Hanna Rosin: New data on the rise of women

Tłumaczenie: Martyna Bajek Korekta: Agata Leśnicka

We are now going through an amazing and unprecedented moment

Przechodzimy teraz przez niezwykły i bezprecedensowy okres,

where the power dynamics between men and women

w którym dynamika władzy między mężczyznami a kobietami

are shifting very rapidly,

gwałtownie się zmienia.

and in many of the places where it counts the most,

W wielu miejscach, gdzie ma to największe znaczenie,

women are, in fact, taking control of everything.

kobiety przejmują całkowitą kontrolę.

In my mother's day, she didn't go to college.

Moja matka nie poszła na studia, w jej czasach

Not a lot of women did.

niewiele kobiet szło.

And now, for every two men who get a college degree,

Dzisiaj, na każdych dwóch mężczyzn, którzy kończą studia,

three women will do the same.

przypadają trzy kobiety.

Women, for the first time this year,

Kobiety, w tym roku po raz pierwszy,

became the majority of the American workforce.

stanowią większość wśród amerykańskich pracowników.

And they're starting to dominate lots of professions --

I zaczynają dominować w wielu branżach --

doctors, lawyers,

medycyna, prawo,

bankers, accountants.

bankowość, księgowość.

Over 50 percent of managers are women these days,

Ponad 50 procent kadry kierowniczej to dzisiaj kobiety.

and in the 15 professions

A wśród 15 zawodów,

projected to grow the most in the next decade,

prognozowanych jako najbardziej rozwijające się w następnej dekadzie,

all but two of them are dominated by women.

tylko dwa nie są zdominowane przez kobiety.

So the global economy is becoming a place

A zatem globalna ekonomia staje się polem,

where women are more successful than men,

na którym kobiety odnoszą więcej sukcesów niż mężczyźni,

believe it or not,

wierzcie albo nie,

and these economic changes

i te zmiany w naszej ekonomii

are starting to rapidly affect our culture --

zaczynają gwałtownie wpływać na naszą kulturę --

what our romantic comedies look like,

na to jak przedstawiane są komedie romantyczne,

what our marriages look like,

na kształt naszych związków małżeńskich,

what our dating lives look like,

na to jak wygląda nasze życie towarzyskie,

and our new set of superheroes.

czy nasz nowy zestaw superbohaterów.

For a long time, this is the image of American manhood that dominated --

Przez długi czas przeważał następujący obraz amerykańskiej męskości --

tough, rugged,

twardy, szorstki,

in control of his own environment.

kontrolujący swoje otoczenie.

A few years ago, the Marlboro Man was retired

Kilka lat temu, Marlboro Man odszedł na emeryturę

and replaced by this

i zastąpił go ten

much less impressive specimen,

dużo mniej imponujący okaz,

who is a parody of American manhood,

który jest parodią Amerykańskiej męskości.

and that's what we have in our commercials today.

I to właśnie widzimy dzisiaj w reklamach.

The phrase "first-born son"

Pojęcie "syn pierworodny"

is so deeply ingrained in our consciousness

jest tak głęboko wryte w naszą świadomość,

that this statistic alone shocked me.

że poniższa statystyka naprawdę mnie zszokowała.

In American fertility clinics,

W amerykańskich klinikach płodności

75 percent of couples

75 procent par

are requesting girls and not boys.

prosi o córki, a nie o synów.

And in places where you wouldn't think,

A w miejscach, których byśmy o to nie podejrzewali,

such as South Korea, India and China,

takich jak Korea Południowa, Indie czy Chiny,

the very strict patriarchal societies

surowe, patriarchalne normy społeczne

are starting to break down a little,

zaczynają się po trochu kruszyć,

and families are no longer

a rodziny nie mają już

strongly preferring first-born sons.

tak silnej preferencji do synów pierworodnych.

If you think about this, if you just open your eyes to this possibility

Jeżeli tylko o tym pomyślisz, jeżeli otworzysz się na to prawdopodobieństwo

and start to connect the dots,

i zaczniesz łączyć fakty,

you can see the evidence everywhere.

wszędzie zauważysz na to dowody.

You can see it in college graduation patterns,

Widać to w statystykach ukończenia studiów,

in job projections,

w prognozach rynku pracy,

in our marriage statistics,

w statystykach małżeńskich,

you can see it in the Icelandic elections, which you'll hear about later,

widać to w wyniku wyborów w Islandii, o czym usłyszycie później,

and you can see it on South Korean surveys on son preference,

widać to też w wynikach południowokoreańskich badań preferencji synów,

that something amazing and unprecedented

widać ze coś niezwykłego i bezprecedensowego

is happening with women.

dzieje się z pozycją kobiet.

Certainly this is not the first time that we've had great progress with women.

Oczywiście tak wielki postęp ma miejsce nie po raz pierwszy.

The '20s and the '60s also come to mind.

Przychodzą na myśl także lata 20-te i 60-te.

But the difference is that, back then,

Ale różnicą jest to, że wtedy

it was driven by a very passionate feminist movement

ten postęp wiedziony był porywczym ruchem feministycznym,

that was trying to project its own desires,

starającym się zamanifestować swoje żądania,

whereas this time, it's not about passion,

podczas gdy tym razem nie chodzi o porywczość,

and it's not about any kind of movement.

ani o żaden zorganizowany ruch.

This is really just about the facts

Tutaj mamy tylko fakty

of this economic moment that we live in.

na temat sytuacji ekonomicznej w chwili obecnej.

The 200,000-year period

Okres 200 000 lat

in which men have been top dog

zdominowanych przez mężczyzn

is truly coming to an end, believe it or not,

naprawdę dobiega końca, wierzcie lub nie,

and that's why I talk about the "end of men."

i dlatego mówię o "końcu mężczyzn".

Now all you men out there,

Panowie, to nie jest

this is not the moment where you tune out or throw some tomatoes,

moment, w którym się wyłączacie czy zaczynacie rzucać pomidorami,

because the point is that this

bo rzecz w tym, że

is happening to all of us.

to dotyczy wszystkich nas.

I myself have a husband and a father

Ja sama mam męża i ojca

and two sons whom I dearly love.

i dwóch synów, których bardzo kocham.

And this is why I like to talk about this,

Dlatego chcę o tym rozmawiać,

because if we don't acknowledge it,

ponieważ jeśli nie przyjmiemy tego do wiadomości,

then the transition will be pretty painful.

zmiana może się okazać bolesna.

But if we do take account of it,

Ale jeśli weźmiemy ją pod uwagę,

then I think it will go much more smoothly.

to sądzę, że pójdzie znacznie bardziej gładko.

I first started thinking about this about a year and a half ago.

Po raz pierwszy zaczęłam myśleć o tym około półtora roku temu.

I was reading headlines about the recession just like anyone else,

Jak wszyscy czytałam wtedy nagłówki na temat recesji

and I started to notice a distinct pattern --

i zaczęłam dostrzegać wyraźną tendencję --

that the recession was affecting men

że recesja wpływała na mężczyzn

much more deeply than it was affecting women.

dużo bardziej niż na kobiety.

And I remembered back to about 10 years ago

Przypomniałam sobie wtedy czytaną 10 lat temu

when I read a book by Susan Faludi

książkę autorstwa Susan Faludi,

called "Stiffed: The Betrayal of the American Man,"

pod tytułem "Wystawieni: Zdrada Amerykańskiego Mężczyzny" (ang. "Stiffed: The Betrayal of the American Man")

in which she described how hard the recession had hit men,

w której opisywała, jak mocno recesja uderzyła w mężczyzn.

and I started to think about

Zaczęłam wtedy myśleć,

whether it had gotten worse this time around in this recession.

czy aby przy okazji tej recesji nie było jeszcze gorzej.

And I realized that two things were different this time around.

Wtedy zdałam sobie sprawę, że tym razem dwie rzeczy były inne.

The first was that

Po pierwsze,

these were no longer just temporary hits

to nie były już tylko krótkotrwałe ciosy

that the recession was giving men --

wymierzane mężczyznom przez recesję --

that this was reflecting a deeper

że tym razem odzwierciedlała głębsze

underlying shift in our global economy.

zmiany u podstaw światowej gospodarki.

And second, that the story was no longer

Po drugie, nie chodziło tylko

just about the crisis of men,

o kryzys mężczyzn,

but it was also about what was happening to women.

ale również o to, co działo się z kobietami.

And now look at this second set of slides.

Teraz popatrzmy na ten drugi zestaw slajdów.

These are headlines about what's been going on with women in the next few years.

To są nagłówki o tym, co działo się z kobietami w następnych kilku latach.

These are things we never could have imagined a few years ago.

To zjawiska, które nawet nie przyszłyby nam do głowy kilka lat temu.

Women, a majority of the workplace.

Kobiety większością wśród pracowników.

And labor statistics: women take up most managerial jobs.

Statystyki zawodowe: kobiety obejmują większość stanowisk kierowniczych.

This second set of headlines --

Drugi zestaw nagłówków:

you can see that families and marriages are starting to shift.

widać, że rodziny i związki małżeńskie zaczynają się zmieniać.

And look at that last headline --

A teraz spójrzmy na ostatni nagłówek:

young women earning more than young men.

młode kobiety zarabiają więcej niż młodzi mężczyźni.

That particular headline comes to me from a market research firm.

Ten nagłówek dostałam od firmy zajmującej się badaniami rynkowymi.

They were basically asked by one of their clients

Zostali oni poproszeni przez swojego klienta,

who was going to buy houses in that neighborhood in the future.

który w przyszłości planował kupić domy w pewnej dzielnicy.

And they expected that it would be young families,

Zakładali, że głównymi kupcami byłyby młode rodziny

or young men, just like it had always been.

lub młodzi mężczyźni, jak to zawsze bywało.

But in fact, they found something very surprising.

Tymczasem dowiedzieli się czegoś zaskakującego.

It was young, single women

To młode kobiety stanu wolnego

who were the major purchasers of houses in the neighborhood.

były głównymi nabywcami domów w sąsiedztwie.

And so they decided, because they were intrigued by this finding,

Zaintrygowani tymi wynikami, zdecydowali,

to do a nationwide survey.

że przeprowadzą ogólnonarodowe badanie.

So they spread out all the census data,

Powiększyli zatem zakres zbierania danych

and what they found, the guy described to me as a shocker,

i w efekcie otrzymali szokujący wynik,

which is that in 1,997

mianowicie, że w 1 997

out of 2,000 communities,

spośród 2 000 społeczności

women, young women,

kobiety, młode kobiety,

were making more money than young men.

zarabiały więcej niż młodzi mężczyźni.

So here you have a generation of young women

Tak więc mamy teraz pokolenie młodych kobiet

who grow up thinking of themselves

które dorastają ze świadomością,

as being more powerful earners

że mają większe możliwości zarobkowe

than the young men around them.

niż otaczający je młodzi mężczyźni.

Now, I've just laid out the picture for you,

Póki co przedstawiłam wam obraz sytuacji,

but I still haven't explained to you why this is happening.

ale wciąż nie wytłumaczyłam, dlaczego tak się dzieje.

And in a moment, I'm going to show you a graph,

Za chwilę pokażę wam wykres,

and what you'll see on this graph --

a zobaczycie na nim to --

it begins in 1973,

zaczyna się w roku 1973,

just before women start flooding the workforce,

tuż przed tym, jak fala kobiecej siły roboczej zalała rynek pracy,

and it brings us up to our current day.

i biegnie aż do dnia dzisiejszego.

And basically what you'll see

Dostrzeżecie coś,

is what economists talk about

co ekonomiści określają

as the polarization of the economy.

mianem polaryzacji ekonomicznej.

Now what does that mean?

Co to właściwie oznacza?

It means that the economy is dividing into high-skill, high-wage jobs

To oznacza, że gospodarka dzieli się na wysoko płatne zawody wymagające wysokich kwalifikacji

and low-skill, low-wage jobs --

i zawody nisko płatne, nisko kwalifikowane --

and that the middle, the middle-skill jobs,

a te średnie posady, wymagające średnich umiejętności

and the middle-earning jobs, are starting to drop out of the economy.

i średnio opłacane zaczynają zanikać.

This has been going on for 40 years now.

Tak dzieje się już od 40 lat.

But this process is affecting men

Ale ten proces wpływa na mężczyzn

very differently than it's affecting women.

znacznie inaczej niż na kobiety.

You'll see the women in red, and you'll see the men in blue.

Kobiety oznaczono kolorem czerwonym, a mężczyzn niebieskim.

You'll watch them both drop out of the middle class,

Obie grupy opuszczają klasę średnią,

but see what happens to women and see what happens to men.

ale spójrzcie, co dzieje z kobietami, a co z mężczyznami.

There we go.

Proszę bardzo.

So watch that. You see them both drop out of the middle class.

Popatrzcie. Obie grupy wypadają poza klasę średnią.

Watch what happens to the women. Watch what happens to the men.

Obserwujcie kobiety. Obserwujcie mężczyzn.

The men sort of stagnate there,

Mężczyźni wydają się tutaj zatrzymywać,

while the women zoom up in those high-skill jobs.

podczas gdy kobiety wybijają się do wysoko kwalifikowanych zawodów.

So what's that about?

O co zatem chodzi?

It looks like women got some power boost on a video game,

Wygląda, jakby kobiety dostały doładowanie mocy w grze wideo,

or like they snuck in some secret serum into their birth-control pills

albo jakby do tabletek antykoncepcyjnych dosypywano jakiegoś tajemnego składnika,

that lets them shoot up high.

dzięki którego wybijają się tak wysoko.

But of course, it's not about that.

Ale oczywiście to nie o to chodzi.

What it's about is that the economy has changed a lot.

Rzecz w tym, że ekonomia znacznie się zmieniła.

We used to have a manufacturing economy,

Kiedyś mieliśmy gospodarkę opartą na przemyśle,

which was about building goods and products,

polegającą na wytwarzaniu dóbr,

and now we have a service economy

a teraz gospodarka opiera się na usługach,

and an information and creative economy.

technikach informacyjnych i kreatywności.

Those two economies require very different skills,

Te dwa rodzaje ekonomii wymagają odmiennych zdolności.

and as it happens, women have been much better

Przypadkowo kobietom znacznie lepiej wyszło

at acquiring the new set of skills than men have been.

nabywanie nowych umiejętności niż mężczyznom.

It used to be that you were

Kiedyś wystarczyło być

a guy who went to high school

facetem po liceum,

who didn't have a college degree,

bez wyższego wykształcenia,

but you had a specific set of skills,

ale z określonymi umiejętnościami,

and with the help of a union,

by z pomocą związków zawodowych

you could make yourself a pretty good middle-class life.

zapewnić sobie życie na całkiem porządnym poziomie klasy średniej.

But that really isn't true anymore.

Ale dzisiaj to się już nie sprawdza.

This new economy is pretty indifferent

Nowa gospodarka jest obojętna

to size and strength,

wobec wielkości i siły,

which is what's helped men along all these years.

a to właśnie one pomagały mężczyznom przez te wszystkie lata.

What the economy requires now

Dzisiejsza gospodarka wymaga

is a whole different set of skills.

całego wachlarza innych cech.

You basically need intelligence,

Potrzebna jest inteligencja,

you need an ability to sit still and focus,

zdolność do skupienia uwagi,

to communicate openly,

do otwartej komunikacji

to be able to listen to people

i słuchania innych,

and to operate in a workplace that is much more fluid than it used to be,

a także do funkcjonowania w miejscu pracy znacznie bardziej zmiennym niż kiedyś.

and those are things that women do extremely well,

Kobiety radzą sobie z tymi rzeczami wyjątkowo dobrze,

as we're seeing.

jak widać.

If you look at management theory these days,

Pod względem teorii zarządzania,

it used to be that our ideal leader

kiedyś, by stać się doskonałym przywódcą,

sounded something like General Patton, right?

wzorowalibyście się na generale Pattonie.

You would be issuing orders from above.

Wydawalibyście rozkazy z góry.

You would be very hierarchical.

Pielęgnowalibyście hierarchię.

You would tell everyone below you what to do.

Mówilibyście podwładnym, co mają robić.

But that's not what an ideal leader is like now.

Ale dzisiaj ideał przywódcy jest inny.

If you read management books now,

Według współczesnych książek o zarządzaniu,

a leader is somebody who can foster creativity,

lider to ktoś, kto wspiera kreatywność,

who can get his -- get the employees -- see, I still say "his" --

kto potrafi skłonić jego-- skłonić pracowników -- widzicie, wciąż mówię "jego" --

who can get the employees to talk to each other,

kto potrafi skłonić pracowników do dialogu,

who can basically build teams and get them to be creative.

kto potrafi budować zespół i wspomagać proces twórczy.

And those are all things that women do very well.

Wszystko to kobiety umieją bardzo dobrze.

And then on top of that, that's created a kind of cascading effect.

Co więcej, to wyzwoliło swoisty efekt kaskadowy.

Women enter the workplace at the top,

Kobiety obejmują szczytowe pozycje zawodowe,

and then at the working class,

a wtedy na poziomie klasy pracującej,

all the new jobs that are created

powstają nowe etaty,

are the kinds of jobs that wives used to do for free at home.

obejmujące zajęcia wykonywane kiedyś w domu za darmo przez żony.

So that's childcare,

Chodzi o opiekę nad dziećmi i

elder care and food preparation.

osobami starszymi, o gotowanie.

So those are all the jobs that are growing,

Takich posad jest coraz więcej

and those are jobs that women tend to do.

i zwykły je wykonywać kobiety.

Now one day it might be

Któregoś dnia być może

that mothers will hire an out-of-work,

matki będą zatrudniać bezrobotnego

middle-aged, former steelworker guy

byłego hutnika w średnim wieku,

to watch their children at home,

by opiekował się ich dziećmi,

and that would be good for the men, but that hasn't quite happened yet.

co byłoby dobre dla mężczyzn, ale jeszcze nie nadeszło.

To see what's going to happen, you can't just look at the workforce that is now,

By zobaczyć, co nadejdzie, nie wystarczy obserwacja dzisiejszych pracowników,

you have to look at our future workforce.

trzeba zwrócić się ku przyszłym pracownikom.

And here the story is fairly simple.

Tutaj sprawa jest dość prosta.

Women are getting college degrees

Poziom wykształcenia kobiet rośnie

at a faster rate than men.

szybciej niż mężczyzn.

Why? This is a real mystery.

Dlaczego? To prawdziwa zagadka.

People have asked men, why don't they just go back to college,

Pytano mężczyzn, dlaczego nie wrócą na studia,

to community college, say, and retool themselves,

choćby na pierwszy stopień i nie zdobędą nowych narzędzi,

learn a new set of skills?

nowych umiejętności.

Well it turns out that they're just very uncomfortable doing that.

Okazuje się, że oni po prostu źle się z tym czują.

They're used to thinking of themselves as providers,

Zwykli myśleć o sobie jako o zdobywcach

and they can't seem to build the social networks

i nie potrafią budować sieci społecznych,

that allow them to get through college.

które pozwoliłyby im wytrwać na uczelni.

So for some reason

Zatem z jakiejś przyczyny

men just don't end up going back to college.

mężczyźni po prostu nie podejmują studiów.

And what's even more disturbing

Jeszcze bardziej niepokoi to,

is what's happening with younger boys.

co dzieje się z młodszymi chłopcami.

There's been about a decade of research

Już od około dekady trwają badania

about what people are calling the "boy crisis."

nad tak zwanym kryzysem chłopięcym.

Now the boy crisis is this idea

Kryzys chłopięcy polega na tym,

that very young boys, for whatever reason,

że bardzo mali chłopcy, z jakiegoś powodu,

are doing worse in school than very young girls,

mają gorsze wyniki w szkole niż małe dziewczynki.

and people have theories about that.

Istnieją różne teorie na ten temat.

Is it because we have an excessively verbal curriculum,

Czy to dlatego, że program nauczania bazuje na zdolnościach werbalnych,

and little girls are better at that than little boys?

bliższych dziewczynkom, a nie chłopcom?

Or that we require kids to sit still too much,

A może za bardzo wymagamy od dzieci spokojnego siedzenia w miejscu,

and so boys initially feel like failures?

a w efekcie chłopcy mają od początku poczucie porażki?

And some people say it's because,

Niektórzy mówią, że to dlatego, że

in 9th grade, boys start dropping out of school.

w 9. klasie chłopcy zaczynają rzucać szkołę.

Because I'm writing a book about all this, I'm still looking into it,

Jako że piszę o tym książkę, wciąż badam to zjawisko

so I don't have the answer.

i jeszcze nie mam odpowiedzi.

But in the mean time, I'm going to call on the worldwide education expert,

Ale w międzyczasie powołam światową ekspertkę z dziedziny edukacji,

who's my 10-year-old daughter, Noa,

którą jest moja 10-letnia córka, Noah,

to talk to you about

by opowiedziała wam,

why the boys in her class do worse.

dlaczego chłopcom w jej klasie idzie gorzej.

(Video) Noa: The girls are obviously smarter.

(Nagranie) Noah: Dziewczyny są widocznie mądrzejsze.

I mean they have much larger vocabulary.

W sensie, że mają dużo większy zasób słów.

They learn much faster.

Dużo szybciej się uczą.

They are more controlled.

Są bardziej opanowane.

On the board today for losing recess tomorrow, only boys.

Dzisiaj na tablicy kar byli tylko chłopcy.

Hanna Rosin: And why is that?

Hanna Rosin: A dlaczego?

Noa: Why? They were just not listening to the class

Noah: Dlaczego? Po prostu nie uważali na lekcji,

while the girls sat there very nicely.

kiedy dziewczynki grzecznie siedziały.

HR: So there you go.

HR: Sami widzicie.

This whole thesis really came home to me

Pojęłam całą tę teorię,

when I went to visit a college in Kansas City --

kiedy odwiedziłam uczelnię w Kansas City --

working-class college.

szkołę zawodową.

Certainly, when I was in college, I had certain expectations about my life --

Kiedy ja byłam na studiach, miałam określone oczekiwania wobec swojego życia --

that my husband and I would both work,

że oboje z mężem będziemy pracować

and that we would equally raise the children.

i że włożymy równy wkład w wychowanie dzieci.

But these college girls

Ale te studentki

had a completely different view of their future.

miały zupełnie inną wizję swej przyszłości.

Basically, the way they said it to me is

Powiedziały mi w zasadzie,

that they would be working 18 hours a day,

że będą pracować 18 godzin dziennie,

that their husband would maybe have a job,

że ich mąż może będzie pracował,

but that mostly he would be at home taking care of the kiddies.

ale głównie zajmie się domem i dziećmi.

And this was kind of a shocker to me.

To mnie naprawdę uderzyło.

And then here's my favorite quote from one of the girls:

A to mój ulubiony cytat z jednej z dziewcząt:

"Men are the new ball and chain."

"Mężczyźni to nowa kula u nogi."

(Laughter)

(Śmiech)

Now you laugh,

Teraz się śmiejecie,

but that quote has kind of a sting to it, right?

ale te słowa mogą też dopiec.

And I think the reason it has a sting

Myślę, że mogą dopiec,

is because thousands of years of history

ponieważ tysięcy lat

don't reverse themselves

nie da się cofnąć

without a lot of pain,

bezboleśnie.

and that's why I talk about

Dlatego mówię,

us all going through this together.

że przechodzimy przez to razem.

The night after I talked to these college girls,

Następnego wieczora po rozmowie z tymi studentkami,

I also went to a men's group in Kansas,

odwiedziłam też grupę mężczyzn w Kansas.

and these were exactly the kind of victims of the manufacturing economy

Okazali się dokładnie takimi ofiarami gospodarki produkcyjnej,

which I spoke to you about earlier.

o jakich mówiłam wcześniej.

They were men who had been contractors,

Ci mężczyźni byli dostawcami

or they had been building houses

albo budowali domy,

and they had lost their jobs after the housing boom,

ale stracili pracę, gdy skończyła się dobra koniunktura budowlana

and they were in this group because they were failing to pay their child support.

i znaleźli się w tej grupie, bo nie płacili alimentów.

And the instructor was up there in the class

Instruktor stał przed nimi,

explaining to them all the ways

tłumacząc im,

in which they had lost their identity in this new age.

jak stracili tożsamość w nowej sytuacji.

He was telling them they no longer had any moral authority,

Mówił, że nie mają już autorytetu moralnego,

that nobody needed them for emotional support anymore,

że nikomu nie jest potrzebne ich emocjonalne wsparcie,

and they were not really the providers.

że nie są już właściwie żywicielami.

So who were they?

W takim razie kim są?

And this was very disheartening for them.

To ich bardzo zniechęcało.

And what he did was he wrote down on the board

Wtedy instruktor napisał na na tablicy

"$85,000,"

85 000 $

and he said, "That's her salary,"

i powiedział: "To jej dochody."

and then he wrote down "$12,000."

Następnie napisał 12 000 $.

"That's your salary.

"To wasze dochody.

So who's the man now?" he asked them.

I kto tu jest teraz facetem?", zapytał.

"Who's the damn man?

"Kto jest cholernym facetem?

She's the man now."

Ona jest teraz facetem."

And that really sent a shudder through the room.

Wtedy dreszcz dosłownie przeszedł po sali.

And that's part of the reason I like to talk about this,

Po części dlatego chętnie o tym opowiadam,

because I think it can be pretty painful,

że sądzę, że to może być dość bolesne

and we really have to work through it.

i że naprawdę musimy to przepracować.

And the other reason it's kind of urgent

Poza tym to sprawa dość pilna,

is because it's not just happening in the U.S.

bo ma miejsce nie tylko w Stanach.

It's happening all over the world.

To dzieje się na całym świecie.

In India, poor women are learning English

W Indiach ubogie kobiety uczą się angielskiego

faster than their male counterparts

szybciej niż ubodzy mężczyźni,

in order to staff the new call centers

by zatrudniać się w nowych centrach obsługi telefonicznej,

that are growing in India.

jakich wiele powstaje w Indiach.

In China, a lot of the opening up of private entrepreneurship

W Chinach wiele prywatnej przedsiębiorczości powstaje

is happening because women are starting businesses,

z inicjatywy kobiet otwierających własne firmy,

small businesses, faster than men.

małe firmy, szybciej niż mężczyźni.

And here's my favorite example, which is in South Korea.

A to mój ulubiony przykład z Korei Południowej.

Over several decades,

Na przestrzeni dekad

South Korea built one of the most patriarchal societies we know about.

Korea Północna stworzyła jedno z najbardziej patriarchalnych społeczeństw, jakie znamy.

They basically enshrined the second-class status of women

Status kobiet jako obywateli drugiej kategorii został wprost wpisany

in the civil code.

w kodeks cywilny.

And if women failed to birth male children,

I jeśli kobiecie nie udało się urodzić męskiego potomka,

they were basically treated like domestic servants.

w zasadzie była traktowana na równi ze służącymi.

And sometimes family would pray to the spirits to kill off a girl child

A czasami rodzina wznosiła modły o uśmiercenie dziecka płci żeńskiej,

so they could have a male child.

żeby można było postarać się o chłopca.

But over the '70s and '80s,

Ale w latach 70. i 80.

the South Korea government decided they wanted to rapidly industrialize,

rząd Korei Płd postanowił dążyć do błyskawicznej industrializacji

and so what they did was,

i w efekcie

they started to push women into the workforce.

zaczął skłaniać kobiety do podejmowania pracy.

Now they've been asking a question since 1985:

Od 1985 pyta się kobiety:

"How strongly do you prefer a first-born son?"

"Jak bardzo zależy ci na synu pierworodnym?"

And now look at the chart.

Spójrzcie na diagram.

That's from 1985 to 2003.

To wyniki od 1985 do 2003.

How much do you prefer a first-born son?

Jak bardzo zależy ci na synu pierworodnym?

So you can see that these economic changes

Jak widzicie, te zmiany ekonomiczne

really do have a strong effect on our culture.

mają istotny wpływ na naszą kulturę.

Now because we haven't fully processed this information,

Ponieważ nie przyswoiliśmy jeszcze w pełni tych informacji,

it's kind of coming back to us in our pop culture

to na swój sposób wraca do nas w kulturze popularnej,

in these kind of weird and exaggerated ways,

w tych trochę dziwnych i przerysowanych formach,

where you can see that the stereotypes are changing.

ilustrujących, jak zmieniają się stereotypy.

And so we have on the male side

Po męskiej stronie pojawia się,

what one of my colleagues likes to call the "omega males" popping up,

jak to zwykł ujmować mój kolega, grupa "samców omega",

who are the males who are romantically challenged losers

czyli nieudaczników z problemami sercowymi

who can't find a job.

i bez pracy.

And they come up in lots of different forms.

Pojawiają się pod różnymi postaciami.

So we have the perpetual adolescent.

Mamy wiecznego nastolatka.

We have the charmless misanthrope.

Mamy pozbawionego wdzięku mizantropa.

Then we have our Bud Light guy

Mamy sączącego słabe piwko faceta,

who's the happy couch potato.

który siedzi bezczynnie przed telewizorem i dobrze mu z tym.

And then here's a shocker: even America's most sexiest man alive,

I teraz coś szokującego: nawet najseksowniejszy żyjący Amerykanin,

the sexiest man alive

najseksowniejszy żyjący mężczyzna

gets romantically played these days in a movie.

przeżywa dziś w filmach miłosne rozterki.

And then on the female side, you have the opposite,

Natomiast po damskiej stronie - przeciwnie,

in which you have these crazy superhero women.

mamy szalone superbohaterki.

You've got Lady Gaga.

Jest Lady Gaga.

You've got our new James Bond, who's Angelina Jolie.

Jest nasz nowy James Bond, czyli Angelina Jolie.

And it's not just for the young, right?

To nie tylko domena młodych.

Even Helen Mirren can hold a gun these days.

Nawet Helen Mirren dzisiaj wie, jak posługiwać się bronią.

And so it feels like we have to move from this place

Wydaje się, że musimy przenieść punkt ciężkości

where we've got these uber-exaggerated images

z tych niesamowicie przerysowanych wizerunków

into something that feels a little more normal.

ku czemuś nieco bardziej normalnemu.

So for a long time in the economic sphere,

Bardzo długo w sferze ekonomii

we've lived with the term "glass ceiling."

posługiwaliśmy się pojęciem szklanego sufitu.

Now I've never really liked this term.

Nigdy nie lubiłam tego terminu.

For one thing, it puts men and women

Po pierwsze, sugeruje

in a really antagonistic relationship with one another,

wrogą relację między mężczyznami i kobietami,

because the men are these devious tricksters up there

skoro mężczyźni są podstępnymi oszustami

who've put up this glass ceiling.

narzucającymi z góry pułap tego szklanego sufitu.

And we're always below the glass ceiling, the women.

A my, kobiety, zawsze byłyśmy pod szklanym sufitem.

And we have a lot of skill and experience,

Mamy doświadczenie i umiejętności,

but it's a trick, so how are you supposed to prepare

ale to podstęp, więc jak niby miałybyśmy się przygotować

to get through that glass ceiling?

do przebicia się przez ten szklany sufit.

And also, "shattering the glass ceiling" is a terrible phrase.

Do tego rozbijanie szklanego sufitu to okropne określenie.

What crazy person

Cóż za szaleniec

would pop their head through a glass ceiling?

roztrzaskałby głową szklany sufit?

So the image that I like to think of,

Obraz, o którym chętnie myślę,

instead of glass ceiling,

zamiast o szklanym suficie,

is the high bridge.

to wysoko zawieszony most.

It's definitely terrifying to stand at the foot of a high bridge,

Wejście na taki most jest bez wątpienia przerażające,

but it's also pretty exhilarating,

ale jednocześnie ekscytujące,

because it's beautiful up there,

bo jest na nim pięknie,

and you're looking out on a beautiful view.

można oglądać wspaniały widok.

And the great thing is there's no trick like with the glass ceiling.

Świetnie, że tutaj nie ma podstępu, jak przy szklanym suficie.

There's no man or woman standing in the middle

Nikt, ani kobieta, ani mężczyzna, nie stoi po środku,

about to cut the cables.

chcąc przeciąć liny.

There's no hole in the middle that you're going to fall through.

Po środku nie ma żadnej dziury, w którą wpadniesz.

And the great thing is that you can take anyone along with you.

Świetnie też, że możesz zabrać tam, kogo chcesz.

You can bring your husband along.

Twój mąż może iść z tobą.

You can bring your friends, or your colleagues,

Możesz zabrać przyjaciół, znajomych z pracy,

or your babysitter to walk along with you.

może iść z tobą opiekunka do dziecka.

And husbands can drag their wives across, if their wives don't feel ready.

A mężowie mogą pociągnąć ze sobą żony, jeśli one nie czują się gotowe.

But the point about the high bridge

Istotą wysokiego mostu

is that you have to have the confidence

jest, że potrzebujesz pewności siebie,

to know that you deserve to be on that bridge,

by być przekonanym, że zasługujesz na nim być,

that you have all the skills and experience you need

że masz potrzebne umiejętności i doświadczenie

in order to walk across the high bridge,

do przejścia przez niego,

but you just have to make the decision

wystarczy tylko, że postanowisz

to take the first step and do it.

zrobić pierwszy krok i tego dokonasz.

Thanks very much.

Dziękuję bardzo.

(Applause)

(Brawa)