimisht në Indi.

In China, a lot of the opening up of private entrepreneurship

Në Kinë, shume biznese private po hapen

is happening because women are starting businesses,

për shkak se femrat po hapin biznese,

small businesses, faster than men.

biznese të vogla më shpejt se meshkujt.

And here's my favorite example, which is in South Korea.

Dhe shembulli që më pëlqen më së shumti është Korea Jugore.

Over several decades,

Gjate disa dekadave me rradhë,

South Korea built one of the most patriarchal societies we know about.

Koreja Jugore ka ndërtuar një ndër shoqëritë më patriarkale në botë.

They basically enshrined the second-class status of women

Ata në fakt kanë përcaktuar statusin e klasës së dytë për femrat

in the civil code.

në kodin e tyre civil.

And if women failed to birth male children,

Dhe nëse femrat dështonin në lindjën e meshkujve,

they were basically treated like domestic servants.

ato faktikisht trajtoheshin si shërbëtore shtëpiake.

And sometimes family would pray to the spirits to kill off a girl child

Dhe ndonjëherë familja u lutej shpirtërave të mbysnin fëmijën vajzë

so they could have a male child.

që pastaj të kishin djalë.

But over the '70s and '80s,

Por gjatë viteve 70-ta dhe 80-ta,

the South Korea government decided they wanted to rapidly industrialize,

qeveria e Koresë vendosi se donte industrializim të shpejtë,

and so what they did was,

dhe ajo çfarë bënë ishte,

they started to push women into the workforce.

shtyrja e femrave drejt fuqisë punëtore.

Now they've been asking a question since 1985:

Dhe tani që nga viti 1985 ata kanë shtruar pyetjen:

"How strongly do you prefer a first-born son?"

“Sa preferoni që fëmija i parë të jetë djalë?”

And now look at the chart.

Dhe shikoni tek tabela.

That's from 1985 to 2003.

Kjo është prej 1985 deri në 2003.

How much do you prefer a first-born son?

Sa preferoni që femija i parë të jetë djalë?

So you can see that these economic changes

Pra mund të shihni që këto ndryshime ekonomike

really do have a strong effect on our culture.

faktikisht kanë ndikim të madh në kulturën tonë.

Now because we haven't fully processed this information,

Tani, pasi nuk i kemi procesuar shumë këto informata,

it's kind of coming back to us in our pop culture

është duke na u kthyer në kulturën tonë

in these kind of weird and exaggerated ways,

në mënyra të çuditshme dhe të ekzagjeruara,

where you can see that the stereotypes are changing.

ku ju mund të shihni se stereotipet janë duke ndryshuar.

And so we have on the male side

Dhe kështu në anën e gjinisë mashkullore,

what one of my colleagues likes to call the "omega males" popping up,

po dalin ata që një nga kolegët e mi do ti quante “mashkulli omega” ,

who are the males who are romantically challenged losers

që janë meshkuj që janë humbësa romantikë

who can't find a job.

që nuk mund të gjejnë punë.

And they come up in lots of different forms.

Dhe ata shfaqen në forma të ndryshme.

So we have the perpetual adolescent.

Kështu kemi një adoleshent të përhershëm.

We have the charmless misanthrope.

Kemi një mizantrop josharmant.

Then we have our Bud Light guy

Pastaj kemi djaloshin Bud Light

who's the happy couch potato.

i cili është një dembel i lumtur.

And then here's a shocker: even America's most sexiest man alive,

Dhe pastaj ja diçka shokuese: edhe mashkulli më seksi në Amerikë,

the sexiest man alive

mashkulli më seksi që jeton

gets romantically played these days in a movie.

aktualisht në filma tradhtohet.

And then on the female side, you have the opposite,

Dhe pastaj në anën e gjinisë femërore, e keni të kundërtën,

in which you have these crazy superhero women.

ku femrat janë superheroina të çmendura.

You've got Lady Gaga.

E keni Lady Gaga.

You've got our new James Bond, who's Angelina Jolie.

E keni James Bondin e ri, që është Angelina Jolie.

And it's not just for the young, right?

Dhe nuk është vetëm për të rinjtë.

Even Helen Mirren can hold a gun these days.

Edhe Helen Mirren mund të mbajë një revole këto ditë.

And so it feels like we have to move from this place

Dhe kështu mendoj se duhet të largohemi nga ky vend

where we've got these uber-exaggerated images

ku kemi këto imazhe të ekzagjeruara,

into something that feels a little more normal.

në diçka që të jep ndjenjën si diçka më normale.

So for a long time in the economic sphere,

Pra për një kohë shumë të gjatë në sferën ekonomike,

we've lived with the term "glass ceiling."

ne kemi jetuar me termin “tavani prej qelqi”.

Now I've never really liked this term.

Asnjëherë nuk më ka pëlqyer ky term.

For one thing, it puts men and women

Në një aspekt, i vendos meshkujt dhe femrat

in a really antagonistic relationship with one another,

në marrëdhënie kundërshtuese më njëra tjetrën,

because the men are these devious tricksters up there

sepse meshkujt janë ata mashtrues dinak

who've put up this glass ceiling.

që kanë krijuar këtë tavan prej qelqi.

And we're always below the glass ceiling, the women.

Dhe ne, femrat, gjithmonë jemi poshtë këtij tavani.

And we have a lot of skill and experience,

Dhe ne kemi shumë përvojë dhe aftësi,

but it's a trick, so how are you supposed to prepare

por është një mashtrim, pra si duhet të përgatitesh

to get through that glass ceiling?

të kalosh këtë tavan prej qelqi.

And also, "shattering the glass ceiling" is a terrible phrase.

Dhe poashtu, shkatërrimi i tavanit prej qelqi është një shprehje tmerrshme.

What crazy person

Cili njeri i çmendur

would pop their head through a glass ceiling?

do të nxirrte kokën nga një tavan nga qelqi?

So the image that I like to think of,

Pra imazhi për të cilin unë dëshiroj të mendoj,

instead of glass ceiling,

në vend të tavanit prej qelqi,

is the high bridge.

është një urë e lartë.

It's definitely terrifying to stand at the foot of a high bridge,

Definitivisht është tmerruese të qëndrosh në fund të një ure të lartë,

but it's also pretty exhilarating,

por në të njëjtën kohë është mjaft emocionuese,

because it's beautiful up there,

sepse është bukur atje lartë,

and you're looking out on a beautiful view.

dhe me një pamje të mrekullueshme.

And the great thing is there's no trick like with the glass ceiling.

Dhe gjëja më e bukur është se nuk ka mashtrime si me rastin e tavanit prej qelqi.

There's no man or woman standing in the middle

Nuk ka asnjë mashkull ose femër që qëndron në mes

about to cut the cables.

gati për t’i prerë kabllot.

There's no hole in the middle that you're going to fall through.

Nuk ka asnje vrimë në mes përmes së cilës mund të biesh.

And the great thing is that you can take anyone along with you.

Dhe gjeja më e bukur është se mund ta marrësh këdo me vete.

You can bring your husband along.

Mund ta marrësh burrin me vete.

You can bring your friends, or your colleagues,

Mund të marrësh shoqërinë, kolegët,

or your babysitter to walk along with you.

apo dadon për të ecur bashkë me ju.

And husbands can drag their wives across, if their wives don't feel ready.

Dhe burrat mund t’i tërheqin gratë e tyre përtej, nese ato nuk ndihen të gatshme.

But the point about the high bridge

Por qëllimi i urës së lartë

is that you have to have the confidence

është se duhet të kesh vetëbesimin

to know that you deserve to be on that bridge,

të dish që e meriton të jesh në atë urë,

that you have all the skills and experience you need

që ke të gjitiha aftësitë dhe përvojën e duhur

in order to walk across the high bridge,

për të ecur përgjatë asaj ure të lartë,

but you just have to make the decision

por vetëm duhet të marrësh vendimin

to take the first step and do it.

që të bësh hapin e parë dhe ta realizosh.

Thanks very much.

Faleminderit shumë.

(Applause)

(Duartrokitje)