Carl Honore: In praise of slowness

Tłumaczenie: Marta Krzeminska Korekta: Capa Girl

What I'd like to start off with is an observation,

Chciałbym zacząć od uwagi,

which is that if I've learned anything over the last year,

że jeśli nauczyłem się czegokolwiek w ciągu zeszłego roku,

it's that the supreme irony

to tego, że szczytem ironii

of publishing a book about slowness

towarzyszącej wydaniu książki o powolności

is that you have to go around promoting it really fast.

jest to, że promując ją trzeba się przemieszczać bardzo szybko.

I seem to spend most of my time these days

W chwili obecnej spędzam większość czasu

zipping from city to city, studio to studio,

skacząc z miasta do miasta, ze studia do studia,

interview to interview,

z wywiadu na wywiad,

serving up the book in really tiny bite-size chunks.

serwując moją książkę w malutkich kęsach.

Because everyone these days

Ponieważ w naszych czasach każdy

wants to know how to slow down,

chce wiedzieć jak zwolnić,

but they want to know how to slow down really quickly. So ...

ale każdy chce to wiedzieć bardzo szybko.

so I did a spot on CNN the other day

Niedawno wystąpiłem w programie CNN,

where I actually spent more time in makeup than I did talking on air.

przy czym miałem więcej czasu na makijaż niż na antenie.

And I think that -- that's not really surprising though, is it?

To chyba wcale nie jest zaskakujące, prawda?

Because that's kind of the world that we live in now,

Ponieważ w takim właśnie świecie teraz żyjemy,

a world stuck in fast-forward.

w świecie stale pędzącym do przodu.

A world obsessed with speed,

W świecie, którego obsesją jest szybkość,

with doing everything faster, with cramming more and more

robienie wszystkiego szybciej, wciskanie coraz więcej i więcej

into less and less time.

w coraz mniej czasu.

Every moment of the day feels like

Każda chwila wydaje się jak

a race against the clock.

wyścig z czasem.

To borrow a phrase from Carrie Fisher, which is

Tutaj posłużę się słowami Carrie Fisher,

in my bio there; I'll just toss it out again --

które są w mojej notce biograficznej,

"These days even instant gratification takes too long." (Laughter)

"Teraz nawet na natychmiastowe spełnienie czeka się za długo."

And

Zastanówmy się,

if you think about how we to try to make things better, what do we do?

co takiego robimy próbując to poprawić...

No, we speed them up, don't we? So we used to dial; now we speed dial.

Przyspieszamy, prawda? Kiedyś numer się wykrecało, teraz jest szybkie wybieranie.

We used to read; now we speed read. We used to walk; now we speed walk.

Kiedyś czytaliśmy; teraz mamy szybkie czytanie. Kiedyś chodziliśmy; teraz mamy szybkie chodzenie.

And of course, we used to date and now we speed date.

I oczywiście, kiedyś były randki, a teraz są szybkie randki.

And even things that are by their very nature slow --

Nawet rzeczy, które są z natury powolne,

we try and speed them up too.

też próbujemy przyspieszyć.

So I was in New York recently, and I walked past a gym

Niedawno byłem w Nowym Jorku, minąłem po drodze ośrodek fitnesu,

that had an advertisement in the window for a new course, a new evening course.

reklamujący nowe zajęcia wieczorne.

And it was for, you guessed it, speed yoga.

Były to zajęcia, tak zgadliście, szybkiej jogi.

So this -- the perfect solution for time-starved professionals

Doskonałe rozwiązanie dla osób pracujących, narzekających na brak czasu

who want to, you know, salute the sun,

którzy chcą, no wiecie, oddać pokłon słońcu,

but only want to give over about 20 minutes to it.

ale chcą na to poświęcić tylko 20 minut.

I mean, these are sort of the extreme examples,

Wiem, to są skrajne przykłady,

and they're amusing and good to laugh at.

są zabawne i można się z nich pośmiać.

But there's a very serious point,

Ale jest jedna bardzo ważna kwestia.

and I think that in the headlong dash of daily life,

Myślę, że w tym zwariowanym codziennym pędzie,

we often lose sight of the damage

często zapominamy o zniszczeniu

that this roadrunner form of living does to us.

jakie czyni życie jak maratończyk.

We're so marinated in the culture of speed

Jesteśmy tak przesiąknięci kulturą pośpiechu,

that we almost fail to notice the toll it takes

że prawie nie zauważamy, jak bardzo dotyka

on every aspect of our lives --

to każdego aspektu naszego życia.

on our health, our diet, our work,

Zdrowia, diety, pracy,

our relationships, the environment and our community.

naszych związków, środowiska i społeczności.

And sometimes it takes

I czasami konieczny jest

a wake-up call, doesn't it,

nagły alarm, prawda?

to alert us to the fact that we're hurrying through our lives,

Żeby uświadomić nam, że biegniemy przez życie,

instead of actually living them; that we're

zamiast się nim cieszyć,

living the fast life, instead of the good life.

żyjemy szybko, zamiast dobrze.

And I think for many people, that wake-up call

Myślę, że dla wielu osób ten alarm

takes the form of an illness.

odzywa się w postaci choroby.

You know, a burnout, or eventually the body says,

Sami wiecie - wypalenie - lub ostatecznie ciało mówi,

"I can't take it anymore," and throws in the towel.

"Już więcej tak nie mogę", i się poddaje.

Or maybe a relationship goes up in smoke

Albo nasz związek obraca się w ruinę,

because we haven't had the time, or the patience,

ponieważ brakowało nam czasu, cierpliwości,

or the tranquility,

lub spokoju,

to be with the other person, to listen to them.

żeby być z drugą osobą, słuchać jej.

And my wake-up call came when I started

Mój alarm na przebudzenie odezwał się, kiedy zacząłem

reading bedtime stories to my son,

czytać synowi bajki na dobranoc,

and I found that at the end of day,

i zdałem sobie sprawę, że pod koniec dnia

I would go into his room and I just couldn't slow down -- you know,

wchodziłem do jego pokoju i po prostu nie potrafiłem zwolnić,

I'd be speed reading "The Cat In The Hat."

było to szybkie czytanie "Kota w kapeluszu".

I'd be -- you know, I'd be skipping lines here,

No wiecie, tu ominąłem linijki,

paragraphs there, sometimes a whole page,

tam akapity, czasami całą stronę,

and of course, my little boy knew the book inside out, so we would quarrel.

ale oczywiście mój synek znał całą książkę na wylot... i były kłótnie.

And what should have been the most relaxing, the most intimate,

Co miało być najbardziej odprężającym, momentem bliskości

the most tender moment of the day,

i czułości,

when a dad sits down to read to his son,

kiedy tata usadawia się, żeby czytać synkowi,

became instead this kind of gladiatorial battle of wills,

stało się czymś w rodzaju pojedynku gladiatorów silnej woli,

a clash between my speed

konfliktem pomiędzy jego tempem oraz moim,

and his slowness.

lub raczej moim tempem i jego powolnością.

And this went on for some time,

I tak było przez jakiś czas,

until I caught myself scanning a newspaper article

Kiedyś szybko przeglądałem w gazecie artykuł

with timesaving tips for fast people.

o oszczędzaniu czasu dla osób lubiących tempo.

And one of them made reference to a series of books called

Wspomniał on o serii książek o tytule

"The One-Minute Bedtime Story."

"Bajki na dobranoc w minutę".

And I wince saying those words now,

I choć teraz się krzywię wymawiając te słowa,

but my first reaction at the time was very different.

moja pierwsza reakcja była inna.

My first reflex was to say,

W pierwszym odruchu powiedziałem:

"Hallelujah -- what a great idea!

"Alleluja - świetny pomysł!

This is exactly what I'm looking for to speed up bedtime even more."

Właśnie tego szukałem, żeby przyspieszyć czas kładzenia do łóżka."

But thankfully,

Na szczęście mnie oświeciło i

a light bulb went on over my head, and my next reaction was very different,

moja następna reakcja była odmienna,

and I took a step back, and I thought,

spojrzałem na to z dystansu i pomyślałem,

"Whoa -- you know, has it really come to this?

"Zaraz, zaraz, do czego to już doszło?

Am I really in such a hurry that I'm prepared

Czy naprawdę tak mi się spieszy, że jestem gotów

to fob off my son with a sound byte at the end of the day?"

zbyć syna kilkoma słowami na zakończenie dnia?"

And I put away the newspaper --

Odłożyłem gazetę.

and I was getting on a plane -- and I sat there,

Czekałem na odlot, siedziałem tak,

and I did something I hadn't done for a long time -- which is I did nothing.

i zrobiłem coś, czego nie robiłem od dawna, a mianowicie nic.

I just thought, and I thought long and hard.

Po prostu myślałem - długo i uporczywie.

And by the time I got off that plane, I'd decided I wanted to do something about it.

Zanim wyszedłem z samolotu postanowiłem coś z tym zrobić.

I wanted to investigate this whole roadrunner culture,

Chciałem zbadać kulturę strusi pędziwiatrów

and what it was doing to me and to everyone else.

oraz jej wpływ na mnie i wszystkich innych.

And I had two questions in my head.

W głowie miałem dwa pytania.

The first was, how did we get so fast?

Po pierwsze: jak doszliśmy do takiego tempa?

And the second is, is it possible,

Po drugie: czy jest możliwe,

or even desirable, to slow down?

a wręcz pożądane, zwolnić?

Now, if you think about

Jeśli pomyślicie,

how our world got so accelerated, the usual suspects rear their heads.

jak doszliśmy do tego tempa, na pierwszy plan wysuwają się znani podejrzani,

You think of, you know, urbanization,

Na przykład urbanizacja,

consumerism, the workplace, technology.

konsumpcjonizm, miejsce pracy, technologia.

But I think if you cut through

Ale wydaje mi się, że jeśli przechodząc

those forces, you get to what might be the deeper

przez te siły dojdziemy do tego co jest głębiej,

driver, the nub of the question,

do ukrytego motoru, sedna sprawy,

which is how we think about time itself.

czyli tego jak myślimy o samym czasie.

In other cultures, time is cyclical.

W innych kulturach czas ma charakter cykliczny.

It's seen as moving in great,

Jego przebieg postrzegany jest jako zataczanie wielkich

unhurried circles.

powolnych kół.

It's always renewing and refreshing itself.

Wciąż się odnawia i odświeża.

Whereas in the West, time is linear.

Tymczasem w kulturze Zachodu czas ma charakter liniowy.

It's a finite resource;

Jego zasoby są ograniczone,

it's always draining away.

cały czas ich ubywa.

You either use it, or lose it.

To czego nie używasz, przepada.

"Time is money," as Benjamin Franklin said.

Czas to pieniądz, powieział Benjamin Franklin.

And I think what that does to us psychologically

I myślę, że wpływ tego jest taki, że w naszej psychice

is it creates an equation.

tworzy się równanie.

Time is scarce, so what do we do?

Czasu jest mało, więc co robimy?

Well -- well, we speed up, don't we?

Cóż, przyspieszamy, prawda?

We try and do more and more with less and less time.

Próbujemy zrobić więcej w coraz mniejszej ilości czasu.

We turn every moment of every day

Z każdej chwili dnia czynimy

into a race to the finish line --

wyścig do mety.

a finish line, incidentally, that we never reach,

Mety, do której nigdy nie dobiegamy,

but a finish line nonetheless.

lecz mimo wszystko mety.

And I guess that the question is,

Wydaje mi się, że kwestią jest,

is it possible to break free from that mindset?

czy można się wyzwolić od tego sposobu myślenia?

And thankfully, the answer is yes, because

Na szczęście odpowiedzią jest tak, ponieważ,

what I discovered, when I began looking around, that there is

gdy zacząłem się rozglądać, odkryłem,

a global backlash against this culture that

że jest światowy sprzeciw przeciwko kulturze,

tells us that faster is always better, and that busier is best.

która twierdzi, że im szybciej tym lepiej, a bycie zajętym jest najlepsze.

Right across the world, people are doing the unthinkable:

Na całym świecie ludzie robią coś nie do pomyślenia:

they're slowing down, and finding that,

zwalniają i odkrywają,

although conventional wisdom tells you that if you slow down, you're road kill,

że choć wydaje się, że jeśli zwolnisz, to przejdą po tobie,

the opposite turns out to be true:

okazuje się, że na prawdę jest odwrotnie.

that by slowing down at the right moments,

Zwalniając w odpowiednich momentach,

people find that they do everything better.

ludzie odkrywają, że robią wszystko lepiej.

They eat better; they make love better; they exercise better;

Jedzą lepiej, kochają się lepiej, ćwiczą lepiej,

they work better; they live better.

pracują lepiej, żyją lepiej.

And, in this kind of cauldron

W tej mieszance

of moments and places and acts of deceleration,

chwil, miejsc oraz różnych aktów spowolniena

lie what a lot of people now refer to as

leży sedno tego, to co wiele osób nazywa

the "International Slow Movement."

międzynarodowym Ruchem Slow.

Now if you'll permit me a small act of hypocrisy,

Jeśli pozwolicie na moment hipokryzji

I'll just give you a very quick overview of

przedstawię wam krótki przegląd tego,

what's going on inside the Slow Movement. If you think of food,

na czym polega Ruch Slow. Jeśli chodzi o jedzenie

many of you will have heard of the Slow Food movement.

wielu z zwas słyszało zapewne o ruchu Slow Food.

Started in Italy, but has spread across the world,

Zaczął się we Włoszech, ale rozprzestrzenił po całym świecie

and now has 100,000 members

i obecnie ma 100.000 członków

in 50 countries.

w 50 krajach.

And it's driven by a very simple and sensible message,

Inspiruje go bardzo prosty przekaz,

which is that we get more pleasure and more health

mianowicie, że czerpiemy więcej przyjemności i zdrowia

from our food when we

z jedzenia kiedy je hodujemy,

cultivate, cook and consume it at a reasonable pace.

gotujemy i konsumujemy w umiarkowanym tempie.

I think also the explosion of

Myślę też, że popularność

the organic farming movement, and the renaissance of farmers' markets,

farm organicznych oraz renesans targów farmerskich,

are other illustrations

to obraz faktu,

of the fact that people are desperate to get away from

że ludzie rozpaczliwie chcą uciec od

eating and cooking and cultivating their food

jedzenia, gotowania i hodowania żywności

on an industrial timetable.

w tempie przemysłowym.

They want to get back to slower rhythms.

Chcą wrócić do wolniejszego rytmu.

And out of the Slow Food movement has grown something

Po ruchu Slow Food powstało coś takiego jak,

called the Slow Cities movement, which has started in Italy,

ruch Slow Cities, który zaczął się we Włoszech,

but has spread right across Europe and beyond.

ale rozprzestrzenił się po Europie i poza nią.

And in this, towns

Polega na tym, że miasta

begin to rethink how they organize the urban landscape,

zaczynają myśleć jak udoskonalić przestrzeń publiczną

so that people are encouraged to slow down

by zachęcić ludzi do zwolnienia kroku,

and smell the roses and connect with one another.

powąchania róż i związania się z innymi.

So they might curb traffic,

Ograniczają ruch samochodów,

or put in a park bench, or some green space.

lub stawiają ławkę w parku, dodają trochę zieleni.

And in some ways, these changes add up to more than the sum of their parts,

W pewien sposób, te zmiany to więcej niż suma części,

because I think when a Slow City becomes officially a Slow City,

kiedy "powolne miasto" zyskuje status Slow City,

it's kind of like a philosophical declaration.

to wyraz jego filozofii.

It's saying to the rest of world, and to the people in that town,

To wiadomość dla reszty świata i mieszkańców tego miasta,

that we believe that in the 21st century,

że wierzymy, że taka "powolność"

ma ważną rolę w XXI wieku.

In medicine, I think a lot of people are deeply disillusioned

W medycynie wiele osób straciło nadzieję,

with the kind of quick-fix mentality

patrząc na mentalność doraźnych rozwiązań,

you find in conventional medicine.

wszechobecną w medycynie.

And millions of them around the world are turning

Miliony na całym świecie zwracają się

to complementary and alternative forms of medicine,

do uzupełniających, alternatywnych form medycyny,

which tend to tap into sort of

które wpisują się w powolniejsze,

slower, gentler, more holistic forms of healing.

delikatniejsze, holistyczne sposoby leczenia.

Now, obviously the jury is out on many of these complementary therapies,

Oczywiście, nie wszystkie z tych form leczenia się sprawdzają,

and I personally doubt that the coffee enema

i osobiście wątpię, że lewatywa z kawy,

will ever, you know, gain mainstream approval.

kiedykolwiek zyska szerszą popularność.

But other treatments

Ale inne formy leczenia,

such as acupuncture and massage, and even just relaxation,

jak akupunktura, masaż czy nawet po prostu odprężenie

clearly have some kind of benefit.

na pewno przynoszą korzyści.

And blue-chip medical colleges everywhere

Najlepsze szkoły medyczne

are starting to study these things to find out how they work,

zaczynają badać te sprawy, by dowiedzieć się jak to działa,

and what we might learn from them.

i czego można się z tego nauczyć.

Sex. There's an awful lot of fast sex around, isn't there?

Seks. W około jest dużo seksu, prawda?

I was coming to --

Dochodziłem już...

well -- no pun intended there.

gra słów niezamierzona...

I was making my way, let's say, slowly to Oxford,

Dojeżdżałem już, powiedzmy powoli, do Oxfordu

and I went through a news agent, and I saw a magazine,

wszedłem do sklepu i zobaczyłem czasopismo,

a men's magazine, and it said on the front,

dla mężczyzn, i oto co było na okładce:

"How to bring your partner to orgasm in 30 seconds."

"Jak doprowadzić partnera do orgazmu w 30 sekund."

So, you know, even sex

Także jak widać, nawet seks

is on a stopwatch these days.

mierzy się dziś stoperami.

Now, you know,

Wiecie,

I like a quickie as much as the next person,

czasem, jak każdy, też lubię na szybko,

but I think that there's an awful lot to be gained

ale myślę, że można wiele zyskać

from slow sex -- from slowing down in the bedroom.

z powolnego seksu, ze zwolnienia tempa w sypialni.

You know, you tap into that -- those deeper,

Uderzyć w te... głębsze...

sort of, psychological, emotional, spiritual currents,

psychiczne, emocjonalne, duchowe nurty,

and you get a better orgasm with the buildup.

orgazm też jest lepszy, kiedy się go buduje.

You can get more bang for your buck, let's say.

Powiedzmy, więcej za tę samą cenę.

I mean, the Pointer Sisters said it most eloquently, didn't they,

Zespół Pointer Sister wyraził to najlepiej,

when they sang the praises of "a lover with a slow hand."

w piosence chwalącej "kochanka o powolnej ręce".

Now, we all laughed at Sting

Śmialiśmy się ze Stinga,

a few years ago when he went Tantric,

kiedy kilka lat temu przeszedł na Tantryzm,

but you fast-forward a few years, and now you find couples of all ages

ale za parę lat pary w każdym wieku,

flocking to workshops, or maybe just

będą ciągnąć na warsztaty,

on their own in their own bedrooms, finding ways

lub tylko na własną rękę w sypialni, poszukiwać sposobu

to put on the brakes and have better sex.

na włączenie hamulców i na lepszy seks.

And of course, in Italy where -- I mean, Italians always seem to know

Oczywiście we Włoszech... Włosi zdają się zawsze wiedzieć

where to find their pleasure --

gdzie znaleźć przyjemność...

they've launched an official Slow Sex movement.

Rozpoczęto oficjalny ruch Slow Sex.

The workplace.

Miejsce pracy.

Right across much of the world --

Na całym świecie,

North America being a notable exception --

z wyjątkiem Ameryki Północnej,

working hours have been coming down.

skracają się godziny pracy.

And Europe is an example of that,

Europa jest tego przykładem.

and people finding that their quality of life improves

Ludzie odkrywają, że jakość ich życia wzrasta

as they're working less, and also

kiedy pracują mniej. A jednocześnie

that their hourly productivity goes up.

że wzrasta ich produktywność.

Now, clearly there are problems with

Oczywiście, jest problem

the 35-hour workweek in France --

z 35-cio godzinnym francuskim tygodniu pracy...

too much, too soon, too rigid.

za dużo, za wcześnie, zbyt surowo.

But other countries in Europe, notably the Nordic countries,

Ale inne kraje europejskie, szczególnie te nordyckie,

are showing that it's possible

są przykładem, że można

to have a kick-ass economy

mieć rzucającą na kolana gospodarkę,

without being a workaholic.

bez pracoholizmu.

And Norway, Sweden,

Norwegia, Szwecja,

Denmark and Finland now rank

Dania i Finlandia

among the top six most competitive nations on Earth,

są pośród sześciu najbardziej ambitnych krajów świata,

and they work the kind of hours that would make the average American

a pracuje się tam ilość godzin, która wywołałaby u przeciętnego Amerykanina

weep with envy.

łzy złości.

And if you go beyond sort of the country level,

Przejdźmy ze skali krajowej

down at the micro-company level,

do skali małych firm,

more and more companies now are realizing

coraz więcej z nich zaczyna rozumieć,

that they need to allow their staff

że muszą pozwolić pracownikom

either to work fewer hours or just to unplug --

albo pracować krócej, albo po prostu na wolną chwilę

to take a lunch break, or to go sit in a quiet room,

Przerwę na lunch, pójście do cichego pokoju,

to switch off their Blackberrys and laptops -- you at the back --

wyłączenie telefonów i laptopów, ej wy tam z tyłu!

mobile phones,

komórek,

during the work day or on the weekend, so that they have time to recharge

podczas dnia pracy lub weekendu, by mogli zebrać energię,

and for the brain to slide into that

i żeby umysły przeszły w stan

kind of creative mode of thought.

kreatywnego myślenia.

It's not just, though, these days,

Obecnie nie tylko

adults who overwork, though, is it? It's children, too.

dorośli się przepracowują. Dzieci także.

I'm 37, and my childhood ended in the mid-'80s,

Mam 37 lat, moje dzieciństwo skończyło się w latach 80.

and I look at kids now, and I'm just amazed by the way they

Patrzę teraz na dzieci, i jestem zdumiony

race around with more homework,

biegają z masą pracy domowej,

more tutoring, more extracurriculars

mają więcej lekcji, zajęć dodatkowych

than we would ever have conceived of a generation ago.

niż moglibyśmy sobie wyobrazić w zeszłym pokoleniu.

And some of the most heartrending emails

Najbardziej poruszające maile

that I get on my website

przychodzące na moją stronę

are actually from adolescents

są właśnie od nastolatków,

hovering on the edge of burnout, pleading with me

balansujących na granicy wypalenia, błagających

to write to their parents,

bym napisał do ich rodziców,

to help them slow down, to help them get off this

pomógł im zwolnić, wyjść z pędzącego

full-throttle treadmill.

pełną parą młyna.

But thankfully, there is a backlash there in parenting as well,

Całe szczęście, sprzeciw jest też wśród rodziców,

and you're finding that, you know, towns in the United States

i okazuje się, że są miasta w Stanach Zjednoczonych,

are now banding together and banning extracurriculars

które się jednoczą i zabraniają zajęć dodakowych

on a particular day of the month, so that people can,

jeden dzień w miesiącu, żeby ludzie

you know, decompress and have some family time, and slow down.

mogli się odprężyć, spędzić czas z rodziną, zwolnić.

Homework is another thing. There are homework bans

Prace domowe to kolejna rzecz. W krajach rozwiniętych

springing up all over the developed world

wprowadza się zakazy prac domowych

in schools which had been piling on the homework for years,

w szkołach, które przez lata zwiększały ich ilość,

and now they're discovering that less can be more.

a teraz odkrywają, że czasem mniej znaczy więcej.

So there was a case up in Scotland recently

Był ostatnio w Szkocji taki przypadek,

where a fee-paying, high-achieving private school

gdzie renomowana, prywatna szkoła

banned homework

zabroniła prac domowych

for everyone under the age of 13,

dla dzieci poniżej 13 lat,

and the high-achieving parents freaked out and said,

i wszyscy "renomowani" rodzice dostali bzika;

"What are you -- you know, our kids will fall" -- the headmaster said,

"Co wy?! Przecież... dzieci obleją" stwierdził dyrektor.

"No, no, your children need to slow down at the end of the day."

"Nie, dzieci potrzebują trochę zwolnić tempo pod koniec dnia"

And just this last month, the exam results came in,

W zeszłym miesiącu, przyszły wyniki egzaminów,

and in math, science, marks went up 20 percent

stopnie z matematyki poprawiły się o średnio 20%

on average last year.

w ciągu zeszłego roku.

And I think what's very revealing is that

Myślę, że wiele do myślenia daje fakt,

the elite universities, who are often cited as the reason

że elitarne uniwersytety, często podawane jako powód

that people drive their kids and hothouse them so much,

popędzania dzieci i trzymania ich pod kloszem,

are starting to notice the caliber of students

odnotowują, że poziom przyjmowanych studentów

coming to them is falling. These kids have wonderful marks;

spada. Te dzieciaki mają świetne stopnie,

they have CVs jammed with extracurriculars,

CV tak wypełnione zajęciami dodatkowymi,

to the point that would make your eyes water.

że aż łzy się do oczu cisną.

But they lack spark; they lack

Ale brakuje im ikry, nie potrafią

the ability to think creatively and think outside --

myśleć kreatywnie, wyjść poza schemat...

they don't know how to dream. And so what these Ivy League schools,

Nie potrafią marzyć. Dlatego wszystkie te prestiżowe szkoły w USA,

and Oxford and Cambridge and so on, are starting to send a message

oraz Oxford, Cambridge i reszta zaczynają dawać do zrozumienia

to parents and students that they need to put on the brakes a little bit.

rodzicom i studentom, że muszą trochę zwolnić.

And in Harvard, for instance, they send out

Na przykład na Harwardzie, w liście,

a letter to undergraduates -- freshmen --

który rozesłano do pierwszorocznych,

telling them that they'll get more out of life, and more out of Harvard,

pisano, że będą mieć więcej z życia i uniwersytetu,

if they put on the brakes, if they do less,

jeśli trochę przystopują, jeśli będą robić mniej,

but give time to things, the time that things need,

ale poświęcą temu czas potrzebny,

to enjoy them, to savor them.

by się tym delektować i cieszyć .

And even if they sometimes do nothing at all.

A nawet jeśli czasem nie będą robić nic.

And that letter is called -- very revealing, I think --

Tytuł tego listu wyjaśnia wszystko:

"Slow Down!" -- with an exclamation mark on the end.

"Zwolnij!" - zakończony wykrzyknikiem.

So wherever you look, the message, it seems to me, is the same:

Gdziekolwiek spojrzymy, przekaz jest ten sam,

that less is very often more,

że często mniej znaczy więcej,

that slower is very often

że wolniej często znaczy

better. But that said, of course,

lepiej. Jednakże, oczywiście

it's not that easy to slow down, is it?

nie tak łatwo jest zwolnić, prawda?

I mean, you heard that I got a speeding ticket

Wiecie, ze dostałem mandat za szybką jazdę,

while I was researching my book on the benefits of slowness,

w trakcie badań do książki o korzyściach z powolności.

and that's true, but that's not all of it.

To prawda, ale to nie wszystko.

I was actually en route to a dinner

Byłem w drodze na kolację

held by Slow Food at the time.

wydawaną przez ruch Slow Food.

And if that's not shaming enough, I got that ticket in Italy.

A na dodatek, to było we Włoszech.

And if any of you have ever driven on an Italian highway,

Jeśli kiedykolwiek byliście na włoskiej autostradzie,

you'll have a pretty good idea of how fast I was going.

możecie się domyślić jak szybko jechałem.

(Laughter)

(Śmiech)

But why is it so hard to slow down?

Dlaczego jest tak trudno zwolnić?

I think there are various reasons.

Powody są różne.

One is that speed is fun, you know, speed is sexy.

Po pierwsze prędkośc jest fajna, jest seksi.

It's all that adrenaline rush. It's hard to give it up.

Ten zastrzyk adrenaliny. Trudno przejść na odwyk.

I think there's a kind of metaphysical dimension --

Jest też w tym pewien wymiar metafizyczny...

that speed becomes a way of walling ourselves off

Prędkość staje się sposobem na odgrodzenie się,

from the bigger, deeper questions.

od poważnych, głębokich kwestii.

We fill our head with distraction, with busyness,

Rozprawszamy własną uwagę, jesteśmy zajęci.

so that we don't have to ask,

po to by nie pytać:

am I well? Am I happy? Are my children growing up right?

Czy jestem szczęśliwy? Czy moje dzieci dorastają prawidłowo?

Are politicians making good decisions on my behalf?

Czy politycy słusznie decydują w moim imieniu?

Another reason -- although I think, perhaps, the most powerful reason --

Kolejny, chyba najważniejszy powód,

why we find it hard to slow down is the cultural taboo

dla którego trudno nam zwlonić, to kulturalne tabu

that we've erected against slowing down.

jakie w związku z tym stworzyliśmy.

"Slow" is a dirty word in our culture.

"Powolny" to w naszej kulturze brzydkie słowo.

It's a byword for "lazy," "slacker,"

Pochodne od "leniwy", "nierób",

for being somebody who gives up.

ktoś kto się poddaje.

You know, "he's a bit slow." It's actually synonymous

"Jest trochę spowolniony" to synonim do

with being stupid.

"Jest głupi".

I guess what the Slow Movement -- the purpose of the Slow Movement,

Myślę, że zamierzeniem ruchu Slow,

or its main goal, really, is to tackle that taboo,

jego głównym celem jest zająć się tym tabu,

and to say that yes,

przyznać, że oczywiście,

sometimes slow is not the answer,

"powoli" nie zawsze rozwiązuje sprawę,

that there is such a thing as "bad slow."

że jest też zły rodzaj "powoli".

You know, I got stuck on the M25,

Ostatnio utknąłem na drodze M25,

which is a ring road around London, recently,

obwodnicy wokół Londynu,

and spent three-and-a-half hours there. And I can tell you,

i spędziłęm tam 3.5 godziny. Powiem szczerze,

that's really bad slow.

że to było bardzo złe "powoli".

But the new idea,

Nowym pomysłem,

the sort of revolutionary idea, of the Slow Movement,

rewolucyjną ideą ruchu Slow,

is that there is such a thing as "good slow," too.

to przyznać, że jest coś takiego jak dobre "powoli".

And good slow is, you know, taking the time

Dobre "powoli" zabiera trochę czasu.

to eat a meal with your family, with the TV switched off.

Zjeść posiłek z rodziną, a bez telewizora.

Or taking the time to look at a problem from all angles

Przeanalizować problem w biurze pod każdym kątem,

in the office to make the best decision

by podjąć najlepszą

at work.

decyzję.

Or even simply just taking the time

Po prostu poświęcić czas

to slow down

by zwonić

and savor your life.

i cieszyć się życiem.

Now, one of the things that I found most uplifting

To co najbardziej podniosło mnie na duchu,

about all of this stuff that's happened around the book

od kiedy wydałem książkę,

since it came out, is the reaction to it.

to reakcja czytelników.

And I knew that when my book on slowness came out,

Wiedziałem, że kiedy wydam książkę o powolności,

it would be welcomed by the New Age brigade,

spodoba się ona ludziom z New Age,

but it's also been taken up, with great gusto,

ale została też z zapałem przyjęta przez,

by the corporate world -- you know,

środowiska korporacyjne,

business press, but also

prasę biznesową, a także

big companies and leadership organizations.

wielkie firmy i organizacje kierownicze.

Because people at the top of the chain, people like you, I think,

Ludzie na szczycie, myślę, że właśnie tacy jak wy,

are starting to realize that there's too much

zaczynają zauważać,

speed in the system,

że pęd jest zbyt duży,

there's too much busyness, and it's time to find,

jest za dużo pośpiechu i najwyższy czas stworzyć,

or get back to that lost art of shifting gears.

lub odnaleźć, tę zapomnianą sztukę zmiany biegów.

Another encouraging sign, I think,

Kolejną oznaką jest to,

is that it's not just in the developed world

że nie tylko kraje rozwinięte

that this idea's been taken up. In the developing world,

podchwyciły ten pomysł. Także kraje rozwijające się,

in countries that are on the verge of making that leap

te które już niedługo wejdą do grona

into first world status -- China, Brazil,

krajów "pierwszego świata": Chiny, Brazylia,

Thailand, Poland, and so on --

Tajlandia, Polska, i tak dalej...

these countries have embraced the idea of the Slow Movement,

One także przyjęły Ruch Slow.

many people in them, and there's a debate going on

Nawet wiele osób, co wywołało debatę

in their media, on the streets.

w mediach, pośród przeciętnych ludzi.

Because I think they're looking at the West, and they're saying,

Myślę, że obserwują Zachód i myślą:

"Well, we like that aspect of what you've got,

"Podoba nam się ten aspekt, ale jeśli chodzi o tamten

but we're not so sure about that."

to nie jesteśmy tacy pewni."

So all of that said, is it,

Także, po tym wszystkim,

I guess, is it possible?

czy jest to możliwe?

That's really the main question before us today. Is it possible

Obecnie to jest kluczowe pytanie.

to slow down? And

Czy da się zwolnić?

I'm happy to be able to say to you

I z radością stwierdzam,

that the answer is a resounding yes.

że odpowiedź to donośne tak.

And I present myself as Exhibit A,

Przedstawiam eksponat A, samego siebie,

a kind of reformed and rehabilitated

zreformowanego, zrehabilitowanego,

speed-aholic.

szybko-holika.

I still love speed. You know, I live in London,

Nadal lubię prędkość. Mieszkam w Londynie,

and I work as a journalist,

jestem dziennikarzem,

and I enjoy the buzz and the busyness,

lubię gwar, krzątaninę

and the adrenaline rush that comes from both of those things.

i zastrzyk adrenaliny, który one wywołują.

I play squash and ice hockey,

Gram w squasha i hokeja,

two very fast sports, and I wouldn't give them up for the world.

bardzo szybkie sporty, z których za nic bym nie zrezygnował.

But I've also, over the last year or so,

Lecz w ciągu ostatniego roku,

got in touch with my inner tortoise.

zapoznałem się też ze swoim wewnętrzynym żółwiem

(Laughter)

(Śmiech)

And what that means is that

Oznacza to,

I no longer

że przestałem się bezpłatnie

overload myself gratuitously.

przeciążać.

My default mode is no longer

Bycie szybko-holikiem nie jest dla mnie

to be a rush-aholic.

pozycją wyjściową.

I no longer hear

Nie słyszę już,

time's winged chariot drawing near,

że czas to nadciągający skrzydlaty powóz,

or at least not as much as I did before.

a przynajmniej nie aż tak często.

I can actually hear it now, because I see my time is ticking off.

Właściwie słyszę to teraz, bo widzę jak ubywa mi czasu.

And the upshot of all of that is that

Ogólny rezultat tego wszystkiego to,

I actually feel a lot happier, healthier,

że czuję się szczęśliwszy, zdrowszy,

more productive than I ever have.

bardziej produktywny niż kiedykolwiek byłem.

I feel like I'm living

Czuję się jakbym szedł przez życie,

my life rather than actually just racing through it.

z nie przez nie biegł.

And perhaps, the most important

Chyba najważniejszą miarą

measure of the success of this

mojego sukcesu jest to,

is that I feel that my relationships are a lot deeper,

że czuję, że moje związki sa głębsze,

richer, stronger.

bogatsze, mocniejsze.

And for me, I guess, the litmus test

Myślę, że dla mnie barometrem tego,

for whether this would work, and what it would mean,

czy taki system działa, i co oznacza,

was always going to be bedtime stories, because that's sort of where

zawsze pozostaną historyjki na dobranoc,

the journey began. And there too the news is

bo stąd się to wszysto zaczęło. Jeśli o to chodzi

rosy. You know,

też jest dobrze.

at the end of the day, I go into my son's room.

Pod koniec dnia idę do pokoju syna.

I don't wear a watch. I switch off my computer,

Zdejmuję zegarek, wyłączam komputer,

so I can't hear the email pinging into the basket,

żeby nie słyszeć nadchodzącego maila,

and I just slow down to his pace and we read.

zwalniam do jego tempa i czytamy.

And because children have their own tempo and internal clock,

A ponieważ dzieci mają własne tempo i wewnętrzy zegar

they don't do quality time,

nie działa z nimi "moment dla dziecka",

where you schedule 10 minutes for them to open up to you.

kiedy wyskrobujesz 10 minut, by mogły z tobą porozmawiać.

They need you to move at their rhythm.

Potrzebują byście poruszali się w ich rytmie.

I find that 10 minutes into a story, you know,

Po 10 minutach czytania,

my son will suddenly say, "You know,

mój synek nagle powiedział: "Dziś

something happened in the playground today that really bothered me."

na placu zabaw stało się coś, co mnie zmartwiło."

And we'll go off and have a conversation on that.

I przerwaliśmy by o tym porozmawiać.

And I now find that bedtime stories

Teraz wiem, że czytanie na dobranoc

used to be

było dla mnie kolejną pozycją

a box on my to-do list, something that I dreaded,

do odhaczenia na liście zajęć, obawiałem się

because it was so slow and I had to get through it quickly.

bo było to tak powolne a ja chciałem mieć to szybko za sobą.

It's become my reward at the end of the day,

Teraz to moja codzienna nagroda,

something I really cherish.

coś co naprawdę cenię.

And I have a kind of Hollywood ending

Mam takie Hollywoodzkie zakończenie

to my talk this afternoon,

do mojego wykładu,

which goes a little bit like this:

a idzie to mniej więcej tak:

a few months ago, I was getting ready to go on

Kilka miesięcy temu, wybierałem się

another book tour, and I had my bags packed.

na kolejną promocję książki, walizki już spakowane.

I was downstairs by the front door, and I was waiting for a taxi,

Stałem przy drzwiach, czekałem na taksówkę.

and my son came down the stairs and

Mój syn zszedł na dół.

he'd made a card for me. And he was carrying it.

I niósł kartkę, którą dla mnie zrobił.

He'd gone and stapled two cards, very like these, together,

Połączył zszywaczem dwie kartki

and put a sticker of his favorite

i na okładce przylepił nalepkę

character, Tintin, on the front.

swojej ulubionej postaci, Tintina.

And he said to me,

Powiedział...

or he handed this to me, and I read it,

raczej dał mi ją a ja przeczytałem:

and it said, "To Daddy, love Benjamin."

"Dla taty, kocham cię, Benjamin"

And I thought, "Aw, that's really sweet.

Pomyślałem: "Och jakie to słodkie.

Is that a good luck on the book tour card?"

Czy to kartka na szczęście?"

And he said, "No, no, no, Daddy -- this is a card

Odpowiedział: "Nie, nie tato.

for being the best story reader in the world."

To za najlepsze czytanie historyjek na dobranoc."

And I thought, "Yeah, you know, this slowing down thing really does work."

Pomyślałem: "Tak, całe to zwanianie chyba naprawdę działa."

Thank you very much.

Dziękuję bardzo.