If trees could speak | Elif Shafak

Transcriber: TED Translators Admin Reviewer: Mirjana Čutura

Translator: Sanjalee Chandrasekara Reviewer: Sugandika Subawickrama

මිනිසුන්ට ගස් නොපෙනේ.

එයාලා හැමදාම අපි ළඟින් යනවා.

ඔවුන් වාඩි වී නිදාගන්නවා, දුම් පානය කරනවා, විනෝද චාරිකාවල යනවා

Humans do not see trees.

ඒ වගේම අපේ සෙවනට වී රහසේ සිප ගන්නවා.

They walk by us every day.

ඔවුන් අපේ කොළ උදුරා අපේ පලතුරු කඩා ගන්නවා.

They sit and sleep, smoke and picnic

ඔවුන් අපේ අතු කඩනවා

නැතහොත් ඔවුන්ගේ පෙම්වතාගේ නම අපගේ කඳ මත කැටයම් කර

and secretly kiss in our shade.

They pluck our leaves and gorge on our fruits.

සදාකාලික ආදරය පොරොන්දු වෙනවා.

They break our branches

ඔවුන් අපේ ඉඳිකටුවලින් මාල ගෙතුවා,

or carve their lover's name on our trunks with their blades

අපේ මල් චිත්‍රවලට පින්තාරු කරනවා.

ඔවුන් තම නිවෙස් උණුසුම් කිරීමට අපෙන් දර ලබා ගත්තා,

and vow eternal love.

They weave necklaces out of our needles

සමහර විට ඔවුන් අපව කපා දමන්නේ

and paint our flowers into art.

අප ඔවුන්ගේ දර්ශනයට බාධා කරන බව සිතන නිසාය.

They split us into logs to heat their homes,

ඔවුන් තොටිලි, වයින් කෝක්, චුවිංගම් හා ගැමි ගෘහ භාණ්ඩ සාදයි.

and sometimes they chop us down

ඒ වගේම අපිව යොදාගෙන ලස්සනට සංගීතය නිපදවනවා.

just because they think we obstruct their view.

They make cradles, wine corks, chewing gum, rustic furniture

ශීත ඍතුවේ රාත්‍රියට

ඔවුන් අපෙන් නිපදවන පොතකට ගුලී වී එය රස විඳිනවා.

and produce the most beautiful music out of us.

ජීවිතය අවසන මිනී පෙට්ටි නිෂ්පාදනයට අපගේ දැව භාවිත කරයි.

And they turn us into books

in which they bury themselves on cold winter nights.

තවද, අපි පෘථිවිය සහ අහස අතර සම්බන්ධකය යැයි කියමින්,

They use our wood to manufacture coffins in which they end their lives.

ඔවුන් අප වෙනුවෙන් ආදර කවි පවා සම්පාදනය කරයි.

And they even compose the most romantic poems for us,

නමුත් ඔවුන්ට අපිව පේන්නෙ නෑ.

claiming we're the link between earth and sky.

එබැවින් කතන්දර කීමේ කලාවේ සුන්දරත්වයක් වන්නේ

And yet, they do not see us.

යමෙකුගේ කටහඬ තුළින් ඔබට ඔබවම පරිකල්පනය කර ගැනීමට හැකි වීමයි.

So one of the many beauties of the art of storytelling

නමුත් ලේඛකයන් වශයෙන්, කතාවලට සහ වචනවලට ආදරය කරන තරමට,

is to imagine yourself inside someone else's voice.

මම විශ්වාස කරනවා නිශ්ශබ්දතාවයන් ගැන අපි උනන්දු විය යුතුයි කියලා.

But as writers, as much as we love stories and words,

එසේම අපේ සමාජයේ පහසුවෙන් කතා කළ නොහැකි දේ,

I believe we must also be interested in silences:

ආන්තික, බල රහිත බව වෑනි දේ.

ඒ අර්ථයෙන් ගත් කල, සාහිත්‍යයට මේ දේවල් කේන්ද්‍රයට ගෙන ඒමටත්,

the things we cannot talk about easily in our societies,

නොපෙනෙන දේ තරමක් දෘශ්‍යමාන කිරීමටත්,

the marginalized, the disempowered.

නොඇසෙන දේ ටිකක් වැඩියෙන් ඇසීමටත්,

In that sense, literature can, and hopefully does,

සංවේදනය සහ අවබෝධය වාචාලකමට හා උදාසීනත්වයට වඩා

උස් හඬින් කතා කරවීමටත් හැකි වෙයි.

bring the periphery to the center,

make the invisible a bit more visible,

make the unheard a bit more heard,

කතන්දර අපිව එකතු කරනවා.

and empathy and understanding speak louder than demagoguery and apathy.

නොකියූ කතන්දර සහ මුල් බැසගත් නිශ්ශබ්දතාවයන් අපව වෙන් කරනවා.

Stories bring us together.

නමුත් අපේ පෘථිවිය ගිනිගෙන දැවෙන මොහොතක

Untold stories and entrenched silences keep us apart.

මනුෂ්‍යත්වයේ සහ සොබා දහමේ කතා කියන්නේ කෙසේද

දේශපාලනික, සමාජීය හෝ පාරිසරික වේවා

But how to tell the stories of humanity and nature

සාමූහිකව අප අත්විඳින්නට යන අත්දැකීමට

at a time when our planet is burning

පූර්වාදර්ශයක් නැද්ද?

and there is no precedent

for what we're about to experience collectively

නමුත් අපි කියන්න ඕනේ

මොකද එක දෙයක් තියෙනවා නම්

whether it's political, social or ecological?

එය සියල්ලටම වඩා අපේ ලෝකය විනාශ කරයි,

එය හිරිවැටීමකි.

මිනිසුන් විසන්ධි වූ විට, අසංවේදී වූ විට, උදාසීන වූ විට,

But tell we must

because if there's one thing

that is destroying our world more than anything,

ඔවුන් සවන් දීම නතර කරන විට,

it is numbness.

When people become disconnected, desensitized, indifferent,

ඔවුන් ඉගෙනීම නැවැත්වූ විට සහ මෙහි,

එහි සහ සෑම තැනකම සිදුවන දේ ගැන සැලකිලිමත් වීම නතර කරන විට.

when they stop listening, when they stop learning

and when they stop caring

අපි ගස් හා මිනිසුන් ලෙස කාලය වෙනස් ලෙස මනිමු.

about what's happening here, there and everywhere.

මිනිස් කාලය රේඛීයයි...

එය පෞරාණික යැයි සැලකෙන,

නිමා වූ අතීතයක සිට

We measure time differently, trees and humans.

අත නොතැබූ අනාගතය දෙසට විහිදී යන අඛණ්ඩ පැවැත්මකි.

Human time is linear --

a neat continuum

stretching from a past that is deemed to be over and done with

ගස්වල කාලය නිමා නොවේ.

අතීතය සහ අනාගතය යන දෙකම වර්තමාන මොහොත තුළ හුස්ම ගනී.

towards the future that is supposed to be pristine, untouched.

එමෙන්ම වර්තමානය එක් දිශාවකට ගමන් නොකරයි.

Tree time is circular.

Both the past and the future breathe within the present moment.

ඒ වෙනුවට එය නොනෑවතී ගමන් කරයි.

ඒවා ඔබ අපව කපන විට ඔබට හමුවන වළලු මෙනි.

And the present does not move in one direction.

Instead it draws circles within circles,

ඊළඟ වතාවේ ඔබ ගසක් අසලින් ඇවිදින විට, වේගය අඩු කර සවන් දීමට උත්සාහ කරන්න

like the rings you would find when you cut us down.

මක්නිසාද යත්, ඔවුන් සෑම කෙනෙකුම සුළඟට කොඳුරන බැවිනි.

Next time you walk by a tree, try to slow down and listen

අපි දෙස බලන්න.

අපි ඔබට සහ ඔබේ වර්ගයට වඩා වයසින් වැඩියි.

අපිට කියන්න තියෙන දේ අහන්න,

because each of us whispers in the wind.

මොකද අපේ කතාව ඇතුලේ සැඟවිලා තියෙන්නේ මනුෂ්‍යත්වයේ අතීතය සහ අනාගතය.

Look at us.

We're older than you and your kind.

Listen to what we have to tell,

because hidden inside our story is the past and the future of humanity.