If trees could speak | Elif Shafak

Transcriber: TED Translators Admin Reviewer: Mirjana Čutura

Çeviri: Ece Adıgüzel Gözden geçirme: Cihan Ekmekçi

Humans do not see trees.

İnsanlar ağaçları görmezler.

They walk by us every day.

Her gün yanımızdan geçerler.

They sit and sleep, smoke and picnic

Gölgemizde oturup uyurlar, sigara içip piknik yaparlar

and secretly kiss in our shade.

ve gizlice öpüşürler.

They pluck our leaves and gorge on our fruits.

Yapraklarımızı koparırlar ve meyvelerimizi atıştırırlar.

They break our branches

Dallarımızı kırarlar

or carve their lover's name on our trunks with their blades

ya da sevgililerinin adını gövdemize bıçakla kazırlar

and vow eternal love.

ve sonsuz aşk yemini ederler.

They weave necklaces out of our needles

İğnelerimizden kolyeler örerler

and paint our flowers into art.

ve sanat eserleri çiçeklerimizi betimler.

They split us into logs to heat their homes,

Evlerini ısıtmak için bizi kütüklere bölerler

and sometimes they chop us down

ve bazen sırf görüşlerini engellediğimizi düşündükleri için

just because they think we obstruct their view.

bizi keserler.

They make cradles, wine corks, chewing gum, rustic furniture

Bizden beşik, şarap mantarları, sakız, rustik mobilyalar

and produce the most beautiful music out of us.

ve dünyanın en güzel müziğini yaparlar.

And they turn us into books

Ve bizi soğuk kış gecelerinde gömüldükleri

in which they bury themselves on cold winter nights.

kitaplara dönüştürürler.

They use our wood to manufacture coffins in which they end their lives.

Hayatları sona erdiğinde bulundukları tabutları yapmak için

ahşabımızı kullanırlar.

And they even compose the most romantic poems for us,

Hatta en romantik şiirlere ilham veririz,

claiming we're the link between earth and sky.

onlara göre yer ve gök arasındaki bağ biziz.

And yet, they do not see us.

Yine de bizi görmezler.

So one of the many beauties of the art of storytelling

Hikâye anlatma sanatının birçok güzelliğinden biri,

is to imagine yourself inside someone else's voice.

kendinizi başkasının sesinde hayal etmektir.

But as writers, as much as we love stories and words,

Ama biz yazarlar hikâyeleri ve kelimeleri sevdiğimiz kadar,

I believe we must also be interested in silences:

sessizliklerle de ilgilenmemiz gerektiğine inanıyorum:

the things we cannot talk about easily in our societies,

Toplumlarımızda kolay kolay konuşamayacağımız konular,

the marginalized, the disempowered.

ötekileştirilenler, güçsüz kılınanlar.

In that sense, literature can, and hopefully does,

Bu anlamda edebiyat, umuyoruz ki

bring the periphery to the center,

dışarıda kalanı merkeze getirebilir,

make the invisible a bit more visible,

görünmez olanı biraz daha görünür kılar,

make the unheard a bit more heard,

duyulmayanları biraz daha duyulur hale getirebilir,

and empathy and understanding speak louder than demagoguery and apathy.

empati ve anlayış,

demagoji ve kayıtsızlıktan daha gür sesle konuşabilir.

Stories bring us together.

Hikayeler bizi birleştirir.

Untold stories and entrenched silences keep us apart.

Anlatılmamış hikâyeler ve inatçı sessizlikler bizi uzaklaştırır.

But how to tell the stories of humanity and nature

Ancak ister siyasi, ister sosyal, ister ekolojik düzeyde olsun

at a time when our planet is burning

kolektif olarak deneyimleyeceğimiz şeyin emsalinin olmadığı

and there is no precedent

gezegenimizin yandığı bir zamanda

for what we're about to experience collectively

whether it's political, social or ecological?

insanlık ve doğa hikâyeleri nasıl anlatılır?

But tell we must

Ancak bunları anlatmalıyız

because if there's one thing

çünkü dünyamıza her şeyden çok zarar veren bir şey varsa,

that is destroying our world more than anything,

it is numbness.

o da hissizlik.

When people become disconnected, desensitized, indifferent,

İnsanların birbirlerinden koptukları, duyarsızlaştıkları, kayıtsız kaldıkları,

when they stop listening, when they stop learning

dinlemeyi bıraktıkları, öğrenmeyi bıraktıkları

and when they stop caring

ve burada, orada ve her yerde olanları umursamayı bıraktıkları an.

about what's happening here, there and everywhere.

We measure time differently, trees and humans.

Ağaçlar ve insanlar olarak zamanı farklı ölçeriz.

Human time is linear --

İnsanların zamanı doğrusaldır --

a neat continuum

bittiği ve tamamlandığı varsayılan bir geçmişten,

stretching from a past that is deemed to be over and done with

bozulmamış, dokunulmamış olduğu varsayılan geleceğe doğru uzanan

towards the future that is supposed to be pristine, untouched.

düzenli bir süreklilik.

Tree time is circular.

Ağaçların zamanı daireseldir.

Both the past and the future breathe within the present moment.

Hem geçmiş hem de gelecek şimdiki anda nefes alır.

And the present does not move in one direction.

Ve şimdiki zaman tek bir yönde hareket etmez.

Instead it draws circles within circles,

Bunun yerine, bizi kestiğinizde bulacağınız halkalar gibi,

like the rings you would find when you cut us down.

dairelerin içine daireler çizer.

Next time you walk by a tree, try to slow down and listen

Bir dahaki sefere bir ağacın yanından geçtiğinizde

yavaşlamayı ve dinlemeyi deneyin çünkü her birimiz rüzgârda fısıldarız.

because each of us whispers in the wind.

Look at us.

Bize bakın.

We're older than you and your kind.

Sizden ve sizin türünüzden daha yaşlıyız.

Listen to what we have to tell,

Söylemek zorunda olduklarımızı dinleyin

because hidden inside our story is the past and the future of humanity.

çünkü hikâyemizin içinde saklı insanlığın geçmişi ve geleceği.